Διάσπαση, υπόσχεση, ματαίωση

Διάσπαση, υπόσχεση, ματαίωση Facebook Twitter
Ανάμεσα σε αυτά τα δυο «άκρα», το ταυτοτικό και το οπορτουνιστικό, υπάρχει κόσμος σε αμηχανία, σε αναζήτηση της σωστής τακτικής, της προσωπικής και πολιτικής αυτοσυντήρησης. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

Η ΛΕΞΗ «ΔΙΑΣΠΑΣΗ» έφερνε πάντα μαζί της κάτι τραυματικό για τους αριστερούς. Ίσως επειδή η ιστορία της ελληνικής αριστεράς είναι μια αφήγηση διασπάσεων, ρηγμάτων και εσωτερικών πολέμων που κάποτε έφταναν στα άκρα. Εμβληματικοί τόποι και ονόματα διασπάσεων έχουν συντηρηθεί μέσα στον χρόνο με τις δικές τους μυθολογίες. Η Τασκένδη, με την αιματηρή σύγκρουση «ζαχαριαδικών» και «αντιζαχαριαδικών», η 12η Ολομέλεια με τη διάσπαση του ενιαίου ΚΚΕ, οι επόμενες πολλές διασπάσεις και ρήξεις, έγιναν πηγές πολλών προσωπικών δραμάτων και δεν είναι σκέτα πολιτικά γεγονότα του ημερολογίου.

Εκτός όμως από διασπάσεις και αποχωρισμούς, η ιστορία της αριστεράς είχε και πολλές περιόδους με σιωπές, μασημένα λόγια και άβολες συγκατοικήσεις. Από ένα σημείο και πέρα, η ζωή σε ένα κόμμα (αν μάλιστα αυτό είναι συνασπισμός ποικιλιών) έχει ένα κόστος υποχρεωτικού αυτοπεριορισμού για χάρη της πολιτικής ενότητας. Μέχρι ποιο βαθμό, όμως, μπορεί να ακυρώνεται κανείς στο όνομα μιας τυπικής πολιτικής συμβίωσης;

Το τραύμα των διασπάσεων και η μιζέρια μιας επίπλαστης ενότητας είναι και τα δύο πλευρές της εμπειρίας των αριστερών ή όσων βρέθηκαν να στηρίζουν κόμματα που δηλώνουν τον αριστερό τους χαρακτήρα.

Το δύσκολο ερώτημα είναι πάντα αν μπορεί να υπάρξει μια νέα πολιτική ταυτότητα δίχως διάλυση, μια καινούργια δέσμευση δίχως επιστροφή στη θαλπωρή ερμηνειών και λεξιλογίων του παρελθόντος.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο, που γνωρίζει μια καινούργια διάσπαση/αποχώρηση, δεν είναι ένα συνηθισμένο κόμμα της αριστεράς. Έτσι όπως διαμορφώθηκε στη συγκρουσιακή δεκαετία του 2010 και μέσα στην εμπειρία της κρίσης κατάφερε να φιλοξενεί δύο κόσμους με άπειρες αποχρώσεις.

Ο ένας κόσμος μιλούσε και σκεφτόταν μέσα σε μια ιδιαίτερη μνήμη με τα λεξιλόγια και τους συμβολισμούς της. Δεν ήταν μόνο άνθρωποι που το βίωμά τους πέρασε από το παλαιό ΚΚΕ εσωτερικού αλλά και διάφοροι άλλοι που, από διάφορες κομματικές αφετηρίες, είχαν κυρίως μια ιδεολογική και συναισθηματική εξοικείωση με την αριστερά ως κριτική, ως ανταγωνιστική διαφορά σε σχέση με το υπόλοιπο, συμβατικό πολιτικό πλαίσιο (που τότε το ονόμαζαν δικομματισμό). Όσα και αν άλλαξαν τα χρόνια της γιγάντωσης και της κυβερνητικής θητείας, αυτό το υπόστρωμα δεν έσβησε.

Ο άλλος κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ κινητοποιείται συναισθηματικά και πολιτικά από την προσδοκία που αφορά την κατάκτηση της εξουσίας με πιο συμβατικούς όρους. Το κέντρο της ιδεολογίας αυτού του δεύτερου ΣΥΡΙΖΑ (ο οποίος τώρα, σε μεγάλο βαθμό, είτε συμπορεύεται εξαρχής είτε και συμφιλιώνεται με τον Στέφανο Κασσελάκη) είναι η εγκατάσταση ενός πολιτικού χώρου στο κέντρο του πολιτικού παιχνιδιού. Όχι στο πολιτικό κέντρο αλλά στη mainstream περιοχή της εκλογικής και επικοινωνιακής ζωής. Αυτός ο νεο-ΣΥΡΙΖΑ δεν θέλει να είναι κάτι πολύ διαφορετικό από τους άλλους μηχανισμούς δημοσιότητας και πολιτικής που επικρατούν στην ελληνική κοινωνία και στην πλειοψηφία της.

Διεκδικεί, όμως, πάντα το «εναλλακτικό» ύφος πολιτικής και εδώ μπορούμε να βρούμε αυτόν τον λαϊκισμό για τον οποίο μιλούν εσχάτως επιτιμητικά ο Γιώργος Σταθάκης ή ο Νίκος Φίλης: πρόκειται κυρίως για ένα στυλ, για παντομίμα σκληρότητας ή πόζες ριζοσπαστικής αγένειας που συνοδεύουν, ωστόσο, μια μετατόπιση προς συμβατικές θέσεις «δημοκρατικής προοδευτικής παράταξης». Με άλλα λόγια, ο λαϊκισμός ως ύφος μπορεί και οξύνεται όσο πιο πολύ προσεγγίζει κανείς την πρακτική ενός συμβατικού μηχανισμού εξουσίας και τα συνηθισμένα θέματα εκλογικής επιρροής (η αδικημένη/τσακισμένη μεσαία τάξη, η κρίση καρπός της διαφθοράς των ελίτ, από τη μια τα λαμόγια και από την άλλη οι έντιμοι εργαζόμενοι κ.λπ.).

Ο ένας κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας βέβαια συμβιβαστεί και συγκυβερνήσει με τους άλλους επί χρόνια, δεν αντέχει πια να υπηρετεί μια συμβατική πολιτική τεχνική που διαθέτει απλώς λαϊκίστικο ύφος, αλλά έχει χάσει «τον ριζοσπαστισμό» της. Άνθρωποι που αποχωρούν ή έχουν ήδη απομακρυνθεί διεκδικούν τώρα ό,τι αντιλαμβάνονται ως την τραυματισμένη τους ταυτότητα. Εξωραΐζουν φυσικά και πάντα δικαιολογούν τη μεικτή ιστορία του ΣΥΡΙΖΑ και την ηγεσία του Αλέξη Τσίπρα. Επείγονται όμως για την επάνοδό τους στο δικό τους κέντρο, στην ιστορική και γενεαλογική αλυσίδα που έδωσε και δίνει νόημα στην πολιτική τους ύπαρξη.

Κάπως έτσι βλέπουμε ένα αδιέξοδο-ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή είμαστε μάρτυρες μιας πολιτικής ματαίωσης. Διότι η «ανανεωτική-ριζοσπαστική» ταυτότητα μπροστά στον φόβο της εξευτελιστικής διάλυσης ή των άγνωστων μεταλλάξεων επιδίδεται σε μια ανάλυση του κόσμου και της ελληνικής κοινωνίας που μοιάζει υπερβολικά με αυτήν του ΣΥΡΙΖΑ του 2012 ή κειμένων και προγραμμάτων που διάβαζε κανείς στη δεκαετία του 1990. Η δε άλλη πλευρά, αυτή που υποτίθεται ότι θέλει να κάνει πολιτική δίχως ταυτοτικές καθηλώσεις, δείχνει απλώς να κληρονομεί τα χειρότερα σύνδρομα της πρόσφατης ιστορίας: τη χύμα σκανδαλολογία, τον αντι-μητσοτακισμό των τρολ, τις εναλλαγές μεταξύ υπερπατριωτισμού και ενός συμπλεγματικού «αντιελιτισμού».

Ο κόσμος που αποχωρεί με όρους αριστερής υπερηφάνειας (σύμφωνα με την έκφραση του Ευκλείδη Τσακαλώτου) θα βρεθεί προφανώς με γνώριμες ιδέες και αυθεντικές συγκινήσεις και έτσι θα αυτοεκπληρωθεί μεν ιδεολογικά, χάνοντας όμως πολιτικές δυνατότητες. Και αυτό γιατί η ανησυχία μπροστά στις αλλοπρόσαλλες και κακές αναθεωρήσεις οδηγούν πολλούς στην ανάκληση μιας δοκιμασμένης ορθοδοξίας. Οι εξ αριστερών αποχωρούντες κινδυνεύουν να βρεθούν από τον φαντασιόπληκτο πασοκισμό του Τσίπρα ή του Κασσελάκη στον ονειρεμένο εναλλακτικό κουκουεδισμό της άκρας αριστεράς (με την προσθήκη απλώς νέων δικαιωματικών ταυτοτήτων).

Από την άλλη, οι άνθρωποι που αποδέχονται και συντονίζονται με τη σημερινή ηγεσία μοιάζουν να μην έχουν πολλές απαιτήσεις πέρα από την πτώση του «καθάρματος Μητσοτάκη» και τη διατήρηση στο κεντρικό πολιτικό παιχνίδι. Ο κασσελακικός και πολακικός ορίζοντας δεν έχει ιδιαίτερες ιδεολογικές και προγραμματικές έγνοιες – όλα αυτά εξάλλου τα περιφρονεί ως εμπόδια στον αποτελεσματικό αγώνα κατά των ποικιλώνυμων εχθρών.

Ανάμεσα σε αυτά τα δύο «άκρα», το ταυτοτικό και το οπορτουνιστικό, υπάρχει κόσμος σε αμηχανία, σε αναζήτηση της σωστής τακτικής, της προσωπικής και πολιτικής αυτοσυντήρησης. Σιωπούν επίσης, με εξαιρέσεις, και όσοι/-ες θα ήθελαν ίσως μια πολιτική αριστερά που να μη στεγάζει πια κανιβαλισμούς, τρολ, πρωτόλειες αναλύσεις ή σύνδρομα ηθικής υπεροχής.

Το δύσκολο ερώτημα είναι πάντα αν μπορεί να υπάρξει μια νέα πολιτική ταυτότητα δίχως διάλυση, μια καινούργια δέσμευση δίχως επιστροφή στη θαλπωρή ερμηνειών και λεξιλογίων του παρελθόντος. Αλλά αυτό είναι ερώτημα που μπορεί να απαντηθεί μόνο από ανθρώπους που θέλουν να κάνουν πολιτική, όχι όμως με κάθε δυνατό τρόπο και με οποιοδήποτε τίμημα. Όσο περισσότεροι είναι αυτοί στην αριστερά και σε όλα τα κόμματα, τόσο καλύτερα για όλους μας και για τη δημοκρατική ζωή.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Κουράσατε, σύντροφοι…

Οπτική Γωνία / Κουράσατε, σύντροφοι…

Η μικρή σουρεαλιστική ιστορία του Κασσελάκη είχε, και εξακολουθεί να έχει, πολλά ερωτηματικά, όμως γι’ αυτό δεν έχει ευθύνη τόσο ο ίδιος αλλά όσοι δημιούργησαν το πολιτικό έδαφος και προϋποθέσεις για να τους πάρει το κόμμα ένας άνθρωπος χωρίς πολιτικό παρελθόν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δημήτρης Παρασκευής: «Φέτος, έπειτα από καιρό, ο κορωνοϊός παρουσιάζει έξαρση»

Οπτική Γωνία / «Φέτος, έπειτα από καιρό, ο κορωνοϊός παρουσιάζει έξαρση»

Ο καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Δημήτρης Παρασκευής, εξηγεί γιατί κάθε φθινόπωρο αυξάνονται οι ιώσεις του αναπνευστικού, ποια είναι η εικόνα του Covid-19 στην Ελλάδα και ποια μέτρα πρέπει να πάρουμε εν όψει του χειμώνα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Στέλιος Νέστωρ: «Ό,τι έκανα, δεν το έκανα για να ρίξω τη δικτατορία αλλά γιατί ντρεπόμουνα» 

Θεσσαλονίκη / Στέλιος Νέστωρ: «Δεν ήμουν από αυτούς που κάθονται σπίτι τους, βγάζουν λεφτά, τρώνε και πίνουνε» 

Μια πολιτική φυσιογνωμία που έδινε πάντα ηχηρό «παρών» στα πολιτικά και πολιτιστικά πράγματα της Θεσσαλονίκης. Μιλώντας στη LiFO, ζωντανεύει ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας της πόλης, από την Κατοχή και τη χούντα μέχρι την ίδρυση του Μεγάρου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Κοινωνική κατοικία: Μπορεί το παράδειγμα της La Borda να εφαρμοστεί στην Αθήνα;

Συνεταιριστική κατοικία / Μπορούμε να αντιγράψουμε τη Βαρκελώνη και να λύσουμε το στεγαστικό;

Ενώ στην Ευρώπη παρατηρείται αναζωπύρωση των συνεταιριστικών στεγαστικών κινημάτων, στην Ελλάδα, ειδικά στην Αθήνα, η στεγαστική κρίση οξύνεται. Το παράδειγμα της La Borda στη Βαρκελώνη θα μπορούσε να δώσει τη λύση, χρειάζεται όμως πολιτική βούληση.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας»

Βασιλική Σιούτη / Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας

Η κυβέρνηση αξιοποίησε τη ρύθμιση για τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη για να αλλάξει την πολιτική ατζέντα και να ενισχύσει την απήχησή της στο συντηρητικό κοινό, παρά τις διαφοροποιήσεις ακόμη και μέσα στην κυβερνητική παράταξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος, είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή, περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ