Κοινωνική τραγωδία, όχι απλώς κακιά στιγμή

Κοινωνική τραγωδία, όχι απλώς κακιά στιγμή Facebook Twitter
Τόσοι νεκροί, τόσοι ακρωτηριασμένοι δεν μπορεί να θεωρηθούν καρπός μιας κακότυχης, αδέξιας στιγμής, μιας προσωπικής ανικανότητας. Φωτ.: Σωτήρης Δημητρόπουλος/Eurokinissi
0

ΗΤΑΝ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΟ. Ένα τρομερό δυστύχημα με δεκάδες νεκρούς και τραυματίες, κυρίως νέους και νέες, δεν θα μπορούσε να μείνει ορφανό, απολιτικό συμβάν. Δεν είναι φυσική καταστροφή, είναι ανθρώπινη και κοινωνική τραγωδία. Και επειδή το κακό συνέβη σε ένα τρένο, σε μια σιδηροδρομική γραμμή, το πολιτικό βάρος υπάρχει εξαρχής και κανείς δεν μπορεί να το σβήσει.

Τόσοι νεκροί, τόσοι ακρωτηριασμένοι δεν μπορεί να θεωρηθούν καρπός μιας κακότυχης, αδέξιας στιγμής, μιας προσωπικής ανικανότητας. Αυτοί που έπαιρναν αποφάσεις και χάραζαν πολιτική, υπηρεσιακοί και αξιωματούχοι, ιδιώτες ή όργανα κυβερνητικά, έχουν ευθύνη. Ηθικά ασυγχώρητες είναι οι παραλείψεις τους και μάλλον περισσότερο από τις πράξεις τους. Γιατί το σύστημα των συγκοινωνιών στη χώρα υποφέρει περισσότερο από εκδοχές αμέλειας και αδιαφορίας.

Η λάθος κίνηση ενός ατόμου πρέπει να έχει αντίβαρα, πολλαπλές δικλείδες ασφαλείας, μηχανισμούς που την εξουδετερώνουν ή, έστω, ελαχιστοποιούν τις συνέπειές της.

Μέσα στην αδιαφορία για ολοκληρωμένα και αξιόπιστα συστήματα μεταφορών και συγκοινωνίας μπόρεσαν να φυτρώσουν και τα άνθη της προχειρότητας ή της πελατειακής διευθέτησης, όπως η πρόσληψη ακατάλληλων ανθρώπων και η κωμωδία της εκπαίδευσης.

Τα ανθρώπινα λάθη συνδέονται, λοιπόν, με συγκεκριμένες συνθήκες που τα διευκολύνουν ή τα δυσχεραίνουν. Προφανώς δεν είναι όλα πολιτικά και συστημικά, στις συλλογικές υποδομές όμως τα συστήματα έχουν τεράστια σημασία.

Η λάθος κίνηση ενός ατόμου πρέπει να έχει αντίβαρα, πολλαπλές δικλείδες ασφαλείας, μηχανισμούς που την εξουδετερώνουν ή, έστω, ελαχιστοποιούν τις συνέπειές της. Ακόμα κι όταν ξέρουμε πως πάντα θα υπάρχουν νεκροί και τραυματίες σε ατυχήματα – δεν έχει γεννηθεί ακόμα το τέλειο σύστημα αποτροπής του κακού στον κόσμο. Σημασία όμως έχει η πιθανότητα και ο έλεγχος των χειρότερων εκδοχών. Το βάρος πέφτει στην οργάνωση που δημιουργεί πιο ανθεκτικά συστήματα και υποδομές.

Κοινωνική τραγωδία, όχι απλώς κακιά στιγμή Facebook Twitter
Συγκέντρωση από τη Συντονιστική Επιτροπή Μαθητών Αθήνας για το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα, στα Προπύλαια, Παρασκευή 3 Μαρτίου 2023. Φωτ.: Κώστας Τζούμας/EUROKINISSI

Ακούστηκε πολύ αυτές τις μέρες η ιδιωτικοποίηση. Είναι αλήθεια πως σε πολλές χώρες –η Βρετανία, πολύ χαρακτηριστική– η ιδιωτικοποίηση των σιδηροδρόμων και άλλων υποδομών έφερε μεγαλύτερη ανασφάλεια, κινδύνους, συρρίκνωση των υποδομών.

Στη δική μας όμως περίπτωση η περιφρόνηση για τις σημαντικές δημόσιες υποδομές και συγκοινωνίες ριζώνει σε μια άλλου είδους πρωτοκαθεδρία του ιδιωτικού: είμαστε κοινωνία του ιδιωτικού αυτοκινήτου που εξακολουθεί να θεωρεί όλες τις άλλες συγκοινωνίες (πλην του αεροπλάνου) ως υπόθεση για φοιτητές, γέρους και «γυναίκες». Επισήμως δεν λέγεται ποτέ αυτό, αλλά η σχετική αντίληψη είναι ακόμα βαθιά ριζωμένη και ας υπήρξαν ανοίγματα και αλλαγές, ιδίως μετά το 2000 με το μετρό στην Αθήνα.

Πάντως, ο σιδηρόδρομός μας δεν είναι αληθινό δίκτυο αλλά λίγες γραμμές στον χάρτη. Τα τρένα πήγαν κατά καιρούς να γίνουν κάτι σημαντικό στην ελληνική ζωή, διευρύνθηκε το επιβατικό κοινό τους και, αν προχωρούσαν όλοι αυτοί οι εκσυγχρονισμοί που έχουν κοστίσει πολύ από τις αρχές του 2000 και μετά, θα μπορούσε να είχε υπάρξει μια άλλη κατάσταση.

Μετά την πανδημία και τον σχετικό έλεγχο του κόστους της βενζίνης, επιστρέψαμε άρδην στη χώρα του αυτοκινήτου που δεν επείγεται ούτε για τα τρένα ούτε για τα λεωφορεία της. Η οικολογική καινοτομία εμφανίζεται με τη μορφή πανάκριβων ηλεκτρικών οχημάτων μιας ιδιωτικής εταιρείας: κινήσεις που παραπέμπουν στο κατ’ εξαίρεση, στο καρύκευμα, στη φωτογράφιση για περιοδικά ή για μια μικρή μερίδα, σχετικά εύπορων, urban νέων.

Νομίζω ότι πέρα από τις συζητήσεις για τις τεχνικές και οργανωτικές ελλείψεις και έναν κακό σταθμάρχη, αυτό που βάρυνε μέσα στον χρόνο ήταν ότι το κράτος και μεγάλο μέρος των ιδιωτών δεν ενδιαφέρονται πραγματικά για τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Πολλοί μάλιστα δεν τα ξέρουν και δεν τα χρησιμοποιούν παρά εκτάκτως, αν, ας πούμε, πάθει βλάβη και είναι στο συνεργείο το αυτοκίνητό τους.

Κόσμος των κυβερνητικών και πολιτικών ελίτ γνωρίζει ελάχιστα πράγματα, κι αυτά από σημειώματα συμβούλων ή ίσως από φίλους των παιδιών τους και αναμνήσεις μιας προηγούμενης ζωής τους. Μια αφηρημένη ιδέα ταλαιπωρίας και όχλησης διαδέχεται εκδοχές άνεσης και πολυτέλειας, ανάλογα με το πολιτικό στιγμιότυπο που πρέπει να απαθανατιστεί ή το σχόλιο που θα στραφεί κατά του αντίπαλου κόμματος.

Έτσι, δεν έχει γίνει ακόμα κατανοητή μια κουλτούρα συλλογικής ασφάλειας και δημόσιας μεταφοράς. Εικόνες με αξιωματούχους σε τρένα και λεωφορεία φέρνουν συνήθως ανασήκωμα των ώμων και κουβέντες για ήθη σκανδιναβικά, ξένα στις δικές μας «νοοτροπίες». Και τώρα ένα φρικτό γεγονός γίνεται έρμαιο της προεκλογικής αντιπαράθεσης και των στρατών της στα social media. Ο πόνος, το πένθος, οι θυμοί γίνονται ένα πράγμα, μια μάζα που εκτινάσσεται στον δημοσιογραφικό αέρα.

Με ανατριχιάζει πάντα το ρητορικό σχήμα που βλέπει την «κρίση» ως «ευκαιρία», την καταστροφή ως ενδεχομένως κάτι «που έχει και τα θετικά του». Οι νέοι που εξαερώθηκαν δεν θα μπορούσαν ποτέ να είναι αφορμή ή αφετηρία για να αλλάξουν κοινωνικές και πολιτικές προτεραιότητες. Δεν πιστεύω στην παιδαγωγική των καταστροφών και στα διδάγματα του ολέθρου. Όλα σε αυτές τις ιστορίες έχουν προσωρινή ισχύ – δυστυχώς και τα συναισθήματα και η έξαρση της συγκίνησης και η αλληλέγγυα γενναιοδωρία κάποιων ηρώων που έσωσαν ζωές. Η Ιστορία είναι τραγική και προχωράει αφού πρώτα αφήσει σωρούς φλυαρίας στους τύμβους των νεκρών της.

Θα μπορούσε όμως να ξεκινήσει επιτέλους μια συζήτηση δεσμευτική, όχι ευχολογίων ή ιδεολογικών ευσεβών πόθων. Για την ανανέωση και την ασφάλεια όλων των κρίσιμων πόρων της συλλογικής μας ζωής: για πολλούς λόγους, ο σιδηρόδρομος είναι ένα από αυτά τα αγαθά που θα έπρεπε να είχαν προτεραιότητα.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το φονικότερο σιδηροδρομικό δίκτυο της Ευρώπης είναι το ελληνικό

Θέματα / Το φονικότερο σιδηροδρομικό δίκτυο της Ευρώπης είναι το ελληνικό

Εδώ και χρόνια η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση στην Ε.Ε. όσον αφορά τον αριθμό των θανάτων από σιδηροδρομικά ατυχήματα. Παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις για τους κινδύνους που προκαλούν οι τρομακτικές ελλείψεις στα συστήματα σηματοδότησης και αυτόματης προστασίας των συρμών, ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει στον ελληνικό σιδηρόδρομο. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Χρήστος Τόλης (Sub.Urban Images)
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Οπτική Γωνία / Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Η υπόθεση των χαμένων βίντεο των Τεμπών αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε κρίσιμες φάσεις της ανακριτικής διαδικασίας, αφήνοντας πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
ΕΠΕΞ Ιλιρίντα Μουσαράι: «Ο πατέρας μου κατάφερε φέτος για πρώτη φορά να ψηφίσει και να αισθανθεί πολίτης όχι στην Ελλάδα, όπου ζει εδώ και τριάντα χρόνια, αλλά στην Αλβανία»

Πολιτική /  Ιλιρίντα Μουσαράι: «Η Αλβανία δεν είναι η “Κολομβία της Ευρώπης”»

Με αφορμή τις αλβανικές κοινοβουλευτικές εκλογές της 11ης Μαΐου, μία επίκαιρη συζήτηση με την Ιλιρίντα Μουσαράι, την αλβανικής καταγωγής πολιτική επιστήμονα και υποψήφια διδάκτορα στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του ΕΚΠΑ.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Πόσο κοστίζει σήμερα το μεγάλωμα ενός παιδιού στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Είσαι γονιός στην Ελλάδα; Θα γονατίσεις οικονομικά

Πόσο κοστίζει το μεγάλωμα ενός παιδιού στην Ελλάδα και πώς σχετίζεται με το δημογραφικό προβλημα; Τα έξοδα ξεκινούν από τη βρεφική ηλικία και αυξάνονται σταδιακά. Τι αναφέρουν οι ίδιοι οι γονείς, τι συμβουλεύουν οι ειδικοί επιστήμονες και τι μέτρα έχει λάβει η κυβέρνηση;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Φυλακές Κορυδαλλού: Πότε θα πάνε στον Ασπρόπυργο και ποιο είναι το σχέδιο για την τύχη των παλιών κτιρίων

Ρεπορτάζ / Πότε θα φύγουν τελικά οι φυλακές από τον Κορυδαλλό;

Η απομάκρυνση των φυλακών Κορυδαλλού και η μεταφορά τους στον Ασπρόπυργο αποτελεί πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας και είναι ένα έργο βαρύνουσας σημασίας. Πότε θα γίνει η μετεγκατάστασή τους και πώς θα αξιοποιηθούν τα παλιά κτίρια;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ