Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Το πρώτο του ταξίδι πίσω στην Ελλάδα, το 1956, δέκα χρόνια μετά τον εκπατρισμό του, υπήρξε καθοριστικό στην εξέλιξη της ζωγραφικής του. Το εκτυφλωτικό ελληνικό φως, όπως το βίωσε κατά την παραμονή του στην Ύδρα, εισέβαλε στα έργα του.

Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς

0

Η ετήσια καλοκαιρινή έκθεση του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Γουλανδρή στην Άνδρο είναι σύμφυτη με την κορύφωση της καλοκαιρινής σεζόν στις Κυκλάδες. Κάθε χρόνο, τον Ιούνιο, εικαστικοί, δημοσιογράφοι και λοιποί λάτρεις της τέχνης συγκεντρώνονται στο «νησί» τους για τα εγκαίνια του εικαστικού γεγονότος που συντροφεύει όλο το κυκλαδίτικο καλοκαίρι, ενώ η Χώρα ζωντανεύει μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο από τον χειμερινό λήθαργο.


Φέτος είναι η χρονιά ενός μάλλον παραγνωρισμένου στη χώρα μας ζωγράφου, του Ντίκου Βυζάντιου. Γίνεται ένα πλήρες αναδρομικό αφιέρωμα στον διακεκριμένο ζωγράφο της διασποράς που επί μισό αιώνα διέπρεψε στους εικαστικούς κύκλους του Παρισιού. Η έκθεση, στην πραγματοποίηση της οποίας συνέβαλε καθοριστικά ο Αλέξανδρος Λιακόπουλος, ανιψιός του καλλιτέχνη, έχει στηθεί υποδειγματικά στους ορόφους της νέας, υπερσύγχρονης πτέρυγας του μουσείου, καλύπτοντας όλες τις διαφορετικές περιόδους του, με το σύνολο σχεδόν της εργογραφίας του να προκαλεί καταρχάς θαυμασμό για το πώς ο ίδιος καλλιτέχνης κατάφερε, κατά τη διάρκεια της ζωής του, να παρεισφρήσει σε διαφορετικά εικαστικά ρεύματα, τεχνοτροπίες και μεθόδους.

Τα έργα του Ντίκου Βυζάντιου που εκτίθενται στο Μουσείο Γουλανδρή περιλαμβάνονται σε προσωπικές ή μόνιμες συλλογές μεγάλων ευρωπαϊκών ιδρυμάτων, ενώ του έχουν αποδοθεί δύο ύψιστοι τιμητικοί γαλλικοί τίτλοι, αυτοί του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής και του Ιππότη των Τεχνών και των Γραμμάτων.


Όπως επισήμανε και ο διευθυντής του μουσείου Κυριάκος Κουτσομάλλης στα εγκαίνια, το έργο του Ντίκου Βυζάντιου θα μπορούσε να χωριστεί με βάση ένα ιστορικό γεγονός: πριν και μετά τη φυγή του από την Ελλάδα με το μεταγωγικό Ματαρόα, που σημάδεψε τη ζωή και την πορεία του. Γιος του ζωγράφου Περικλή Βυζάντιου, ο Ντίκος (Κωνσταντίνος) το 1945 βρέθηκε ανάμεσα στους 200 επιβάτες του θρυλικού μεταγωγικού ως ο νεότερος μιας ομάδας επιστημόνων, καλλιτεχνών, λόγιων και φοιτητών που θα μετέβαιναν στο Παρίσι για να βρουν άσυλο, έπειτα από πρωτοβουλία των φιλελλήνων του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών, Οκτάβ Μερλιέ και Ροζέρ Μιλιέξ, ώστε να γλιτώσει από τον εμφύλιο σπαραγμό που κατέτρωγε την Ελλάδα και να διεκδικήσει την πολυπόθητη ελευθερία της σκέψης.


Πιο πριν είχε γίνει δεκτός στην ΑΣΚΤ σε ηλικία μόλις 16 ετών, ενώ είχε επιδείξει ήδη ξεχωριστό έργο ως σκιτσογράφος με μια σειρά εξαιρετικών σχεδίων που αποτελούν τις απαρχές της εργογραφίας του και παρουσιάζονται στις πρώτες αίθουσες της έκθεσης.

Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης.


Κατά τη διάρκεια της διαμονής του στο Παρίσι συνδέθηκε με σπουδαία ονόματα των τεχνών και των γραμμάτων, προεξαρχόντων των Αλμπέρτο Τζιακομέτι και Ευγένιου Ιονέσκο. Οι τρεις φάσεις της αμιγώς ζωγραφικής του πορείας είναι τόσο διακριτές που ο επισκέπτης της έκθεσης εντυπωσιάζεται από το γεγονός ότι αποδίδονται στον ίδιο καλλιτέχνη – απόδειξη του ανήσυχου πνεύματος και των διαρκών καλλιτεχνικών αναζητήσεων του Βυζάντιου, που διήρκεσαν μέχρι το τέλος της ζωής του, το 2007.


Όπως αναφέρει ο Κυριάκος Κουτσομάλλης στον κατάλογο της έκθεσης: «Κυρίαρχο προτέρημά του ήταν η ικανότητα να επιχειρεί υπερβάσεις και να αφουγκράζεται το πνεύμα των καιρών αλλά και η σφοδρή αντισταθμιστική επιθυμία του να παραμένει στέρεα αγκιστρωμένος στο αποθεματικό της καταγωγής του και να ενώνει την πνοή, τη φλόγα και τη μνήμη της πατρίδας του με τον τόπο υποδοχής του, τη Γαλλία».


Το πρώτο του ταξίδι πίσω στην Ελλάδα, το 1956, δέκα χρόνια μετά τον εκπατρισμό του, υπήρξε καθοριστικό στην εξέλιξη της ζωγραφικής του. Το εκτυφλωτικό ελληνικό φως, όπως το βίωσε κατά την παραμονή του στην Ύδρα, εισέβαλε στα έργα του.


Από το 1960 και για την επόμενη δεκαετία ο Βυζάντιος διάγει τη λεγόμενη αφαιρετική περίοδό του, κατά τη διάρκεια της οποίας το ζωγραφικό αντικείμενο διαθέτει μια υπαινικτική παρουσία. Τα έργα αυτής της περιόδου, που εκτίθενται στον αμέσως επόμενο όροφο, χαρακτηρίζονται από παχύρρευστες, ζωηρές, μονοχρωματικές στρώσεις ύλης, ενώ ο ζωγράφος βρίσκεται σε φάση επαναδιαπραγμάτευσης με τη φόρμα, τις φιγούρες και τα αντικείμενα.

Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Πιο πριν είχε γίνει δεκτός στην ΑΣΚΤ σε ηλικία μόλις 16 ετών, ενώ είχε επιδείξει ήδη ξεχωριστό έργο ως σκιτσογράφος με μια σειρά εξαιρετικών σχεδίων που αποτελούν τις απαρχές της εργογραφίας του και παρουσιάζονται στις πρώτες αίθουσες της έκθεσης.


Κατά τη δεκαετία του '70, ο ρεαλισμός κερδίζει έδαφος στην τέχνη του Βυζάντιου. Ένα «σκοτεινό» δωμάτιο της έκθεσης λειτουργεί ίσως ως μια μεγάλη παρένθεση στην εργογραφία του − σκοτεινό όχι λόγω του φωτισμού του αλλά λόγω του μαύρου της πυκνής ύφανσης γραμμών που χρησιμοποιεί στα έργα της περιόδου αυτής. Μικρές φωτεινές ρωγμές, ωστόσο, λειτουργούν απελευθερωτικά στο συναίσθημα που αναδίδουν και στους συνειρμούς που προκαλούν με την περίοδο της δικτατορίας στην Ελλάδα.


Από την αρχή της δεκαετίας του '80 και μέχρι το τέλος της ζωής του, περίοδο στην οποία είναι αφιερωμένος όλος ο τελευταίος όροφος της έκθεσης, η παραστατικότητα επιστρέφει στην τέχνη του. Σε μερικά από τα πιο διάσημα ίσως έργα του απεικονίζονται ανθρώπινες φιγούρες κατά μόνας ή σε ζευγάρια, με αυστηρά πρόσωπα και εκφράσεις, ενώ βασικό χαρακτηριστικό είναι η πλήρης απουσία προοπτικής του βάθους.


Τα έργα του Ντίκου Βυζάντιου που εκτίθενται στο Μουσείο Γουλανδρή περιλαμβάνονται σε προσωπικές ή μόνιμες συλλογές μεγάλων ευρωπαϊκών ιδρυμάτων, ενώ του έχουν αποδοθεί δύο ύψιστοι τιμητικοί γαλλικοί τίτλοι, αυτοί του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής και του Ιππότη των Τεχνών και των Γραμμάτων.

Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Το ατελιέ του Περικλή Βυζάντιου, 1945. Ιδιωτική συλλογή. Φωτο: Χρήστος Σιμάτος
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Χωρίς τίτλο, 1965. Ιδιωτική συλλογή. Φωτο: Χρήστος Σιμάτος
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Αφαιρετικό σχέδιο, 1972. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Φωτο: Γιάννης Βαχαρίδης
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Αφαιρετικό κόκκινο, 1971. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Φωτο: Γιάννης Βαχαρίδης
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Πίσω από το τζάμι, 1976. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Φωτο: Γιάννης Βαχαρίδης
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Τα χαρτιά, 1992. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Φωτο: Γιάννης Βαχαρίδης
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Μπάνιο το απόγευμα, 1999. Ιδιωτική συλλογή. Φωτο: Χρήστος Σιμάτος

Info

Ντίκος Βυζάντιος: Ανεικονισμός + Παραστατικότητα

Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή

Χώρα Άνδρου

Έως 22 Σεπτεμβρίου

Ώρες λειτουργίας: Τετ.- Κυρ. 11:00-15:00 & 18:00-21:00, Δευτ. 11:00-15:00, Τρ. κλειστά

Τον Αύγουστο πραγματοποιούνται ξεναγήσεις στους χώρους της έκθεσης, 12:00-13:00. Το μουσείο δέχεται γκρουπ (έως 30 άτομα), κατόπιν συνεννόησης.

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αποστολή στο Λονδίνο: Η Tate Modern υποκλίνεται στον Takis

Εικαστικά / Αποστολή στο Λονδίνο: Η Tate Modern υποκλίνεται στον Takis

Καλλιτέχνης αλλά και εφευρέτης από τους πλέον επιδραστικούς παγκοσμίως μεταπολεμικά, είναι αυτό που λέμε περίπτωση ανθρώπου. Φύση ανήσυχη και «λοξή», έκανε μεγάλη καριέρα στο εξωτερικό, υπήρξε δε πρωτοπόρος στη σύζευξη τέχνης και τεχνολογίας. Η μεγάλη αναδρομική του έκθεση στον εμβληματικότερο χώρο τέχνης του Λονδίνου είναι πράγματι «worth a visit»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Εικαστικά / Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Η έκθεση «Beato Angelico», συγκεντρώνει στο Palazzo Strozzi και στο Mουσείο του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία περισσότερα από 140 έργα με δάνεια από 70 συλλογές ιδιωτών και μουσείων και φιλοδοξεί να εδραιώσει τη φήμη του Φρα Αντζέλικο ως κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
«Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
"Η κούνια" του Φραγκονάρ: Στο φως τα ζουμερά μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Εικαστικά / «Η Κούνια» του Φραγκονάρ: Τα μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Η περίφημη «Κούνια» με τη σκηνοθεσία της συνεύρεσης των σωμάτων και των ψυχών με τρόπο ακόλαστο, πονηρό ή ανοιχτό σε μια νέα ηθική, έργο – σταρ της περίφημης συλλογής Wallace στο Λονδίνο, αποκαταστάθηκε φέρνοντας στο φως άτακτες λεπτομέρειες που ενισχύουν την αυθάδεια του έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ειρήνη Παναγοπούλου

Εικαστικά / Ειρήνη Παναγοπούλου: Η μεγάλη Ελληνίδα συλλέκτρια Τέχνης μιλά στη LIFO

Η γνωστή συλλέκτρια μιλά στη LiFO για το ταξίδι της στην τέχνη μέσα από τη συγκρότηση της μεγάλης και σπάνιας συλλογής της, μέρος της οποίας θα δούμε με αφορμή την έκθεση «Fernweh ή νοσταλγία για άγνωστους τόπους».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Εικαστικά / Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Η γεννημένη στο Ελσίνκι καλλιτέχνιδα που κέρδισε το βραβείο Young Artist της φετινής Art Athina μιλάει για το έργο της που βασίζεται στην αίσθηση του κατεπείγοντος, στη χειρωνακτική εργασία και στη σχέση της με τη γλώσσα. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα «χρονικό της αναισθησίας» με έργα υψηλής δόνησης 

Εικαστικά / Κωνσταντίνος Λαδιανός: «Πού πήγε όλη αυτή η επιδεξιότητα των χεριών που είχαν οι παλιότεροι»

Η παράδοση, η αγιολογική γραμματεία και η λαϊκή μυθολογία συνυπάρχουν στον κόσμο του ταλαντούχου καλλιτέχνη, εμπλέκοντας το προσωπικό βίωμα με καθηλωτικές αλληγορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Εικαστικά / Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Με το έργο του στον εξωτερικό χώρο του μουσείου ο Michael Rakowitz συνομιλεί με τα έργα της κλασικής αρχαιότητας και υπενθυμίζει τα μάταια ταξίδια ανθρώπων και πολιτιστικών αγαθών που «ξεσπιτώνονται».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Εικαστικά / Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Με πυρήνα της συλλογής του Λόντερ ένα από τα διασημότερα έργα του Κλιμτ, που εκτιμάται ότι η πώλησή του θα ξεπεράσει τα 150 εκατομμύρια δολάρια, η βραδιά της δημοπρασίας στον οίκο Sotheby’s φιλοδοξεί να προσελκύσει ξανά τους μεγάλους συλλέκτες. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζένη Μαρκέτου

Οι Αθηναίοι / Τζένη Μαρκέτου: «Οι καλλιτέχνες δεν έχουμε ανακαλύψει τον τροχό»

Στην Αμερική έμαθε πως η τέχνη είναι κοινωνική υπόθεση, πως ο κόσμος δεν εξαντλείται στις γκαλερί. Η πρώτη της παρέμβαση σε δημόσιο χώρο, που προκάλεσε αντιδράσεις, της δίδαξε ότι ένα έργο οφείλει να μοιάζει σαν να υπήρχε πάντα εκεί. Με τη νέα της εγκατάσταση στο Μέγαρο Μουσικής μάς υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε οι πρωταγωνιστές της φύσης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σεπτέμβρης της Art Athina 2025

Εικαστικά / Art Athina 2025: Το τώρα και το μετά της σύγχρονης τέχνης

Ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, ψηφιακή τέχνη: Το ανάγλυφο του παγκόσμιου εικαστικού χάρτη έτσι όπως διαμορφώνεται μέσα από την ελληνική και ξένη παραγωγή, και αναδεικνύεται στην ετήσια φουάρ που πραγματοποιείται ξανά στο Ζάππειο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Εικαστικά / Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Με τo «Δωμάτιο Απόδρασης», μια εγκατάσταση ερευνητική και παιγνιώδη, βασισμένη στην ιδέα της φιλοσοφίας και την παραίσθηση του ψηφιακού κόσμου, θα μας εκπροσωπήσει στην 61η Μπιενάλε Βενετίας ο καταξιωμένος εικαστικός και αρχιτέκτονας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ