Η μικροαστική εξέγερση

Η μικροαστική εξέγερση Facebook Twitter
Η μικροαστική εξέγερση γεννήθηκε μαζί με την ίδια τη «μεσαία τάξη» και τα όνειρά της. Ήταν η κακή ή ανήσυχη συνείδησή της, οι εφιάλτες της, τα παιδιά της, οι αποσυνάγωγοι της μεσαίας τάξης.
0

Ο ΕΞΕΓΕΡΜΕΝΟΣ ΜΙΚΡΟΑΣΤΟΣ είναι μια από τις μορφές που ανέδειξε η νεότερη Δύση. Η εξέγερσή του πήρε συχνά καλλιτεχνική τροπή, συνδέθηκε με τον επαναστατικό ρομαντισμό ή αντιθέτως έμεινε πιο μοναχική και εσωτερική.

Σε περιόδους που οι σκληρές ιδεολογίες ήταν ελκυστικές, η εξέγερση του μικροαστού άδραξε τη σκληρότητα και την έφτασε μάλιστα στα άκρα: αυτοί οι αναρχικοί που ο Λένιν τους είχε αποκαλέσει «φιλελεύθερους με βόμβες» ήταν χαρακτηριστικοί εκπρόσωποι αυτής της επιθυμίας για καταστροφή.

Άλλοτε πάλι, η μικροαστική εξέγερση βυθίστηκε σε σκοτεινά προαισθήματα για επικείμενες καταρρεύσεις. Στη φαντασία του εξεγερμένου, συστήματα και αυτοκρατορίες όπου να’ ναι καταρρέουν ή έχουν τελευτήσει ακόμα και αν δεν το γνωρίζουν. Η ποίηση θα θριαμβεύσει στο τέλος κατανικώντας την πεζή και φθαρμένη ζωή και οι εναλλακτικές αξίες θα αντικαταστήσουν τις παρακμιακές αστικές αξίες.

Εδώ και δεκαετίες κάθε κουλτούρα θέλει να έχει άκρες σε μια αντι-κουλτούρα, όπως κάποιοι εύποροι πρακτικοί αστοί κολακεύονται να έχουν στην παρέα έναν «τρελό καλλιτέχνη».

Η μικροαστική εξέγερση γεννήθηκε μαζί με την ίδια τη «μεσαία τάξη» και τα όνειρά της. Ήταν η κακή ή ανήσυχη συνείδησή της, οι εφιάλτες της, τα παιδιά της, οι αποσυνάγωγοι της μεσαίας τάξης.

Πολλές φορές όμως δεν ήταν κάτι που αποκλειόταν ή καταπιεζόταν, κι ας φαντασιώνονταν πάντα οι εξεγερμένοι πως τους καταδιώκουν και τους εμποδίζουν συστηματικά. Όλο και περισσότερο, η μικροαστική εξέγερση έγινε μέρος των επίσημων πρωτόκολλων του πολιτισμού μας. Εδώ και δεκαετίες κάθε κουλτούρα θέλει να έχει άκρες σε μια αντι-κουλτούρα, όπως κάποιοι εύποροι πρακτικοί αστοί κολακεύονται να έχουν στην παρέα έναν «τρελό καλλιτέχνη». Η λόξα, ο πυρετός, η μη κανονικότητα, το υπερχειλίζον συναίσθημα είναι πράγματα πολύτιμα στον «αστό» ώστε αυτός να μην πλήττει, να ξυπνάει από τον λήθαργο της ρουτίνας του.

Άλλωστε πολλοί άνθρωποι που κάνουν επαγγέλματα αντιποιητικά ή υποφέρουν από τυποποιημένες και σχεδόν προβλέψιμες κινήσεις αισθάνονται ωραία όταν βλέπουν (ανώδυνες) εξεγέρσεις και όταν ακούνε λόγια σαν του Εντουάρ Λουί.

Φυσικά, υπάρχουν και άλλες εκδοχές μικροαστικών ηθών που, όντας πιο παραδοσιακά και φοβισμένα, αντιμετωπίζουν εχθρικά τη μικροαστική εξέγερση. Ο εξεγερμένος μικροαστός δεν είναι πάντα αγαπητός, ούτε τον υποδέχονται θερμά και φιλικά. Η ορμή του για βία, υπερβολικό συναίσθημα, η αντιπάθειά του για την τάξη και την κανονικότητα, όλα αυτά προκαλούν απέχθεια σε άλλες γωνιές του σύμπαντος των μεσαίων τάξεων.

Όσο όμως κι αν αντιδρούν και δυσαρεστούνται κάποιοι, ο τύπος του εξεγερμένου μικροαστού είναι αναπόφευκτος. Οι κανόνες ανανεώνονται μέσα από την πρόκληση, οι μόδες προχώρησαν μέσα από τα σχισμένα ή σκοπίμως φθαρμένα ρούχα, το σύγχρονο θέατρο, οι πλαστικές τέχνες ή κομμάτια της μουσικής έγιναν η σκηνή του θριάμβου των εξεγερμένων μικροαστών.

Με μια έννοια, η μικροαστική εξέγερση είναι η επιμελής ανακάλυψη της δυσφορίας ως πρώτης ύλης για τον εαυτό. Δυσφορώ, άρα υπάρχω, άρα είμαι ζωντανός και νέος.

Κάποτε η σκηνή της μικροαστικής εξέγερσης ήταν κυρίως άρνηση, πάθος του αρνητικού. Γι’ αυτό τράβηξε στα άκρα, σε φασιστικές ή αναρχο-επαναστατικές πράξεις. Εδώ και καιρό, η άρνηση έδωσε τη θέση της σε δυσφορίες παθιασμένες με τον συμβολισμό και την αισθητική. Η μικροαστική εξέγερση έγινε ο θυμός του καλλιτέχνη και των ακολούθων του στα social media. Ο καημός για τα χάλια του κόσμου μας ή διάφορες παραστάσεις που δείχνουν την πτώση του πολιτισμού μας.

Παρ' όλα αυτά, ο εξεγερμένος μικροαστός, όσο και αν αλλάζει στον χρόνο, είναι η σκιά μιας σύνθετης πραγματικότητας που χτίζεται από την καθημερινή ρουτίνα, τη χρεία των πολλών και την ταπεινή δουλειά.

Ο εξεγερμένος μικροαστός είναι μεν εκπεσών άγγελος της νεωτερικότητας, προβάλλει όμως πάντα τον εαυτό του ως αριστοκράτη και παρία. Κατάφερε να τον πάρουν στα σοβαρά, τουλάχιστον η τέχνη και η επικοινωνία. Τώρα όμως αντιμετωπίζει μια εκδοχή διαφορετικής μικροαστικής εξέγερσης: ο λαϊκός μικροαστισμός φθονεί και αντιπαθεί τον μορφωμένο, υπερβολικά μοντέρνο, προοδευτικό και πειραματιστή μικροαστό.

Η εποχή, είπαμε, ευνοεί τις διαιρέσεις και τους πολιτισμικούς πολέμους. Και δεν υπάρχει πιο συναρπαστικό φαινόμενο από αυτόν τον καινούριο πολιτισμικό εμφύλιο πόλεμο μέσα στον μικροαστισμό. Θα έχουμε νομίζω πολλά να πούμε μελλοντικά για αυτόν τον διχασμό και το πώς παράγει τα δικά του πολιτικά αποτελέσματα στις δημοκρατίες της κόπωσης και της χαμένης αυτοεκτίμησης.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί κανείς δεν μας προστατεύει από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν μας προστατεύει κανείς από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Η Κομισιόν στέλνει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει υιοθετήσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης για την ηχορρύπανση. Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά μας; Μιλά στη LiFO ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γεώργιος Παπανικολάου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας κανονικός αφελληνισμός

Οπτική Γωνία / Ένας κανονικός αφελληνισμός

Στη θέση εκείνων των ξένων που καλλιεργούσαν μια αληθινή σχέση με την Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται τα φιμέ τζάμια των υπερπολυτελών τζιπ, αόρατοι και αδιάφοροι μεσάζοντες, αγοραστές επαύλεων που υπενοικιάζονται ή έχουν γίνει φρούρια με μικρούς ιδιωτικούς στρατούς τραμπούκων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και θεωρητικός φυσικός μιλά για την προέλευση της συνείδησης, τoν εγκέφαλο ως κβαντική μηχανή και το μέλλον του ανθρώπου ως υβριδίου τεχνολογίας και βιολογίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Οπτική Γωνία / «Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Ένα 13χρονο παιδί δεν άντεξε την ομοφοβία και έδωσε τέλος στη ζωή του. Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος εξηγεί πώς μπορούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να εντοπίσουν έγκαιρα τα σημάδια της αυτοκτονικής διάθεσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ