ΑΝΤΙΟ ΔΙΟΝΥΣΗ

Κινήματα σε συμμαχία με τον νόμο

Η πολιτική ηθική της «πετσέτας». Κινήματα σε συμμαχία με τον νόμο Facebook Twitter
H αφύπνιση στην Πάρο και στα άλλα μέρη που υποφέρουν από τον τσαμπουκά μη κρατικών κυρίαρχων και νέου τύπου φέουδων είναι ένα από τα ελάχιστα καλά νέα για την πολιτική κοινωνία μας αυτό τον καιρό.
0



ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ
, ένα ρεύμα που ονομάζεται πολιτειακός ρεπουμπλικανισμός (civic republicanism) έχει στην αιχμή του την επαγρύπνηση για αυθαίρετες κρατικές επεμβάσεις αλλά και για μορφές κυριαρχίας ιδιωτών και κοινωνικών δικτύων. Τα σχετικά με την εξουσία του κράτους παραπέμπουν στο imperium, ενώ οι σχέσεις εξάρτησης από ιδιωτικά συμφέροντα εκφράζονται με τον όρο «dominium». Απλουστευτικά μιλώντας, για έναν «ρεπουμπλικανό» μια κοινωνία είναι πιο ελεύθερη όσο περισσότερο μειώνονται οι αυθαίρετες εξουσιαστικές εξαρτήσεις στο εσωτερικό της και στο εξωτερικό της. Φυσικά, υπάρχει μια πολύχρονη συζήτηση για το τι σημαίνει αυθαίρετη παρέμβαση, κατάχρηση και κυριαρχία – αυτά δεν είναι καθόλου αυτονόητα και απλά θέματα. 

Ομάδες ανθρώπων κινητοποιούνται πλέον όχι για να αρνηθούν τον νόμο, ούτε για να διεκδικήσουν μόνο μια δική τους εγωιστική ελευθερία, αλλά για να υποχρεώσουν το κράτος να δράσει, να φύγει από την αναξιοπρεπή παθητικότητα και τον συμβιβασμό του με ένα συγκεκριμένο μοντέλο επιθετικής επιχειρηματικότητας.

Θα αναρωτηθεί κανείς όμως τι συνέβη αυγουστιάτικα και μιλάμε στη LiFO για τον ρεπουμπλικανισμό. Αν, όπως λέγεται συχνά, πρόκειται για φιλοσοφία που δίνει μεγάλη σημασία στα δημόσια πολιτικά ήθη και στον ενεργό ρόλο του πολίτη, δεν φαίνεται να ταιριάζει στις θερινές μας προτεραιότητες, όπου τον τόνο δίνει η ανάγκη ιδιωτικών/ οικογενειακών αποδράσεων. Η συνηθισμένη εικόνα του καλοκαιριού και μάλιστα του Αυγούστου είναι αυτή της άδειας, της παύσης, της φυγής – με άλλα λόγια, κάτι μακριά από τη ρεπουμπλικανική προσδοκία της μέριμνας για τα κοινά της πόλεως.

Το μόνο που μπορώ να πω εδώ είναι ότι οι σημαντικοί άνθρωποι που συζητούν τις τελευταίες δεκαετίες για τις πολιτικές και ηθικές αρχές του ρεπουμπλικανισμού έχουν κάνει τους λογαριασμούς τους με κάποιες ιστορικά άκυρες ή ανοιχτά αναχρονιστικές αντιλήψεις, για να στραφούν στα σημεία του σημερινού κόσμου. Τα αποθέματα ανδροκρατικού πολιτικού ηρωισμού ή άλλων αντιλήψεων που αναπτύχθηκαν σε εποχές ιεραρχικής βαναυσότητας δεν έχουν σχέση με τις σύγχρονες αναζητήσεις. Τώρα το κύριο θέμα είναι πώς μπορούμε να εξασφαλιστούμε ως ελεύθεροι πολίτες από τις αυθαιρεσίες της μιας ή της άλλης κυβερνώσας ελίτ αλλά επίσης το πώς αμυνόμαστε απέναντι σε ισχυρούς ιδιώτες και άλλους μη κρατικούς παράγοντες χειραγώγησης. Και εδώ η σχετικά αφηρημένη πολιτική σκέψη που μάλλον παραξενεύει τους αναγνώστες του Αυγούστου συναντά γεγονότα και καθημερινές εμπειρίες που είναι πολύ οικείες.

Για παράδειγμα, η συγκεκριμένη αφύπνιση για τη διεκδίκηση ελεύθερων χώρων στις παραλίες της Πάρου και άλλων νησιών (το «κίνημα της πετσέτας», όπως βιάστηκαν να το χαρακτηρίσουν) μοιάζει με εφαρμογή μιας βασικής ρεπουμπλικανικής πεποίθησης: της πεποίθησης που λέει ότι ο νόμος ο οποίος καλείται να περιορίσει καταχρηστικές ιδιωτικές εξουσίες είναι σύμμαχος της ελευθερίας των πολιτών. Ομάδες ανθρώπων κινητοποιούνται πλέον όχι για να αρνηθούν τον νόμο, ούτε για να διεκδικήσουν μόνο μια δική τους εγωιστική ελευθερία, αλλά για να υποχρεώσουν το κράτος να δράσει, να φύγει από την αναξιοπρεπή παθητικότητα και τον συμβιβασμό του με ένα συγκεκριμένο μοντέλο επιθετικής επιχειρηματικότητας.

Η πολιτική ηθική της «πετσέτας». Κινήματα σε συμμαχία με το νόμο Facebook Twitter
Το θέμα είναι ποιος και με ποιους όρους έχει την εξουσία στο "ελληνικό καλοκαίρι", καταλαμβάνοντας ζωτικούς χώρους μιας κοινότητας και υπαγορεύοντας το τι θα ακούσουν και τι θα εισπράξουν ως εμπειρία οι υπόλοιποι.

Σε αντίθεση με μια ρηχή φιλελεύθερη αντίληψη που βλέπει κάθε περιοριστική επέμβαση του κράτους στην κοινωνία των συναλλαγών ως σπόρο αυταρχισμού (ήδη διάφοροι φίλοι των ιδιοκτητών beach bar στα σόσιαλ μιλούν για «φασισμό»), κινήσεις όπως το «reclaim the beach» ή ανάλογα διαβήματα προσφέρουν εμπειρίες συγκεκριμένης χειραφέτησης. Χειραφέτηση δεν σημαίνει ένα επιδεικτικά ανατρεπτικό λεξιλόγιο, ούτε άσκηση βίας ή εναντίωση δίχως κριτήρια. Δεν νομιμοποιεί κάθε λογής αντιστασιακή ή εξεγερτική στάση, αφού, λ.χ., και ομάδες της ακροδεξιάς κάθε λίγο διαλαλούν τις δικές τους «απειθαρχίες» (όπως τώρα εν όψει της νέας αστυνομικής ταυτότητας).

Στην περίπτωση που έχουμε τώρα, κάποιοι πολίτες αντιλαμβάνονται ότι η ιδέα να τεθούν σαφή όρια στην ιδιωτική αυθαιρεσία είναι πολύ σημαντική για να αφήνεται στις αδράνειες ενός ρουτινιάρη νομικισμού που αρκείται σε ένα πρόστιμο και έπειτα όλα συνεχίζουν όπως πριν.

Ο συγκεκριμένος, «μικρός» σκοπός που συνδέεται με τις διακοπές και την πρόσβαση στη θάλασσα («πετσέτες») είναι πλέον ένα σημείο τομής μεταξύ δυο διακριτών οριζόντων. Ο ένας ορίζοντας αφορά την ανεμπόδιστη από κατασκευές και άλλες εμπορευματικές προσθήκες χρήση μιας δημόσιας παραλίας. Ο άλλος ορίζοντας ανοίγεται στην ιδέα του κοινού καλού που απειλείται από την αδιαφορία, την ανεπάρκεια ή και τη διαφθορά της κεντρικής πολιτείας αλλά και από πλέγματα συμφερόντων με πηγή την ίδια την τοπική κοινωνία και την Αυτοδιοίκηση. Ο ρεπουμπλικανισμός δεν έχει αλλεργία στο κράτος, ούτε συντάσσεται πάντα «υπέρ της κοινωνίας και του δίκιου της», αφού μέσα στην κοινωνία φυτρώνουν και κινούνται και οι καταληψίες των παραλιών και οι μπράβοι τους και οι υπόλοιποι σύμμαχοί τους σε πόλεις και νησιά.

Γι' αυτό νομίζω πως η αφύπνιση στην Πάρο και στα άλλα μέρη που υποφέρουν από τον τσαμπουκά μη κρατικών κυρίαρχων και νέου τύπου φέουδων είναι ένα από τα ελάχιστα καλά νέα για την πολιτική κοινωνία μας αυτό τον καιρό. Δίνει ένα μέτρο πολιτειακού σθένους με όρους καθημερινότητας. Η συγκεκριμένη έγερση όπως και η άλλη, σαφώς πιο περιορισμένη πολιτικά, της ευαισθητοποίησης για το πλέγμα των καταχρηστικών υποκλοπών/ παρακολουθήσεων, μπορεί να λογαριαστούν ως δείγματα μιας νέας πρακτικής και πολιτικής ηθικής. Μιλάμε για σκιρτήματα απέναντι σε αθέμιτες μορφές επέκτασης και ισχύος, είτε έχουν πηγή προέλευσης ένα «παράλληλο» σκοτεινό κράτος, είτε εκπορεύονται από επιχειρηματικές μαφίες της αξιοποίησης και της εμπορευματοποίησης των πάντων.

Αυτό που δεν καταλαβαίνουν κάποιοι σχολιαστές είναι ότι το κίνημα δεν αφορά ούτε την ξαπλώστρα, ούτε την πετσέτα, ούτε καν ένα μερίδιο σχετικής γαλήνης για κάποιους πολίτες σε ένα ή περισσότερα νησιά. Το θέμα είναι ποιος και με ποιους όρους έχει την εξουσία στο «ελληνικό καλοκαίρι», καταλαμβάνοντας ζωτικούς χώρους μιας κοινότητας και υπαγορεύοντας το τι θα ακούσουν και τι θα εισπράξουν ως εμπειρία οι υπόλοιποι. Ένα κίνημα επανιδιοποίησης της ζωής, που προσβλέπει στη συμμαχία με τον νόμο ενάντια σε συγκεκριμένες εκδοχές ανομίας: θα μπορούσε να είναι το μυστικό και για τις επερχόμενες εκλογές για τους δήμους και τις περιφέρειες.

Οπτική Γωνία
0

ΑΝΤΙΟ ΔΙΟΝΥΣΗ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης»
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Ρεπορτάζ / Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπητής ηθοποιού, η υπόθεση βρίσκεται στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών και ερευνάται εκ νέου. Κοντινοί της άνθρωποι ισχυρίζονται ότι «δεν ήταν ατύχημα, αλλά εγκληματική ενέργεια».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ