Έξι μήνες πάθους και κανιβαλισμού στα ελληνικά social media

Πώς μπλέξαμε έτσι; Facebook Twitter
Πέρα από τους αφορισμούς για τα social media που «βλάπτουν τη δημοκρατία» και μας «καίνε τον εγκέφαλο», δεν μπορεί κανείς παρά να αναρωτηθεί πώς στο καλό μπλέξαμε έτσι.
0

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟ ΒΡΑΔΥ ΤΑ social media μου ήταν γεμάτα κριτικές για ένα κείμενο που είχε γραφτεί σχετικά με την αποφυλάκιση του Δημήτρη Λιγνάδη. Οι περισσότεροι έβριζαν τον αρθρογράφο που εξέφραζε «μια κάποια συμπάθεια» στον Δημήτρη Λιγνάδη. Κάποιος γνωστός μου έγραψε «ξερνάω» με 8 emoji εμετού δίπλα. Κάποιος άλλος: «Τον ξέρω τον Χ, είναι φίλος μου, είναι ντροπή όλη αυτή η δολοφονία χαρακτήρων». 

«Όλο αυτό δεν θα κρατήσει πάνω από σαράντα οκτώ ώρες», μου είπε ένας γνωστός μου. «Όλα ξεχνιούνται στα social». Διαφώνησα, και από περιέργεια ξεκίνησα να ψάχνω ποια ήταν τα μεγάλα θέματα συζήτησης στα ελληνικά social media (αρνούμαι να τα πω «κοινωνικά δίκτυα», δεν είμαι καθηγητής στο Πάντειο) τους τελευταίους έξι μήνες.

Δεν μιλάω για την αυστηρά ειδησεογραφική επικαιρότητα: η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, η πανδημία συνεχίστηκε, ο πληθωρισμός τρελάθηκε, η ΝΑSA έδωσε στη δημοσιότητα φωτογραφία από τα βάθη του σύμπαντος, το bitcoin καταποντίστηκε, η Αττική Οδός έκλεισε από τα χιόνια. Η υπόθεση της Ρούλας Πισπιρίγκου, η δίκη του Δημήτρη Λιγνάδη, η δίκη για τη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου ‒ όλα αυτά υπήρχαν στα social media. Εκτός από αυτά, όμως, υπήρχαν πολλά ακόμα.

Το πραγματικά παράξενο σε όλα αυτά ήταν ο εξοντωτικός όγκος όλης αυτής της πληροφορίας αλλά και το πόσο γρήγορα, σαν κομήτης, έσκαγε το κάθε θέμα και μετά ξεχνιόταν. Η Ουκρανία αλλά και η «ακύρωση» του Τάσου Ξιαρχό προκαλούσαν πάθος, οργή και μετά ερχόταν η κόπωση.

Αρχικά ήταν η συναυλία του ΛΕΞ: κόσμος που ξαφνικά ανακάλυψε τον νέο Μεσσία («Υπάρχει κι αυτή η καλή ραπ για τη νεολαία μας»), αριστεροί που ήθελαν με το ζόρι να τον κάνουν «δικό τους» (οι απαγγελίες στίχων του ΛΕΞ με στόμφο από ανθρώπους που πιθανόν έναν μήνα πριν νόμιζαν ότι «λεξ» είναι μάρκα τσίχλας ήταν οι αγαπημένες μου), το εξώφυλλο της ΕΣΤΙΑΣ («Ταπεινωμένοι και πεινασμένοι αποδοκιμάζουν τη δημοκρατία»).

Πριν από αυτό ήταν ο Μητσιάς με τους ομοφυλόφιλους που δεν πρέπει να προκαλούν, οι ράπερ που τσακώθηκαν στα βραβεία Μad, η Λατινοπούλου που αποδοκίμασε τη Δανάη Μπάρκα ως κακό πρότυπο για τη νεολαία, ένα εμπρηστικό κείμενο ναρκισσευόμενου δημοσιογράφου που κατηγορούσε μια γυναίκα που είχε καταγγείλει τον βιασμό της, το ερώτημα αν οι Έλληνες καλλιτέχνες στηρίζουν ή όχι την Ουκρανία («Στηρίζει η κυρία Μποφίλιου τον Πούτιν; Γιατί δεν τοποθετείται;»), ένας άγνωστος κύριος που κλότσησε μια γάτα σε ταβέρνα στην Αιδηψό, ο Τάσος Ξιαρχό που κορόιδεψε live στο Ιnstagram μια κοπέλα με παραπανίσια κιλά επειδή τόλμησε να  φορέσει μπλουζάκι με ρίγες, οι δηλώσεις του Πετρούνια για το ΜeΤoo («Δεν έχω δει αθλητή που πέτυχε τους στόχους του να έχει τέτοιο παράπονο»), η «ακύρωση» του youtuber Αλέξανδρου Κοψιάλη. 

Το πραγματικά παράξενο σε όλα αυτά ήταν ο εξοντωτικός όγκος όλης αυτής της πληροφορίας αλλά και το πόσο γρήγορα, σαν κομήτης, έσκαγε το κάθε θέμα και μετά ξεχνιόταν. Η Ουκρανία αλλά και η «ακύρωση» του Τάσου Ξιαρχό προκαλούσαν πάθος, οργή και μετά ερχόταν η κόπωση. Θέματα που είχαν γίνει έξι μήνες πριν μου φάνηκαν πολύ μακρινά πια. «Έχουμε ξεχάσει την Ουκρανία;» αναρωτιούνται ήδη τα μεγάλα ειδησεογραφικά μέσα.

Δέκα χρόνια πριν, την εποχή της αραβικής άνοιξης και της ελληνικής κρίσης, νομίζαμε πως τα social media (το Facebook και το Twitter δηλαδή, το Ιnstagram ήταν ακόμα ένα app όπου ανεβάζαμε φωτό τις πατούσες μας και κάκτους σε νησιά με προκαθορισμένα φίλτρα) ήταν μια ελπίδα, ένα φοβερό μέσο εκδημοκρατισμού.

H θεωρία ήταν ότι οι πολίτες αποκτούν δύναμη μέσω των κοινωνικών δικτύων, παρακάμπτοντας τις παραδοσιακές οδούς εξουσίας. Μιλήσαμε για τη δημοσιογραφία των πολιτών, ακολουθήσαμε hashtags για να παρακολουθήσουμε τις πορείες διαμαρτυρίας ενάντια στο μνημόνιο (#rbnews).

Έχουν περάσει δέκα χρόνια και νιώθουμε σαν να ήταν εκατό. Οι ψευδαισθήσεις έχουν τελειώσει πλέον. Το Facebook, το αγαπημένο social των μεσήλικων αυτού του κόσμου, είναι γεμάτο με fake news και θεωρίες συνωμοσίας, εκεί όπου πάνε οι αντιεμβολιαστές για να μιλήσουν. Το Τwitter είναι γεμάτο bots, δεν θα μιλήσω καν για την εκλογή του Τραμπ, το Βrexit ή τη ρωσική μηχανή προπαγάνδας, μπορεί κανείς να κοιτάξει και την εξέλιξη του ελληνικού Τwitter, με hashtags όπως #nd_xeftiles και #syriza_xeftiles να τρεντάρουν κάθε δεύτερη μέρα.

Πέρα από τους αφορισμούς για τα social media που «βλάπτουν τη δημοκρατία» και μας «καίνε τον εγκέφαλο», δεν μπορεί κανείς παρά να αναρωτηθεί πώς στο καλό μπλέξαμε έτσι.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Μποτιλιαρισμένοι στην Αθήνα: Δαπανούμε έναν μισθό στον δρόμο κάθε έτος

Οπτική Γωνία / Κάθε χρόνο χάνουμε 110 ώρες από τη ζωή μας κολλημένοι στο τιμόνι

Πώς μπορεί να μειωθεί άμεσα το μποτιλιάρισμα στους δρόμους της πρωτεύουσας; Γιατί η λεωφόρος Κηφισού δεν θα αδειάσει ποτέ; Ο συγκοινωνιολόγος και καθηγητής του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Βασιλική Σιούτη / Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Οι εκ των υστέρων αποκαλύψεις για τη συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν κατέδειξαν τις πραγματικές ισορροπίες στο πεδίο των διεθνών σχέσεων: καμία πλευρά δεν κερδίζει άνευ ανταλλαγμάτων και οι διεθνείς σχέσεις δεν καθορίζονται από προσωπικές συμπάθειες.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Βασιλική Σιούτη / Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Την ώρα που η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τα Τέμπη και με την ακρίβεια, που προκαλεί κοινωνική δυσφορία, ο Νίκος Δένδιας εμφανίζεται ως μεταρρυθμιστής που θα οδηγήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις στη νέα εποχή.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Ακροβατώντας / Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Αξιολογώντας ως πιο σημαντικό ένα τροχαίο από τη συνάντηση Τραμπ - Νετανιάχου, τα κυρίαρχα μέσα αναδεικνύουν το ασήμαντο χάριν τηλεθέασης, εξυπηρετώντας συγκεκριμένες σκοπιμότητες που θα μετατοπίσουν το ενδιαφέρον της κοινωνίας από τα σημαντικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Joe Coughlin: «Η τρίτη ηλικία δεν είναι κρουαζιέρες ή πατερίτσες»

Οπτική Γωνία / Joe Coughlin: «Γηρατειά δεν είναι μόνο κρουαζιέρες, πατερίτσες και να είσαι με το ένα πόδι στον τάφο»

Ο φιλέλληνας καθηγητής εξετάζει τις όψεις της μακροζωίας, πιστεύει πως στην Ελλάδα αυτό το φαινόμενο μπορεί να συνδυαστεί άνετα με το lifestyle και μιλάει με τρόπο ασυνήθιστο για το γήρας.
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Οπτική Γωνία / Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Ο δημιουργός του Greekonomics μιλά στη LiFO για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος αλλά και τις επιθέσεις που δέχτηκε πρόσφατα για κάποιες «άβολες αλήθειες» που επισήμανε αναφορικά με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα πολιτικών, οικονομικών «καρτέλ» και ΜΜΕ στην Ελλάδα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ