Ανάρμοστες σχέσεις: Η διαπλοκή, τα media και οι πολιτικοί

Ανάρμοστες σχέσεις… Facebook Twitter
Διαπλοκή στην πολιτική ζωή προφανώς υπήρχε και νωρίτερα, άλλωστε είναι τόσο παλιά η ιστορία της όσο και η πολιτική. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΚΟΥΝΗΣΕ ΨΗΛΑ ΤΟΝ αριστερό ώμο, όπως συνήθιζε, πήρε αυστηρό ύφος και έκανε μια δήλωση οργής στην οποία περίπου έλεγε ότι διαπλεκόμενα οικονομικά και εκδοτικά συμφέροντα είχαν συνωμοτήσει εναντίον του με όργανο τον Αντώνη Σαμαρά. Ήταν Σεπτέμβριος του μακρινού 1993 όταν ο πατέρας του σημερινού πρωθυπουργού, o Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, διαπίστωνε ότι έχανε την πλειοψηφία στη Βουλή και μαζί την πρωθυπουργία.

Για πρώτη φορά καθιερωνόταν στην πολιτική με τόσο έντονο τρόπο ο όρος «διαπλεκόμενα συμφέροντα». Ως τέτοια εννοούσε έναν πανίσχυρο οικονομικό παράγοντα και μιντιάρχη της εποχής και περισσότερους ιδιοκτήτες τηλεοπτικών σταθμών οι οποίοι είχαν κατακτήσει ήδη ένα μεγάλο μερίδιο στον χώρο της ενημέρωσης με την αντίστοιχη επιρροή στην κοινωνία και στην πολιτική ζωή.

Διαπλοκή στην πολιτική ζωή προφανώς υπήρχε και νωρίτερα, άλλωστε είναι τόσο παλιά η ιστορία της όσο και η πολιτική. Όμως, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν με έναν τρόπο ο «νονός» του συγκεκριμένου όρου, που τον καθιέρωσε, συνδέοντάς τον ιδιαίτερα με τους ιδιοκτήτες των μέσων ενημέρωσης. Και ο γιος του, πολλά χρόνια αργότερα, θυμήθηκε να μιλήσει για το θέμα αυτό της διαπλοκής στη Βουλή, καλώντας έναν μιντιάρχη της σημερινής εποχής «αν έχει πολιτικές βλέψεις, να εμφανιστεί ανοιχτά στην πολιτική αρένα». Είχε ενοχληθεί επειδή μια εφημερίδα του εν λόγω επιχειρηματία ανέδειξε ένα ιδιαίτερα ενοχλητικό θέμα για την κυβέρνηση, που αφορά το έγκλημα των Τεμπών.

Η φράση «τα μίντια ανεβάζουν και κατεβάζουν κυβερνήσεις» σε μεγάλο μέρος δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, ιδιαίτερα σε μια εποχή κυριαρχίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Για διαπλοκή έχουν μιλήσει πολλοί ακόμα, πρωθυπουργοί και μη. Μέχρι και ο Αντώνης Σαμαράς, όταν δεχόταν κριτική από μέσα ενημέρωσης, έλεγε ως πρωθυπουργός το 2012 πως «η διαπλοκή δεν θα καταφέρει να μας κόψει τον δρόμο». Και δεν του τον έκοψε, ο Σαμαράς παρέμεινε στην εξουσία μέχρι το 2015.

Γιατί, εκτός από τον χαρακτηρισμό «ανάρμοστη σχέση», με τον οποίο μπορεί να περιγραφεί η σχέση μεταξύ πολιτικής και μιντιακής εξουσίας, υπάρχει και υπερτίμηση του ρόλου που μπορούν να παίξουν τα μέσα ενημέρωσης – η γενικευμένη απαξίωσή τους έχει αποδυναμώσει σε σημαντικό βαθμό την εγκυρότητα και την επιρροή τους στην κοινωνία. Με άλλα λόγια, η φράση «τα μίντια ανεβάζουν και κατεβάζουν κυβερνήσεις» σε μεγάλο μέρος δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, ιδιαίτερα σε μια εποχή κυριαρχίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει μια πραγματικότητα. Και αυτή λέει με σαφή και ξεκάθαρο τρόπο ότι η σημερινή κυβέρνηση είχε και σε μεγάλο βαθμό εξακολουθεί να έχει εξαιρετικά καλές σχέσεις με τα μεγάλα και ισχυρά μέσα ενημέρωσης. Σχέσεις τις οποίες ανέπτυξε σε έντονο βαθμό η ίδια, ενώ και η απέναντι πλευρά ανταποκρίθηκε με ανάλογο ενδιαφέρον: αμοιβαία ανταπόκριση, αμοιβαία εξυπηρέτηση.

Αλλά αυτό που συμβαίνει σε αυτές τις ανάρμοστες σχέσεις (όπως σε όλες τις σχέσεις άλλωστε) είναι πως επειδή βασίζονται αποκλειστικά σε αμοιβαίο συμφέρον και σκοπιμότητες θα έρθει η στιγμή που θα κλονιστούν και θα μετατραπούν σε κάτι εξαιρετικά δύσκολο, όπως συνέβη μερικές μέρες νωρίτερα.

Όταν πρωθυπουργός και πολλά κυβερνητικά στελέχη λειτούργησαν επιθετικά απέναντι στον ιδιοκτήτη του μέσου στο οποίο εμφανίστηκε το δημοσίευμα προφανώς κατάλαβαν ότι ο λόγος και τα επιχειρήματά τους ήταν εντελώς αδύναμα και καθόλου πειστικά. Γιατί όλοι έβλεπαν τις ανάρμοστες σχέσεις των δυο πλευρών όλα τα προηγούμενα χρόνια, όλοι έμαθαν για την επίσκεψη δυο υπουργών που βρίσκονται πολύ κοντά στον Κ. Μητσοτάκη στο σπίτι του μιντιάρχη, πολλοί γνώριζαν την αμοιβαία υποστήριξη, όλοι αντιλήφθηκαν πως κάτι περίεργο συνέβη και τάραξε αυτή την ανάρμοστη σχέση. Η κυβέρνηση πλήρωσε αυτή ακριβώς τη σχέση.

Υπάρχει όμως και μία ακόμα ενδιαφέρουσα παράμετρος στην ιστορία αυτή, πρόκειται για την προαναφερθείσα υπερτίμηση της δυνατότητας των μέσων να παρεμβαίνουν με καθοριστικό τρόπο στις πολιτικές διεργασίες. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που δείχνουν πως η επιρροή τους, ιδιαίτερα όταν είναι απαξιωμένα από πλευράς κύρους και αξιοπιστίας, περιορίζεται.

Το πιο χαρακτηριστικό από αυτά αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ το 2015. Είχε σχεδόν όλα τα μεγάλα μέσα απέναντί του, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να κερδίσει δυο εκλογικές αναμετρήσεις την ίδια χρονιά. Βέβαια, και ο ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση επεδίωξε να αναπτύξει ανάλογες ανάρμοστες σχέσεις, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.

Διδάγματα από αυτές τις ιστορίες δεν υπάρχουν, η ιδανική συνθήκη, που θα ήταν ο περιορισμός κάθε θεσμικής και εξωθεσμικής εξουσίας τους, δεν πρόκειται να συμβεί. Ο διαχωρισμός τους δεν προβλέπεται, ούτε καν ο περιορισμός τους, γιατί δεν υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες για κάτι τέτοιο. Οι ανάρμοστες σχέσεις θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν και θα μας τις υπενθυμίζει κάθε τόσο μια επόμενη σύγκρουση της κυβέρνησης με τον ίδιο ή κάποιον άλλο μιντιάρχη.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το δικαίωμα στην απομόνωση

Ιλεκτρίσιτυ / Ας αφήσουμε τους ιθαγενείς στην ησυχία τους

Οι φυλές ιθαγενών που ζουν αποκομμένες από τον ανθρώπινο πολιτισμό χαίρουν νομικής προστασίας, καθώς η επαφή τους με τα οργανωμένη κράτη ενέχει καταστροφικές συνέπειες για τις κοινότητές τους.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
«To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Enrico Bellini / «To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Ο επικεφαλής Κυβερνητικών Σχέσεων και Δημόσιας Πολιτικής του TikTok στη Νότια Ευρώπη, Enrico Bellini, περιγράφει το μυστικό της επιτυχίας της δημοφιλούς πλατφόρμας και εξηγεί γιατί η προστασία των δεδομένων των Ευρωπαίων χρηστών είναι υψίστης σημασίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Οπτική Γωνία / Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Ορθώς μας σοκάρει το «No Mercy» που «παίζει» με τον βιασμό και την αιμομιξία, όμως την ίδια στιγμή ζούμε σε μια κοινωνία όπου η γυναικεία υποταγή πλασάρεται ως κανονικότητα.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τα νέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Πολιτική / Nέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Η υπόθεση των Τεμπών επιστρέφει στη Βουλή μέσω της δικογραφίας για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή, αλλά στελέχη της κυβέρνησης υποστηρίζουν ότι αυτήν τη φορά είναι καλά προετοιμασμένοι. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
κωνσταντοπουλου

Βασιλική Σιούτη / Ποιος είναι, τελικά, αξιωματική αντιπολίτευση;

Οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν πλέον στη δεύτερη θέση το κόμμα της Πλεύσης Ελευθερίας. Θα διατηρήσει η Ζωή Κωνσταντοπούλου τη δυναμική που απέκτησε; Θα αλλάξει σύντομα πάλι η σειρά των κομμάτων; Το σίγουρο είναι πως η ρευστότητα είναι η νέα πολιτική συνθήκη. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Tίτλος: Explainer: Το κίνημα "Cute Winter Boots" και το κριντζ της ψηφιακής πολιτικοποίησης

Explainer / «Cute Winter Boots»: Όσο κι αν το υποτιμάτε, το TikTok παράγει πολιτική

Το hashtag #CuteWinterBoots συγκεντρώνει τους προβληματισμούς των χρηστών για την άνοδο της παγκόσμιας ακροδεξιάς και για τον τρόπο που εφαρμόζεται η δημοκρατία σήμερα. Έχουμε αφήσει πίσω μας για πάντα το «για να συμμετέχω στην πολιτική πάω σε συνελεύσεις και γράφομαι σε κόμμα».
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τι μας δείχνουν τα πρώτα ίχνη ζωής εκτός της Γης;

Διάστημα / Βρέθηκαν όντως ίχνη εξωγήινης ζωής;

Τι ανακάλυψε ακριβώς το τηλεσκόπιο James Webb; Θα υπάρξει σύντομα κατοικήσιμος πλανήτης; Πόσο κοντά είμαστε στην κατάκτηση του Διαστήματος; Ο αστρονόμος και καθηγητής Φυσικής του Διαστήματος Ξενοφών Μουσάς εξηγεί τι σηματοδοτεί η ανακάλυψη του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Βασιλική Σιούτη / Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι θα διεκδικήσει και τρίτη πρωθυπουργική θητεία και τα δίνει όλα με στόχο την άμεση αντιστροφή του αρνητικού πολιτικού κλίματος.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χριστόφορος Πισσαρίδης: «Με ενοχλεί που η Ελλάδα, σε όλες τις λίστες, βρίσκεται στην τελευταία θέση»

Χριστόφορος Πισσαρίδης / «Με ενοχλεί που η Ελλάδα βρίσκεται παντού στην τελευταία θέση»

Από τον Τραμπ και την AI μέχρι την ελληνική γραφειοκρατία και την παγκόσμια ύφεση, ο νομπελίστας καθηγητής Οικονομικών Σερ Χριστόφορος Πισσαρίδης μιλά στη LIFO για το μέλλον της εργασίας και την απειλή του λαϊκισμού, εξηγώντας γιατί η Ελλάδα χρειάζεται λιγότερο Δημόσιο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια σχολιάζει στη LiFO τη σύγκρουση που έχει ξεσπάσει μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και των αμερικανικών πανεπιστημίων και πώς βλέπει την επόμενη μέρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αθήνα: Τα ηλεκτρικά πατίνια και το χάος της μικροκινητικότητας/ Πώς θα μπει τάξη στο χάος με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;/ «Δεν γίνεται να μην έχουμε πατίνια γιατί είναι επικίνδυνο να κυκλοφορήσουν»

Ρεπορτάζ / Τι θα γίνει επιτέλους με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;

Τα ηλεκτρικά πατίνια είναι η νέα τάση μετακίνησης στην πόλη αλλά προς το παρόν δημιουργούν αρκετά προβλήματα και προκαλούν αντιδράσεις. Πώς θα μπουν όρια στην άναρχη κυκλοφορία τους και τη στάθμευσή τους και ποιες υποδομές χρειάζονται;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Ρεπορτάζ / Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Νέοι αυτοκινητόδρομοι, νέες γραμμές μετρό, νοσοκομεία, σιδηρόδρομοι, αεροδρόμια. Στις μακέτες όλα φαίνονται φανταστικά. Πότε όμως στ' αλήθεια παραδίδονται, πόσο κοντά στις μακέτες θα είναι η πραγματικότητα; Και ποια οφέλη μπορεί να προσφέρουν στην κοινωνία και την οικονομία;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η οικονομία από νέο κραχ;

Οπτική Γωνία / Έρχεται νέο παγκόσμιο κραχ;

Εμπορικοί πόλεμοι, γεωπολιτικές απειλές και ο κίνδυνος παγκόσμιας ύφεσης. Πόσο θα επηρεαστεί η Ελλάδα από τη νέα εποχή Τραμπ; Ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, Κώστας Μήλας, μιλά στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Οπτική Γωνία / Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Υπάρχει τελικά ασυμβίβαστο μεταξύ χριστιανισμού και φεμινισμού; Μπορούν οι δύο ταυτότητες να συνυπάρξουν ή πρόκειται για έναν αδύνατο συνδυασμό; Δύο γυναίκες παραθέτουν τα επιχειρήματα κάθε πλευράς.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Ρεπορτάζ / Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Το πράσινο της πόλης μπορεί να είναι περιορισμένο, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις είναι αξιόλογο - και η άνοιξη το φέρνει ξανά στο προσκήνιο, μαζί με τα προβλήματά του. Λύσεις υπάρχουν· το ζητούμενο είναι να εισακουστούν.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ