ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΠΛΗΤΤΕΙ Η ΞΗΡΑΣΙΑ
Η Ευρώπη βιώνει σοβαρή έως ακραία ξηρασία από τις αρχές του 2022, ενώ οι προβλέψεις για τους επόμενους μήνες δείχνουν μεγαλύτερη ξηρασία από την κανονική.
Η λειψυδρία πλήττει τη βόρεια Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ολλανδίας, μιας χώρας που είναι γνωστή για την αφθονία νερού και τις τακτικές βροχοπτώσεις της.
Στις 3 Αυγούστου, η ολλανδική κυβέρνηση κήρυξε επίσημα τη χώρα σε «de facto λειψυδρία» (επίπεδο 2), αναβαθμίζοντας την επικινδυνότητα από την «απειλή λειψυδρίας» (επίπεδο 1).
Η ανακοίνωση αυτή δεν συνοδεύεται από σημαντικές απαγορεύσεις προς το παρόν, καθώς τα αποθέματα πόσιμου νερού δεν απειλούνται. Το κράτος βασίζεται στην ευαισθητοποίηση των κατοίκων για την αποφυγή της σπατάλης. Ωστόσο, σε τοπικό επίπεδο, οι απαγορεύσεις της χρήσης επιφανειακών υδάτων για γεωργικούς σκοπούς αυξάνονται. Η παροχή νερού συρρικνώνεται ραγδαία.
Το γλυκό νερό στην Ολλανδία προέρχεται από τις βροχοπτώσεις, αλλά και σε μεγάλο βαθμό από τον Ρήνο, τον Μους και τους παραποτάμους τους. Η ροή των ποταμών παίζει καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση της χώρας. Και αυτή η ροή φθίνει. Στο Lobith, στα σύνορα με τη Γερμανία, η συνήθης ροή του Ρήνου αυτή την εποχή είναι 1.750 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο. Την Παρασκευή 12 Αυγούστου, ήταν μόνο 749 κυβικά μέτρα.
Πηγή: JRC Global Drought Observatory, Le Monde
• • •
ΛΙΓΟ ΕΛΕΙΨΕ
«Μέσα σε ένα τέταρτο της ώρας, τα πάντα θα καίγονταν»: τα αρχεία του Γάλλου φωτογράφου Ραϊμόν Ντεπαρντόν γλίτωσαν οριακά από πυρκαγιά, που προκλήθηκε από κεραυνό στις αρχές Αυγούστου, στο σπίτι του στην περιοχή του Παρισιού, χάρη στην έγκαιρη παρέμβαση των πυροσβεστών και την ευστροφία ενός γείτονα, όπως δήλωσε ο ίδιος στο AFP την περασμένη Παρασκευή. Ο διάσημος φωτογράφος δεν βρισκόταν στο σπίτι όταν ξέσπασε η φωτιά.
«Στη σοφίτα είναι αποθηκευμένες οι φωτογραφίες όλης μου της ζωής», εξήγησε ο Ντεπαρντόν, ο οποίος διατηρεί περισσότερα από 1.000.000 αρνητικά και «300 άλμπουμ των 100 φύλλων επαφής» (planches-contacts, η αναπτυγμένη έκδοση των αρνητικών, η οποία επιτρέπει στον φωτογράφο να επιλέξει μια φωτογραφία από μια σειρά).
«Οι πυροσβέστες έφτασαν πολύ γρήγορα και ο γείτονας είχε την ευστροφία να τους πει ότι υπήρχαν φωτογραφίες και ότι δεν έπρεπε να χρησιμοποιηθεί νερό», συνέχισε ο Ντεπαρντόν. Οι πυροσβέστες χρησιμοποίησαν ξηρό πάγο για να σβήσουν τη φωτιά, η οποία αντιμετωπίστηκε έγκαιρα. «Εκτός από μερικές, οι φωτογραφίες δεν υπέστησαν καμία ζημιά», και πρόσθεσε χαμογελώντας ότι τώρα σκοπεύει να επενδύσει σε ένα αλεξικέραυνο.
Φωτογράφος, σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ και συνιδρυτής του φωτογραφικού πρακτορείου Gamma, ο 80χρονος Ντεπαρντόν είναι μια από τις ηγετικές φυσιογνωμίες του πρακτορείου Magnum. Έχει ασχοληθεί με τον αγροτικό κόσμο, τον πόλεμο, την καθημερινή ζωή των ανθρώπων ή την πολιτική, ενώ τώρα ετοιμάζει ένα βιβλίο με φωτογραφίες για την έρημο, θέμα με το οποίο έχει ασχοληθεί συχνά, ιδίως στην Αλγερία.
Πηγή: L’OBS, Le Figaro
• • •
ΑΝ ΕΙΧΑ ΟΠΛΑ, ΘΑ ΤΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΣΑ
Χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν στο κέντρο του Βελιγραδίου την Κυριακή κατά της εκδήλωσης Euro Pride, που έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στην πρωτεύουσα της Σερβίας τον Σεπτέμβριο.
Το συγκεντρωμένο πλήθος, κάπου 5.000 με 10.000 άτομα ανάλογα με τις εκτιμήσεις, έφερε πλακάτ που έγραφαν: «Δεν θέλουμε παρέλαση ομοφυλοφίλων και κατοχή από τη Δύση», «Δεν παραδίδουμε ιερούς τόπους» και «Κάτω τα χέρια από τα παιδιά μας».
Όλα τα ακροδεξιά πολιτικά κόμματα καταδίκασαν την εκδήλωση Euro Pride, ζητώντας την απαγόρευσή της. Ο ηγέτης του εθνικιστικού κόμματος της αντιπολίτευσης Dveri, Μπόσκο Ομπράντοβιτς, χαρακτήρισε την εκδήλωση «όχι μόνο κατά της Ευρω-ΝΑΤΟ-Pride, αλλά και υπέρ της Ρωσίας και της διατήρησης του Κοσσυφοπεδίου και των Μετοχίων ως τμήμα της Σερβίας. Μια νέα πατριωτική αντίθεση/θέση γεννήθηκε και έρχεται».
Σε βίντεο που ανέβηκε στο YouTube την περασμένη εβδομάδα, ο επίσκοπος Νικάνορ, της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, λέει: «Έρχονται να βεβηλώσουν την πρωτεύουσά μας, τίποτα δεν είναι ιερό γι' αυτούς. Θα ξεσηκωθούμε όλοι εναντίον τους, ξεκινώντας από εμένα. Θα αφορίσω όποιον συμμετέχει ή οργανώνει κάτι τέτοιο. Αυτό είναι το μόνο που μπορώ να κάνω. Αν είχα όπλα, θα τα χρησιμοποιούσα, αλλά δεν έχω».
Τα σχόλια του Νικάνορ ερμηνεύτηκαν και ως ευθεία προσβολή της πρωθυπουργού, Άνα Μπρνάμπιτς, η οποία είναι ανοιχτά ομοφυλόφιλη και της οποίας τα μέλη της οικογένειάς της έχουν γεννηθεί στην Κροατία.
Η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν αντέδρασε στα σχόλια του επισκόπου, ενώ ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, δήλωσε ότι ο επίσκοπος Νικάνορ «προσέβαλε τον εαυτό του και την Εκκλησία μας, ταπείνωσε την Εκκλησία μας».
Πηγή: BalkanInsight
• • •
ΟΤΑΝ ΜΕ ΔΕΙΣ, ΚΛΑΨΕ
Μετά από μήνες υψηλών θερμοκρασιών και ελάχιστων βροχοπτώσεων, η σημερινή ξηρασία της Ευρώπης μπορεί να εξελιχθεί στη χειρότερη των τελευταίων 500 ετών, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ξηρασίας.
Η στάθμη των υδάτων έχει μειωθεί σε μεγάλα ποτάμια σε ολόκληρη την Ευρώπη, και στις ξηρές κοίτες τους έχουν αναδυθεί προειδοποιητικά μηνύματα αιώνων, στις λεγόμενες «πέτρες της πείνας». Οι «πέτρες της πείνας», που χρησιμοποιούνταν ως «υδρολογικά ορόσημα» σε ολόκληρη την κεντρική Ευρώπη, εμφανίστηκαν για τελευταία φορά στην ξηρασία του 2018.
Όμως οι πέτρες πείνας δεν κατέγραφαν απλώς την ξηρασία. Προειδοποιούσαν, επίσης, για τις δύσκολες μέρες που έρχονταν, διότι η ξηρασία θα έφερνε κακή σοδειά, και πείνα στους φτωχούς ανθρώπους.
Μία από αυτές τις πέτρες βρίσκεται στον ποταμό Έλβα, ο οποίος από τα βουνά της Τσεχίας μέσω της Γερμανίας καταλήγει στη Βόρεια Θάλασσα. Η πέτρα, που χρονολογείται από μια ξηρασία του 1616, είναι ορατή στην ξηρή κοίτη του ποταμού. Το κείμενό της προειδοποιεί τους περαστικούς: «Αν με δεις, κλάψε».
Πηγή: Smithsonian
• • •
ΜΥΑΛΟ ΞΥΡΑΦΙ ΣΤΑ 99 ΤΟΥ
Τον προηγούμενο μήνα, ο Χένρι Κίσινγκερ δημοσίευσε το 19ο βιβλίο του, υπό τον τίτλο «Ηγεσία: Έξι μελέτες για την παγκόσμια στρατηγική», στο οποίο αναλύει το όραμα και τα επιτεύγματα ενός επιλεγμένου αριθμού αρχιτεκτόνων της μεταπολεμικής παγκόσμιας τάξης.
Ο Κίσινγκερ εστιάζεται στους επόμενους έξι μεταπολεμικούς ηγέτες και τη διεθνή στρατηγική τους, παρά στην εσωτερική πολιτική των χωρών τους: Κόνραντ Αντενάουερ (στρατηγική της ταπεινότητας), Σαρλ ντε Γκολ (στρατηγική της θέλησης), Ρίτσαρντ Νίξον (στρατηγική της ισορροπίας), Ανουάρ Σαντάτ (στρατηγική της υπέρβασης), Λι Κουάν Γιου (στρατηγική της αριστείας) και Μάργκαρετ Θάτσερ (στρατηγική της πεποίθησης).
Αφετηρία του συγγραφέα είναι η προειδοποίηση ότι «η απεραντοσύνη του μέλλοντός μας δεν είναι ακόμη κατανοητή», και το συμπέρασμά του ότι «η μεγάλη ηγεσία προκύπτει από τη σύγκρουση του άυλου με το εύπλαστο, από αυτό που δίνεται και αυτό που ασκείται».
Οι περισσότεροι ηγέτες είναι διαχειριστές: καθοδηγούν τους θεσμούς που τους έχουν ανατεθεί. Ωστόσο, σε περιόδους κρίσης (πόλεμος, ραγδαίες τεχνολογικές αλλαγές, οικονομική αναστάτωση, ιδεολογική αναταραχή), η διαχείριση της υφιστάμενης κατάστασης μπορεί να είναι η πιο επικίνδυνη τακτική.
Τέτοιες εποχές απαιτούν ηγέτες που προωθούν αλλαγές, τους οποίους κατηγοριοποιεί σε δύο ιδανικούς τύπους: την πολιτική προσωπικότητα (statesman) και τον προφήτη.
Οι πολιτικές προσωπικότητες αφενός διατηρούν την κοινωνία τους χειραγωγώντας τις περιστάσεις αντί να υποκύπτουν σε αυτές, αγκαλιάζουν την αλλαγή και την πρόοδο, διασφαλίζοντας ότι η κοινωνία τους θα διατηρήσει τη βασική αίσθηση του εαυτού της· και, αφετέρου, μετριάζουν το όραμα με επιφυλακτικότητα, διατηρώντας την αίσθηση των ορίων. Από την άλλη, ο προφήτης ή οραματιστής αντιμετωπίζει τους επικρατούντες θεσμούς από τη σκοπιά ενός οράματος του επιτακτικού μάλλον, και λιγότερο από την προοπτική του δυνατού, και επικαλείται τα υπερβατικά του οράματα ως απόδειξη της ορθότητάς τους.
Ο προφήτης ορίζεται από το όραμά του, ενώ η πολιτική προσωπικότητα από την αναλυτική του ικανότητα και τη διπλωματική του δεινότητα. Ενώ ο προφήτης αναζητά το απόλυτο και γι' αυτόν ο συμβιβασμός μπορεί να αποτελέσει πηγή ταπείνωσης, για την πολιτική προσωπικότητα ο συμβιβασμός μπορεί να είναι ένα στάδιο σε δρόμο που αποτελείται από συγκρίσιμες προσαρμογές και συσσωρεύσεις αποχρώσεων.
Οι δύο αυτοί ιδανικοί τύποι δεν απαντώνται στην καθαρή τους μορφή, αλλά σε ένα μείγμα τους. Πάντως, τα ζωτικά χαρακτηριστικά ενός ηγέτη είναι το θάρρος και ο χαρακτήρας: το θάρρος να επιλέξει μια κατεύθυνση ανάμεσα σε σύνθετες και δύσκολες επιλογές, ξεπερνώντας τη ρουτίνα, και η δύναμη του χαρακτήρα να στηρίξει μια πορεία δράσης της οποίας τα οφέλη και οι κίνδυνοι μπορούν μόνον ατελώς να φανούν τη στιγμή της επιλογής. Το θάρρος καλεί την αρετή τη στιγμή της απόφασης· ο χαρακτήρας ενισχύει την πίστη στις αξίες για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Κανένας από τους έξι ηγέτες του βιβλίου δεν γεννήθηκε στα πούπουλα. Στο καταληκτικό κεφάλαιο, ο Κίσινγκερ προσεγγίζει την εξέλιξη της ηγεσίας από την «αριστοκρατία στην αξιοκρατία». Διαχωρίζει, όμως, την αξιοσύνη με την τρέχουσα έννοιά της ως «ταλέντο συν προσπάθεια», και δίνει έμφαση στην άποψη του Τόμας Τζέφερσον περί «φυσικής αριστοκρατίας»: τη συγχώνευση της «αρετής και των ταλέντων». Συνεπώς, «για να μπορεί μια πολιτική ελίτ να παρέχει ουσιαστική δημόσια υπηρεσία, τόσο η μόρφωση όσο και ο χαρακτήρας είναι απαραίτητα».
Ο Κίσινγκερ πραγματεύεται με εντυπωσιακή φρεσκάδα τις συνέπειες για την ηγεσία στις σημερινές κοινωνίες, στις οποίες η οπτική κουλτούρα έχει εκτοπίσει τη «βαθιά παιδεία» (literacy) — η απώλεια «της πολυμάθειας, της μόρφωσης, της σοβαρής και ανεξάρτητης σκέψης σε μια εποχή που κυριαρχείται από την εικόνα». Πανταχού παρούσα και διεισδυτική, αλλά αόρατη, η βαθιά παιδεία υπήρξε η «ακτινοβολία υποβάθρου» της περιόδου κατά την οποία ενηλικιώθηκαν οι έξι ηγέτες που παρουσιάζει στο βιβλίο.
Οι αναγνώστες, άλλος λιγότερο άλλος περισσότερο, θα διαφωνήσουν ενδεχομένως με απόψεις που διατυπώνονται στην «Ηγεσία». Ουδείς, όμως, θα αμφισβητήσει ότι στα 99 του χρόνια ο Κίσινγκερ έχει μυαλό ξυράφι.
• • •
ΤΟ ΡΗΤΟ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
«Τη στιγμή που δηλώνετε ότι ένα σύνολο ιδεών είναι απρόσβλητο από την κριτική, τη σάτιρα, τη χλεύη ή την περιφρόνηση, η ελευθερία της σκέψης καθίσταται αδύνατη».
— Σαλμάν Ρούσντι
