ΗΤΑΝ ΝΩΠΟ ΤΟ πλήγμα καθώς μόλις πριν από δυο-τρεις μέρες πέτυχα (ή μάλλον με πέτυχε, κάτι που βέβαια θα συνέβαινε αργά ή γρήγορα) ξαφνικά κι απροετοίμαστος τη διαφήμιση τηλεπικοινωνιακού κολοσσού με το «Χάρτινο το φεγγαράκι» του Χατζιδάκι να τραγουδιέται από μελαγχολικά παιδάκια. Το επίπεδο του cringe ξεπέρασε ακόμα και την χρήση του «Ζεϊμπέκικου» του Σαββόπουλου σε διαφήμιση μπίρας πριν από μερικά χρόνια. Μετά από αυτή την τραυματική εμπειρία λοιπόν, μου φάνηκε εξαιρετικά υποκριτική η χθεσινή δήλωση έντονης διαμαρτυρίας του πνευματικού δικαιούχου του έργου του Χατζιδάκι ενάντια στην χρήση τραγουδιών του σε μια διεθνή περιοδεία αφιερωμένη στη μουσική του ίδιου και του Θεοδωράκη για τα 100 χρόνια από τη γέννησή τους, με ερμηνευτές τη Νατάσα Μποφίλιου και τον Γιάννη Χαρούλη (όχι και οι πιο «χατζιδακικοί» των ερμηνευτών, είναι η αλήθεια).
Προσωπικά, μου προκαλεί ανακούφιση το γεγονός ότι στα 100 χρόνια του Χατζιδάκι δεν έχει πλημμυρίσει το σύμπαν από «ελεύθερες», νέες αποδόσεις των τραγουδιών του, ούτε και διοργανώθηκε κάποια εκκωφαντική συναυλία στο Καλλιμάρμαρο, αφιερωμένη στη μνήμη του.
«Η συγκεκριμένη πρόταση απορρίφθηκε ρητά διότι δεν ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές του Μάνου Χατζιδάκι», γράφει στην ανακοίνωσή του ο θετός γιος και κληρονόμος του αείμνηστου συνθέτη. «Το να ισχυρίζεται κανείς ότι «τιμά» τον Μάνο Χατζιδάκι, ενώ επιλέγει να παρουσιάσει το έργο του παρά τη σαφή και ρητή αντίθεση της οικογένειας του, είναι υποκριτικό και σίγουρα εκτός «Χατζιδακικού ήθους». Ποιες ακριβώς όμως (και πόσο αυστηρά χαραγμένες) είναι αυτές οι «προδιαγραφές»; Και σε τι συνίσταται, τι συμπεριλαμβάνει και τι αποκλείει το «Χατζιδακικό ήθος»; Προφανώς όχι τις διαφημιστικές υπερπαραγωγές.
Πολλοί με τη σειρά τους αντέδρασαν έντονα στην «απαγόρευση» (άλλη μία) που εξήγγειλε ο Γιώργος Χατζιδάκις, υποστηρίζοντας ότι μ’ αυτές τις πρακτικές «φιμώνεται» και οδηγείται στη λήθη το έργο του συνθέτη, το οποίο αποτελεί «δημόσιο αγαθό». Πρώτον, μια χαρά εξακολουθεί να ακούει Χατζιδάκι ο κόσμος, και μάλιστα ανεξαρτήτως ηλικία. Και δεύτερον, η τέχνη, και ειδικότερα η μουσική, δεν είναι απαραίτητο να αποτελεί «δημόσιο αγαθό», κανείς εξάλλου δεν την εκτιμά, ούτε την αγαπά, ως τέτοιο, αλλά ως κάτι πολύτιμο και συχνά προσωπικό. Τα τραγούδια του Χατζιδάκι τα έχουν ηχογραφήσει επισήμως γύρω στους 500 ερμηνευτές σε πρώτη ή δεύτερη εκτέλεση. Όλες σχεδόν αυτές οι εκτελέσεις υπάρχουν στο YouTube.
Προσωπικά, μου προκαλεί ανακούφιση το γεγονός ότι στα 100 χρόνια του Χατζιδάκι δεν έχει πλημμυρίσει το σύμπαν από «ελεύθερες», νέες αποδόσεις των τραγουδιών του, ούτε και διοργανώθηκε κάποια εκκωφαντική συναυλία στο Καλλιμάρμαρο, αφιερωμένη στη μνήμη του. Τον Χατζιδάκι τον μνημονεύουμε κάθε τόσο έτσι κι αλλιώς, καθώς αναρωτιόμαστε τι θα σκεφτόταν, τι θα έλεγε, τι θα έκανε εκείνος στις τρέχουσες περιστάσεις μας, και μερικές φορές μοιάζει να σα να του καταλογίζουμε μυστικά ότι πέθανε νωρίς (το μακρινό και σχετικά ανέμελο 1994) και γλίτωσε τα χειρότερα, αντίθετα από εμάς.
Ο ίδιος πάντως είχε καταθέσει την (τότε) άποψή του για το ζήτημα των πνευματικών δικαιωμάτων, τον Δεκέμβριο του 1983, και μάλιστα σε έντονο ύφος, προειδοποιώντας «όλους τους υποανάπτυκτους και με μειωμένη συνείδηση που πραγματοποιούν στον τόπο μας ελληνικά σήριαλς, γυρίζουν ελληνικές ταινίες «ποιότητος» ή μη, επιμελούνται τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά παιχνίδια, τοποθετούν μουσική στα ρολόγια των τηλεοπτικών σταθμών ωσότου αρχίσουν οι ειδήσεις, κι ακόμη, όσους μεταχειρίζονται μουσική στο ασανσέρ, στις καφετέριες, στα εστιατόρια και στα αναψυκτήρια, στις διαφημίσεις και στα σούπερ-μάρκετ, κι ακόμη, όσα υπουργεία διαφημίζουν ή τουριστικά ή βιομηχανικά ή αναπτυξιακά την ανέραστη Ελλάδα, πως αν μεταχειριστούν τμήμα ή ολόκληρα κομμάτια μουσικής μου, οποιασδήποτε μουσικής μου, θα μεταχειριστώ κάθε δυνατότητα που μου παρέχει ο Νόμος για να κυνηγήσω τους εξακολουθητικά ασυνείδητους που μεταχειρίζονται τη μουσική μου…».
