Η δημόσια ταπείνωση των άλλων και η «κοντή μνήμη»

Η δημόσια ταπείνωση των άλλων και η «κοντή μνήμη» Facebook Twitter
Ίσως να έχουμε ανάγκη από υποδεέστερους για να νιώσουμε δικαίωση για την ύπαρξή μας...Εικονογράφηση: bianka/LiFO
0


ΕΝΑΣ YOUTUBER ΣΥΝΕΛΗΦΘΗ ΠΡΙΝ ΛΙΓΕΣ
ημέρες επειδή εκμεταλλευόταν νοητικώς αδύναμα άτομα, τα οποία με κάποιον τρόπο βασάνιζε και καλούσε τους ακολούθους του να βλέπουν το αποκρουστικό θέαμα, έναντι αμοιβής πάντα. Ο youtuber είναι μόλις 35 χρόνων και έχει σημασία αυτό, πρόκειται για άνθρωπο που έχει διαμορφώσει ήδη έναν αξιακό κώδικα, βασισμένο όχι μόνο σε προσωπικά βιώματα αλλά και κοινωνικές αναφορές. Τα μέσα ενημέρωσης, καταγράφοντας την περίπτωσή του, επικαλέστηκαν την επίσημη ανακοίνωση της αστυνομίας που έλεγε πως κατηγορείται για «εμπορία ανθρώπων και σωματική βλάβη ΑμεΑ με την επιβαρυντική περίσταση του άρθρου περί εγκλημάτων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά λόγω αναπηρίας». Η δράση του είχε ξεκινήσει τουλάχιστον από τον Ιανουάριο του 2023, δηλαδή είχε συμπληρώσει περισσότερο από έναν χρόνο.

Αυτό που δεν έλεγε η αστυνομική ανακοίνωση, αλλά κατέγραψαν τα ρεπορτάζ είναι ότι ο 35χρονος ήταν συνεργάτης ενός 42χρονου ο οποίος είχε συλληφθεί λίγους μήνες πριν (6 Νοεμβρίου 2023) στο Κερατσίνι για ανάλογες δραστηριότητες. Βασάνιζε και αυτός σε ζωντανή μετάδοση μέσω του διαδικτύου ΑμεΑ έναντι αμοιβής. Ο 42χρονος είχε προφυλακιστεί ισχυριζόμενος περίπου ό,τι και ο πρώτος, ότι τα άτομα που συμμετείχαν δεν ήταν ΑμεΑ και το έκαναν με τη συναίνεσή τους.

Ένα θέαμα που ταπεινώνει τους άλλους είναι ελκυστικό για πολλούς· ίσως οι ειδικοί να έλεγαν πως αυτό συμβαίνει επειδή άνθρωποι γεμάτοι ανασφάλειες βλέπουν στην ταπείνωση των άλλων ένα είδος αυτοδικαίωσης. Δεν είναι οι ίδιοι τα θύματα, τουλάχιστον όχι αυτήν τη φορά, πρόκειται για κάποιους άλλους, υποδεέστερους.

Τα ίδια ρεπορτάζ έλεγαν και κάτι επιπλέον, που έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Και οι δυο είχαν χιλιάδες ακολούθους, δηλαδή ανθρώπους που πλήρωναν για να παρακολουθούν ηδονικά κάποιους αδύναμους να βασανίζονται σε δημόσια θέα. Στην περίπτωση του 42χρονου youtuber υπήρχαν τουλάχιστον 22.000 συνδρομητές οι οποίοι πλήρωναν μέχρι και 150 ευρώ για να βλέπουν το αποκρουστικό θέαμα· αυτόματα αυτό σημαίνει ότι δεν ήταν αποκρουστικό για όλους ή ότι ήταν κάτι διαφορετικό, ότι δηλαδή το γεγονός πως ήταν αποκρουστικό ήταν ελκυστικό για πολλούς. Όποια εκδοχή και αν επιλέξει κάποιος, το συμπέρασμα είναι ότι χιλιάδες άνθρωποι έβρισκαν ενδιαφέρον (sic) το να βλέπουν τα θύματα των ιστοριών αυτών να υποφέρουν, να ταπεινώνονται, να εξευτελίζονται. «Αρρωστημένοι συνδρομητές», έγραψαν πολλοί.

Όταν αποκαλύφθηκαν οι δυο ιστορίες, ακούστηκαν πάλι πολλά αναθέματα για τους youtubers που έκαναν κάτι αποκρουστικό. Ακούστηκαν και φωνές ανθρώπων που δήλωναν αιφνιδιασμένοι και ανύποπτοι. Χιλιάδες μάλιστα έτρεξαν στις ιστοσελίδες με ικανοποίηση (η ικανοποίηση των προσοδοφόρων κλικ) να δουν τα βίντεο με τους βασανισμούς των αδύναμων. Υπάρχει κάτι που λέγεται «κοντή μνήμη» και είναι βασικό χαρακτηριστικό στη χώρα αυτή. Δεν θυμόμαστε, προσποιούμαστε ότι δεν θυμόμαστε, επιλέγουμε να αποβάλουμε από τη μνήμη μας τα αρνητικά που θέλουμε εμείς. Ένα από αυτά είναι ότι ξεχάσαμε πως ο δημόσιος εξευτελισμός ανήμπορων να προστατεύσουν τον εαυτό τους ανθρώπων έχει παρελθόν και ιστορία στη χώρα μας – δεν είναι πολύ τίμιο να προσποιούμαστε τους αφελείς.

Στην ιδιωτική τηλεόραση υπήρξαν (και ενδεχομένως υπάρχουν) εκπομπές με τεράστια τηλεθέαση, οι οποίες μετέτρεπαν αδύναμους ανθρώπους σε δημόσιο θέαμα χάριν εμπορικότητας, για να πουλήσουν. Άνθρωποι με εμφανή νοητικά ζητήματα, εντελώς απροστάτευτοι και σε βάρος κάθε κώδικα ηθικής γίνονταν βορά παρουσιαστών/-στριών εκπομπών, οι οποίοι τους απαξίωναν, τους ανάγκαζαν να ταπεινώνονται. Ανήμποροι να αντισταθούν, έβγαιναν στο γυαλί και χωρίς να το συνειδητοποιούν εξευτελίζονταν. Αυτό που άλλοτε συνέβαινε σε μικρές κοινωνίες με τον «τρελό του χωριού» είχε αποκτήσει χαρακτηριστικά ενός μαζικού δημόσιου θεάματος. Οι youtuber της εποχής μας είναι οι τηλεπαρουσιαστές/τηλεπαρουσιάστριες της δεκαετίας του ’90 και του 2000. Τα μέσα άλλαξαν, η ουσία όχι.

Ένα θέαμα που ταπεινώνει τους άλλους είναι ελκυστικό για πολλούς· ίσως οι ειδικοί να έλεγαν πως αυτό συμβαίνει επειδή άνθρωποι γεμάτοι ανασφάλειες βλέπουν στην ταπείνωση των άλλων ένα είδος αυτοδικαίωσης. Δεν είναι οι ίδιοι τα θύματα, τουλάχιστον όχι αυτήν τη φορά, πρόκειται για κάποιους άλλους, υποδεέστερους. Ίσως να έχουμε ανάγκη από υποδεέστερους για να νιώσουμε δικαίωση για την ύπαρξή μας, να αισθανθούμε κι εμείς επιτέλους ότι είμαστε κάτι πιο σημαντικό από τους άλλους. Ενδεχομένως πρόκειται για την ανάγκη να απομακρυνθούμε από τη θυματοποίηση, να διώξουμε τους φόβους μας, να νιώσουμε ανώτεροι. Και θα το κάνουμε, έστω κι αν χρειαστεί να πληρώσουμε μερικά δεκάδες ευρώ για να δούμε το θέαμα. Πληρώνουμε για να διώξουμε τις ανασφάλειές μας.

Όμως, ας αφήσουμε τους ειδικούς να πούνε περισσότερα γι’ αυτά, άλλωστε το ζητούμενο δεν είναι μόνο αυτό αλλά και η στάση των θεσμικών οργάνων απέναντι σε τέτοια θεάματα. Οι τηλεοπτικές εκπομπές που πρόβαλλαν τον δημόσιο εξευτελισμό ως θέαμα δεν είχαν (έχουν;) απλώς πολλές χιλιάδες αποδέκτες αλλά και κανενός είδους απαγορεύσεις από εκείνους που όφειλαν να προστατεύουν τους αδύναμους. Το θέαμα αυτό θεωρούνταν σχεδόν αποδεκτό.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO. 

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δημήτρης Παρασκευής: «Φέτος, έπειτα από καιρό, ο κορωνοϊός παρουσιάζει έξαρση»

Οπτική Γωνία / «Φέτος, έπειτα από καιρό, ο κορωνοϊός παρουσιάζει έξαρση»

Ο καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Δημήτρης Παρασκευής, εξηγεί γιατί κάθε φθινόπωρο αυξάνονται οι ιώσεις του αναπνευστικού, ποια είναι η εικόνα του Covid-19 στην Ελλάδα και ποια μέτρα πρέπει να πάρουμε εν όψει του χειμώνα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Στέλιος Νέστωρ: «Ό,τι έκανα, δεν το έκανα για να ρίξω τη δικτατορία αλλά γιατί ντρεπόμουνα» 

Θεσσαλονίκη / Στέλιος Νέστωρ: «Δεν ήμουν από αυτούς που κάθονται σπίτι τους, βγάζουν λεφτά, τρώνε και πίνουνε» 

Μια πολιτική φυσιογνωμία που έδινε πάντα ηχηρό «παρών» στα πολιτικά και πολιτιστικά πράγματα της Θεσσαλονίκης. Μιλώντας στη LiFO, ζωντανεύει ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας της πόλης, από την Κατοχή και τη χούντα μέχρι την ίδρυση του Μεγάρου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Κοινωνική κατοικία: Μπορεί το παράδειγμα της La Borda να εφαρμοστεί στην Αθήνα;

Συνεταιριστική κατοικία / Μπορούμε να αντιγράψουμε τη Βαρκελώνη και να λύσουμε το στεγαστικό;

Ενώ στην Ευρώπη παρατηρείται αναζωπύρωση των συνεταιριστικών στεγαστικών κινημάτων, στην Ελλάδα, ειδικά στην Αθήνα, η στεγαστική κρίση οξύνεται. Το παράδειγμα της La Borda στη Βαρκελώνη θα μπορούσε να δώσει τη λύση, χρειάζεται όμως πολιτική βούληση.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας»

Βασιλική Σιούτη / Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας

Η κυβέρνηση αξιοποίησε τη ρύθμιση για τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη για να αλλάξει την πολιτική ατζέντα και να ενισχύσει την απήχησή της στο συντηρητικό κοινό, παρά τις διαφοροποιήσεις ακόμη και μέσα στην κυβερνητική παράταξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος, είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή, περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ