Στις 26 Απριλίου 1986, ένα καταστροφικό δυστύχημα στο εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας στο Τσερνόμπιλ της βόρειας Ουκρανίας εκλύει ραδιενεργά σωματίδια στον αέρα και προκαλεί μεγάλη τοξική μόλυνση στη γύρω περιοχή. Έχει καταγραφεί ως μια από τις μεγαλύτερες και τις χειρότερες καταστροφές στη σύγχρονη ιστορία.
Ο απολογισμός αυτού του δυστυχήματος ήταν 31 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους και οι συνέπειες στην υγεία των κατοίκων και την περιοχή, γενικότερα, να είναι εμφανείς ακόμη και μετά από πολλές δεκαετίες. Ο καρκίνος και τα προβλήματα που προέκυψαν από την έκθεση στη ραδιενέργεια ακόμη επηρεάζουν τους κατοίκους, ενώ η μόλυνση του νερού και του εδάφους ακόμη και σήμερα αποτελεί βασικό πρόβλημα.
Κανείς δε γνωρίζει καλύτερα όλα αυτά τα προβλήματα από τους ίδιους τους κατοίκους που ζουν κοντά στη «Ζώνη της Πυρηνικής Έκρηξης» -την περιοχή όπου τα επίπεδα της ραδιενέργειας είναι ακόμη εξαιρετικά υψηλά σε ακτίνα 19 μιλίων από το σημείο της έκρηξης. Περίπου 350.000 άνθρωποι αναγκάστηκαν να εκκενώσουν τα σπίτια τους έπειτα από το ατύχημα και πολλοί ακόμη δημιούργησαν μια κοινότητα στο χείλος της ερημικής περιοχής. Το Business Insider παρουσιάζει ένα πρότζεκτ που φανερώνει τη ζωή των κατοίκων στην περιοχή έπειτα από τόσα χρόνια μετά το δυστύχημα.
Ο καρκίνος και τα προβλήματα που προέκυψαν από την έκθεση στη ραδιενέργεια ακόμη επηρεάζουν τους κατοίκους, ενώ η μόλυνση του νερού και του εδάφους ακόμη και σήμερα αποτελεί βασικό πρόβλημα.
Ο φωτογράφος Thom Davies, που είναι επίσης και εκπαιδευόμενος γεωλόγος και εθνογράφος, επιχείρησε από το 2008 να καταγράψει αυτή την κοινότητα. Για τις ανάγκες του πρότζεκτ, ο Davies έδωσε στους κατοίκους φορητές κάμερες ζητώντας τους να καταγράψουν την καθημερινότητά τους σε αυτό το ασυνήθιστο περιβάλλον. «Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν μια σπάνια ματιά μέσα στην αθέατη πραγματικότητα της καθημερινής ζωής σε αυτή τη μετά–ατομική ενδοχώρα», δηλώνει ο Davies για το πρότζεκτ που ονομάστηκε "Disposable Citizens" (Aναλώσιμοι κάτοικοι).
«Κανείς δεν κατανοεί τις συνέπειες του Τσέρνομπιλ καλύτερα από τους ίδιους τους κατοίκους του. Υπάρχει κάτι πραγματικά αινιγματικό με αυτά τα τοπία της πυρηνικής έκρηξης. Υπάρχουν μέρη όπου η επιστήμη και η ζωή συγκρούστηκαν, αφήνοντας μόνο συνέπειες και αναπάντητα ερωτήματα», εξηγεί ο φωτογράφος όταν ρωτήθηκε γιατί επέλεξε να φωτογραφήσει τα τοπία.
Ο Davies επισημαίνει στο Business Insider πως «είμαι ενθουσιασμένος με τη σχέση των κατοίκων με την περιοχή, και σε ένα μέρος όπως εδώ στο μετα –ατομικό τοπίο όπως είναι το Τσέρνομπιλ, αυτή η σχέση είναι τεταμένη και αμφισβητούμενη. Η αόρατη ραδιενέργεια προσθέτει ένα ακόμη είδος μυστηρίου σε αυτά τα μέρη και τις κοινότητες που ζουν εδώ».
Παρότι το πρότζεκτ ξεκίνησε το 2008, ο Davies έχει επισκεφθεί αμέτρητες φορές το Τσερνόμπιλ και συνεχίζει τις μελέτες του από τότε. Η περιβαλλοντική καταστροφή έγινε αντιληπτή σε παγκόσμιο επίπεδο, όμως, «ο τρόπος με τον οποίο βίωσαν την τραγωδία εδώ μπορεί να κατανοηθεί μόνο στα τοπικά φυσικά όρια της περιοχής, αφού εντάχθηκε στους ρυθμούς της καθημερινής ζωής γύρω από τη Ζώνη Έκρηξης».
Ο Davies επέλεξε να αφήσει την πρωτοβουλία στους κατοίκους ώστε να αναδείξουν εκείνοι πτυχές που ήθελαν. «Η δύναμη της εικόνας ήθελα να είναι στα χέρια αυτών των ανθρώπων που γνώριζαν καλύτερα τα μέρη γύρω από το Τσερνόμπιλ.« Στόχος μου ήταν το πρότζεκτ να ήταν όσο το δυνατόν πιο συμμετοχικό και με ενδιέφερε περισσότερο οι ίδιοι οι άνθρωποι να πουν τις ιστορίες τους».
Οι άνθρωποι ήταν οι πιο ευγενικοί που είχε γνωρίσει ποτέ ο Davies. «Πολλές φορές ήμουν καλεσμένος σε σπίτια, τρώγοντας σπιτικό φαγητό, ακούγοντας εμπειρίες για το συμβάν, την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, πίνοντας ένα τοπικό ποτό που αποκαλείται Samogon. Η απόρριψη προτάσεων για φαγητό ή ποτό εκλαμβανόταν ως μεγάλη προσβολή για τους κατοίκους».
Το Τσερνόμπιλ είναι το «σπίτι τους», όπως ο Davies εξηγεί δεν πρόκειται να εγκαταλείψουν ποτέ αυτή την περιοχή. «Οι άνθρωποι αυτοί εργάζονται σκληρά και είναι περήφανοι που τα καταφέρνουν μόνοι τους. Αυτό που απαιτούν είναι λίγο σεβασμό από την ουκρανική κυβέρνηση», δηλώνει ο Davies.
Το πρότζεκτ ήθελε να καταρρίψει το μύθο για τις ακατοίκητες και εγκαταλελειμμένες περιοχές γύρω από την καταστροφή. «Υπάρχουν άνθρωποι που ζουν μέσα στην αβεβαιότητα της ραδιενέργειας, που ζουν, ερωτεύονται, κλαίνε, γελούν», δηλώνει ο φωτογράφος.
«Ήθελα να μάθω πώς είναι να ζεις μέσα σε αυτό το γεμάτο αβεβαιότητα ραδιενεργό περιβάλλον». Οι κάτοικοι νιώθουν παραμελημένοι και αναλώσιμοι από την ουκρανική κυβέρνηση. Η οικονομική επιβίωση των περιοχών που επλήγησαν από το Τσερνόμπιλ είναι σε άσχημα επίπεδα. «Η ραδιενέργεια είναι αόρατη, όχι όμως και η φτώχεια», εξηγεί ο Davies. Η κυβέρνηση είχε υποσχεθεί συνεχή αποζημίωση στους πολίτες, όμως, αυτά που λαμβάνουν μηνιαίως δεν αρκούν για να καλύψουν ούτε τις βασικές ανάγκες των κατοίκων για τρόφιμα.
Καταστροφές όπως αυτή, προκαλούν μαζική και αναγκαστική μετανάστευση, και συναισθήματα απώλειας και πόνου. Τα τεράστια κοινωνικά προβλήματα παραμένουν κρυμμένα από την κοινή θέα», τονίζει ο Davies.
«Δεν είναι ένα γεγονός που συνέβη και πέρασε στην ιστορία, το Τσερνόμπιλ συμβαίνει τώρα», δηλώνει ο φωτογράφος. Οι συνέπειες και τα προβλήματα είναι εμφανή ακόμη και τώρα έπειτα από τόσες δεκαετίες.
σχόλια