Η δημοσιογραφία των non papers

Η δημοσιογραφία των non papers… Facebook Twitter
Η δημοσιογραφία των non papers δεν είναι ένα συντεχνιακό πρόβλημα των δημοσιογράφων αλλά αφορά τους πάντες. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΑΥΤΕΣ που κύλαγαν αργά και βασανιστικά μετρώντας νεκρούς κάθε μέρα, τα νέα που έλεγαν τα κανάλια και πολλές ιστοσελίδες περιέγραφαν πληροφορίες και εκτιμήσεις σχετικά τα γεγονότα με έναν σχεδόν πανομοιότυπο τρόπο. Επιχειρήματα ίδια, ευθύνες στους ίδιους, για την ακρίβεια στον ίδιο.

Έμοιαζε σαν να υπήρχε ένα είδος «συμφωνίας κυρίων» μεταξύ τους, σαν κάποιος να τους υπαγόρευε τι θα πουν. Και αυτά απόλυτα υπάκουα το έκαναν στα δελτία ειδήσεων και τις ενημερωτικές (sic) εκπομπές. Οι παρουσιαστές ψέλλιζαν ίδιες λέξεις, ίδιες φράσεις, έδιναν έμφαση σε συγκεκριμένα σημεία, αγνοούσαν ή υποβάθμιζαν κάποια άλλα. Σχεδόν από τις πρώτες ώρες της μοιραίας βραδιάς στα δημοσιογραφικά γραφεία είχε φτάσει ένα χαρτί.

Ανώνυμο, εξαιρετικά επεξηγηματικό, σαφές, με τίτλους, ώστε να είναι απόλυτα κατανοητό και να μην υπάρχουν παρανοήσεις, ερμήνευε το γεγονός με μονοσήμαντο τρόπο, περιέγραφε, σύμφωνα με την εκδοχή του συντάκτη του, τι ακριβώς συνέβη εκείνο το τραγικό βράδυ. Έδιναν απαντήσεις σε ενδεχόμενες ερωτήσεις που θα έκανε η κοινή γνώμη. Ήταν ένα non paper που έριχνε όλες τις ευθύνες στον σταθμάρχη. Είχε σταλεί από το Μέγαρο Μαξίμου.

Το πρώτο non paper για την ερμηνεία των γεγονότων είχε ανάγκη από ένα εξαιρετικά δυνατό επιχείρημα. Βρέθηκε και είχε δύο μόνο λέξεις: «Ανθρώπινο λάθος». Οι ευθύνες ανήκουν αποκλειστικά σε έναν άνθρωπο, σε έναν σταθμάρχη, ένα μοιραίο πρόσωπο.

Από το ίδιο Μέγαρο φεύγουν όλα τα χαρτιά όταν συμβαίνουν σημαντικά γεγονότα. Έτσι γινόταν πάντα, οι κυβερνήσεις επιδιώκουν όχι απλά να προβληθούν αλλά και να επιβληθεί η δική τους αλήθεια. Μόνο αυτή.

Όμως τα τελευταία χρόνια μοιάζει να μην υπάρχει δεύτερη ερμηνεία για όσα συμβαίνουν. Αναπαράγονται μόνο ή σχεδόν μόνο όσα ισχυρίζεται το Μαξίμου, δίνουν τη δική του κυρίως εκδοχή. Αυτήν τη φορά το γεγονός ήταν κάτι περισσότερο από συγκλονιστικό, η χώρα έπεσε σε μια μεγάλη συλλογική θλίψη που συνοδεύτηκε από τεράστια οργή. Χάθηκαν παιδιά που θα μπορούσαν να είναι καθενός ‒ τα παιδιά μας ταξιδεύουν με τρένα.

Η κοινωνία ήθελε απαντήσεις. Δεν χώραγαν μισά λόγια και αδύναμα επιχειρήματα, οι ισχυρισμοί που έπρεπε να στείλει το Μέγαρο έπρεπε να είναι βάσιμοι, πειστικοί, να δίνουν ερμηνείες αποδεκτές τουλάχιστον σε εκείνους που έβλεπαν και ένιωθαν ότι η ιστορία των Τεμπών τούς αφορά άμεσα, δεν περιορίζεται σε κάποιους τρίτους.

Το γεγονός συνέβη σε χρόνο κρίσιμο, ο πρωθυπουργός με τις δημοσκοπήσεις να είναι με το μέρος του, ήταν έτοιμος για να προκηρύξει εκλογές. Δύσκολο να πάει σε αυτές με πολύ νωπές τις μνήμες από δεκάδες νεκρούς, θύματα ενός τραγικού δυστυχήματος που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί.

Το πρώτο non paper για την ερμηνεία των γεγονότων είχε ανάγκη από ένα εξαιρετικά δυνατό επιχείρημα. Βρέθηκε και είχε δύο μόνο λέξεις: «Ανθρώπινο λάθος». Οι ευθύνες ανήκουν αποκλειστικά σε έναν άνθρωπο, σε έναν σταθμάρχη, ένα μοιραίο πρόσωπο που δεν είναι καν ο σταθμάρχης Φαλμεράιερ του Γιόζεφ Ροτ, που παρότι του έτυχε επίσης ένα τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα με πολλούς νεκρούς και τραυματίες από σύγκρουση δυο τρένων κάπου στην Αυστρία, δεν εξέπεσε από αυτό αλλά από έρωτα. Ο Έλληνας σταθμάρχης εξέπεσε από την αστραπιαία αναρρίχησή του μέσα από το σαθρό κομματικό σύστημα αξιολόγησης, προϊόν της άθλιας λειτουργίας του Δημοσίου.

Όσο όμως η κοινωνία μετρούσε νέους νεκρούς το non paper έμοιαζε αδύναμο, έπρεπε να στηριχτεί περισσότερο το επιχείρημα, ο πρωθυπουργός ανέλαβε αυτήν τη δουλειά. Με θλιμμένο πρόσωπο είπε στην τηλεόραση πως «όλα δείχνουν πως το δράμα οφείλεται, δυστυχώς, κυρίως σε τραγικό ανθρώπινο λάθος». Ήταν μια βιαστική δήλωση, όσοι βλέπουν χωρίς κομματικά γυαλιά σκέφτηκαν πως αν ένα ανθρώπινο λάθος μπορεί να οδηγήσει σε δεκάδες νεκρούς και τραυματίες, όλα μπορούν να συμβούν κάθε ημέρα. Οι σκέψεις συνοψίστηκαν σε μια φράση που κυριάρχησε: «ζούμε από τύχη».

Και επειδή δεν ήθελαν εκεί στο Μέγαρο Μαξίμου αυτή η πραγματικότητα να αποτυπωθεί στο συλλογικό υποσυνείδητο, στα δημοσιογραφικά γραφεία έφτασε ένα νέο non paper που συχνά μεταφέρεται και τηλεφωνικά στους δημοσιογράφους. Αυτό έλεγε πως «το 70% του σιδηροδρομικού δικτύου καλύπτεται από το σύστημα τηλεδιοίκησης».

Ως διά μαγείας, που μόνο μαγεία δεν είναι, μεγάλης επισκεψιμότητας ιστοσελίδες και κανάλια υιοθέτησαν, πάλι με πανομοιότυπο τρόπο ίδιους τίτλους, ίδιες λέξεις, αυτό το επιχείρημα που επιχειρούσε να δείξει πως η κυβέρνηση δεν ήταν άπραγη αυτά τα χρόνια, ανέπτυξε το σύστημα τηλεδιοίκησης κατά 70%.

Από τότε ως τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές τα ίδια μέσα λένε τα ίδια πράγματα με τα οποία προσπαθούν όχι να μεταφέρουν στην κοινωνία την αλήθεια αλλά να αμβλύνουν τις εντυπώσεις και να καθησυχάσουν την οργή. Με όλα αυτά κατανοεί κάποιος ότι η δημοσιογραφία των non papers δεν είναι ένα συντεχνιακό πρόβλημα των δημοσιογράφων αλλά αφορά τους πάντες…

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δημήτρης Παρασκευής: «Φέτος, έπειτα από καιρό, ο κορωνοϊός παρουσιάζει έξαρση»

Οπτική Γωνία / «Φέτος, έπειτα από καιρό, ο κορωνοϊός παρουσιάζει έξαρση»

Ο καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Δημήτρης Παρασκευής, εξηγεί γιατί κάθε φθινόπωρο αυξάνονται οι ιώσεις του αναπνευστικού, ποια είναι η εικόνα του Covid-19 στην Ελλάδα και ποια μέτρα πρέπει να πάρουμε εν όψει του χειμώνα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Στέλιος Νέστωρ: «Ό,τι έκανα, δεν το έκανα για να ρίξω τη δικτατορία αλλά γιατί ντρεπόμουνα» 

Θεσσαλονίκη / Στέλιος Νέστωρ: «Δεν ήμουν από αυτούς που κάθονται σπίτι τους, βγάζουν λεφτά, τρώνε και πίνουνε» 

Μια πολιτική φυσιογνωμία που έδινε πάντα ηχηρό «παρών» στα πολιτικά και πολιτιστικά πράγματα της Θεσσαλονίκης. Μιλώντας στη LiFO, ζωντανεύει ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας της πόλης, από την Κατοχή και τη χούντα μέχρι την ίδρυση του Μεγάρου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Κοινωνική κατοικία: Μπορεί το παράδειγμα της La Borda να εφαρμοστεί στην Αθήνα;

Συνεταιριστική κατοικία / Μπορούμε να αντιγράψουμε τη Βαρκελώνη και να λύσουμε το στεγαστικό;

Ενώ στην Ευρώπη παρατηρείται αναζωπύρωση των συνεταιριστικών στεγαστικών κινημάτων, στην Ελλάδα, ειδικά στην Αθήνα, η στεγαστική κρίση οξύνεται. Το παράδειγμα της La Borda στη Βαρκελώνη θα μπορούσε να δώσει τη λύση, χρειάζεται όμως πολιτική βούληση.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας»

Βασιλική Σιούτη / Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας

Η κυβέρνηση αξιοποίησε τη ρύθμιση για τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη για να αλλάξει την πολιτική ατζέντα και να ενισχύσει την απήχησή της στο συντηρητικό κοινό, παρά τις διαφοροποιήσεις ακόμη και μέσα στην κυβερνητική παράταξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος, είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή, περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ