Η δημόσια ταπείνωση των άλλων και η «κοντή μνήμη»

Η δημόσια ταπείνωση των άλλων και η «κοντή μνήμη» Facebook Twitter
Ίσως να έχουμε ανάγκη από υποδεέστερους για να νιώσουμε δικαίωση για την ύπαρξή μας...Εικονογράφηση: bianka/LiFO
0


ΕΝΑΣ YOUTUBER ΣΥΝΕΛΗΦΘΗ ΠΡΙΝ ΛΙΓΕΣ
ημέρες επειδή εκμεταλλευόταν νοητικώς αδύναμα άτομα, τα οποία με κάποιον τρόπο βασάνιζε και καλούσε τους ακολούθους του να βλέπουν το αποκρουστικό θέαμα, έναντι αμοιβής πάντα. Ο youtuber είναι μόλις 35 χρόνων και έχει σημασία αυτό, πρόκειται για άνθρωπο που έχει διαμορφώσει ήδη έναν αξιακό κώδικα, βασισμένο όχι μόνο σε προσωπικά βιώματα αλλά και κοινωνικές αναφορές. Τα μέσα ενημέρωσης, καταγράφοντας την περίπτωσή του, επικαλέστηκαν την επίσημη ανακοίνωση της αστυνομίας που έλεγε πως κατηγορείται για «εμπορία ανθρώπων και σωματική βλάβη ΑμεΑ με την επιβαρυντική περίσταση του άρθρου περί εγκλημάτων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά λόγω αναπηρίας». Η δράση του είχε ξεκινήσει τουλάχιστον από τον Ιανουάριο του 2023, δηλαδή είχε συμπληρώσει περισσότερο από έναν χρόνο.

Αυτό που δεν έλεγε η αστυνομική ανακοίνωση, αλλά κατέγραψαν τα ρεπορτάζ είναι ότι ο 35χρονος ήταν συνεργάτης ενός 42χρονου ο οποίος είχε συλληφθεί λίγους μήνες πριν (6 Νοεμβρίου 2023) στο Κερατσίνι για ανάλογες δραστηριότητες. Βασάνιζε και αυτός σε ζωντανή μετάδοση μέσω του διαδικτύου ΑμεΑ έναντι αμοιβής. Ο 42χρονος είχε προφυλακιστεί ισχυριζόμενος περίπου ό,τι και ο πρώτος, ότι τα άτομα που συμμετείχαν δεν ήταν ΑμεΑ και το έκαναν με τη συναίνεσή τους.

Ένα θέαμα που ταπεινώνει τους άλλους είναι ελκυστικό για πολλούς· ίσως οι ειδικοί να έλεγαν πως αυτό συμβαίνει επειδή άνθρωποι γεμάτοι ανασφάλειες βλέπουν στην ταπείνωση των άλλων ένα είδος αυτοδικαίωσης. Δεν είναι οι ίδιοι τα θύματα, τουλάχιστον όχι αυτήν τη φορά, πρόκειται για κάποιους άλλους, υποδεέστερους.

Τα ίδια ρεπορτάζ έλεγαν και κάτι επιπλέον, που έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Και οι δυο είχαν χιλιάδες ακολούθους, δηλαδή ανθρώπους που πλήρωναν για να παρακολουθούν ηδονικά κάποιους αδύναμους να βασανίζονται σε δημόσια θέα. Στην περίπτωση του 42χρονου youtuber υπήρχαν τουλάχιστον 22.000 συνδρομητές οι οποίοι πλήρωναν μέχρι και 150 ευρώ για να βλέπουν το αποκρουστικό θέαμα· αυτόματα αυτό σημαίνει ότι δεν ήταν αποκρουστικό για όλους ή ότι ήταν κάτι διαφορετικό, ότι δηλαδή το γεγονός πως ήταν αποκρουστικό ήταν ελκυστικό για πολλούς. Όποια εκδοχή και αν επιλέξει κάποιος, το συμπέρασμα είναι ότι χιλιάδες άνθρωποι έβρισκαν ενδιαφέρον (sic) το να βλέπουν τα θύματα των ιστοριών αυτών να υποφέρουν, να ταπεινώνονται, να εξευτελίζονται. «Αρρωστημένοι συνδρομητές», έγραψαν πολλοί.

Όταν αποκαλύφθηκαν οι δυο ιστορίες, ακούστηκαν πάλι πολλά αναθέματα για τους youtubers που έκαναν κάτι αποκρουστικό. Ακούστηκαν και φωνές ανθρώπων που δήλωναν αιφνιδιασμένοι και ανύποπτοι. Χιλιάδες μάλιστα έτρεξαν στις ιστοσελίδες με ικανοποίηση (η ικανοποίηση των προσοδοφόρων κλικ) να δουν τα βίντεο με τους βασανισμούς των αδύναμων. Υπάρχει κάτι που λέγεται «κοντή μνήμη» και είναι βασικό χαρακτηριστικό στη χώρα αυτή. Δεν θυμόμαστε, προσποιούμαστε ότι δεν θυμόμαστε, επιλέγουμε να αποβάλουμε από τη μνήμη μας τα αρνητικά που θέλουμε εμείς. Ένα από αυτά είναι ότι ξεχάσαμε πως ο δημόσιος εξευτελισμός ανήμπορων να προστατεύσουν τον εαυτό τους ανθρώπων έχει παρελθόν και ιστορία στη χώρα μας – δεν είναι πολύ τίμιο να προσποιούμαστε τους αφελείς.

Στην ιδιωτική τηλεόραση υπήρξαν (και ενδεχομένως υπάρχουν) εκπομπές με τεράστια τηλεθέαση, οι οποίες μετέτρεπαν αδύναμους ανθρώπους σε δημόσιο θέαμα χάριν εμπορικότητας, για να πουλήσουν. Άνθρωποι με εμφανή νοητικά ζητήματα, εντελώς απροστάτευτοι και σε βάρος κάθε κώδικα ηθικής γίνονταν βορά παρουσιαστών/-στριών εκπομπών, οι οποίοι τους απαξίωναν, τους ανάγκαζαν να ταπεινώνονται. Ανήμποροι να αντισταθούν, έβγαιναν στο γυαλί και χωρίς να το συνειδητοποιούν εξευτελίζονταν. Αυτό που άλλοτε συνέβαινε σε μικρές κοινωνίες με τον «τρελό του χωριού» είχε αποκτήσει χαρακτηριστικά ενός μαζικού δημόσιου θεάματος. Οι youtuber της εποχής μας είναι οι τηλεπαρουσιαστές/τηλεπαρουσιάστριες της δεκαετίας του ’90 και του 2000. Τα μέσα άλλαξαν, η ουσία όχι.

Ένα θέαμα που ταπεινώνει τους άλλους είναι ελκυστικό για πολλούς· ίσως οι ειδικοί να έλεγαν πως αυτό συμβαίνει επειδή άνθρωποι γεμάτοι ανασφάλειες βλέπουν στην ταπείνωση των άλλων ένα είδος αυτοδικαίωσης. Δεν είναι οι ίδιοι τα θύματα, τουλάχιστον όχι αυτήν τη φορά, πρόκειται για κάποιους άλλους, υποδεέστερους. Ίσως να έχουμε ανάγκη από υποδεέστερους για να νιώσουμε δικαίωση για την ύπαρξή μας, να αισθανθούμε κι εμείς επιτέλους ότι είμαστε κάτι πιο σημαντικό από τους άλλους. Ενδεχομένως πρόκειται για την ανάγκη να απομακρυνθούμε από τη θυματοποίηση, να διώξουμε τους φόβους μας, να νιώσουμε ανώτεροι. Και θα το κάνουμε, έστω κι αν χρειαστεί να πληρώσουμε μερικά δεκάδες ευρώ για να δούμε το θέαμα. Πληρώνουμε για να διώξουμε τις ανασφάλειές μας.

Όμως, ας αφήσουμε τους ειδικούς να πούνε περισσότερα γι’ αυτά, άλλωστε το ζητούμενο δεν είναι μόνο αυτό αλλά και η στάση των θεσμικών οργάνων απέναντι σε τέτοια θεάματα. Οι τηλεοπτικές εκπομπές που πρόβαλλαν τον δημόσιο εξευτελισμό ως θέαμα δεν είχαν (έχουν;) απλώς πολλές χιλιάδες αποδέκτες αλλά και κανενός είδους απαγορεύσεις από εκείνους που όφειλαν να προστατεύουν τους αδύναμους. Το θέαμα αυτό θεωρούνταν σχεδόν αποδεκτό.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO. 

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ακροβατώντας / Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ένα εντυπωσιακά μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας είναι διατεθειμένο να δώσει «συγχωροχάρτι» για ένα μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο, αρκεί οι εμπλεκόμενοι να τηρήσουν ακροδεξιά και ρατσιστική στάση στο μεταναστευτικό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πέντε ιδρύματα πρώην πρωθυπουργών και ένα ινστιτούτο. Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Ρεπορτάζ / Τα ιδρύματα των πρώην πρωθυπουργών: Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Τυπικά, σκοπός τους είναι η διατήρηση των αρχείων και η προβολή του έργου πρώην πρωθυπουργών. Στην πράξη, όμως, λειτουργούν και ως think tanks και πολιτικά εργαλεία επιρροής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ