Σαν να γυρνάς σπίτι σου μετά από καιρό: Ξαναδιαβάζοντας τα ίδια βιβλία κάθε χρόνο

Σαν να γυρνάς σπίτι σου μετά από καιρό: Ξαναδιαβάζοντας τα ίδια βιβλία κάθε χρόνο Facebook Twitter
Τώρα πια ξαναδιαβάζω βιβλία όχι μόνο γιατί το απολαμβάνω, αλλά και γιατί το βρίσκω κάπως παρήγορο.
0


ΠΡΙΝ ΜΕΡΙΚΕΣ ΗΜΕΡΕΣ διάβασα ένα βιβλίο με τίτλο «You could make this place beautiful». Η συγγραφέας Maggie Smith («Νot the Dame, the other one», όπως γράφει στο bio της στο Twitter για να μην την μπερδέψουν με τη σεβάσμια Αγγλίδα ηθοποιό), γράφει κάτι σαν αυτοβιογραφική νουβέλα για το τέλος του γάμου της. Το 2016 ένα ποίημα της Smith με τίτλο «Good Bones» έγινε viral. Ιnfluencers του Instagram πόζαραν ηδυπαθώς με φόντο τη θάλασσα, γράφοντας από κάτω στίχους από το ποίημά της. Ήρωες το απήγγειλαν σε δημοφιλείς τηλεοπτικές σειρές, η Μέριλ Στριπ το διάβασε σε ένα γκαλά αμερικανικής ποίησης.

H Smith κατέκτησε κάτι τελείως παράδοξο: να γίνει διάσημη ποιήτρια σε μια εποχή που αυτό ακούγεται σαν σύντομο ανέκδοτο. Φυσικά, τίποτα δεν θα μπορούσε να πάει τελείως καλά: την ίδια ώρα που βρέθηκε να δημοσιεύει ποιήματά της στο «New Υorker» και να δίνει διαλέξεις για τη δουλειά της, ο γάμος της κατέρρεε. Αυτήν ακριβώς την περίοδο της προδοσίας, ενός επίπονου διαζυγίου με δυο μικρά παιδιά, περιγράφει η Smith στο βιβλίο. Η πλοκή είναι μεν γραμμική –υπάρχει αρχή, μέση και τέλος–, αλλά η διήγηση σε πρώτο πρόσωπο εναλλάσσεται με μικρά ποιητικά κείμενα που θυμίζουν χαϊκού. Με το που τελείωσα το διάβασμα, μου συνέβη κάτι ασυνήθιστο. Αναρωτήθηκα πότε άραγε μπορούσα να ξαναδιαβάσω το βιβλίο – θα ήταν περίεργο αν το ξαναδιάβαζα αμέσως; Εδώ και χρόνια ξαναδιαβάζω τακτικά τα ίδια βιβλία, δυο-τρεις φορές τον χρόνο.

Όσο ψυχαναγκαστικό και ελιτίστικο και να ακούγεται αυτό (γιατί άραγε να πρέπει να είμαστε «σπουδαίοι αναγνώστες»;), το να επιστρέφεις ξανά και ξανά στο ίδιο βιβλίο μπορεί να είναι μια απόλαυση. Μια τελετουργία. Ή απλώς να είναι κάτι που σε κάνει να νιώθεις σαν να γυρνάς σπίτι σου μετά από καιρό.

«Περιέργως, δεν μπορεί κανείς απλώς να διαβάσει ένα βιβλίο: μπορεί μόνο να το ξαναδιαβάσει. Ένας καλός αναγνώστης, ένας σπουδαίος αναγνώστης, ένας ενεργός, δημιουργικός αναγνώστης είναι μόνο αυτός που διαβάζει ξανά και ξανά το ίδιο βιβλίο» είχε πει ο Ναμπόκοφ σε μια διάλεξή του. Όσο ψυχαναγκαστικό και ελιτίστικο και να ακούγεται αυτό (γιατί άραγε να πρέπει να είμαστε «σπουδαίοι αναγνώστες»;) το να επιστρέφεις ξανά και ξανά στο ίδιο βιβλίο μπορεί να είναι μια απόλαυση. Μια τελετουργία. Ή απλώς να είναι κάτι που σε κάνει να νιώθεις σαν να γυρνάς σπίτι σου μετά από καιρό, όπως σημείωνε πριν χρόνια o βιβλιοκριτικός Juan Vidal σε ένα κείμενό του στο NPR.

Βρίσκω φανταστικό το Bloomsday, τη γιορτή που τιμά τον «Οδυσσέα» του Τζέιμς Τζόις κάθε χρόνο στις 16 Ιουνίου, ή τον εορτασμό του λιγότερο γνωστού Dalloway day που γίνεται πάντα μια Τετάρτη του Ιουνίου προς τιμήν της ηρωίδας της Βιρτζίνια Γουλφ. Κάποιοι διαβάζουν τα ίδια βιβλία για «τελετουργικούς» λόγους. Είναι κάτι σαν έθιμο ή γιορτή.  

Ως παιδί ξαναδιάβαζα βιβλία γιατί μου άρεσε να τα ανακαλύπτω από την αρχή, συνήθως τα καλοκαίρια που ο χρόνος έμοιαζε ατέλειωτος. Μπορεί να έχω διαβάσει τα «Ψάθινα Καπέλα» της Μαργαρίτας Λυμπεράκη πάνω από 20 φορές. Στο βιβλίο είναι πάντα καλοκαίρι (στα γαλλικά μάλιστα το βιβλίο ονομάζεται «Τρία καλοκαίρια»). Τρεις αδελφές, η Κατερίνα, η Ινφάντα και η Μαρία, παραθερίζουν με την οικογένειά τους στην Κηφισιά. Η Κατερίνα, η μικρότερη, αφηγείται την πορεία τους προς την ενηλικίωση. Δεν το είχα συνειδητοποιήσει τότε, αλλά το βιβλίο ήταν πρωτοφεμινιστικό για την εποχή του. Κυκλοφόρησε το 1946. Στις τελευταίες σελίδες η Κατερίνα αρνείται την πρόταση γάμου που της κάνει αυτός που αγαπάει, για να ταξιδέψει στον κόσμο και να γράψει ένα μυθιστόρημα. 

Τώρα πια ξαναδιαβάζω βιβλία όχι μόνο γιατί το απολαμβάνω, αλλά και γιατί το βρίσκω κάπως παρήγορο. Σπάνια διαλέγω μυθιστορήματα, συνήθως επιλέγω ημερολόγια ή ποιήματα. Αλλιώς διαβάζεις ποιήματα στην εφηβεία, αλλιώς στα 30, αλλιώς στα 40. Κάθε φορά συγκινείσαι από κάτι καινούργιο (ή απορείς με το τι σε συγκινούσε παλιότερα). Η απόλυτη ασφάλειά μου όμως παραμένει το «Κρυφό ημερολόγιο του Άντριαν Μολ», μια σειρά αγγλικών χιουμοριστικών βιβλίων με ήρωα έναν έφηβο που μεγαλώνει στο Λέστερ της Αγγλίας την εποχή της Θάτσερ. Το πρώτο κυκλοφόρησε το 1982, το τελευταίο (όπου ο Άντριαν περιμένει πλέον το πρώτο του εγγόνι) το 2009.

Τα πρώτα βιβλία της σειράς υπήρχαν στα ελληνικά, αλλά νομίζω πως έχουν εξαντληθεί. Τα έχω διαβάσει τόσες πολλές φορές που έχουν φύγει τα εξώφυλλα και οι σελίδες κολλάνε. Η συγγραφέας Σου Τάουνσεντ, που πέθανε το 2014 ενώ έγραφε ένα ακόμα βιβλίο της σειράς, έφτιαξε έναν χαρακτήρα που ισορροπεί μεταξύ γελοιότητας και καλοσύνης. Ο Άντριαν είναι πομπώδης και έχει ψευδαισθήσεις μεγαλείου, αλλά η Τάουνσεντ τον αντιμετωπίζει με αγάπη. Δεν έχω αγαπήσει κανέναν άλλον χαρακτήρα βιβλίου όσο αυτόν. Επιστρέφω στον Άντριαν με ανακούφιση. Σαν να γυρνάω σπίτι μου μετά από καιρό.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κοινωνική κατοικία: Μπορεί το παράδειγμα της La Borda να εφαρμοστεί στην Αθήνα;

Συνεταιριστική κατοικία / Μπορούμε να αντιγράψουμε τη Βαρκελώνη και να λύσουμε το στεγαστικό;

Ενώ στην Ευρώπη παρατηρείται αναζωπύρωση των συνεταιριστικών στεγαστικών κινημάτων, στην Ελλάδα, ειδικά στην Αθήνα, η στεγαστική κρίση οξύνεται. Το παράδειγμα της La Borda στη Βαρκελώνη θα μπορούσε να δώσει τη λύση, χρειάζεται όμως πολιτική βούληση.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας»

Βασιλική Σιούτη / Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας

Η κυβέρνηση αξιοποίησε τη ρύθμιση για τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη για να αλλάξει την πολιτική ατζέντα και να ενισχύσει την απήχησή της στο συντηρητικό κοινό, παρά τις διαφοροποιήσεις ακόμη και μέσα στην κυβερνητική παράταξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος, είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή, περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ