Σαν να γυρνάς σπίτι σου μετά από καιρό: Ξαναδιαβάζοντας τα ίδια βιβλία κάθε χρόνο

Σαν να γυρνάς σπίτι σου μετά από καιρό: Ξαναδιαβάζοντας τα ίδια βιβλία κάθε χρόνο Facebook Twitter
Τώρα πια ξαναδιαβάζω βιβλία όχι μόνο γιατί το απολαμβάνω, αλλά και γιατί το βρίσκω κάπως παρήγορο.
0


ΠΡΙΝ ΜΕΡΙΚΕΣ ΗΜΕΡΕΣ διάβασα ένα βιβλίο με τίτλο «You could make this place beautiful». Η συγγραφέας Maggie Smith («Νot the Dame, the other one», όπως γράφει στο bio της στο Twitter για να μην την μπερδέψουν με τη σεβάσμια Αγγλίδα ηθοποιό), γράφει κάτι σαν αυτοβιογραφική νουβέλα για το τέλος του γάμου της. Το 2016 ένα ποίημα της Smith με τίτλο «Good Bones» έγινε viral. Ιnfluencers του Instagram πόζαραν ηδυπαθώς με φόντο τη θάλασσα, γράφοντας από κάτω στίχους από το ποίημά της. Ήρωες το απήγγειλαν σε δημοφιλείς τηλεοπτικές σειρές, η Μέριλ Στριπ το διάβασε σε ένα γκαλά αμερικανικής ποίησης.

H Smith κατέκτησε κάτι τελείως παράδοξο: να γίνει διάσημη ποιήτρια σε μια εποχή που αυτό ακούγεται σαν σύντομο ανέκδοτο. Φυσικά, τίποτα δεν θα μπορούσε να πάει τελείως καλά: την ίδια ώρα που βρέθηκε να δημοσιεύει ποιήματά της στο «New Υorker» και να δίνει διαλέξεις για τη δουλειά της, ο γάμος της κατέρρεε. Αυτήν ακριβώς την περίοδο της προδοσίας, ενός επίπονου διαζυγίου με δυο μικρά παιδιά, περιγράφει η Smith στο βιβλίο. Η πλοκή είναι μεν γραμμική –υπάρχει αρχή, μέση και τέλος–, αλλά η διήγηση σε πρώτο πρόσωπο εναλλάσσεται με μικρά ποιητικά κείμενα που θυμίζουν χαϊκού. Με το που τελείωσα το διάβασμα, μου συνέβη κάτι ασυνήθιστο. Αναρωτήθηκα πότε άραγε μπορούσα να ξαναδιαβάσω το βιβλίο – θα ήταν περίεργο αν το ξαναδιάβαζα αμέσως; Εδώ και χρόνια ξαναδιαβάζω τακτικά τα ίδια βιβλία, δυο-τρεις φορές τον χρόνο.

Όσο ψυχαναγκαστικό και ελιτίστικο και να ακούγεται αυτό (γιατί άραγε να πρέπει να είμαστε «σπουδαίοι αναγνώστες»;), το να επιστρέφεις ξανά και ξανά στο ίδιο βιβλίο μπορεί να είναι μια απόλαυση. Μια τελετουργία. Ή απλώς να είναι κάτι που σε κάνει να νιώθεις σαν να γυρνάς σπίτι σου μετά από καιρό.

«Περιέργως, δεν μπορεί κανείς απλώς να διαβάσει ένα βιβλίο: μπορεί μόνο να το ξαναδιαβάσει. Ένας καλός αναγνώστης, ένας σπουδαίος αναγνώστης, ένας ενεργός, δημιουργικός αναγνώστης είναι μόνο αυτός που διαβάζει ξανά και ξανά το ίδιο βιβλίο» είχε πει ο Ναμπόκοφ σε μια διάλεξή του. Όσο ψυχαναγκαστικό και ελιτίστικο και να ακούγεται αυτό (γιατί άραγε να πρέπει να είμαστε «σπουδαίοι αναγνώστες»;) το να επιστρέφεις ξανά και ξανά στο ίδιο βιβλίο μπορεί να είναι μια απόλαυση. Μια τελετουργία. Ή απλώς να είναι κάτι που σε κάνει να νιώθεις σαν να γυρνάς σπίτι σου μετά από καιρό, όπως σημείωνε πριν χρόνια o βιβλιοκριτικός Juan Vidal σε ένα κείμενό του στο NPR.

Βρίσκω φανταστικό το Bloomsday, τη γιορτή που τιμά τον «Οδυσσέα» του Τζέιμς Τζόις κάθε χρόνο στις 16 Ιουνίου, ή τον εορτασμό του λιγότερο γνωστού Dalloway day που γίνεται πάντα μια Τετάρτη του Ιουνίου προς τιμήν της ηρωίδας της Βιρτζίνια Γουλφ. Κάποιοι διαβάζουν τα ίδια βιβλία για «τελετουργικούς» λόγους. Είναι κάτι σαν έθιμο ή γιορτή.  

Ως παιδί ξαναδιάβαζα βιβλία γιατί μου άρεσε να τα ανακαλύπτω από την αρχή, συνήθως τα καλοκαίρια που ο χρόνος έμοιαζε ατέλειωτος. Μπορεί να έχω διαβάσει τα «Ψάθινα Καπέλα» της Μαργαρίτας Λυμπεράκη πάνω από 20 φορές. Στο βιβλίο είναι πάντα καλοκαίρι (στα γαλλικά μάλιστα το βιβλίο ονομάζεται «Τρία καλοκαίρια»). Τρεις αδελφές, η Κατερίνα, η Ινφάντα και η Μαρία, παραθερίζουν με την οικογένειά τους στην Κηφισιά. Η Κατερίνα, η μικρότερη, αφηγείται την πορεία τους προς την ενηλικίωση. Δεν το είχα συνειδητοποιήσει τότε, αλλά το βιβλίο ήταν πρωτοφεμινιστικό για την εποχή του. Κυκλοφόρησε το 1946. Στις τελευταίες σελίδες η Κατερίνα αρνείται την πρόταση γάμου που της κάνει αυτός που αγαπάει, για να ταξιδέψει στον κόσμο και να γράψει ένα μυθιστόρημα. 

Τώρα πια ξαναδιαβάζω βιβλία όχι μόνο γιατί το απολαμβάνω, αλλά και γιατί το βρίσκω κάπως παρήγορο. Σπάνια διαλέγω μυθιστορήματα, συνήθως επιλέγω ημερολόγια ή ποιήματα. Αλλιώς διαβάζεις ποιήματα στην εφηβεία, αλλιώς στα 30, αλλιώς στα 40. Κάθε φορά συγκινείσαι από κάτι καινούργιο (ή απορείς με το τι σε συγκινούσε παλιότερα). Η απόλυτη ασφάλειά μου όμως παραμένει το «Κρυφό ημερολόγιο του Άντριαν Μολ», μια σειρά αγγλικών χιουμοριστικών βιβλίων με ήρωα έναν έφηβο που μεγαλώνει στο Λέστερ της Αγγλίας την εποχή της Θάτσερ. Το πρώτο κυκλοφόρησε το 1982, το τελευταίο (όπου ο Άντριαν περιμένει πλέον το πρώτο του εγγόνι) το 2009.

Τα πρώτα βιβλία της σειράς υπήρχαν στα ελληνικά, αλλά νομίζω πως έχουν εξαντληθεί. Τα έχω διαβάσει τόσες πολλές φορές που έχουν φύγει τα εξώφυλλα και οι σελίδες κολλάνε. Η συγγραφέας Σου Τάουνσεντ, που πέθανε το 2014 ενώ έγραφε ένα ακόμα βιβλίο της σειράς, έφτιαξε έναν χαρακτήρα που ισορροπεί μεταξύ γελοιότητας και καλοσύνης. Ο Άντριαν είναι πομπώδης και έχει ψευδαισθήσεις μεγαλείου, αλλά η Τάουνσεντ τον αντιμετωπίζει με αγάπη. Δεν έχω αγαπήσει κανέναν άλλον χαρακτήρα βιβλίου όσο αυτόν. Επιστρέφω στον Άντριαν με ανακούφιση. Σαν να γυρνάω σπίτι μου μετά από καιρό.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί κανείς δεν μας προστατεύει από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν μας προστατεύει κανείς από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Η Κομισιόν στέλνει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει υιοθετήσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης για την ηχορρύπανση. Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά μας; Μιλά στη LiFO ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γεώργιος Παπανικολάου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας κανονικός αφελληνισμός

Οπτική Γωνία / Ένας κανονικός αφελληνισμός

Στη θέση εκείνων των ξένων που καλλιεργούσαν μια αληθινή σχέση με την Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται τα φιμέ τζάμια των υπερπολυτελών τζιπ, αόρατοι και αδιάφοροι μεσάζοντες, αγοραστές επαύλεων που υπενοικιάζονται ή έχουν γίνει φρούρια με μικρούς ιδιωτικούς στρατούς τραμπούκων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και θεωρητικός φυσικός μιλά για την προέλευση της συνείδησης, τoν εγκέφαλο ως κβαντική μηχανή και το μέλλον του ανθρώπου ως υβριδίου τεχνολογίας και βιολογίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Οπτική Γωνία / «Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Ένα 13χρονο παιδί δεν άντεξε την ομοφοβία και έδωσε τέλος στη ζωή του. Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος εξηγεί πώς μπορούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να εντοπίσουν έγκαιρα τα σημάδια της αυτοκτονικής διάθεσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ