Δεν υπάρχει το μετά, μόνο το τώρα

Δεν υπάρχει το μετά, μόνο το τώρα Facebook Twitter
Οι στωικοί φιλόσοφοι πίστευαν πως έπρεπε να αφήσουμε ελεύθερο τον εαυτό μας να νιώσει βαθιά όλα τα συναισθήματα, ακόμα και τα αρνητικά. Εικονογράφηση: Ατελιέ/LIFO
0



«ΠΕΡΝΑΩ ΧΑΛΙΑ,
αλλά νιώθω τύψεις να παραπονιέμαι με όλα αυτά που συμβαίνουν», μου έγραψε μια φίλη στο WhatsApp. «Ζήσαμε τα καλύτερά μας χρόνια έως το 2005», έγραψε ένας γνωστός μου με μια δόση νοσταλγίας στο Τwitter. Tην ίδια ώρα, κάτω από μια γλυκανάλατη φωτό μιας influencer που διαφήμιζε το ταξίδι της στο Παρίσι, κάποιος σχολίασε: «Στην Ουκρανία βομβαρδίζουνε παιδάκια κι εσείς μας τρίβετε το ταξιδάκι σας στη μούρη. Λίγη ντροπή δεν έχετε;».

Aναρωτιέμαι πώς φτάσαμε πάλι σε αυτό το τοξικό κοκτέιλ κατάθλιψης, τύψεων, γλυκερής νοσταλγίας και ηθικολογίας. Από τη μια να αναρωτιόμαστε αν δικαιούμαστε να γκρινιάζουμε ή να νιώθουμε χάλια, και από την άλλη να ανεχόμαστε για άλλη μια φορά την αφοριστική ατάκα «εδώ ο κόσμος καίγεται κι εσύ ασχολείσαι με το Χ», όπου Χ μπορεί να είναι το οτιδήποτε. Όλα αυτά μετά από μια κρίση και μια πανδημία που μας έχουν αφήσει περίπου συναισθηματικά ανάπηρους.

Η κρίση ξεκίνησε το 2009. Έχουν περάσει δεκατρία ολόκληρα χρόνια. Ήμασταν 20κάτι και πλέον γίναμε σαράντα, περιμένοντας συνέχεια το «μετά». Ίσως, αν αποδεχτούμε πως δεν υπάρχει το μετά, όπως το φανταζόμαστε, η ζωή μας να γίνει πολύ πιο εύκολη. 

Πολλές φορές στη διάρκεια της κρίσης σκεφτόμουν: «Όταν φτιάξουν τα πράγματα και έχω χρόνο, θα γράψω ένα βιβλίο». Υποσυνείδητα μάλλον πίστευα πως η κρίση θα τελείωνε φαντασμαγορικά. Ένα ηλιόλουστο πρωινό θα έπεφταν δέκα κανονιές από τον Λυκαβηττό και θα βγαίναμε όλοι χορεύοντας στους δρόμους πλούσιοι και με κομφετί στα μαλλιά. Δεν κατάλαβα πότε και αν τελείωσε η κρίση. Ακόμα αναρωτιέμαι.

Στο δεύτερο lockdown έλεγα συνέχεια: «Όταν τελειώσει η πανδημία θα διοργανώσουμε ένα πελώριο πάρτι. Θα αγκαλιαζόμαστε σφιχτά και θα φιλιόμαστε με μανία». Στο μυαλό μου όλα θα είχαν ένα ξεκάθαρο τέλος, θα τερματίζαμε σαν δρομείς μετά από αγώνα δρόμου, εξοντωμένοι, αλλά μεθυσμένοι από χαρά. Αντί γι’ αυτό, η πανδημία ξεθυμαίνει και αναζωπυρώνεται σαν ένα κακό, ατελείωτο χανγκόβερ, αφήνοντας πίσω της ένα μούδιασμα που καλύπτει τα πάντα σαν ένα λεπτό στρώμα διάφανης γλίτσας.

Νομίζω πως αυτό που έχουμε αρχίσει να συνειδητοποιούμε πια είναι το πιο τρομακτικό απ’ όλα: δεν υπάρχει «μετά». Τουλάχιστον όχι με τον τρόπο που το φανταζόμασταν, ως μια επιστροφή στην προηγούμενη ζωή μας. Πυρηνικά εργοστάσια παίρνουν φωτιά, φάλαινες ξεβράζονται στα ρηχά, οι αγγελίες για δουλειές θυμίζουν αρκτικόλεξα ή γιαπωνέζικα σουντόκου. Όλα είναι πιθανά. Δεν υπάρχει το μετά, μόνο το τώρα.  

Η κρίση ξεκίνησε το 2009. Έχουν περάσει δεκατρία ολόκληρα χρόνια. Ήμασταν 20κάτι και πλέον γίναμε σαράντα, περιμένοντας συνέχεια το «μετά». Ίσως, αν αποδεχτούμε πως δεν υπάρχει το μετά, όπως το φανταζόμαστε, η ζωή μας να γίνει πολύ πιο εύκολη. Τι νόημα έχουν οι συνεχείς αναβολές των επιθυμιών μας ή η άρνηση των συναισθημάτων μας; Προφανώς δεν είμαστε ούφο, βλέπουμε και νιώθουμε τι συμβαίνει γύρω μας, αλλά το να νιώθουμε ενοχικά για τα συναισθήματά μας, να ζούμε σε ένα συνεχές μούδιασμα και να απορρίπτουμε τη χαρά και την ομορφιά ποιον ακριβώς βοηθάει; Και πώς μπορούμε να νιώσουμε καλύτερα, τη στιγμή που τα πάντα γύρω μας μοιάζουν να καταρρέουν; 

Ίσως, όπως έγραψε η Amanda Ruggeri στο κείμενο Ένας αρχαίος οδηγός για αβέβαιους καιρούς στο ΒΒC Future, ήρθε η ώρα να ξαναδιαβάσουμε τους στωικούς φιλόσοφους. Τα αξιώματα των στωικών είναι πιο πολύτιμα από ποτέ, γράφει η Ruggeri. Μας διδάσκουν τη σημασία του να ξεχωρίζουμε τι μπορούμε να ελέγξουμε και τι όχι, μας θυμίζουν πως η αλλαγή και η απώλεια είναι κομμάτι της ζωής, μας προτρέπουν να ετοιμαζόμαστε πάντα (και) για το χειρότερο, να βοηθάμε αυτούς που το χρειάζονται, αλλά και να προστατεύουμε τον εαυτό μας ψυχολογικά. 

Και κάτι ακόμα: οι στωικοί φιλόσοφοι πίστευαν πως έπρεπε να αφήσουμε ελεύθερο τον εαυτό μας να νιώσει βαθιά όλα τα συναισθήματα, ακόμα και τα αρνητικά. «Είναι καλύτερα να νικάμε τη θλίψη μας από το να την ξεγελάμε», έγραψε ο Σενέκας. Εναλλακτικά, βέβαια, και λίγο μούδιασμα ίσως να μην κάνει κακό. Όπως έγραψε και ο Φοίβος Δεληβοριάς: «Θα βάλω Netflix και θα πεθάνω».

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τι είπε η Φραν Λίμποουιτς στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση

Βιβλίο / Τι είπε η Φραν Λίμποουιτς στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση

Η μικρόσωμη Νεοϋορκέζα που γέμισε για δυο βραδιές την κεντρική αίθουσα της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση ξέρει την τέχνη του να μιλάς δημόσια και να αποκρούεις με μαεστρία το μπαλάκι του συνομιλητή σου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στέλιος Νέστωρ: «Ό,τι έκανα, δεν το έκανα για να ρίξω τη δικτατορία αλλά γιατί ντρεπόμουνα» 

Θεσσαλονίκη / Στέλιος Νέστωρ: «Δεν ήμουν από αυτούς που κάθονται σπίτι τους, βγάζουν λεφτά, τρώνε και πίνουνε» 

Μια πολιτική φυσιογνωμία που έδινε πάντα ηχηρό «παρών» στα πολιτικά και πολιτιστικά πράγματα της Θεσσαλονίκης. Μιλώντας στη LiFO, ζωντανεύει ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας της πόλης, από την Κατοχή και τη χούντα μέχρι την ίδρυση του Μεγάρου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Κοινωνική κατοικία: Μπορεί το παράδειγμα της La Borda να εφαρμοστεί στην Αθήνα;

Συνεταιριστική κατοικία / Μπορούμε να αντιγράψουμε τη Βαρκελώνη και να λύσουμε το στεγαστικό;

Ενώ στην Ευρώπη παρατηρείται αναζωπύρωση των συνεταιριστικών στεγαστικών κινημάτων, στην Ελλάδα, ειδικά στην Αθήνα, η στεγαστική κρίση οξύνεται. Το παράδειγμα της La Borda στη Βαρκελώνη θα μπορούσε να δώσει τη λύση, χρειάζεται όμως πολιτική βούληση.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας»

Βασιλική Σιούτη / Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας

Η κυβέρνηση αξιοποίησε τη ρύθμιση για τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη για να αλλάξει την πολιτική ατζέντα και να ενισχύσει την απήχησή της στο συντηρητικό κοινό, παρά τις διαφοροποιήσεις ακόμη και μέσα στην κυβερνητική παράταξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος, είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή, περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ