Τα κόμματα; Ναι, παρ' όλα αυτά

Τα Κόμματα; Ναι, παρόλα αυτά Facebook Twitter
Για τους πολλούς, ακόμα και για όσους-ες ψηφίζουν ή στηρίζουν κάποιο κόμμα, η κομματοκρατία φέρνει κάτι άσχημο και παρακμιακό σαν αίσθηση. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

TA «KOMMATA» ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ θέμα γοητευτικό για μέρες ανοιξιάτικες, έστω κι αν η συγκυρία μάς θέλει σε προεκλογική περίοδο όπου έχουν την τιμητική τους. Για τους πολλούς, ακόμα και για όσους-ες ψηφίζουν ή στηρίζουν κάποιο κόμμα, η κομματοκρατία φέρνει κάτι άσχημο και παρακμιακό σαν αίσθηση.

Όλα τα τελευταία χρόνια ζούμε στοιχηματίζοντας στη δημιουργία νέων, «άλλων», μετα-παραδοσιακών μορφών πολιτικής όπου υποτίθεται πως τα κόμματα θα έχουν αλλάξει τόσο πολύ ή θα έχουν δώσει τη θέση τους σε υβριδικά κινήματα. Άλλωστε, η έννοια κίνημα εμφανιζόταν πάντα πιο νόστιμη από την έννοια κόμμα, όπως η κίνηση και το πάθος φαίνονται πιο σαγηνευτικά από τη στασιμότητα και τη ρουτίνα.

Δεν είναι φυσικά μόνο ελληνική η αίσθηση αυτή. Σε μια κοινωνία όμως όπου κυρίαρχο μοτίβο και συζήτηση υπήρξε η πελατειακή κομματοκρατία, η ιστορία των κομμάτων έγινε αναπόφευκτα περισσότερο δραματική.

Στέκομαι όμως στο γεγονός πως και σ' εμάς, όπως και αλλού, τα «κομματικά πράγματα» έχουν αρνητική χροιά και αντιμετωπίζονται σαν κάτι βλαβερό ή αναχρονιστικό. Σπεύδει λοιπόν κάποιος να πει: εγώ δεν είμαι κομματικοποιημένος, είμαι πολιτικοποιημένος. Σαν να λέει, εγώ δεν είμαι ένοχος, μα έχω όλα τα τεκμήρια της αθωότητας επάνω μου.

Βλέπουμε πως, όπως και άλλοι θεσμοί της νεότερης εποχής, τα κόμματα χάνουν έδαφος και ωστόσο αρνούνται να πεθάνουν, φθείρονται και συγχρόνως συνεχίζουν να έχουν βασικό λόγο στα κοινοβουλευτικά πολιτεύματα.

Ας δούμε όμως λίγο από πιο κοντά τη συγκεκριμένη στάση. Νομίζω πως είναι στάση επί της ουσίας λάθος, ακόμα και αν έχουμε χίλια δίκια όταν καταγγέλλουμε κάποιες ανελαστικές κομματικές ταυτίσεις ή τη χοντροκομμένη επέμβαση κομματικών «στρατών» στη διοίκηση και στο κράτος.

Η εναλλακτική στα κόμματα είναι, ως γνωστόν, οι λαμπερές προσωπικότητες ή κάποια κινήματα του διαδικτύου και των εκστρατειών τύπου avaaz. Οι προσωπικότητες, ωστόσο, θολώνουν ή φθείρονται και τότε χρειάζονται συμμαχίες και πολιτικά στηρίγματα. Βλέπουμε τώρα τον Μακρόν που δεν έχει αληθινή παράταξη με οργανωτικό ιστό να τον στηρίξει.

Τα κόμματα, όπως και τα συνδικάτα –που κι αυτά έχουν υποστεί μεγάλες φθορές– είναι, παρά τα ελαττώματά τους, τα βασικά σώματα της δημοκρατικής ζωής. Τι κάνουν; Απλουστεύουν τα διλήμματα εξουσίας, οργανώνουν επικράτειες συγκεκριμένων προσδοκιών, συντηρούν ορισμένες «γενικές» ταυτότητες και έτσι εμποδίζουν τον κατακερματισμό των ανθρώπων σε όλο και πιο μικροσκοπικές και αδύναμες κοινότητες. Τα κόμματα διαιρούν την κοινή γνώμη, όμως αυτή η διαίρεση είναι προτιμότερη από το χαοτικό σκόρπισμα σε μικρές φυλές και αιρέσεις.

Φυσικά τα κόμματα έχουν τάση να μικρύνουν σε σχέση με τα θηριώδη μεγέθη του παρελθόντος. Δεν είναι οι μεγάλες εκκλησίες του χθες, ούτε μπορούν να διεκδικούν μορφές αφοσίωσης που κυριάρχησαν στις παλαιές εκδοχές Δεξιάς, Κέντρου και Αριστεράς.

Βλέπουμε πως, όπως και άλλοι θεσμοί της νεότερης εποχής, τα κόμματα χάνουν έδαφος και ωστόσο αρνούνται να πεθάνουν, φθείρονται και συγχρόνως συνεχίζουν να έχουν βασικό λόγο στα κοινοβουλευτικά πολιτεύματα.

Πίσω από τα κόμματα, πίσω από τα συνδικάτα, βρίσκεται το μεγάλο θέμα των μορφών που αποθηκεύουν και τακτοποιούν τη μοντέρνα εμπειρία. Η σύγχρονη ζωή και οι κυματισμοί του ψηφιακού καπιταλισμού οδηγούν στο άμορφο, στη ναρκισσευόμενη μοναχικότητα ή στις δικτυωμένες φαντασιώσεις «παντοδυναμίας». Οι πολίτες κολυμπούν μέσα σε ρευστές συνάψεις που εύκολα ξεσπούν σε στιγμιαίους πολέμους ή γίνονται σμήνη συναισθηματικής συνενοχής.

Ο ατομικισμός και ο φατριασμός υπάρχουν φυσικά και στα κόμματα και στις κομματικές διαμάχες. Μια δημοκρατία όμως των ψηφιακών όχλων ή των «κινημάτων», χωρίς πραγματική οργάνωση και λαϊκή παρουσία, είναι πιο ευάλωτη στις κρίσεις του μέλλοντος. Μια δημοκρατία των προσωπικοτήτων και των εμπειρογνωμόνων τους, όπου ο κυβερνήτης διοικεί με τις ομάδες συμβούλων και τα επικοινωνιακά του επιτελεία, φέρει μέσα της σημάδια αδυναμίας και ολιγαρχικής νοοτροπίας.

Χρειαζόμαστε πάντα κόμματα αρχών με πραγματική παρουσία. Όχι τις στρατιές των τρολ που είναι, κατά τη γνώμη μου, χειρότερες και από τον πιο δογματικό και αφελή αφισοκολλητή του '80. Προφανώς, πολλά δεν μπορεί να είναι όπως παλιά, ο πολιτισμός που φτιάχνεται από το 2000 και μετά και αλλάζει τη φυσική και δημόσια εμπειρία δεν μπορεί να αναστραφεί.

Πέρα από τα κόμματα υπάρχουν μόνο ψευδοχαρισματικές φιγούρες (σαν μίμηση παλαιότερων ηγετικών στυλ) ή άυλες εκστρατείες ηθικών προθέσεων. Γι’ αυτό και η κριτική στα κόμματα και στις κουλτούρες τους δεν μπορεί να είναι ένας αλαζονικός λόγος που βλέπει παντού δεινοσαύρους της προϊστορίας, αφού κανένας δεν έχει πλέον το μονοπώλιο της πολιτικής καινοτομίας.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος, είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή, περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Ρεπορτάζ / Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπητής ηθοποιού, η υπόθεση βρίσκεται στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών και ερευνάται εκ νέου. Κοντινοί της άνθρωποι ισχυρίζονται ότι «δεν ήταν ατύχημα, αλλά εγκληματική ενέργεια».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ