Η έννοια της χρονοκάψουλας και η ιδέα της αποστολής πληροφοριών και πολιτιστικών αγαθών ως μεθόδου επικοινωνίας με μελλοντικές γενιές αφενός ή με εξωγήινους πολιτισμούς αφετέρου έχει υπάρξει θεμελιώδης στην επιστημονική φαντασία.
Όμως κατά τη διάρκεια της εποποιίας του Διαστήματος των περασμένων δεκαετιών οι γνωστοί Χρυσοί Δίσκοι των Voyager προσαρμόστηκαν στα ομώνυμα διαστημικά σκάφη, μεταφέροντας ήχους και εικόνες από τη Γη.
Τα διαστημόπλοια εκτοξεύθηκαν το 1977 με προορισμό τις παρυφές του ηλιακού μας συστήματος και στη συνέχεια τους εξωπλανήτες. Η διάρκεια ζωής των δίσκων εκτιμάται στα 500 εκατομμύρια χρόνια και δεν θα μάθουμε ποτέ αν βρέθηκε κάποιος παραλήπτης στο αέναο διαστημικό ταξίδι τους.
Αν όμως έπρεπε να επιχειρήσουμε κάτι αντίστοιχο σήμερα, την εποχή της ταχύτατης κατανάλωσης εικόνων και δεδομένων, τι θα περιλαμβάναμε σε αυτήν τη νέα υποτιθέμενη αποστολή; Πώς θα μπορούσαμε να περιγράψουμε με σαφήνεια τα ανθρώπινα επιτεύγματα, τον παγκόσμιο πολιτισμό (αλήθεια, υπάρχει κάτι τέτοιο;), τις γλωσσικές κατακτήσεις και κυρίως τον τρόπο που παράγουμε, καταναλώνουμε, αντιλαμβανόμαστε και νοηματοδοτούμε τις εικόνες τον 21ο αιώνα;
Μήπως, τελικά, αυτό στο οποίο θα έπρεπε να εστιάσουμε είναι ένα σήμα κινδύνου για το αβέβαιο μέλλον του πλανήτη;
Εικόνες που δημιουργούνται από μηχανές για μηχανές, χωρίς την παραμικρή ανθρώπινη διαμεσολάβηση. Μια ατέρμονη, καθημερινή, εκούσια συλλογή προσωπικών δεδομένων αλλά και συνηθειών, πεποιθήσεων, συναισθημάτων, ικανή να εξυπηρετεί πολέμους, να εργάζεται προς όφελος του παγκόσμιου καπιταλισμού, να καθοδηγεί το μέλλον.
Το νέο πρότζεκτ της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση στηρίζεται πάνω σε αυτήν τη σαγηνευτική ιδέα και στήνει μια διαδραστική έκθεση, διοργανώνοντας παράλληλα εργαστήρια και ένα συμπόσιο που φιλοδοξούν να εξερευνήσουν το διαρκώς μεταβαλλόμενο, συχνά απειλητικό και σίγουρα πολιτικό σύγχρονο σύμπαν των εικόνων γύρω μας.
Εικόνες που δημιουργούνται από μηχανές για μηχανές, χωρίς την παραμικρή ανθρώπινη διαμεσολάβηση. Μια ατέρμονη, καθημερινή, εκούσια συλλογή προσωπικών δεδομένων αλλά και συνηθειών, πεποιθήσεων, συναισθημάτων, ικανή να εξυπηρετεί πολέμους, να εργάζεται προς όφελος του παγκόσμιου καπιταλισμού, να καθοδηγεί το μέλλον.
Ποιος ελέγχει τα Μεγάλα Δεδομένα της εποχής μας; Ποια είναι η πολιτιστική σημασία αυτών των οπτικών τεχνουργημάτων σε σύγκριση με το περιεχόμενο των Χρυσών Δίσκων της NASA που τελικά έστειλαν στο Διάστημα και στο μέλλον μια εντελώς εξιδανικευμένη (και πλέον παρωχημένη, μη αντιπροσωπευτική) εκδοχή του ανθρώπινου κόσμου;
Όλες αυτές οι πρακτικές αρχίζουν και τελειώνουν σε έναν κοινό παρονομαστή: την εικόνα. Την πολιτική υπόσταση των Μεγάλων Δεδομένων και της ψηφιακής ανάλυσης που μεταμφιέζονται σε εικόνες εξετάζει η έκθεση που εγκαινιάζεται στις 9/4 στον εκθεσιακό χώρο της Στέγης.
Παράλληλα, επί ένα τριήμερο στο Γαλλικό Ινστιτούτο και στο Ωδείο Αθηνών διεθνείς προσκεκλημένοι που δραστηριοποιούνται στους τομείς της φιλοσοφίας, της αρχιτεκτονικής, της τέχνης, της φωτογραφίας, του κινηματογράφου, της θεωρίας των μέσων ενημέρωσης, της λογοτεχνικής θεωρίας, της ανθρωπολογίας, των performance studies και των gender studies θα διερευνήσουν τα αναρίθμητα μέσα με τα οποία εκφράζονται οι εικόνες σήμερα, το μεταβαλλόμενο καθεστώς και την επιρροή τους.
Πάνελ συζητήσεων θα προσεγγίσουν, μεταξύ άλλων, τους ήχους, το κλίμα, την οργή, τα δικαιώματα, τη μετανάστευση και τη γεωγραφία των εικόνων, εστιάζοντας στο θορυβώδες παρόν και στο ζοφερό μέλλον.
Info
For ever more images?: Σχεδιάζοντας μια κυβερνομηχανή για τον 21ο αιώνα
9-22/4, Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, καθημερινά 16:00-22:00
Εγκαίνια έκθεσης: 9/4, 20:00 - DJ set: Agent Mo aka Mαρίνα Γιώτη
Χαρτογραφίες της εικόνας στον 21ο αιώνα - Συμπόσιο: For ever more images?
12-14/4, Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών & Ωδείο Αθηνών
Δείτε το αναλυτικό πρόγραμμα και τις θεματικές του συμποσίου στο onassis.org
Επιμέλεια έκθεσης: Γιώργος Καραηλίας, Γιώργος Πρίνος, Πάσκουα Βοργιά
Επιμέλεια συμποσίου: Eduardo Cadava
