Το βράδυ που άνοιξαν οι Κούκλες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης

Το βράδυ που άνοιξαν οι Κούκλες

0

Βρισκόμαστε στην εκπνοή του 1994, η τελευταία κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου είναι στην εξουσία, το «All I want for Christmas is you» της Μαράια Κάρεϊ έχει μόλις κάνει την εμφάνισή του στα charts και το Κουκάκι είναι απλώς μια γειτονιά πίσω από τη λεωφόρο Συγγρού. Από καιρό έχει αρχίσει να διαδίδεται ότι ένα νέο γκέι μπαρ που θα φιλοξενεί και drag shows θα ανοίξει στο μικροσκοπικό στενό της οδού Ζαν Μωρεάς. Το drag δεν ήταν τότε κάτι καινούργιο στην Ελλάδα, καθώς κατείχε ήδη περίοπτη θέση στο Pierro's της Μυκόνου, ωστόσο για πρώτη φορά ένα αθηναϊκό μαγαζί θα συνδεόταν τόσο πολύ με αυτό το είδος τέχνης τα χρόνια που θα ακολουθούσαν και θα γινόταν συνώνυμο της εξέλιξής του στην Ελλάδα.


Η επιλογή του spot τυχαία: η τρανς επιχειρηματίας Μαριλού Φραγκιαδάκη είχε αγοράσει πρόσφατα ένα σπίτι κοντά στο σημείο και ήθελε να δραστηριοποιηθεί στα πέριξ. «Είχα έρθει για διακοπές από το Βερολίνο και παραδίπλα στο στενό ήταν ένα μπαράκι που το είχα υπενοικιάσει. Στην μπάρα ανέβαινε η Εύα Κουμαριανού, χόρευε και γινόταν ένας ψιλοπανικός. Τότε κατάλαβα ότι μπορούσα να επικεντρωθώ εκεί. Βλέποντας ενοικιαστήριο σε ένα παλιό μηχανουργείο, μου ήρθε η ιδέα για τις Κούκλες. Φίλοι αξιόλογοι και επώνυμοι μου έλεγαν ότι ήταν μεγάλο και ακριβό ρίσκο για εκείνα τα χρόνια. Εγώ όμως είμαι πολύ του ρίσκου» θυμάται σήμερα η Μαριλού.


«Το πρώτο βράδυ ξεκινάμε χωρίς καθόλου διαφήμιση. Είχε ακουστεί μόνο από στόμα σε στόμα, θέλαμε να προλάβουμε και τις γιορτές. Ανοίξαμε σαν πρόβα τζενεράλε, για να πάρουν οι barmen και το προσωπικό το κολάι. Έρχομαι κατά τις 10 και είναι απ' έξω κοσμοσυρροή. Η ουρά έφτανε μέχρι τη Συγγρού. Το πρώτο βράδυ σκάει η Μαλβίνα, η πρώτη επώνυμη Ελληνίδα που μπήκε εδώ μέσα, και το δεύτερο η Χάνα Σιγκούλα, η μούσα του Φασμπίντερ. Πέσαμε ξερές!».

Οι Κούκλες στα '90s δούλευαν καθημερινά, 7 μέρες την εβδομάδα, και ήταν γεμάτες. Κατά τη διάρκεια της πορείας τους άνοιξαν κι άλλα αντίστοιχα μαγαζιά, αλλά δεν κατάφεραν να κρατηθούν. Η τομή που έκαναν οι Κούκλες είναι ότι εστίασαν σε τρανς καλλιτέχνιδες στα shows τους.


Η Μαριλού ήταν ήδη γνωστή στο Βερολίνο, όπου ζούσε για χρόνια και δραστηριοποιούνταν στις αντίστοιχες Κούκλες. «Οι Κούκλες στο Βερολίνο είχαν καλές κριτικές σε περιοδικά και τηλεοράσεις. Μάλιστα, τις είχε ανακαλύψει η ΕΡΤ3 και μας είχε κάνει αφιέρωμα, ενώ είχα ανοίξει ήδη το αθηναϊκό μαγαζί, το οποίο ωστόσο σνόμπαραν».


Ο χώρος όπου στεγάζονται οι Κούκλες εδώ και 25 χρόνια παλιά ήταν μηχανουργείο που αναδιαμορφώθηκε από το μηδέν. Η σκηνή ήταν μικρότερη, καθώς δεν υπήρχε εξαρχής η προοπτική να επικεντρωθούν στο drag show. Το line-up περιλάμβανε τότε μόνο την Εύα Κουμαριανού, που έκανε, μεταξύ άλλων, τη Μίλβα σε ένα από τα πιο πετυχημένα της acts. Στη διακόσμηση αρχικά κυριαρχούσαν το κίτρινο και το μπλε, ακολούθησε το ασημί και μετά το πιο «βερολινέζικο» κόκκινο-μαύρο, που έχει διατηρηθεί τα τελευταία χρόνια. Το όνομα «Κούκλες» επιλέχθηκε για να γίνει σύνδεση με τις πολλές κούκλες βιτρίνας που υπήρχαν διάσπαρτες παντού, ακόμα και πάνω στη σκηνή. «Βέβαια, τις είχα βάλει για να γίνει επίτηδες αυτή η σύνδεση. Εμένα το μυαλό μου πήγε στα όμορφα κορίτσια που θα ήταν εδώ μέσα».


Αυτή η σύνδεση, ακόμα και όσον αφορά το όνομα, έπρεπε να γίνει ομαλά, γιατί στην αρχή τα πράγματα δεν ήταν τόσο ρόδινα. Όταν η Μαριλού κατέθεσε τα χαρτιά της για την άδεια του μαγαζιού, το όνομα «Κούκλες» είχε χτυπήσει άσχημα στο δημοτικό συμβούλιο. «Πήγε το μυαλό τους εκεί που πήγε, είδαν και την ιδιαιτερότητα τη δική μου και υπήρχαν πάρα πολλές αντιρρήσεις. Εγώ, βέβαια, είχα ανοίξει ήδη με αριθμό πρωτοκόλλου. Είχαν γίνει φασαρίες στο Κουκάκι, υποκινούμενες από μέλος του συμβουλίου. Μάζεψα, λοιπόν, απ' όλους τους γείτονες 3.000 υπογραφές και μετά τους ρώτησα ποιος έχει αντίρρηση. Το θέμα ήταν ότι δεν είχα δώσει μίζα, πράγμα που δεν έκανα ποτέ. Κάποιοι ανοιχτόμυαλοι άνθρωποι στο συμβούλιο είπαν: "Πριν αποφασίσουμε, ας πάμε να δούμε τι γίνεται". Έρχονται απροειδοποίητα ένα Σάββατο. Μόλις τελειώνει το πρόγραμμα, με φωνάζει η επικεφαλής και μου λέει "σε παρακαλώ, έλα αύριο να πάρεις την άδεια"».

Το βράδυ που άνοιξαν οι Κούκλες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Το βράδυ που άνοιξαν οι Κούκλες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης


Οι Κούκλες στα '90s δούλευαν καθημερινά, 7 μέρες την εβδομάδα, και ήταν γεμάτες. Κατά τη διάρκεια της πορείας τους άνοιξαν κι άλλα αντίστοιχα μαγαζιά, αλλά δεν κατάφεραν να κρατηθούν. Η τομή που έκαναν οι Κούκλες είναι ότι εστίασαν σε τρανς καλλιτέχνιδες στα shows τους. Mέχρι τότε το drag στην Ελλάδα ήταν συνδεδεμένο με cis άνδρες που ντύνονταν με γυναικεία ρούχα, όπως σημειώνει η Μαριλού.

«Τέλη '70-αρχές '80, που ήμουν στο Βερολίνο, οι τρανς άρχιζαν όλο και περισσότερο να ασκούν αυτή την τέχνη. Εκείνα τα χρόνια το drag με τα αγόρια είχε ορισμένο κοινό, δεν θα πήγαινε εύκολα κάποιος με τα παιδιά του να το δει. Εγώ, προσέχοντας τη νέα τάση να μπαίνουν όμορφα κορίτσια στον χώρο, αυτό ήθελα να μεταφέρω – κι αυτό έπιασε εδώ. Έτσι, το αποδέχτηκε ο κόσμος. Πάντα παρουσιάζαμε ένα πρόγραμμα με σεβασμό στον πελάτη, ποτέ χυδαίο ή προκλητικό, καθαρά τέχνη. Τώρα έχουμε ξεπεράσει το στάδιο του drag με μια περούκα, μια ωραία τουαλέτα και τρία ωραία τραγούδια. Τα κορίτσια έχουν σταματήσει πια να κάνουν τις όμορφες. Παρουσιάζουμε ολοκληρωμένες παραστάσεις».

Εκτός από την Εύα Κουμαριανού, που εμφανίζεται αδιάλειπτα όλα αυτά τα χρόνια, έχουν περάσει από την πίστα ο Λεν, ο Άκης Ιωάννου, ο Κώστας Τσάκωνας, η Μίνα Ορφανού, ενώ στο σημερινό line-up συναντάμε τις σταθερές, εδώ και καιρό, Μάνια Λεμπέση, Ρία Νόλλη, Αλίκη Βασιλάκη, Τάνια Κέλλη και τη νέα προσθήκη Vanessa Cardui. Ακόμα και ο Ζακ Κωστόπουλος είχε δουλέψει για ένα διάστημα στις Κούκλες, όταν ξεκινούσε το drag ως Zackie Oh. «Ο Ζακ ήταν ένα ξεχωριστό παιδί με μεγάλο ταλέντο που φάνηκε εδώ, γιατί του δώσαμε τα φόντα για να φανεί» λέει η Μαριλού.

Το βράδυ που άνοιξαν οι Κούκλες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης


Η παρέλαση των διάσημων θαμώνων, όπως είναι κορνιζαρισμένη στον τοίχο που οδηγεί από το μπαρ στη σκηνή, τραβάει πάντα το μάτι για λίγο χάζεμα: Βίσση, Άντζελα, Λάσκαρη, Γκοτιέ, Νένα Μεντή, Φουρέιρα είναι λίγα μόνο από τα «παράσημα» του μαγαζιού, όπου, πλέον, κάθε Παρασκευή και Σάββατο, θα συναντήσεις από οικογένειες μέχρι στρέιτ ζευγάρια και bachelor parties. Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως ένα μεγάλο μέρος της Αθήνας έχει περάσει έστω μία φορά από τις Κούκλες, μάλιστα τα τελευταία χρόνια το κοινό έχει διαφοροποιηθεί, με πολύ περισσότερα στρέιτ αγόρια και κορίτσια σε σχέση με τα μέλη της LGBTQ+ κοινότητας.


Στις πιο χαρούμενες στιγμές της πορείας τους η Μαριλού θυμάται τις δύο παραμονές Πρωτοχρονιάς που έκανε ο Ζαν-Πολ Γκοτιέ εκεί, τις φορές που είχε πάει η Ζωή Λάσκαρη, η Μαλβίνα και η Σπεράντζα Βρανά, τότε που ο Σταύρος Θεοδωράκης έκανε το σχετικό αφιέρωμα στους «Πρωταγωνιστές», συμβάλλοντας καθοριστικά αφενός στην εδραίωση της φήμης του μαγαζιού και αφετέρου στην ορατότητα της τρανς κοινότητας, αλλά και όταν γυρίστηκαν σκηνές από τη Στρέλλα του Πάνου Κούτρα με πρωταγωνίστρια τη Μίνα Ορφανού που δούλευε τότε εκεί. «Σκάνε κάποτε, ένα βράδυ, η Βούλα Ζουμπουλάκη με την Ελένη Χατζηαργύρη, είδαν όλο το πρόγραμμα και στο τέλος με φώναξαν για να μου δώσουν συγχαρητήρια. Για μένα ήταν μεγάλος έπαινος να μου το λένε τόσο σπουδαίες κυρίες. Και τα κορίτσια τα κάνουν όλα μόνα τους, πάντα. Δεν έχουμε ούτε μακιγιέρ ούτε ενδυματολόγο».


Να διατηρείς 25 χρόνια ένα μαγαζί και να είναι πετυχημένο δεν είναι εύκολο πράγμα, αλλά ούτε και τα κορίτσια είναι εύκολοι χαρακτήρες: «Καμιά φορά γίνονται πολύ άγριοι τσακωμοί. Έχουν όμως ένα καλό. Μπορεί να μαλλιοτραβηχτούν, στα επόμενα πέντε λεπτά όμως είναι πάλι αγκαλιά. Μπορεί να είναι τσακωμένες, αλλά πάντα στέκεται δίπλα η μία στην άλλη. Και η κρίση που κάποτε πέρασε το μαγαζί μες στο πρόγραμμα ήταν. Αυτά τα ξέρω, είμαι χρόνια επιχειρηματίας. Πολλές φορές σκέφτομαι ότι οι Κούκλες πρέπει να κλείσουν όσο είναι στα πάνω τους. Δεν θέλω να τις πάρει η φθορά, θα είναι θλιβερό. Αλλά είναι ακόμα στα πολύ πάνω τους και αυτό είναι που με μπερδεύει. Πότε να κλείσουμε, όταν είμαστε γεμάτοι και διώχνουμε κόσμο;».

Το βράδυ που άνοιξαν οι Κούκλες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Το βράδυ που άνοιξαν οι Κούκλες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης


Όσα χρόνια κι αν παραμείνουν στις επάλξεις, οι Κούκλες θα εξακολουθήσουν να είναι ένας χώρος ασφαλής για όλους, από τα μικρά γκέι αγόρια και τις μικρές τρανς που «έχτισαν» τη φήμη του μαγαζιού μέχρι όσους θέλουν να διασκεδάσουν μακριά από τις νόρμες της ετεροκανονικότητας, και η ίδια η Μαριλού έχει μπει εδώ και καιρό στο πάνθεον των ανθρώπων που βοήθησαν όσο λίγοι την LGBTQ+ κοινότητα της Ελλάδας: «Εγώ κάνω αυτό που μου αρέσει και δεν χαμπαριάζω και πολύ από τρίτους, δεν με ενδιέφερε ποτέ τι θα πει ο κόσμος για μένα, την πορεία μου τη χάραξα μόνη μου. Αγαπάω τους ανθρώπους. Το '94 όλα τα κορίτσια δούλευαν πεζοδρόμιο. Εμένα σκοπός μου ήταν, όσα κορίτσια μπορούσα, να τα πάρω από εκεί και να τα βάλω εδώ. Και βέβαια αυτό το μαγαζί άνοιξε τα μάτια του κόσμου για να δει τα παιδιά αυτά με διαφορετικό μάτι, να δει ότι δεν είναι μόνο για τη λεωφόρο. Είναι ικανά να είναι κι αλλού, να κάνουν τέχνη, να τα χειροκροτούν και να τα θαυμάζουν».

Lgbtqi+
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Proud Seniors: Η πρώτη φιλοξενία ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμου σε πρόγραμμα Στέγασης και Υποστήριξης

Ελλάδα / Proud Seniors: Η πρώτη φιλοξενία ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμου σε πρόγραμμα Στέγασης και Υποστήριξης

«Με την αναστολή των ενεργειών για τη λειτουργία του πρώτου Ξενώνα Φιλοξενίας ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων από τη νέα δημοτική αρχή της Αθήνας, η κοινότητα μας παραμένει χωρίς κανένα δίκτυ στοιχειώδους προστασίας»
NEWSROOM