Πώς η Ελλάδα θα αποκρούσει μια επίθεση φιλίας από την Τουρκία χωρίς να γίνει το κακό παιδί

Μαρία Γαβουνέλη: «Πώς η Ελλάδα θα αποκρούσει μια επίθεση φιλίας από την Τουρκία χωρίς να γίνει το κακό παιδί;» Facebook Twitter
Ο Ερντογάν βρίσκεται ήδη στη φάση που συνομιλεί με την Ιστορία, ξεκινώντας αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «αιώνα της Τουρκίας».
0

— Ο Ταγίπ Ερντογάν κέρδισε για άλλη μια φορά τις εκλογές. Πώς θα διαμορφωθεί η επόμενη μέρα στην Τουρκία;
«Κάνε με προφήτη, να σε κάνω πλούσιο». Δεν χωράει αμφιβολία ότι τα πέντε επόμενα χρόνια η Τουρκία θα συνεχίσει να κυβερνιέται από τον Πρόεδρο Ερντογάν και το σύστημα εξουσίας γύρω του, το οποίο μάλιστα θα είναι περισσότερο ενισχυμένο από ποτέ. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι η ελεύθερη έκφραση και ο αντιπολιτευτικός λόγος θα συνεχίσουν να υπόκεινται σε περιορισμούς, οι δημοσιογράφοι να φυλακίζονται, η νέα γενιά της χώρας να κατακλύζει τα ευρωπαϊκά και αμερικανικά πανεπιστήμια.

Υπάρχει ασφαλώς ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα διαχείρισης της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης, αλλά, αν περιμένει κανείς να δει διαδηλώσεις ή «αγανακτισμένους» στις πλατείες, νομίζω ότι θα περιμένει πολύ. Κάπου μεταξύ της οικονομικής ενίσχυσης από τις χώρες του Κόλπου και του επιδέξιου παιχνιδιού ανάμεσα στον δυτικό κόσμο και την αναδυόμενη απολυταρχική δυάδα Κίνας και Ρωσίας (έστω και με ασύμμετρες μεταξύ τους σχέσεις), η Τουρκία θα προσπαθήσει να αποφύγει την προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, προκρίνοντας ενδιάμεσες εναλλακτικές λύσεις. 

Βεβαίως, αυτή θα είναι η τελευταία θητεία του Ερντογάν, ενδεχομένως και λόγω φυσικής απώλειας (άλλωστε, είναι εμφανώς ασθενής). Σε κάθε περίπτωση, όμως, το σύστημα εξουσίας που ο ίδιος δημιούργησε ετοιμάζει ήδη την επόμενη ημέρα.

Δεν χωράει αμφιβολία ότι τα πέντε επόμενα χρόνια η Τουρκία θα συνεχίσει να κυβερνιέται από τον Πρόεδρο Ερντογάν και το σύστημα εξουσίας γύρω του, το οποίο μάλιστα θα είναι περισσότερο ενισχυμένο από ποτέ.

— Κατά τη γνώμη σας, τι επηρέασε καταλυτικά το γεγονός της επανεκλογής του;
Ο Πρόεδρος Ερντογάν έχει αλλάξει το πρόσωπο της χώρας του στα είκοσι χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία. Άνθρωποι χωρίς στον ήλιο μοίρα απόλαυσαν για πρώτη φορά τα αγαθά της ευημερίας και είναι πια μέλη της μεσαίας τάξης. Ο τουρκικός λαός παραδοσιακά έχει μεγάλη εμπιστοσύνη στους ηγέτες του, επομένως γιατί να μη συνεχίσει να κυβερνιέται από την πατρική φυσιογνωμία που φροντίζει και νοιάζεται, που έχει αποδείξει ότι μπορεί να προσφέρει μια καλύτερη ζωή, άρα μπορεί και τώρα να αποκαταστήσει τις καταστροφές που προκάλεσε ο σεισμός και την προσωρινή δυσπραγία; Για τη μεγάλη μάζα του τουρκικού πληθυσμού η καθημερινότητα των παροχών, των επιδομάτων, των προσδοκιών επέδρασε καθοριστικά στην επιλογή ψήφου.

portrait
Μαρία Γαβουνέλη, καθηγήτρια Νομικής Σχολής του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και γενική διευθύντρια του ΕΛΙΑΜΕΠ

Ζητήματα ταυτοτικά, όπως η θρησκεία του αλεβίτη αρχηγού της αντιπολίτευσης ή οι φιλελεύθερες ιδέες της Δύσης για την ισότητα, δεν βρίσκονται ψηλά στη λίστα των προτεραιοτήτων του μέσου Τούρκου πολίτη, ο οποίος, παρεμπιπτόντως, δεν βρίσκεται στις κοσμοπολίτικες γειτονιές της Κωνσταντινούπολης αλλά μάλλον στις επαρχιακές κωμοπόλεις της Ανατολίας. Αντιθέτως, όλη η χώρα έχει μετακινηθεί προς περισσότερο εθνικιστικές θέσεις: πρόκειται για μία ακόμη σημαντική επιτυχία του Ερντογάν που έχει καταφέρει να επιβάλει τη συντηρητικότερη και πιο μουσουλμανική προσέγγισή του ως κοινή πολιτική της χώρας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στη νεο-εκλεγείσα Βουλή περίπου 60% των κομμάτων είναι πλέον εθνικιστικά, με ένα μικρό πλέον ποσοστό να προτείνει περισσότερο δυτικότροπη πολιτική. Και βέβαια η αλήθεια είναι ότι απέναντι στο θηριώδες πολιτικό ον που είναι ο Πρόεδρος Ερντογάν η αντιπολίτευση δεν είχε σχεδόν τίποτα να προτάξει, ούτε συνεκτικό πρόγραμμα, ούτε συναρπαστικό ηγέτη, ούτε ένα νέο όραμα για τη χώρα που να συνεπάρει τις νέες γενιές.       

— Η εκλογή αυτή πώς θα επιδράσει στις ελληνοτουρκικές σχέσεις;
Γεγονός είναι ότι σήμερα οι δύο κυβερνήσεις ξέρουν ακριβώς πού βρίσκεται η καθεμιά, τα θέματα και οι κόκκινες γραμμές έχουν τεθεί σαφώς στο τραπέζι ‒ έχουν εμπειρία και από τον καιρό της έντασης το καλοκαίρι του 2020 και από τον καιρό της αλληλεγγύης μετά τους σεισμούς, γνωρίζουν μέχρι πού μπορούν να πιέσουν και πού ο δρόμος είναι κλειστός. Είναι αυτονόητο και αναμενόμενο το ότι, αν τελικώς αποκτήσει και η χώρα μας μια σταθερή κυβέρνηση μέσα στον επόμενο μήνα, οι δύο νέες κυβερνήσεις θα κάνουν μία ακόμη προσπάθεια να προχωρήσουν στο επόμενο βήμα, ενεργοποιώντας παλαιούς και νέους διαύλους επικοινωνίας. Υπάρχει, βεβαίως, και μία ακόμη ενδιαφέρουσα παράμετρος.

Ο Ερντογάν βρίσκεται ήδη στη φάση που συνομιλεί με την Ιστορία, ξεκινώντας αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «αιώνα της Τουρκίας». Τι θα συμβεί αν αύριο το πρωί, σε μια γενναία προσπάθεια επίλυσης των μεταξύ μας διαφορών, καλέσει την Ελλάδα να προσέλθει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης με έναν κατάλογο δύο, πέντε ή περισσοτέρων θεμάτων; Πώς θα μπορέσει η Ελλάδα να αποκρούσει μια τέτοια επίθεση φιλίας, χωρίς να γίνει αυτή το κακό παιδί που αποκρούει μια λογική διαδικασία; Είναι ο λόγος που ο μέχρι πρότινος πρωθυπουργός διακηρύσσει με κάθε ευκαιρία ότι υπάρχουν θέματα προς συζήτηση και θέματα που απλώς δεν μπορούν να περιληφθούν στην ημερήσια διάταξη.

— Όσον αφορά την αντιπολίτευση, μπορεί ο Εκρέμ Ιμάμογλου να πρωταγωνιστήσει ως αντίπαλο δέος του Τούρκου Προέδρου;
Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι πριν ακόμη από τις εκλογές ο κ. Ιμάμογλου μπήκε σε δικαστικές περιπέτειες που ενδεχομένως να του στερήσουν το δικαίωμα συμμετοχής στις δημοτικές εκλογές που προγραμματίζονται για την επόμενη χρονιά. Ήδη και ο κ. Κιλιτσντάρογλου βρίσκεται στο στόχαστρο των δικαστικών αρχών, με ό,τι αυτό σημαίνει για τις εξελίξεις στο μέτωπο της αντιπολίτευσης, που είναι αμφίβολο αν θα παραμείνει ενιαία.

Είναι βεβαίως σημαντικό να δούμε την ευρύτερη εικόνα. Καθώς η εποχή Ερντογάν πλησιάζει στο τέλος της, πρέπει η επόμενη φυσιογνωμία στον χώρο της αντιπολίτευσης να μην καεί από την πρώτη στιγμή, εμφανιζόμενη ως ανήμπορη να αντιδράσει στην προεδρική και θεσμική παντοδυναμία. Αυτό ενδεχομένως να απαιτεί και μια περίοδο ενδοσκόπησης, κατά τη διάρκεια της οποίας οι πραγματικοί ηγέτες της επόμενης ημέρας, μεταξύ των οποίων ασφαλώς και ο κ. Ιμάμογλου, θα κάνουν ένα βήμα πίσω για να αποφύγουν τη φθορά του κατατρεγμού, γιατί, για να είμαι ειλικρινής, δεν πιστεύω ότι το σενάριο της ηρωοποίησης διά τα φυλάκισης θα ισχύσει τη δεύτερη φορά.

— Από δω και πέρα, η Τουρκία οδεύει περισσότερο προς την Ανατολή ή διακρίνετε κάποια πιθανότητα να επιστρέψει γεωπολιτικά στους κόλπους της Δύσης; Τι ρόλο θα παίξει η επικείμενη οικονομική κρίση;
Η Τουρκία ήταν πάντοτε ανάμεσα στην Ανατολή και στη Δύση, όριο ή γέφυρα, αναλόγως της εποχής και της περιρρέουσας ατμόσφαιρας. Τα τελευταία χρόνια, με την πολιτική της «Γαλάζιας Πατρίδας», ο πρόεδρος Ερντογάν επιχείρησε να ξεπεράσει τη λογική της του ενδιάμεσου και να καταστήσει τη χώρα του περιφερειακή δύναμη. Στην πορεία την άφησε να ακροβατεί μεταξύ του ΝΑΤΟ και της δυτικής οικογένειας από τη μια πλευρά και των αναδυομένων απολυταρχιών από την άλλη.

Η παραδοσιακή σκέψη λέει ότι δεν θέλουμε να χάσουμε την Τουρκία από τη Δύση – μα, την έχουμε πράγματι; Ο σύγχρονος πολυκεντρικός κόσμος δεν είναι μοιρασμένος σε Ανατολή και Δύση με τους καθαρούς όρους του ψυχρού πολέμου. Αντιθέτως, οι διακρίσεις σήμερα είναι αφενός πολλαπλές και αφετέρου οριζόντιες. Έτσι, η Κίνα αποκρούει το ιδεολογικό υπόβαθρο των δημοκρατιών αρχών, προτιμώντας την κομφουκιανή έννοια της meritocracy, η οποία κατά σύμπτωση ταυτίζεται με την ηγεσία του κομμουνιστικού κόμματος, επιλέγει όμως να είναι καίριο μέλος της οικονομίας της αγοράς.

Στην πραγματικότητα, η Τουρκία βρίσκεται σήμερα στο σύνορο μεταξύ των σταθερών δημοκρατιών και ενός κόσμου κακουχίας, πολέμου και αστάθειας, αλλά, κατά την άποψή μου, σταθερά στην αντίπερα όχθη. Κι αυτό, ακόμα και αν παραμείνει στη 19η θέση των οικονομιών του πλανήτη.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Οπτική Γωνία / Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Η υπόθεση των χαμένων βίντεο των Τεμπών αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε κρίσιμες φάσεις της ανακριτικής διαδικασίας, αφήνοντας πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ