Δανάη Σιώζου: Η δημοσιοποίηση της ασθένειας ως πολιτική πράξη

Το παράδειγμα της ποιήτριας Δανάης Σιώζου Facebook Twitter
Κάθε άνθρωπος που μιλάει για την ασθένειά του λέει αυτό που δεν θέλουμε ν’ ακούμε. Δεν είναι σπάνιο. Είναι η φύση μας. Εικονογράφηση: bianka/LiFO
0

ΕΧΩ ΜΕΡΙΚΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΜΟΥ που τους αγγίζω για να πάρω δύναμη. Κάποιους δεν τους έχω δει ποτέ από κοντά, οι λογοτεχνικοί μου Άγιοι, ζωντανοί και νεκροί, στους οποίους γυρίζω όποτε θέλω κουράγιο. Κι άλλους, τους ξέρω, είναι συνήθως γυναίκες που ζουν μια «ασήμαντη» ζωή και αναμετρώνται με τα πιο δύσκολα πράγματα.

Την ποιήτρια Δανάη Σιώζου την είχα μάθει ως ποιήτρια των Ενδεχόμενων Τοπίων και δεν την ήξερα προσωπικά. Μου είχε αρέσει πολύ εκείνο το βιβλίο. Και τώρα την ξαναμαθαίνω μέσα από τα λόγια στο μπλογκ της (Αυτά δεν είναι ποιήματα) και τις φωτογραφίες που ανεβάζει στο Instagram, κρατώντας κάτι σαν ημερολόγιο καρκίνου.

Η ζωή, δύσκολη λόγω της επίθεσης της ασθένειας στο σώμα, μεταβολίζεται μέσα από λέξεις και εικόνες. Προφανώς, η ίδια δηλώνει πως δεν είναι ποιήματα αυτά, όμως φυσικά και είναι. Ή, αλλιώς, πρόκειται για ένα μεικτό εγχείρημα με φωτογραφίες και λέξεις που φωτίζει τις στιγμές της ασθένειας σε νεαρή ηλικία. 

Δεν είναι μόνο η δύναμη που παίρνει κανείς διαβάζοντας αυτές τις λέξεις: «επιστρέφω / μαθαίνω να ζω με τον φόβο / μαθαίνω να ζω με τον πόνο / μαθαίνω να ζω». Είναι σαν κάτι ζεστό μέσα μας, σαν μαγικό φίλτρο, αυτή η τσουχτερή ειλικρίνεια. Αυτές οι λιτές σημειώσεις κάνουν αυτό που, κατά τη δική μου άποψη, πάντα καλείται να κάνει η λογοτεχνία και γι’ αυτό εγώ τις λέω ποιήματα. Μας κάνουν παρέα. Μας αφήνουν λιγότερο μόνους-ες μας στο σύμπαν, λιγότερο χαμένους. Είναι ένα είδος σωτηρίας. Μια προσευχή.

Παράλληλα, στο Ιnstagram η Σιώζου αντιστρέφει το κλισέ. Δεν μας δείχνει πόσο τέλεια περνάει αλλά βρίσκει το αδιανόητο θάρρος να μας δείξει ορούς, κρεβάτια νοσοκομείου, ουλές, σκασμένο δέρμα, σπασμένες φλέβες. Δεν μπορώ παρά να σκεφτώ πως η δημιουργικότητα είναι ένα από τα ελάχιστα που έχουμε να αντιτάξουμε στις συνθήκες της παρουσίας μας στον κόσμο. 

Κάθε άνθρωπος που μιλάει για την ασθένειά του λέει αυτό που δεν θέλουμε ν’ ακούμε. Δεν είναι σπάνιο. Είναι η φύση μας. Μάλιστα η Δανάη Σιώζου αποφεύγει κάθε ναρκισσισμό γύρω από την ασθένεια. Δηλώνει μία ανάμεσα σε πολλούς, μέλος μιας κοινότητας γυναικών με τις οποίες συνδέθηκε με αφορμή τον καρκίνο.

Οι εικόνες της Σιώζου, όπως και άλλων καρκινοπαθών στο Instagram, καταλαμβάνουν έναν χώρο προορισμένο για διαφήμιση, ομορφιά και πλαστική «ευτυχία». Αντίθετα η Σιώζου εισφέρει κάτι άλλο. Η δημοσιοποίηση της ασθένειας, εκτός από εγχείρημα παρηγορητικό για τους άλλους, είναι και πολιτική πράξη. 

Η αρρώστια δεν είναι καθόλου προσωπικό ζήτημα. Φάνηκε αυτό το φρικτό 2021. Το φρικτό 2021 έσπασε και το ταμπού της νεανικής ασθένειας, ειδικά εάν συνυπολογίσουμε τις ψυχικές ασθένειες και τους εθισμούς σε ναρκωτικά. Αποδείχτηκε πόσο πολύ εξαρτάται η επιβίωσή μας από την τύχη, την ύπαρξη συστημάτων περίθαλψης, τους άλλους, την ιστορική συγκυρία.

Η ασθένεια που μένει κρυφή και μυστική, βαθιά μες στην ιδιωτική σφαίρα, αφήνει ακλόνητες φαντασιώσεις που θέλουν τον πληθυσμό άτρωτο ή τρωτό από δική του ευθύνη. Κι όμως, τόσοι νέοι άνθρωποι όλο και κάτι παθαίνουν τώρα και δεν έχουν πια το κοινωνικό κράτος πρόνοιας ή τα εισοδήματα άλλων εποχών.

Κάθε άνθρωπος που μιλάει για την ασθένειά του λέει αυτό που δεν θέλουμε ν’ ακούμε. Δεν είναι σπάνιο. Είναι η φύση μας. Μάλιστα η Δανάη Σιώζου αποφεύγει κάθε ναρκισσισμό γύρω από την ασθένεια. Δηλώνει μία ανάμεσα σε πολλούς, μέλος μιας κοινότητας γυναικών με τις οποίες συνδέθηκε με αφορμή τον καρκίνο. Απέχει έτσι συνειδητά από το γνωστό «γιατί συνέβη σ’ εμένα;». Μα γιατί συμβαίνει στον καθένα.  

Οι φωτογραφίες μιας πανέμορφης νεαρής κοπέλας χωρίς μαλλιά βγάζουν τη γλώσσα και σ’ αυτό το ανόητο ταμπού-φετίχ με τα μαλλιά μας. Σ’ έναν κόσμο με φίλτρα, πλαστική επέμβαση στα δεκαέξι και πλήρη άρνηση του γήρατος κάποιοι/-ες φωτογραφίζονται χωρίς μαλλιά. Αυτή η αγέρωχη ελευθερία σπάει τα δεσμά όλων μας. Είναι κάτι νέο για την ελληνική κοινωνία που δεν θέλει να ξέρει, να ονοματίζει ή να συζητά τον καρκίνο, την απώλεια, την ψυχική πάθηση, τους εθισμούς ή ό,τι άλλο παρουσιάζεται συστηματικά ως πρόβλημα προσωπικό ή, έστω, της οικογένειας. 

Το παράδειγμα της Δανάης Σιώζου με γεμίζει ζεστασιά, αγάπη και όρεξη για ζωή. Κάνει αυτό που οφείλουν να κάνουν οι λογοτέχνες, φτιάχνει ένα μέρος να κρυφτείς μέσα στην άβολη ειλικρίνεια, μέσα σε γλυκόπικρες αλήθειες. Πάω στο μπλογκ της όποτε νιώθω χάλια, έτοιμη να γκρινιάξω, να ουρλιάξω ή να σταματήσω να βλέπω την ομορφιά στα πάντα γύρω μου, να σταματήσω να ενδιαφέρομαι. Γράφει: «Τώρα κοιτάζω από το παράθυρο / το φως / θυμάμαι πως παίζω με τις ηλιαχτίδες / ίσως μπορώ και χωρίς τις βλεφαρίδες μου».

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα να είμαι η ενσάρκωση ενός βιβλίου και να περιφέρομαι σα στοιχειό»

Βιβλίο / Δήμητρα Αγγέλου: «Σαν να είμαι η ενσάρκωση ενός βιβλίου και να περιφέρομαι σαν στοιχειό»

Με αφορμή τη συγκεντρωτική έκδοση των τριών πρώτων της ποιητικών συλλογών, η Δήμητρα Αγγέλου μιλά για την έκφραση, τον έρωτα, τη δημιουργία και την καταστροφή.
ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΤΡΟΥΒΑΣ
Ο Σύλλογος ΚΕΦΙ Αθηνών προασπίζει τα δικαιώματα των ασθενών με καρκίνο

Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου / Ο Σύλλογος ΚΕΦΙ Αθηνών προασπίζει τα δικαιώματα των ασθενών με καρκίνο

Ο Σύλλογος Καρκινοπαθών - Εθελοντών - Φίλων - Ιατρών (ΚΕΦΙ) Αθηνών ενδυναμώνει τη φωνή των ασθενών με ογκολογικά νοσήματα και τους υποστηρίζει εκεί όπου δεν επαρκεί η πολιτεία.
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Μποτιλιαρισμένοι στην Αθήνα: Δαπανούμε έναν μισθό στον δρόμο κάθε έτος

Οπτική Γωνία / Κάθε χρόνο χάνουμε 110 ώρες από τη ζωή μας κολλημένοι στο τιμόνι

Πώς μπορεί να μειωθεί άμεσα το μποτιλιάρισμα στους δρόμους της πρωτεύουσας; Γιατί η λεωφόρος Κηφισού δεν θα αδειάσει ποτέ; Ο συγκοινωνιολόγος και καθηγητής του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Βασιλική Σιούτη / Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Οι εκ των υστέρων αποκαλύψεις για τη συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν κατέδειξαν τις πραγματικές ισορροπίες στο πεδίο των διεθνών σχέσεων: καμία πλευρά δεν κερδίζει άνευ ανταλλαγμάτων και οι διεθνείς σχέσεις δεν καθορίζονται από προσωπικές συμπάθειες.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Βασιλική Σιούτη / Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Την ώρα που η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τα Τέμπη και με την ακρίβεια, που προκαλεί κοινωνική δυσφορία, ο Νίκος Δένδιας εμφανίζεται ως μεταρρυθμιστής που θα οδηγήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις στη νέα εποχή.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Ακροβατώντας / Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Αξιολογώντας ως πιο σημαντικό ένα τροχαίο από τη συνάντηση Τραμπ - Νετανιάχου, τα κυρίαρχα μέσα αναδεικνύουν το ασήμαντο χάριν τηλεθέασης, εξυπηρετώντας συγκεκριμένες σκοπιμότητες που θα μετατοπίσουν το ενδιαφέρον της κοινωνίας από τα σημαντικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Joe Coughlin: «Η τρίτη ηλικία δεν είναι κρουαζιέρες ή πατερίτσες»

Οπτική Γωνία / Joe Coughlin: «Γηρατειά δεν είναι μόνο κρουαζιέρες, πατερίτσες και να είσαι με το ένα πόδι στον τάφο»

Ο φιλέλληνας καθηγητής εξετάζει τις όψεις της μακροζωίας, πιστεύει πως στην Ελλάδα αυτό το φαινόμενο μπορεί να συνδυαστεί άνετα με το lifestyle και μιλάει με τρόπο ασυνήθιστο για το γήρας.
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Οπτική Γωνία / Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Ο δημιουργός του Greekonomics μιλά στη LiFO για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος αλλά και τις επιθέσεις που δέχτηκε πρόσφατα για κάποιες «άβολες αλήθειες» που επισήμανε αναφορικά με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα πολιτικών, οικονομικών «καρτέλ» και ΜΜΕ στην Ελλάδα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ