Η δημόσια ταπείνωση των άλλων και η «κοντή μνήμη»

Η δημόσια ταπείνωση των άλλων και η «κοντή μνήμη» Facebook Twitter
Ίσως να έχουμε ανάγκη από υποδεέστερους για να νιώσουμε δικαίωση για την ύπαρξή μας...Εικονογράφηση: bianka/LiFO
0


ΕΝΑΣ YOUTUBER ΣΥΝΕΛΗΦΘΗ ΠΡΙΝ ΛΙΓΕΣ
ημέρες επειδή εκμεταλλευόταν νοητικώς αδύναμα άτομα, τα οποία με κάποιον τρόπο βασάνιζε και καλούσε τους ακολούθους του να βλέπουν το αποκρουστικό θέαμα, έναντι αμοιβής πάντα. Ο youtuber είναι μόλις 35 χρόνων και έχει σημασία αυτό, πρόκειται για άνθρωπο που έχει διαμορφώσει ήδη έναν αξιακό κώδικα, βασισμένο όχι μόνο σε προσωπικά βιώματα αλλά και κοινωνικές αναφορές. Τα μέσα ενημέρωσης, καταγράφοντας την περίπτωσή του, επικαλέστηκαν την επίσημη ανακοίνωση της αστυνομίας που έλεγε πως κατηγορείται για «εμπορία ανθρώπων και σωματική βλάβη ΑμεΑ με την επιβαρυντική περίσταση του άρθρου περί εγκλημάτων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά λόγω αναπηρίας». Η δράση του είχε ξεκινήσει τουλάχιστον από τον Ιανουάριο του 2023, δηλαδή είχε συμπληρώσει περισσότερο από έναν χρόνο.

Αυτό που δεν έλεγε η αστυνομική ανακοίνωση, αλλά κατέγραψαν τα ρεπορτάζ είναι ότι ο 35χρονος ήταν συνεργάτης ενός 42χρονου ο οποίος είχε συλληφθεί λίγους μήνες πριν (6 Νοεμβρίου 2023) στο Κερατσίνι για ανάλογες δραστηριότητες. Βασάνιζε και αυτός σε ζωντανή μετάδοση μέσω του διαδικτύου ΑμεΑ έναντι αμοιβής. Ο 42χρονος είχε προφυλακιστεί ισχυριζόμενος περίπου ό,τι και ο πρώτος, ότι τα άτομα που συμμετείχαν δεν ήταν ΑμεΑ και το έκαναν με τη συναίνεσή τους.

Ένα θέαμα που ταπεινώνει τους άλλους είναι ελκυστικό για πολλούς· ίσως οι ειδικοί να έλεγαν πως αυτό συμβαίνει επειδή άνθρωποι γεμάτοι ανασφάλειες βλέπουν στην ταπείνωση των άλλων ένα είδος αυτοδικαίωσης. Δεν είναι οι ίδιοι τα θύματα, τουλάχιστον όχι αυτήν τη φορά, πρόκειται για κάποιους άλλους, υποδεέστερους.

Τα ίδια ρεπορτάζ έλεγαν και κάτι επιπλέον, που έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Και οι δυο είχαν χιλιάδες ακολούθους, δηλαδή ανθρώπους που πλήρωναν για να παρακολουθούν ηδονικά κάποιους αδύναμους να βασανίζονται σε δημόσια θέα. Στην περίπτωση του 42χρονου youtuber υπήρχαν τουλάχιστον 22.000 συνδρομητές οι οποίοι πλήρωναν μέχρι και 150 ευρώ για να βλέπουν το αποκρουστικό θέαμα· αυτόματα αυτό σημαίνει ότι δεν ήταν αποκρουστικό για όλους ή ότι ήταν κάτι διαφορετικό, ότι δηλαδή το γεγονός πως ήταν αποκρουστικό ήταν ελκυστικό για πολλούς. Όποια εκδοχή και αν επιλέξει κάποιος, το συμπέρασμα είναι ότι χιλιάδες άνθρωποι έβρισκαν ενδιαφέρον (sic) το να βλέπουν τα θύματα των ιστοριών αυτών να υποφέρουν, να ταπεινώνονται, να εξευτελίζονται. «Αρρωστημένοι συνδρομητές», έγραψαν πολλοί.

Όταν αποκαλύφθηκαν οι δυο ιστορίες, ακούστηκαν πάλι πολλά αναθέματα για τους youtubers που έκαναν κάτι αποκρουστικό. Ακούστηκαν και φωνές ανθρώπων που δήλωναν αιφνιδιασμένοι και ανύποπτοι. Χιλιάδες μάλιστα έτρεξαν στις ιστοσελίδες με ικανοποίηση (η ικανοποίηση των προσοδοφόρων κλικ) να δουν τα βίντεο με τους βασανισμούς των αδύναμων. Υπάρχει κάτι που λέγεται «κοντή μνήμη» και είναι βασικό χαρακτηριστικό στη χώρα αυτή. Δεν θυμόμαστε, προσποιούμαστε ότι δεν θυμόμαστε, επιλέγουμε να αποβάλουμε από τη μνήμη μας τα αρνητικά που θέλουμε εμείς. Ένα από αυτά είναι ότι ξεχάσαμε πως ο δημόσιος εξευτελισμός ανήμπορων να προστατεύσουν τον εαυτό τους ανθρώπων έχει παρελθόν και ιστορία στη χώρα μας – δεν είναι πολύ τίμιο να προσποιούμαστε τους αφελείς.

Στην ιδιωτική τηλεόραση υπήρξαν (και ενδεχομένως υπάρχουν) εκπομπές με τεράστια τηλεθέαση, οι οποίες μετέτρεπαν αδύναμους ανθρώπους σε δημόσιο θέαμα χάριν εμπορικότητας, για να πουλήσουν. Άνθρωποι με εμφανή νοητικά ζητήματα, εντελώς απροστάτευτοι και σε βάρος κάθε κώδικα ηθικής γίνονταν βορά παρουσιαστών/-στριών εκπομπών, οι οποίοι τους απαξίωναν, τους ανάγκαζαν να ταπεινώνονται. Ανήμποροι να αντισταθούν, έβγαιναν στο γυαλί και χωρίς να το συνειδητοποιούν εξευτελίζονταν. Αυτό που άλλοτε συνέβαινε σε μικρές κοινωνίες με τον «τρελό του χωριού» είχε αποκτήσει χαρακτηριστικά ενός μαζικού δημόσιου θεάματος. Οι youtuber της εποχής μας είναι οι τηλεπαρουσιαστές/τηλεπαρουσιάστριες της δεκαετίας του ’90 και του 2000. Τα μέσα άλλαξαν, η ουσία όχι.

Ένα θέαμα που ταπεινώνει τους άλλους είναι ελκυστικό για πολλούς· ίσως οι ειδικοί να έλεγαν πως αυτό συμβαίνει επειδή άνθρωποι γεμάτοι ανασφάλειες βλέπουν στην ταπείνωση των άλλων ένα είδος αυτοδικαίωσης. Δεν είναι οι ίδιοι τα θύματα, τουλάχιστον όχι αυτήν τη φορά, πρόκειται για κάποιους άλλους, υποδεέστερους. Ίσως να έχουμε ανάγκη από υποδεέστερους για να νιώσουμε δικαίωση για την ύπαρξή μας, να αισθανθούμε κι εμείς επιτέλους ότι είμαστε κάτι πιο σημαντικό από τους άλλους. Ενδεχομένως πρόκειται για την ανάγκη να απομακρυνθούμε από τη θυματοποίηση, να διώξουμε τους φόβους μας, να νιώσουμε ανώτεροι. Και θα το κάνουμε, έστω κι αν χρειαστεί να πληρώσουμε μερικά δεκάδες ευρώ για να δούμε το θέαμα. Πληρώνουμε για να διώξουμε τις ανασφάλειές μας.

Όμως, ας αφήσουμε τους ειδικούς να πούνε περισσότερα γι’ αυτά, άλλωστε το ζητούμενο δεν είναι μόνο αυτό αλλά και η στάση των θεσμικών οργάνων απέναντι σε τέτοια θεάματα. Οι τηλεοπτικές εκπομπές που πρόβαλλαν τον δημόσιο εξευτελισμό ως θέαμα δεν είχαν (έχουν;) απλώς πολλές χιλιάδες αποδέκτες αλλά και κανενός είδους απαγορεύσεις από εκείνους που όφειλαν να προστατεύουν τους αδύναμους. Το θέαμα αυτό θεωρούνταν σχεδόν αποδεκτό.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO. 

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Μποτιλιαρισμένοι στην Αθήνα: Δαπανούμε έναν μισθό στον δρόμο κάθε έτος

Οπτική Γωνία / Κάθε χρόνο χάνουμε 110 ώρες από τη ζωή μας κολλημένοι στο τιμόνι

Πώς μπορεί να μειωθεί άμεσα το μποτιλιάρισμα στους δρόμους της πρωτεύουσας; Γιατί η λεωφόρος Κηφισού δεν θα αδειάσει ποτέ; Ο συγκοινωνιολόγος και καθηγητής του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Βασιλική Σιούτη / Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Οι εκ των υστέρων αποκαλύψεις για τη συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν κατέδειξαν τις πραγματικές ισορροπίες στο πεδίο των διεθνών σχέσεων: καμία πλευρά δεν κερδίζει άνευ ανταλλαγμάτων και οι διεθνείς σχέσεις δεν καθορίζονται από προσωπικές συμπάθειες.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Βασιλική Σιούτη / Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Την ώρα που η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τα Τέμπη και με την ακρίβεια, που προκαλεί κοινωνική δυσφορία, ο Νίκος Δένδιας εμφανίζεται ως μεταρρυθμιστής που θα οδηγήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις στη νέα εποχή.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Ακροβατώντας / Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Αξιολογώντας ως πιο σημαντικό ένα τροχαίο από τη συνάντηση Τραμπ - Νετανιάχου, τα κυρίαρχα μέσα αναδεικνύουν το ασήμαντο χάριν τηλεθέασης, εξυπηρετώντας συγκεκριμένες σκοπιμότητες που θα μετατοπίσουν το ενδιαφέρον της κοινωνίας από τα σημαντικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Joe Coughlin: «Η τρίτη ηλικία δεν είναι κρουαζιέρες ή πατερίτσες»

Οπτική Γωνία / Joe Coughlin: «Γηρατειά δεν είναι μόνο κρουαζιέρες, πατερίτσες και να είσαι με το ένα πόδι στον τάφο»

Ο φιλέλληνας καθηγητής εξετάζει τις όψεις της μακροζωίας, πιστεύει πως στην Ελλάδα αυτό το φαινόμενο μπορεί να συνδυαστεί άνετα με το lifestyle και μιλάει με τρόπο ασυνήθιστο για το γήρας.
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Οπτική Γωνία / Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Ο δημιουργός του Greekonomics μιλά στη LiFO για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος αλλά και τις επιθέσεις που δέχτηκε πρόσφατα για κάποιες «άβολες αλήθειες» που επισήμανε αναφορικά με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα πολιτικών, οικονομικών «καρτέλ» και ΜΜΕ στην Ελλάδα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ