Κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφύλιου (1936-1939), τα αεροπλάνα ήταν αυτά που περισσότερο εντυπωσίαζαν πολλά μικρά παιδιά. Ήταν συναρπαστικά και απειλητικά συγχρόνως. Αυτή ακριβώς η έλξη ήταν που κίνησε το ενδιαφέρον του διάσημου Βρετανού συγγραφέα και ένθερμου υποστηρικτή των Δημοκρατικών, Άλντους Χάξλεϊ.
Ο συγγραφέας του «Θαυμαστού καινούργιου κόσμου» ήταν εκείνος που έγραψε τον πρόλογο στο παιδικό βιβλίο που ήταν έτοιμο προς έκδοση το 1938 (αλλά δεν κυκλοφόρησε ποτέ μέχρι σήμερα στην Ισπανία) και είχε τίτλο «Ακόμα ζωγραφίζουν εικόνες!».
Επρόκειτο για μια συλλογή από 60 εικόνες που είχαν ζωγραφίσει παιδιά στην Ισπανία στη διάρκεια του Εμφύλιου, και μόλις αυτές τις μέρες, ογδόντα χρόνια μετά, βλέπουν το φως της δημοσιότητας στην έκδοση του βιβλίου από τον ισπανικό εκδοτικό οίκο La uña rota.
Είναι φανερό σε πολλές από τις 60 αυθεντικές ζωγραφιές που αποτελούν το υλικό του βιβλίου, το πόσο ανυπεράσπιστα ένιωθαν τα παιδιά που τις δημιούργησαν.
Μια εκδοχή της συλλογής είχε διανεμηθεί στις ΗΠΑ από την Αμερικανική Ένωση Πρόνοιας για τα Παιδιά του Ισπανικού Εμφυλίου που είχε συσταθεί τότε. Κάθε αντίτυπο κόστιζε ένα δολάριο και όλα τα έσοδα πήγαιναν στην Επιτροπή Αμερικανών Φίλων, έναν οργανισμό που είχαν ιδρύσει Κουάκεροι με στόχο την «ανακούφιση των παιδιών του Ισπανικού Εμφύλιου».
Σχολιάζοντας τον μεγάλο αριθμό αεροσκαφών που εμφανίζονται στις ζωγραφιές, ο Χάξλεϊ είχε γράψει στον πρόλογό του ότι για τα παιδιά της Ισπανίας, «το σύμβολο του σύγχρονου πολιτισμού, το πιο ολοκληρωτικά σημαντικό στοιχείο του σημερινού κόσμου, είναι το πολεμικό αεροσκάφος».
Ο Χάξλεϊ ήταν στενός φίλος του Χουάν Νεγκρίν, του Ισπανού πρωθυπουργού από το 1937 ως την ήττα των Δημοκρατικών το 1939, και του είχε δώσει μάλιστα ένα αντίτυπο εκείνης της πρώτης έκδοσης του βιβλίου.
Ο Βρετανός συγγραφέας δεν ήταν ο μοναδικός που είχε εστιάσει στην αντίληψη και την ευαισθησία των παιδιών κατά τη διάρκεια της εμπόλεμης διαμάχης. Πολλά ήταν τα παιδιά που είχαν εμφανιστεί και στις φωτογραφίες του Ρόμπερτ Κάπα και του Ανρί Καρτιέ-Μπρεσόν καθώς και σε πολλά ντοκιμαντέρ της περιόδου.
Σύμφωνα με την Λετίσια Φερνάντεζ-Φοντέκα, την ποιήτρια και ιστορικό που έχει επιμεληθεί τη σύγχρονη έκδοση του βιβλίου, «στον Ισπανικό Εμφύλιο, διαδόθηκε για πρώτη φορά ίσως σε τέτοιο βαθμό η απεικόνιση παιδιών στο πλαίσιο εμπόλεμης διαμάχης, απλά και μόνο ίσως επειδή προηγουμένως δεν υπήρχε η τεχνολογία που θα επέτρεπε κάτι τέτοιο αλλά και επειδή δεν υπήρχε προηγούμενο επίθεσης κατά αμάχων σε τέτοια κλίμακα».
Είναι εξάλλου φανερό σε πολλές από τις 60 αυθεντικές ζωγραφιές που αποτελούν το υλικό του βιβλίου, το πόσο ανυπεράσπιστα ένιωθαν τα παιδιά που τις δημιούργησαν. Στα μάτια τους, δεν υπάρχει πουθενά ασφάλεια: η φύση, τα σπίτια, οι οικογένειες, όλα βρίσκονται διαρκώς σε καθεστώς διαρκούς απειλής από τις βόμβες και τη φωτιά.
Σύμφωνα με την επιμελήτρια της σύγχρονης έκδοσης του βιβλίου, η συλλογή των παιδικών ζωγραφιών με την εισαγωγή του Χάξλεϊ υπήρξε πρωτοποριακή στις μελέτες για τα παιδικά τραύματα σε καιρό πολέμου:
«Ο αρχικός στόχος ήταν να καταδειχτεί ότι τα παιδιά αποτελούν τα πιο ευάλωτα θύματα μιας εμπόλεμης και ειδικότερα μιας εμφύλιας σύγκρουσης, το βιβλίο όμως πήγαινε ακόμα παραπέρα. Δεν επιζητούσε απλά να τονίσει την κατάσταση που βρέθηκαν να υπομένουν αυτά τα παιδιά, αλλά να ανοίξει ένα πεδίο μέσα στο οποίο αυτά θα μπορούσαν να αφηγηθούν τις δικές τους εμπειρίες».
Με στοιχεία από την El País
