Η δημόσια ταπείνωση των άλλων και η «κοντή μνήμη»

Η δημόσια ταπείνωση των άλλων και η «κοντή μνήμη» Facebook Twitter
Ίσως να έχουμε ανάγκη από υποδεέστερους για να νιώσουμε δικαίωση για την ύπαρξή μας...Εικονογράφηση: bianka/LiFO
0


ΕΝΑΣ YOUTUBER ΣΥΝΕΛΗΦΘΗ ΠΡΙΝ ΛΙΓΕΣ
ημέρες επειδή εκμεταλλευόταν νοητικώς αδύναμα άτομα, τα οποία με κάποιον τρόπο βασάνιζε και καλούσε τους ακολούθους του να βλέπουν το αποκρουστικό θέαμα, έναντι αμοιβής πάντα. Ο youtuber είναι μόλις 35 χρόνων και έχει σημασία αυτό, πρόκειται για άνθρωπο που έχει διαμορφώσει ήδη έναν αξιακό κώδικα, βασισμένο όχι μόνο σε προσωπικά βιώματα αλλά και κοινωνικές αναφορές. Τα μέσα ενημέρωσης, καταγράφοντας την περίπτωσή του, επικαλέστηκαν την επίσημη ανακοίνωση της αστυνομίας που έλεγε πως κατηγορείται για «εμπορία ανθρώπων και σωματική βλάβη ΑμεΑ με την επιβαρυντική περίσταση του άρθρου περί εγκλημάτων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά λόγω αναπηρίας». Η δράση του είχε ξεκινήσει τουλάχιστον από τον Ιανουάριο του 2023, δηλαδή είχε συμπληρώσει περισσότερο από έναν χρόνο.

Αυτό που δεν έλεγε η αστυνομική ανακοίνωση, αλλά κατέγραψαν τα ρεπορτάζ είναι ότι ο 35χρονος ήταν συνεργάτης ενός 42χρονου ο οποίος είχε συλληφθεί λίγους μήνες πριν (6 Νοεμβρίου 2023) στο Κερατσίνι για ανάλογες δραστηριότητες. Βασάνιζε και αυτός σε ζωντανή μετάδοση μέσω του διαδικτύου ΑμεΑ έναντι αμοιβής. Ο 42χρονος είχε προφυλακιστεί ισχυριζόμενος περίπου ό,τι και ο πρώτος, ότι τα άτομα που συμμετείχαν δεν ήταν ΑμεΑ και το έκαναν με τη συναίνεσή τους.

Ένα θέαμα που ταπεινώνει τους άλλους είναι ελκυστικό για πολλούς· ίσως οι ειδικοί να έλεγαν πως αυτό συμβαίνει επειδή άνθρωποι γεμάτοι ανασφάλειες βλέπουν στην ταπείνωση των άλλων ένα είδος αυτοδικαίωσης. Δεν είναι οι ίδιοι τα θύματα, τουλάχιστον όχι αυτήν τη φορά, πρόκειται για κάποιους άλλους, υποδεέστερους.

Τα ίδια ρεπορτάζ έλεγαν και κάτι επιπλέον, που έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Και οι δυο είχαν χιλιάδες ακολούθους, δηλαδή ανθρώπους που πλήρωναν για να παρακολουθούν ηδονικά κάποιους αδύναμους να βασανίζονται σε δημόσια θέα. Στην περίπτωση του 42χρονου youtuber υπήρχαν τουλάχιστον 22.000 συνδρομητές οι οποίοι πλήρωναν μέχρι και 150 ευρώ για να βλέπουν το αποκρουστικό θέαμα· αυτόματα αυτό σημαίνει ότι δεν ήταν αποκρουστικό για όλους ή ότι ήταν κάτι διαφορετικό, ότι δηλαδή το γεγονός πως ήταν αποκρουστικό ήταν ελκυστικό για πολλούς. Όποια εκδοχή και αν επιλέξει κάποιος, το συμπέρασμα είναι ότι χιλιάδες άνθρωποι έβρισκαν ενδιαφέρον (sic) το να βλέπουν τα θύματα των ιστοριών αυτών να υποφέρουν, να ταπεινώνονται, να εξευτελίζονται. «Αρρωστημένοι συνδρομητές», έγραψαν πολλοί.

Όταν αποκαλύφθηκαν οι δυο ιστορίες, ακούστηκαν πάλι πολλά αναθέματα για τους youtubers που έκαναν κάτι αποκρουστικό. Ακούστηκαν και φωνές ανθρώπων που δήλωναν αιφνιδιασμένοι και ανύποπτοι. Χιλιάδες μάλιστα έτρεξαν στις ιστοσελίδες με ικανοποίηση (η ικανοποίηση των προσοδοφόρων κλικ) να δουν τα βίντεο με τους βασανισμούς των αδύναμων. Υπάρχει κάτι που λέγεται «κοντή μνήμη» και είναι βασικό χαρακτηριστικό στη χώρα αυτή. Δεν θυμόμαστε, προσποιούμαστε ότι δεν θυμόμαστε, επιλέγουμε να αποβάλουμε από τη μνήμη μας τα αρνητικά που θέλουμε εμείς. Ένα από αυτά είναι ότι ξεχάσαμε πως ο δημόσιος εξευτελισμός ανήμπορων να προστατεύσουν τον εαυτό τους ανθρώπων έχει παρελθόν και ιστορία στη χώρα μας – δεν είναι πολύ τίμιο να προσποιούμαστε τους αφελείς.

Στην ιδιωτική τηλεόραση υπήρξαν (και ενδεχομένως υπάρχουν) εκπομπές με τεράστια τηλεθέαση, οι οποίες μετέτρεπαν αδύναμους ανθρώπους σε δημόσιο θέαμα χάριν εμπορικότητας, για να πουλήσουν. Άνθρωποι με εμφανή νοητικά ζητήματα, εντελώς απροστάτευτοι και σε βάρος κάθε κώδικα ηθικής γίνονταν βορά παρουσιαστών/-στριών εκπομπών, οι οποίοι τους απαξίωναν, τους ανάγκαζαν να ταπεινώνονται. Ανήμποροι να αντισταθούν, έβγαιναν στο γυαλί και χωρίς να το συνειδητοποιούν εξευτελίζονταν. Αυτό που άλλοτε συνέβαινε σε μικρές κοινωνίες με τον «τρελό του χωριού» είχε αποκτήσει χαρακτηριστικά ενός μαζικού δημόσιου θεάματος. Οι youtuber της εποχής μας είναι οι τηλεπαρουσιαστές/τηλεπαρουσιάστριες της δεκαετίας του ’90 και του 2000. Τα μέσα άλλαξαν, η ουσία όχι.

Ένα θέαμα που ταπεινώνει τους άλλους είναι ελκυστικό για πολλούς· ίσως οι ειδικοί να έλεγαν πως αυτό συμβαίνει επειδή άνθρωποι γεμάτοι ανασφάλειες βλέπουν στην ταπείνωση των άλλων ένα είδος αυτοδικαίωσης. Δεν είναι οι ίδιοι τα θύματα, τουλάχιστον όχι αυτήν τη φορά, πρόκειται για κάποιους άλλους, υποδεέστερους. Ίσως να έχουμε ανάγκη από υποδεέστερους για να νιώσουμε δικαίωση για την ύπαρξή μας, να αισθανθούμε κι εμείς επιτέλους ότι είμαστε κάτι πιο σημαντικό από τους άλλους. Ενδεχομένως πρόκειται για την ανάγκη να απομακρυνθούμε από τη θυματοποίηση, να διώξουμε τους φόβους μας, να νιώσουμε ανώτεροι. Και θα το κάνουμε, έστω κι αν χρειαστεί να πληρώσουμε μερικά δεκάδες ευρώ για να δούμε το θέαμα. Πληρώνουμε για να διώξουμε τις ανασφάλειές μας.

Όμως, ας αφήσουμε τους ειδικούς να πούνε περισσότερα γι’ αυτά, άλλωστε το ζητούμενο δεν είναι μόνο αυτό αλλά και η στάση των θεσμικών οργάνων απέναντι σε τέτοια θεάματα. Οι τηλεοπτικές εκπομπές που πρόβαλλαν τον δημόσιο εξευτελισμό ως θέαμα δεν είχαν (έχουν;) απλώς πολλές χιλιάδες αποδέκτες αλλά και κανενός είδους απαγορεύσεις από εκείνους που όφειλαν να προστατεύουν τους αδύναμους. Το θέαμα αυτό θεωρούνταν σχεδόν αποδεκτό.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO. 

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δυο καράβια των παιδικών χρόνων

Οπτική Γωνία / Η αριστοκρατική Μαριλένα και η τραχιά Μυρτιδιώτισσα όργωσαν τις ελληνικές θάλασσες, αφήνοντας το στίγμα τους

Βίος και πολιτεία δυο καραβιών που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στα όχι άγνωστα αλλά και όχι πάντοτε ήρεμα νερά της Ελλάδας.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
«Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ρεπορτάζ / «Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης, που ζει στη Χίο και καλλιεργεί εκεί ο ίδιος τη δική του γη, περιγράφει στη LiFo την καθημερινότητα, που έχει αλλάξει ριζικά μετά τις φωτιές, και την προσπάθεια των κατοίκων να σταθούν ξανά στα πόδια τους.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Βασιλική Σιούτη / Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Πώς θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και πόσο κοντά βρισκόμαστε σε αυτό το τέλος; Τραμπ και Πούτιν μοιάζουν αποφασισμένοι, αλλά ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν βιάζονται.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Οπτική Γωνία / Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Αν έβγαζε κάποιος ένα συμπέρασμα από τον χειρισμό της υπόθεσης αυτής, θα έλεγε πως «όλα ήταν ένα λάθος». Ένα λάθος το οποίο πολλοί δεν το βλέπουν ως τέτοιο, καθώς θεωρούν αυτονόητο να μαθαίνουν πληροφορίες για τις ζωές των άλλων, ακόμα και αν αυτές έχουν δυσκολίες και απαιτούν σεβασμό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Οπτική Γωνία / Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Από που προκύπτει το αναρχικό, πόσο μάλλον κάποιο «κομμουνιστικό» προφίλ των «εμπρηστών»; Από ένα σκουλαρίκι, την είδηση για το χασίς και τα τσίπουρα, τα ρούχα που είναι αυτά που συναντάς σε πλήθος εικοσάρηδων σε πλατείες και δρόμους της χώρας;
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Υπάρχει όντως λόγος να επιστρέψει ο Τσίπρας;

Οπτική Γωνία / Υπάρχει όντως λόγος να επιστρέψει ο Τσίπρας;

Υπάρχει ανάγκη στην πολιτική ζωή για ένα νέο κόμμα; Υπάρχει κρίσιμος ζωτικός χώρος που δεν έχει εκπροσώπηση; Μπορεί να ξεπεραστούν ή, έστω, να αμβλυνθούν οι έντονα αρνητικές μνήμες από τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ; Είναι ο Αλέξης Τσίπρας το ιδανικό πρόσωπο;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Σουδάν: Ο ξεχασμένος πόλεμος και τα «παιδιά-πρόσφυγες» που κατηγορούνται ως διακινητές

Οπτική Γωνία / Σουδάν: Η μεγαλύτερη τραγωδία του αιώνα δεν γίνεται ποτέ πρωτοσέλιδο

Οι νεκροί από τις συγκρούσεις, την πείνα και τις επιδημίες υπολογίζεται συνολικά περί το 1 εκατ., και περισσότεροι από τους μισούς εξ αυτών είναι παιδιά. Μια εφιαλτική κατάσταση, που έχει όμως την «ατυχία» να περνά σε δεύτερη ή και τρίτη μοίρα, καθώς ούτε τα ΜΜΕ και τους διεθνείς οργανισμούς φαίνεται να συγκινεί ιδιαίτερα ούτε εντάσσεται εύκολα σε κάποιο πολιτικό αφήγημα ώστε να εμπνεύσει μαζικά κινήματα αλληλεγγύης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Εύα Ιλούζ, η Γάζα και μια εκδοτική επιλογή

Οπτική Γωνία / Η Εύα Ιλούζ, η Γάζα και μια εκδοτική επιλογή

Σκέψεις πάνω στην απόφαση του Oposito, ενός μικρού εκδοτικού οίκου που έχει δώσει ενδιαφέροντα δείγματα ανήσυχης κοινωνικής και πολιτισμικής σκέψης, για την «αποδέσμευσή» του σε σχέση με το βιβλίο της κοινωνιολόγου Eύα Ιλούζ «Ψυχρή τρυφερότητα. Η άνοδος του συναισθηματικού καπιταλισμού».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ακροβατώντας / Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ένα εντυπωσιακά μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας είναι διατεθειμένο να δώσει «συγχωροχάρτι» για ένα μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο, αρκεί οι εμπλεκόμενοι να τηρήσουν ακροδεξιά και ρατσιστική στάση στο μεταναστευτικό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πέντε ιδρύματα πρώην πρωθυπουργών και ένα ινστιτούτο. Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Ρεπορτάζ / Τα ιδρύματα των πρώην πρωθυπουργών: Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Τυπικά, σκοπός τους είναι η διατήρηση των αρχείων και η προβολή του έργου πρώην πρωθυπουργών. Στην πράξη, όμως, λειτουργούν και ως think tanks και πολιτικά εργαλεία επιρροής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ