Τα κόμματα; Ναι, παρ' όλα αυτά

Τα Κόμματα; Ναι, παρόλα αυτά Facebook Twitter
Για τους πολλούς, ακόμα και για όσους-ες ψηφίζουν ή στηρίζουν κάποιο κόμμα, η κομματοκρατία φέρνει κάτι άσχημο και παρακμιακό σαν αίσθηση. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

TA «KOMMATA» ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ θέμα γοητευτικό για μέρες ανοιξιάτικες, έστω κι αν η συγκυρία μάς θέλει σε προεκλογική περίοδο όπου έχουν την τιμητική τους. Για τους πολλούς, ακόμα και για όσους-ες ψηφίζουν ή στηρίζουν κάποιο κόμμα, η κομματοκρατία φέρνει κάτι άσχημο και παρακμιακό σαν αίσθηση.

Όλα τα τελευταία χρόνια ζούμε στοιχηματίζοντας στη δημιουργία νέων, «άλλων», μετα-παραδοσιακών μορφών πολιτικής όπου υποτίθεται πως τα κόμματα θα έχουν αλλάξει τόσο πολύ ή θα έχουν δώσει τη θέση τους σε υβριδικά κινήματα. Άλλωστε, η έννοια κίνημα εμφανιζόταν πάντα πιο νόστιμη από την έννοια κόμμα, όπως η κίνηση και το πάθος φαίνονται πιο σαγηνευτικά από τη στασιμότητα και τη ρουτίνα.

Δεν είναι φυσικά μόνο ελληνική η αίσθηση αυτή. Σε μια κοινωνία όμως όπου κυρίαρχο μοτίβο και συζήτηση υπήρξε η πελατειακή κομματοκρατία, η ιστορία των κομμάτων έγινε αναπόφευκτα περισσότερο δραματική.

Στέκομαι όμως στο γεγονός πως και σ' εμάς, όπως και αλλού, τα «κομματικά πράγματα» έχουν αρνητική χροιά και αντιμετωπίζονται σαν κάτι βλαβερό ή αναχρονιστικό. Σπεύδει λοιπόν κάποιος να πει: εγώ δεν είμαι κομματικοποιημένος, είμαι πολιτικοποιημένος. Σαν να λέει, εγώ δεν είμαι ένοχος, μα έχω όλα τα τεκμήρια της αθωότητας επάνω μου.

Βλέπουμε πως, όπως και άλλοι θεσμοί της νεότερης εποχής, τα κόμματα χάνουν έδαφος και ωστόσο αρνούνται να πεθάνουν, φθείρονται και συγχρόνως συνεχίζουν να έχουν βασικό λόγο στα κοινοβουλευτικά πολιτεύματα.

Ας δούμε όμως λίγο από πιο κοντά τη συγκεκριμένη στάση. Νομίζω πως είναι στάση επί της ουσίας λάθος, ακόμα και αν έχουμε χίλια δίκια όταν καταγγέλλουμε κάποιες ανελαστικές κομματικές ταυτίσεις ή τη χοντροκομμένη επέμβαση κομματικών «στρατών» στη διοίκηση και στο κράτος.

Η εναλλακτική στα κόμματα είναι, ως γνωστόν, οι λαμπερές προσωπικότητες ή κάποια κινήματα του διαδικτύου και των εκστρατειών τύπου avaaz. Οι προσωπικότητες, ωστόσο, θολώνουν ή φθείρονται και τότε χρειάζονται συμμαχίες και πολιτικά στηρίγματα. Βλέπουμε τώρα τον Μακρόν που δεν έχει αληθινή παράταξη με οργανωτικό ιστό να τον στηρίξει.

Τα κόμματα, όπως και τα συνδικάτα –που κι αυτά έχουν υποστεί μεγάλες φθορές– είναι, παρά τα ελαττώματά τους, τα βασικά σώματα της δημοκρατικής ζωής. Τι κάνουν; Απλουστεύουν τα διλήμματα εξουσίας, οργανώνουν επικράτειες συγκεκριμένων προσδοκιών, συντηρούν ορισμένες «γενικές» ταυτότητες και έτσι εμποδίζουν τον κατακερματισμό των ανθρώπων σε όλο και πιο μικροσκοπικές και αδύναμες κοινότητες. Τα κόμματα διαιρούν την κοινή γνώμη, όμως αυτή η διαίρεση είναι προτιμότερη από το χαοτικό σκόρπισμα σε μικρές φυλές και αιρέσεις.

Φυσικά τα κόμματα έχουν τάση να μικρύνουν σε σχέση με τα θηριώδη μεγέθη του παρελθόντος. Δεν είναι οι μεγάλες εκκλησίες του χθες, ούτε μπορούν να διεκδικούν μορφές αφοσίωσης που κυριάρχησαν στις παλαιές εκδοχές Δεξιάς, Κέντρου και Αριστεράς.

Βλέπουμε πως, όπως και άλλοι θεσμοί της νεότερης εποχής, τα κόμματα χάνουν έδαφος και ωστόσο αρνούνται να πεθάνουν, φθείρονται και συγχρόνως συνεχίζουν να έχουν βασικό λόγο στα κοινοβουλευτικά πολιτεύματα.

Πίσω από τα κόμματα, πίσω από τα συνδικάτα, βρίσκεται το μεγάλο θέμα των μορφών που αποθηκεύουν και τακτοποιούν τη μοντέρνα εμπειρία. Η σύγχρονη ζωή και οι κυματισμοί του ψηφιακού καπιταλισμού οδηγούν στο άμορφο, στη ναρκισσευόμενη μοναχικότητα ή στις δικτυωμένες φαντασιώσεις «παντοδυναμίας». Οι πολίτες κολυμπούν μέσα σε ρευστές συνάψεις που εύκολα ξεσπούν σε στιγμιαίους πολέμους ή γίνονται σμήνη συναισθηματικής συνενοχής.

Ο ατομικισμός και ο φατριασμός υπάρχουν φυσικά και στα κόμματα και στις κομματικές διαμάχες. Μια δημοκρατία όμως των ψηφιακών όχλων ή των «κινημάτων», χωρίς πραγματική οργάνωση και λαϊκή παρουσία, είναι πιο ευάλωτη στις κρίσεις του μέλλοντος. Μια δημοκρατία των προσωπικοτήτων και των εμπειρογνωμόνων τους, όπου ο κυβερνήτης διοικεί με τις ομάδες συμβούλων και τα επικοινωνιακά του επιτελεία, φέρει μέσα της σημάδια αδυναμίας και ολιγαρχικής νοοτροπίας.

Χρειαζόμαστε πάντα κόμματα αρχών με πραγματική παρουσία. Όχι τις στρατιές των τρολ που είναι, κατά τη γνώμη μου, χειρότερες και από τον πιο δογματικό και αφελή αφισοκολλητή του '80. Προφανώς, πολλά δεν μπορεί να είναι όπως παλιά, ο πολιτισμός που φτιάχνεται από το 2000 και μετά και αλλάζει τη φυσική και δημόσια εμπειρία δεν μπορεί να αναστραφεί.

Πέρα από τα κόμματα υπάρχουν μόνο ψευδοχαρισματικές φιγούρες (σαν μίμηση παλαιότερων ηγετικών στυλ) ή άυλες εκστρατείες ηθικών προθέσεων. Γι’ αυτό και η κριτική στα κόμματα και στις κουλτούρες τους δεν μπορεί να είναι ένας αλαζονικός λόγος που βλέπει παντού δεινοσαύρους της προϊστορίας, αφού κανένας δεν έχει πλέον το μονοπώλιο της πολιτικής καινοτομίας.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Μήπως οι εχθροί της «σώζουν» την Ευρώπη (που προκαλεί πλήξη στους άλλους);

Οπτική Γωνία / Μήπως οι εχθροί της «σώζουν» την Ευρώπη (που προκαλεί πλήξη στους άλλους);

Όσο τα θέματα της Ευρώπης θεωρούνται συζητήσεις που δεν «πουλάνε» δημοσιογραφικά ή θέματα επίδειξης λαμπερών ονομάτων, τόσο η Ευρώπη θα συναρπάζει κυρίως τους εχθρούς της.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Γιατί πεθαίνουν τα πλατάνια;

Ρεπορτάζ / Γιατί πεθαίνουν τα πλατάνια στην Ελλάδα;

Μια μεγάλη οικολογική καταστροφή βρίσκεται σε εξέλιξη σε όλη τη χώρα. Πολύτιμα οικοσυστήματα πλατάνων νεκρώνονται από μια μολυσματική ασθένεια, η οποία μέχρι στιγμής αποδεικνύεται ανίκητη και έχει αποδεκατίσει χιλιάδες δέντρα. Υπάρχει λύση;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα δεν είναι πια εντελώς «ξεκρέμαστα»

Ρεπορτάζ / Τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα δεν είναι πια εντελώς «ξεκρέμαστα»

Χρειάστηκαν επίμονες προσπάθειες από πολλούς ανθρώπους και φορείς, όμως το ζήτημα της φροντίδας των ασυνόδευτων παιδιών-προσφύγων, που είχε επανειλημμένως εκθέσει τη χώρα, φαίνεται ότι διευθετείται πλέον αρκετά ικανοποιητικά. Εξίσου μεγάλη σημασία έχει όμως το «μετά», καθώς μέχρι πρόσφατα, όσα παιδιά ενηλικιώνονταν, βρίσκονταν κυριολεκτικά στον «αέρα», κάτι που πλέον αλλάζει χάρη σε προγράμματα όπως αυτό του Κέντρου Κυψέλη που τρέχουν η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ και η IRC Hellas. Ο Κασμίρ και ο Ουσμάν, που πλέον ενηλικιώθηκαν, θέλουν να ζήσουν μόνιμα στην Ελλάδα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Τραμπ και η μαύρη μειονότητα

Οπτική Γωνία / Ο Τραμπ και η μαύρη μειονότητα

Ο Τραμπ συνεχίζει απτόητος να επιμένει ότι συκοφαντείται με στόχο την περιθωριοποίησή του, όπως συμβαίνει με τους Μαύρους Αμερικανούς. Επιμένει ότι, αντίθετα με τις «συκοφαντίες», δεν ήταν και δεν είναι καθόλου ρατσιστής.
ΑΝΝΑ ΦΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗ
Αριστείδης Χατζής: «Εκπαιδευτικοί μιλούν για το 1821 ως γυμνασιάρχες της δεκαετίας του 1950»

Οπτική Γωνία / «Εκπαιδευτικοί μιλούν για το 1821 σαν γυμνασιάρχες της δεκαετίας του 1950»

Το νόημα της εθνικής επετείου, τα κομβικά γεγονότα, οι πρωταγωνιστές και οι παρελάσεις. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου & Θεωρίας Θεσμών στο Τμήμα Ιστορίας & Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ, Αριστείδης Χατζής.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το φάντασμα του πολέμου πλανιέται πάνω από την Ευρώπη; 

Μ. Καραγιάννης / Το φάντασμα του πολέμου πλανιέται πάνω από την Ευρώπη; 

Πόσο πιθανή είναι η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού στρατού; Οδηγείται η Ευρώπη σε πολεμική αναμέτρηση με τη Ρωσία; Και πόσο θα επηρεάσει μια πιθανή εκλογή του Τραμπ; Απαντά ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Μάνος Καραγιάννης. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η κοινωνική δυσαρέσκεια και οι ανατροπές που καταγράφονται για πρώτη φορά στις δημοσκοπήσεις

Οπτική Γωνία / Η κοινωνική δυσαρέσκεια και οι ανατροπές που καταγράφονται για πρώτη φορά στις δημοσκοπήσεις

Οι μισοί σχεδόν ψηφοφόροι απαντούν στις δημοσκοπήσεις ότι θα πάνε στην κάλπη των ευρωεκλογών για να στείλουν μήνυμα στο κόμμα που ψήφισαν στις εθνικές εκλογές.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Μας πολιορκούν, αλλά ούτε το Δίπορτο θα κλείσει, ούτε το κτίριο πουλήθηκε»

Αθήνα / «Μας πολιορκούν, αλλά ούτε το Δίπορτο θα κλείσει, ούτε το κτίριο πουλήθηκε»

Ο Χρήστος Μαργαρίτης, συνιδιοκτήτης του νεοκλασικού (γωνία Θεάτρου και Σωκράτους) στο υπόγειο του οποίου στεγάζεται η θρυλική ταβέρνα, διαψεύδει τα περί πώλησής του και ξετυλίγει την ιστορία του πατρικού του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
σπιρτζης καραμανλής

Οπτική Γωνία / Τα Τέμπη, η ευθύνη των υπουργών και η υποκρισία

Άλλη μία εξεταστική επιτροπή της Βουλής ολοκληρώθηκε χωρίς να καταλήξει πουθενά, με τα κόμματα να δίνουν τη μάχη των εντυπώσεων. Η Δικαιοσύνη, όμως, συνεχίζει την έρευνα και όλα παραμένουν ανοιχτά.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μετς: Μια τριπλή ζημιά στον αρχαιολογικό και αρχιτεκτονικό πλούτο από τον δήμο Αθηναίων

Ρεπορτάζ / Μετς: Μια τριπλή ζημιά στον αρχαιολογικό και αρχιτεκτονικό πλούτο από τον δήμο Αθηναίων

Ο Δήμος ετοιμάζεται να κατεδαφίσει μια από τις παλαιότερες κατοικίες της Αθήνας, υπονομεύοντας την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου της Αγροτέρας Αρτέμιδος.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ