Να μην είσαι ο εαυτός σου

0



ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΙ ΣΤΙΓΜΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ που δεν νιώθεις ακριβώς τα πάντα να βαραίνουν πάνω σου. Που γίνεσαι κάτι που ρέει. Μπορεί τα πράγματα να ’ναι έτσι, να ’ναι κι αλλιώς. Δεν πολυνοιάζεσαι.

Συμβαίνει αυτό στους αναγνώστες. Την ώρα που διαβάζουν έχουν το προνόμιο να είναι και να μην είναι. Να υποφέρουν μαζί μ’ αυτούς που υποφέρουν και ταυτόχρονα να απολαμβάνουν τις ηδονές της θέασης μες στο μυαλό των άλλων.

Επειδή η ανάγνωση είναι κάτι που δεν χρειάζεται δικαιολόγηση, ας μην παρεξηγηθώ. Δεν προσπαθώ να εξηγήσω γιατί διαβάζουμε. Ούτε που ξέρω. Μα δεν με νοιάζει κιόλας, τόσο ωραίο που είναι. Έχω σημειώσει όμως τρεις νοσηρές απαιτήσεις, απ’ τις οποίες μας γλιτώνει το διάβασμα.

Μέσα σ’ αυτό το ασφαλές, ήσυχο κουκούλι των βιβλίων μπορείς να αφεθείς και να πεις, χωρίς να σε κρίνουν, ότι δεν έχεις σιγουριές, ότι φοβάσαι, ότι δεν ξέρεις τι σου γίνεται, ότι έχεις χαθεί. Εκεί έχεις την άδεια να νιώθεις.

1. «Να μην είσαι ο εαυτός σου». Δεν θέλω να είμαι ο εαυτός μου όλη την ώρα. Καταρχάς, δεν είμαι σίγουρη ποιος ακριβώς είναι αυτός ο εαυτός. Αλλάζει. Επίσης, με βαριέμαι. Μερικές φορές θέλω να μην είμαι τίποτα. Να ’μαι ένα μάτι πάνω στις γραμμές, που παρακολουθεί τους άλλους ανενόχλητα. Που μπαίνει μες στα σπίτια τους, ξέρει τα έπιπλά τους, τις πιο μύχιες σκέψεις τους, πώς κάνουν σεξ, τι τρώνε, τι τους ανησυχεί απ’ τις ιατρικές τους εξετάσεις.

Μερικές φορές θέλω απλώς ένα ωραίο χοντρό μυθιστόρημα που με απαλλάσσει απ’ το να είμαι εγώ, ενώ ταυτόχρονα σμιλεύει ύπουλα το ποια θα είμαι όταν τελειώσει. 

2. Αγένεια. Δεν ξέρω αν και σε άλλες εποχές οι άνθρωποι ήταν τόσο γαϊδουρινά αγενείς (μάλλον ναι), αλλά τώρα έχουμε καθημερινά αυτές τις εκατομμύρια γραπτές αποτυπώσεις της τυφλής αγένειας στο διαδίκτυο. Σε ένα μουσείο στο μέλλον θα τα βλέπουν και θα τρομάζουν. Το σοκ του να βλέπεις ανθρώπους να ’χουν άλλες θέσεις απ’ τη δική σου. Η αναγκαία υπερβολή, για να ’ρθει η προσοχή. Τα σχόλια που ροκανίζουν σαν ψαράκια τις βάσεις οποιασδήποτε απόπειρας επικοινωνίας.

Όλα αυτά είναι εξαντλητικά στοιχεία της ζωής του χρήστη. Οι αναγνώστες μπορούν να διαβάζουν απόψεις για πολλές σελίδες χωρίς να ταράζονται. Λέγεται δοκίμιο. Είναι τυπωμένο σε χαρτί. Αν έχουν κάποιο σχόλιο, μπορεί να βάλουν ένα οργίλο θαυμαστικό πλάι στην παράγραφο. Μπορεί τη μία μέρα να απολαμβάνουν τα απομνημονεύματα ενός συντηρητικού πολιτικού, την άλλη να διαβάζουν άλλα.

Ίσως η εποχή μας να προσπαθήσει να διαβρώσει αυτό το στυλ αναγνώστη. Τον περίεργο που διαβάζει απ’ όλα. Στην εποχή μας έχουν πέραση όσοι είναι πολύ σίγουροι για όσα λένε και μάλιστα απ’ την αρχή και σταθερά. Πρέπει να ξέρεις με ποιους είσαι. Να μείνεις μόνο μ’ αυτούς και ταυτόχρονα να αγκαλιάσεις όσα σε προσδιορίζουν και να μην τ’ αλλάξεις ποτέ, για να ’σαι κατατάξιμος πάντα. Αλλά αυτό είναι εντελώς ανώμαλο, αν το σκεφτεί κανείς κάπως.

Μερικές φορές, όταν διαβάζω, χαϊδεύω ένα περίεργο αίσθημα ελευθερίας με το μυαλό μου: δεν χρειάζεται να αντιδράσω. Μπορώ απλώς να αφεθώ στη ροή γεγονότων και προσώπων και να είμαι όλα αυτά μαζί. Τώρα, υποτίθεται, πρέπει να ζούμε τις ζωές μας σαν βιογραφικά. Έχουμε ένα σταθερό αφήγημα να εξυπηρετήσουμε, έκανα το Χ, για να κάνω μετά το Ψ. Η μία επιλογή να οδηγεί στην άλλη. Όποιος διαβάζει μυθιστορήματα αναγνωρίζει τη ρηχότητα της ιδέας, αφού οι χαρακτήρες των βιβλίων διαμορφώνονται απ’ την κατάσταση, τις εμπειρίες, την τύχη.

Οι αναγνώστες αυτά τα γνωρίζουν. Οι απόψεις τους είναι πάντα προσωρινές. Όμως, κατά κανόνα, δεν τις φωνάζουν με αγένεια στους γύρω τους, είναι αθόρυβα πλάσματα στον δημόσιο χώρο, με την εκκεντρική συνήθεια να διαβάζουν, αντί να κοιτάνε το κινητό. Ψωνάρες.

3. Θετική ενέργεια. Διάβαζα τις προάλλες Πεσόα. Ένας αφηγητής χωρίς φιλοδοξίες, που δεν ξέρει αν ο κόσμος είναι αληθινός ή όνειρο και που ονειροπολεί περιδιαβαίνοντας στους δρόμους της Λισσαβόνας αντί να κάνει κάτι παραγωγικό. Έχει περίεργους πόνους, δεν κοιμάται καθόλου καλά και περηφανεύεται διαρκώς ότι δεν είναι μόνο ένα πρόσωπο. Τι ωραίο διάλειμμα απ’ την απαίτηση να είμαστε διαρκώς καλά και «θετικοί».

Μέσα σ’ αυτό το ασφαλές, ήσυχο κουκούλι των βιβλίων μπορείς να αφεθείς και να πεις, χωρίς να σε κρίνουν, ότι δεν έχεις σιγουριές, ότι φοβάσαι, ότι δεν ξέρεις τι σου γίνεται, ότι έχεις χαθεί. Εκεί έχεις την άδεια να νιώθεις. Και με έναν παλιομοδίτικο τρόπο τα βιβλία δεν συμμετέχουν στον εορτασμό του μεγαλείου σου. Δεν λένε ότι όλα τα ’κανες καλά. Σου δείχνουν πόσο έχεις αποτύχει, σε πόσο πολλά πεδία. Πόσο στενά μπορεί να είναι μερικές φορές τα ανθρώπινα. Σου λένε: «Δεν πειράζει».

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ολίβια Μάνινγκ

Βιβλίο / Ο αργοπορημένος θρίαμβος της Ολίβια Μάνινγκ

Όσο ζούσε, την είχαν παραγνωρίσει, αλλά στη «Βαλκανική τριλογία» και τη «Τριλογία του Λεβάντε» η Μάνινγκ συνθέτει μια εκπληκτική τοιχογραφία των Βαλκανίων, της Αθήνας και της Μέσης Ανατολής στη δίνη του πιο καταστροφικού πολέμου του 20ού αιώνα. Μιλάμε με την μεταφράστριά της, Κλαίρη Παπαμιχαήλ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το πίσω ράφι/ Μισέλ Ουελμπέκ «Ο χάρτης και η επικράτεια»

Το πίσω ράφι / Μισέλ Ουελμπέκ: «Ο χάρτης και η επικράτεια»

Το φθινόπωρο του 2010, χάρη στον «Χάρτη και την επικράτεια», ένα ακόμα «υλιστικό παραμύθι τρόμου» αλλά δίχως ούτε μία σκηνή σεξ, ο Μισέλ Ουελμπέκ απέσπασε το σημαντικότερο γαλλικό λογοτεχνικό βραβείο.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Μποτιλιαρισμένοι στην Αθήνα: Δαπανούμε έναν μισθό στον δρόμο κάθε έτος

Οπτική Γωνία / Κάθε χρόνο χάνουμε 110 ώρες από τη ζωή μας κολλημένοι στο τιμόνι

Πώς μπορεί να μειωθεί άμεσα το μποτιλιάρισμα στους δρόμους της πρωτεύουσας; Γιατί η λεωφόρος Κηφισού δεν θα αδειάσει ποτέ; Ο συγκοινωνιολόγος και καθηγητής του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Βασιλική Σιούτη / Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Οι εκ των υστέρων αποκαλύψεις για τη συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν κατέδειξαν τις πραγματικές ισορροπίες στο πεδίο των διεθνών σχέσεων: καμία πλευρά δεν κερδίζει άνευ ανταλλαγμάτων και οι διεθνείς σχέσεις δεν καθορίζονται από προσωπικές συμπάθειες.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Βασιλική Σιούτη / Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Την ώρα που η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τα Τέμπη και με την ακρίβεια, που προκαλεί κοινωνική δυσφορία, ο Νίκος Δένδιας εμφανίζεται ως μεταρρυθμιστής που θα οδηγήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις στη νέα εποχή.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Ακροβατώντας / Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Αξιολογώντας ως πιο σημαντικό ένα τροχαίο από τη συνάντηση Τραμπ - Νετανιάχου, τα κυρίαρχα μέσα αναδεικνύουν το ασήμαντο χάριν τηλεθέασης, εξυπηρετώντας συγκεκριμένες σκοπιμότητες που θα μετατοπίσουν το ενδιαφέρον της κοινωνίας από τα σημαντικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Joe Coughlin: «Η τρίτη ηλικία δεν είναι κρουαζιέρες ή πατερίτσες»

Οπτική Γωνία / Joe Coughlin: «Γηρατειά δεν είναι μόνο κρουαζιέρες, πατερίτσες και να είσαι με το ένα πόδι στον τάφο»

Ο φιλέλληνας καθηγητής εξετάζει τις όψεις της μακροζωίας, πιστεύει πως στην Ελλάδα αυτό το φαινόμενο μπορεί να συνδυαστεί άνετα με το lifestyle και μιλάει με τρόπο ασυνήθιστο για το γήρας.
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Οπτική Γωνία / Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Ο δημιουργός του Greekonomics μιλά στη LiFO για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος αλλά και τις επιθέσεις που δέχτηκε πρόσφατα για κάποιες «άβολες αλήθειες» που επισήμανε αναφορικά με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα πολιτικών, οικονομικών «καρτέλ» και ΜΜΕ στην Ελλάδα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Κάποτε στην Αμερική…

Ακροβατώντας / Η αμερικανική δημοκρατία οδεύει προς το τέλος της

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει επιδοθεί σε ανελέητο κυνηγητό όσων αμφισβητούν την αλήθεια της. Κυνηγάει δημοσιογράφους, παρουσιαστές, ακτιβιστές, αντιφρονούντες, δικαστές, όποιον τολμήσει να την αμφισβητήσει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Χωρίς αναισθητικό, χωρίς δικαιώματα: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Χωρίς αναισθητικό: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές για halal και kosher στην Ελλάδα;

Παρά τις προσπάθειες νομιμοποίησης του εβραϊκού και ισλαμικού τρόπου σφαγής των ζώων χωρίς αναισθητοποίηση, το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα δεν έχει αλλάξει. Η σχεδιαζόμενη Εθνική Στρατηγική Halal επαναφέρει το θέμα.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
H εξέγερση της «κανονικότητας»

Οπτική Γωνία / H εξέγερση της «κανονικότητας»

Μια τάση που θέλει να προσελκύσει μετριοπαθή ακροατήρια, αντλώντας από μια ψευδή εκδοχή της Ιστορίας, η οποία θέλει τον δυτικό πολιτισμό να υποφέρει ή να παρακμάζει γιατί τάχα έπεσε θύμα του ανθρωπισμού του.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
EPEJERGAS HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οπτική Γωνία / HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οι κρίσιμοι σταθμοί μιας δύσκολης πορείας που ξεκίνησε το 1981, οπότε πιστοποιήθηκαν τα πρώτα κρούσματα HIV, μέχρι σήμερα, που στόχος πια είναι η πλήρης ύφεση της νόσου, με ορίζοντα την επίτευξη της ίασης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Οπτική Γωνία / Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Επιστρατεύοντας το ύστατο μέσο πίεσης, ο Πάνος Ρούτσι ζητά δικαιοσύνη για τα Τέμπη και άδεια για να ξεθάψει το παιδί που έχασε στο μοιραίο τρένο, ώστε να ταυτοποιηθεί και να γίνουν τοξικολογικές εξετάσεις.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ