ΑΠΟ ΤΗ ΜΥΓΑ ΞΙΓΚΙ
Ο τομεάρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Γιώργος Κατρούγκαλος, έσπευσε να προειδοποιήσει την κυβέρνηση μετά το αιματηρό περιστατικό στην Ουκρανία: «Καμπανάκι προειδοποίησης ο θάνατος των Ελλήνων ομογενών στην Ουκρανία. Δεν πρέπει να έχουμε άλλους νεκρούς. Η Ελληνική Πολιτεία να πάρει όλα τα αναγκαία μέτρα για προστασία των συμπατριωτών μας. Άμεση ανάγκη αποκλιμάκωσης της ρητορικής πολέμου».
Τώρα μαθαίνουμε ότι ένας μεθυσμένος Ουκρανός στρατιώτης, που διαπληκτίστηκε με τον καταστηματάρχη, πυροβόλησε και σκότωσε τα δύο άτομα, ένα από τα οποία είναι τελικά Έλληνας ομογενής.
Τα έχουν αυτά οι βιαστικές παρεμβάσεις ρουτίνας. Ιδίως, όταν πρέπει με το ζόρι να βγει από τη μύγα ξίγκι, λόγου χάριν, όταν πρέπει οπωσδήποτε να υπάρξει υπενθύμιση ότι ο μεγάλος στόχος είναι η «αποκλιμάκωση της ρητορικής πολέμου».
• • •
ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ
Είναι άγνωστο αν και πόσους έχει επηρεάσει η ταινία στο Netflix, «Μόναχο: Στα πρόθυρα του πολέμου». Η συγκυρία, όμως, ήταν ευνοϊκή για την προβολή της.
Η Συμφωνία του Μονάχου (1938) που απέτυχε να αποτρέψει τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έχει αναδειχτεί σε χρήσιμο επικοινωνιακό όπλο από ορισμένους. Όποιος επιχειρεί διευθέτηση των κρίσεων μέσω της διπλωματίας αυτομάτως χαρακτηρίζεται ενδοτικός και «Τσάμπερλεν».
Με εμφανή ad hominem πρόθεση, ο υπουργός Άμυνας του ΗΒ, Μπεν Γουάλας, δήλωσε ότι υπάρχει «οσμή Μονάχου στον αέρα», υπονοώντας ουσιαστικά τις προσπάθειες των Γερμανών και των Γάλλων για διπλωματική λύση στο Ουκρανικό.
Ως διπλωματία του «Μονάχου» χαρακτηρίζεται, επίσης, από διαφόρους δημοσιολογούντες οποιαδήποτε απόπειρα εξομάλυνσης των σχέσεων της χώρας μας με την Τουρκία μέσω του διαλόγου.
Είναι σφάλμα να υποτιμηθεί το φαινόμενο. Ουσιαστικά πρόκειται για παραλλαγή του reductio ad Hitlerum — η άποψη του Χ είναι εσφαλμένη, επειδή παρόμοια θέση υποστήριζαν οι ναζί και ο Χίτλερ — ή/και του νόμου του Godwin — κάθε συζήτηση στο τέλος καταλήγει σε σύγκριση με τους ναζί. Η δύναμη της αναλογίας απορρέει από την απλοϊκότητά της.
Στα ανεξέλεγκτα κοινωνικά μέσα, τέτοια επιχειρήματα είναι αναπόφευκτα. Καταντούν, όμως, ιδιαιτέρως ενοχλητικά και αποπροσανατολιστικά όταν χρησιμοποιούνται από πολιτικούς και ανθρώπους που επηρεάζουν την κοινή γνώμη, διότι είναι και ανέντιμα και εσφαλμένα. Η Ιστορία παρέχει πολλά παραδείγματα, αν θέλει κάποιος να οργανώσει τη σκέψη του. Δεν χρειάζεται σώνει και καλά να επιλέγεται το χειρότερο.
• • •
ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ ΟΙ ΟΛΙΓΑΡΧΕΣ;
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, προέτρεψε αξιωματούχους, πολιτικούς και επιχειρηματίες που πρόσφατα έφυγαν από την Ουκρανία να επιστρέψουν στη χώρα τους μέσα σε 24 ώρες. «Είναι καθήκον σας, σε μια τέτοια κατάσταση, να είστε μαζί μας, με τον ουκρανικό λαό. Προτείνω να επιστρέψετε στην πατρίδα σας μέσα σε 24 ώρες και να σταθείτε στο πλευρό του ουκρανικού στρατού, της διπλωματίας και του λαού μας», τόνισε.
Κάποιοι βουλευτές (ακούστηκε ο αριθμός 23) και επιχειρηματίες την κοπάνησαν από τη χώρα το Σαββατοκύριακο, σύμφωνα με τα ουκρανικά μέσα ενημέρωσης.
Για να φτάσει στο σημείο ο πρόεδρος της χώρας να απευθύνει δημόσια έκκληση, μάλλον δεν πρόκειται για περιορισμένο φαινόμενο.
Δεν είναι καλό σημάδι αυτό για τη χώρα, που μαστίζεται από τεράστιες εισοδηματικές ανισότητες και μεγάλη διαφθορά. Η εθνική ομοψυχία δύσκολα οικοδομείται όταν υπάρχουν τόσο κραυγαλέα αντιπαραδείγματα, και μάλιστα από ανθρώπους που υποτίθεται ότι εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον.
Η πιθανότητα ολιγάρχες να ξαναμπούν στα ιδιωτικά αεροπλάνα τους για να επιστρέψουν στη χώρα είναι μηδαμινή, ενόσω επικρέμαται ο κίνδυνος ρωσικής εισβολής. Εκκλήσεις να δείξουν πατριωτισμό είναι σχεδόν κωμικές, όταν είναι γνωστό ότι η λεηλασία του εθνικού πλούτου υπήρξε ο πρώτιστος στόχος της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας. Μόνο ως λεκτικό πυροτέχνημα μπορεί να εκληφθεί η οποιαδήποτε προσπάθεια να εξομοιωθούν οι ολιγάρχες, που επικράτησαν στο «φαρ ουέστ» της μετακομμουνιστικής εποχής, με ό,τι καταλαβαίνουμε ως εθνική αστική τάξη.
• • •
ΑΚΡΟΔΕΞΙΑ ΔΙΟΛΙΣΘΗΣΗ ΜΙΑΣ ΔΕΞΙΑΣ
Η κακή εκδοχή είναι ότι προσπαθεί να αναστρέψει τις δημοσκοπήσεις. Η χείριστη ότι η ώσμωση μεταξύ του κόμματός της «Οι Ρεπουμπλικάνοι» και της ακροδεξιάς θεωρείται πλέον φυσιολογική.
Η υποψήφια των Ρεπουμπλικάνων για τη γαλλική προεδρία, Βαλερί Πεκρές, δεν δίστασε να νομιμοποιήσει την συνωμοσιολογική εθνικιστική θεωρία της «Μεγάλης Αντικατάστασης» (οι μουσουλμάνοι θα εκτοπίσουν πληθυσμιακά του Γάλλους...) του ακροδεξιού συγγραφέα Ρενώ Καμύ, προχθές στην πρώτη της μεγάλη προεκλογική συγκέντρωση στο Ζενίθ του Παρισιού.
Τη θεωρία αυτή έχει υιοθετήσει ο ακροδεξιός Ερίκ Ζεμούρ και την επικαλείται συχνά στις ομιλίες του.
Η Πεκρές εμφανίστηκε ως κεντροδεξιά και το πραγματικό αντίπαλο δέος του Εμ. Μακρόν. Μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς της, υπήρξε μια κάποια δημοσκοπική έκρηξη υπέρ της, αλλά πλέον παρατηρείται στασιμότητα στα ποσοστά της, η οποία μάλλον δεν εγγυάται ότι θα βρεθεί στον δεύτερο γύρο.
Πηγή: Le Monde, L’OBS
• • •
ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ
Η λαϊκή εικόνα, και όχι μόνο, της επιστήμης την ταυτίζει ακόμη και σήμερα με την αναζήτηση της γνώσης, την κατάκτηση της φύσης, τη διατύπωση λίγων νόμων, χάρη στους οποίους ο άνθρωπος απελευθερώνεται από τον φόβο και την ανάγκη. Ωστόσο, η μηχανοτεχνία εμφανίζεται ως πολύ πιο πεζή δραστηριότητα (Χρησιμοποιώ την πολύ καλύτερη από το «μηχανική» απόδοση «μηχανοτεχνία» για το engineering, που πρότεινε προ πολλών ετών ο καθηγητής Θεοδόσης Τάσιος.)
Αυτόν τον διχασμό περιγράφει ο Νικόλαος Μητρόπουλος με ένα ανέκδοτό του (Nicholas Metropolis, «The Age of Computing: A Personal Memoir», Daedalus, 1992).
«Θυμάμαι ένα ευχάριστο απογευματινό στο κτήριο της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών. Στο μεγάλο χωλ, συζητήσεις και κουτσομπολιό έρρεαν ελεύθερα, περιμένοντας μια ενδιαφέρουσα διάλεξη. Μια εξέχουσα κυρία, πυλώνας της εταιρείας του Κέιμπριτζ, εξέφραζε τον θαυμασμό της για τον καθηγητή Σ. Εκθείαζε τις ανακαλύψεις του και τις λαμπρές γνώσεις του. ‘Και σε ποιο τμήμα του ΜΙΤ ανήκει;’ ρώτησε τελικά, δείχνοντας ότι η συνομιλία μας έφθασε στο τέλος της. ‘Στους Μηχανολόγους Μηχανικούς’, απάντησα. Κάτι σαν τρόμος αποτυπώθηκε στο πρόσωπο της κυρίας. ‘Γιατί, νόμιζα πώς ήταν επιστήμονας!’ ξεφούρνισε πριν καλύψει την γκάφα της. Είδα στα μάτια της την εικόνα κάποιου με λερωμένη γκρίζα φόρμα, πένσες στα λαδωμένα χέρια του, σκυμμένο πάνω από κάποιο τσαπλινοειδές μαραφέτι με γρανάζια και τροχαλίες».
Αυτή η διαδεδομένη άποψη για τη μηχανοτεχνία και τους μηχανικούς είναι άδικη και κυρίως εσφαλμένη. Σε επόμενο σημείωμα θα εξηγήσω γιατί.
• • •
ΠΡΕΜΙΕΡΑ ΟΠΕΡΑΣ ΥΣΤΕΡΑ ΑΠΟ 80 ΧΡΟΝΙΑ
Δεν συμβαίνουν κάθε μέρα τέτοια γεγονότα.
Προχθές, 13 Φεβρουαρίου, παρουσιάστηκε σε παγκόσμια πρεμιέρα η όπερα σε τρεις πράξεις «Grete Minde» στην Όπερα του Μαγδεβούργου, ύστερα από 80 χρόνια από τη σύνθεσή της.
Το έργο συνέθεσε ο Εβραίος επιχειρηματίας και αυτοδίδακτος μουσικός, Eugen Engel, που δολοφονήθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Σομπιμπόρ το 1943. Η εγγονή του το ανακάλυψε στο υπόγειο του σπιτιού τής μητέρας της και μοναδικού παιδιού του Engel, που κατάφερε να μεταναστεύσει στις ΗΠΑ και να γλυτώσει από τους ναζί.
Βασισμένη σε ένα πραγματικό γεγονός και με πολλές επιρροές τζαζ, η όπερα ολοκληρώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930, αλλά ουδέποτε παίχτηκε εξαιτίας της ανόδου στην εξουσία των χιτλερικών.
Πηγή: The Jewish News of Northern California, The Guardian
