Η δημόσια ταπείνωση των άλλων και η «κοντή μνήμη»

Η δημόσια ταπείνωση των άλλων και η «κοντή μνήμη» Facebook Twitter
Ίσως να έχουμε ανάγκη από υποδεέστερους για να νιώσουμε δικαίωση για την ύπαρξή μας...Εικονογράφηση: bianka/LiFO
0


ΕΝΑΣ YOUTUBER ΣΥΝΕΛΗΦΘΗ ΠΡΙΝ ΛΙΓΕΣ
ημέρες επειδή εκμεταλλευόταν νοητικώς αδύναμα άτομα, τα οποία με κάποιον τρόπο βασάνιζε και καλούσε τους ακολούθους του να βλέπουν το αποκρουστικό θέαμα, έναντι αμοιβής πάντα. Ο youtuber είναι μόλις 35 χρόνων και έχει σημασία αυτό, πρόκειται για άνθρωπο που έχει διαμορφώσει ήδη έναν αξιακό κώδικα, βασισμένο όχι μόνο σε προσωπικά βιώματα αλλά και κοινωνικές αναφορές. Τα μέσα ενημέρωσης, καταγράφοντας την περίπτωσή του, επικαλέστηκαν την επίσημη ανακοίνωση της αστυνομίας που έλεγε πως κατηγορείται για «εμπορία ανθρώπων και σωματική βλάβη ΑμεΑ με την επιβαρυντική περίσταση του άρθρου περί εγκλημάτων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά λόγω αναπηρίας». Η δράση του είχε ξεκινήσει τουλάχιστον από τον Ιανουάριο του 2023, δηλαδή είχε συμπληρώσει περισσότερο από έναν χρόνο.

Αυτό που δεν έλεγε η αστυνομική ανακοίνωση, αλλά κατέγραψαν τα ρεπορτάζ είναι ότι ο 35χρονος ήταν συνεργάτης ενός 42χρονου ο οποίος είχε συλληφθεί λίγους μήνες πριν (6 Νοεμβρίου 2023) στο Κερατσίνι για ανάλογες δραστηριότητες. Βασάνιζε και αυτός σε ζωντανή μετάδοση μέσω του διαδικτύου ΑμεΑ έναντι αμοιβής. Ο 42χρονος είχε προφυλακιστεί ισχυριζόμενος περίπου ό,τι και ο πρώτος, ότι τα άτομα που συμμετείχαν δεν ήταν ΑμεΑ και το έκαναν με τη συναίνεσή τους.

Ένα θέαμα που ταπεινώνει τους άλλους είναι ελκυστικό για πολλούς· ίσως οι ειδικοί να έλεγαν πως αυτό συμβαίνει επειδή άνθρωποι γεμάτοι ανασφάλειες βλέπουν στην ταπείνωση των άλλων ένα είδος αυτοδικαίωσης. Δεν είναι οι ίδιοι τα θύματα, τουλάχιστον όχι αυτήν τη φορά, πρόκειται για κάποιους άλλους, υποδεέστερους.

Τα ίδια ρεπορτάζ έλεγαν και κάτι επιπλέον, που έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Και οι δυο είχαν χιλιάδες ακολούθους, δηλαδή ανθρώπους που πλήρωναν για να παρακολουθούν ηδονικά κάποιους αδύναμους να βασανίζονται σε δημόσια θέα. Στην περίπτωση του 42χρονου youtuber υπήρχαν τουλάχιστον 22.000 συνδρομητές οι οποίοι πλήρωναν μέχρι και 150 ευρώ για να βλέπουν το αποκρουστικό θέαμα· αυτόματα αυτό σημαίνει ότι δεν ήταν αποκρουστικό για όλους ή ότι ήταν κάτι διαφορετικό, ότι δηλαδή το γεγονός πως ήταν αποκρουστικό ήταν ελκυστικό για πολλούς. Όποια εκδοχή και αν επιλέξει κάποιος, το συμπέρασμα είναι ότι χιλιάδες άνθρωποι έβρισκαν ενδιαφέρον (sic) το να βλέπουν τα θύματα των ιστοριών αυτών να υποφέρουν, να ταπεινώνονται, να εξευτελίζονται. «Αρρωστημένοι συνδρομητές», έγραψαν πολλοί.

Όταν αποκαλύφθηκαν οι δυο ιστορίες, ακούστηκαν πάλι πολλά αναθέματα για τους youtubers που έκαναν κάτι αποκρουστικό. Ακούστηκαν και φωνές ανθρώπων που δήλωναν αιφνιδιασμένοι και ανύποπτοι. Χιλιάδες μάλιστα έτρεξαν στις ιστοσελίδες με ικανοποίηση (η ικανοποίηση των προσοδοφόρων κλικ) να δουν τα βίντεο με τους βασανισμούς των αδύναμων. Υπάρχει κάτι που λέγεται «κοντή μνήμη» και είναι βασικό χαρακτηριστικό στη χώρα αυτή. Δεν θυμόμαστε, προσποιούμαστε ότι δεν θυμόμαστε, επιλέγουμε να αποβάλουμε από τη μνήμη μας τα αρνητικά που θέλουμε εμείς. Ένα από αυτά είναι ότι ξεχάσαμε πως ο δημόσιος εξευτελισμός ανήμπορων να προστατεύσουν τον εαυτό τους ανθρώπων έχει παρελθόν και ιστορία στη χώρα μας – δεν είναι πολύ τίμιο να προσποιούμαστε τους αφελείς.

Στην ιδιωτική τηλεόραση υπήρξαν (και ενδεχομένως υπάρχουν) εκπομπές με τεράστια τηλεθέαση, οι οποίες μετέτρεπαν αδύναμους ανθρώπους σε δημόσιο θέαμα χάριν εμπορικότητας, για να πουλήσουν. Άνθρωποι με εμφανή νοητικά ζητήματα, εντελώς απροστάτευτοι και σε βάρος κάθε κώδικα ηθικής γίνονταν βορά παρουσιαστών/-στριών εκπομπών, οι οποίοι τους απαξίωναν, τους ανάγκαζαν να ταπεινώνονται. Ανήμποροι να αντισταθούν, έβγαιναν στο γυαλί και χωρίς να το συνειδητοποιούν εξευτελίζονταν. Αυτό που άλλοτε συνέβαινε σε μικρές κοινωνίες με τον «τρελό του χωριού» είχε αποκτήσει χαρακτηριστικά ενός μαζικού δημόσιου θεάματος. Οι youtuber της εποχής μας είναι οι τηλεπαρουσιαστές/τηλεπαρουσιάστριες της δεκαετίας του ’90 και του 2000. Τα μέσα άλλαξαν, η ουσία όχι.

Ένα θέαμα που ταπεινώνει τους άλλους είναι ελκυστικό για πολλούς· ίσως οι ειδικοί να έλεγαν πως αυτό συμβαίνει επειδή άνθρωποι γεμάτοι ανασφάλειες βλέπουν στην ταπείνωση των άλλων ένα είδος αυτοδικαίωσης. Δεν είναι οι ίδιοι τα θύματα, τουλάχιστον όχι αυτήν τη φορά, πρόκειται για κάποιους άλλους, υποδεέστερους. Ίσως να έχουμε ανάγκη από υποδεέστερους για να νιώσουμε δικαίωση για την ύπαρξή μας, να αισθανθούμε κι εμείς επιτέλους ότι είμαστε κάτι πιο σημαντικό από τους άλλους. Ενδεχομένως πρόκειται για την ανάγκη να απομακρυνθούμε από τη θυματοποίηση, να διώξουμε τους φόβους μας, να νιώσουμε ανώτεροι. Και θα το κάνουμε, έστω κι αν χρειαστεί να πληρώσουμε μερικά δεκάδες ευρώ για να δούμε το θέαμα. Πληρώνουμε για να διώξουμε τις ανασφάλειές μας.

Όμως, ας αφήσουμε τους ειδικούς να πούνε περισσότερα γι’ αυτά, άλλωστε το ζητούμενο δεν είναι μόνο αυτό αλλά και η στάση των θεσμικών οργάνων απέναντι σε τέτοια θεάματα. Οι τηλεοπτικές εκπομπές που πρόβαλλαν τον δημόσιο εξευτελισμό ως θέαμα δεν είχαν (έχουν;) απλώς πολλές χιλιάδες αποδέκτες αλλά και κανενός είδους απαγορεύσεις από εκείνους που όφειλαν να προστατεύουν τους αδύναμους. Το θέαμα αυτό θεωρούνταν σχεδόν αποδεκτό.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO. 

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Ρεπορτάζ / Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Στο βιβλίο του «Ο πλαστογράφος του Φράνκο», ένας ντετέκτιβ από τη Σεβίλλη ισχυρίζεται πως μεγάλα μουσεία, μεταξύ των οποίων και η ελληνική Εθνική Πινακοθήκη, έχουν αγοράσει πιστά αντίγραφα έργων του Ελ Γκρέκο.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Σήμερα, όταν δεν είσαι σίγουρος τι ακριβώς επαγγέλλεσαι, πιθανότατα λες πως είσαι creative director

Κοκέτα / Σήμερα, όταν δεν είσαι σίγουρος τι ακριβώς επαγγέλλεσαι, πιθανότατα λες πως είσαι creative director

Ένας σιωπηλός ιός, μια πανδημία για την οποία δεν μιλά κανείς: μανάδες, κρύψτε τα παιδιά σας από τη μάχη του creative direction. Η Δανάη Ιωάννου σε μια επιτόπια έρευνα για το επάγγελμα που σαρώνει γύρω μας τους ανθρώπους σαν κρυφή πανδημία.
ΔΑΝΑΗ ΙΩΑΝΝΟΥ
Μεταναστευτικό: Η ισπανική απάντηση

Οπτική Γωνία / Μεταναστευτικό: Η ισπανική απάντηση

Χώρες που υποδέχτηκαν σχετικά φιλικά μετανάστες είχαν οφέλη σε οικονομικό επίπεδο. Μια από αυτές είναι η Ισπανία, που τα τελευταία χρόνια έχει προχωρήσει σε θετικές μεταρρυθμίσεις που αφορούν τους τρόπους ένταξής τους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Γαϊδούρια : Ζώα εργασίας ή σιωπηλά θύματα;/ Ιπποειδή: Ζώα εργασίας ή σιωπηλά θύματα;

Ρεπορτάζ / Γαϊδούρια: Ζώα εργασίας ή θύματα κακοποίησης;

Είναι τα ιπποειδή στην Ελλάδα εργάτες χωρίς δικαιώματα; Ποιες είναι οι συνθήκες διαβίωσής τους, ποια μέριμνα υπάρχει για τη φροντίδα τους και γιατί η νομοθετική προστασία τους βρίσκεται σε μια γκρίζα ζώνη; Μιλούν στη LiFO εκπρόσωποι φιλοζωικών οργανώσεων και τοπικοί φορείς.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ