ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ στο άλμπουμ της Marianne Faithfull «Kissin Time» του 2002 που έχει τίτλο «A Song for Nico», και είναι αφιερωμένο στη μνήμη της Γερμανίδας «σειρήνας της ομίχλης» που είχε φύγει από τη ζωή σχεδόν μια δεκαπενταετία πριν. Τα βιογραφικά σπαράγματα του κομματιού («γεννήθηκε το 1938 / μια καλή χρονιά για το Ράιχ / εκείνη όμως δεν μπορούσε να συμμετέχει / δεν είχε το δικαίωμα / γιατί ήταν χωρίς πατέρα στην Πατρίδα») σκορπάνε στη ναρκοληπτική μοιρολατρία του ρεφρέν («το χθες έχει χαθεί / και δεν υπάρχει αύριο / υπάρχει μόνο το σήμερα / τίποτε άλλο»). Εκτός από το περιπετειώδες ιστορικό εξαρτήσεων και καταχρήσεων, αυτό που τις συνέδεε ήταν η υποχρεωτική τους παραμονή για χρόνια στη σκιά «μεγάλων ανδρών», η υποτίμηση της προσφοράς και του έργου τους, ο υποβιβασμός τους στο επίπεδο της «μούσας» ή της «επιζήσασας». Η Nico πέθανε μερικούς μήνες πριν κλείσει τα πενήντα, σχεδόν άκλαυτη και χωρίς να προλάβει να δει να αναγνωρίζονται και να αποθεώνονται τα αριστουργηματικά προσωπικά της άλμπουμ.
Ήταν μια μακριά και παράξενη διαδρομή για το όμορφο κορίτσι από το καλό σπίτι και με τις εξέχουσες γονιδιακές περγαμηνές (ήταν απόγονος, από τη μεριά της μητέρας της, του Λεοπόλδου φον Ζάχερ-Μαζόχ, συγγραφέα της «Αφροδίτης με τις γούνες» και, άθελά του, εμπνευστή του όρου «μαζοχισμός»), που ο νεαρός μάνατζερ των Stones, Andrew Loog Oldham είχε αποκαλέσει «άγγελο με μεγάλα βυζιά»…
Τουλάχιστον η Marianne Faithfull επέζησε πραγματικά, και μάλιστα όχι ως «μούσα», κάθε άλλο, παρότι μεγάλο μέρος του κοινού, και σε πείσμα της πλούσιας εν τέλει δισκογραφίας της, επιμένει να τη συνδέει ασφυκτικά με τον Jagger, με τους Stones και με μια εικόνα που στην πραγματικότητα αντικατόπτριζε ένα μόνο κομμάτι της ζωής και της δημιουργικής της πορείας. Στην ηλικία που πέθανε η Nico, η Faithfull ήταν «καθαρή» (σχετικώς πάντα) και εισερχόταν, με την χαρακτηριστική της ακεραιότητα και με μια φωνή που έχει περάσει από σαράντα κύματα, στην τρίτη πράξη της ζωής και της καριέρας της. Μόλις είχε κυκλοφορήσει το «Strange Weather», ένα από τα πιο αγαπημένα άλμπουμ στη δισκογραφία της ενώ μπροστά της είχε να προσφέρει δέκα ακόμα δίσκους, αλλά κυρίως ίσως είχε ακόμα να προσφέρει την ίδια της την ύπαρξη – επίμονη, υπέροχη , ελεύθερη και παρηγορητική– και την υπερβατική ιδέα που αντιπροσώπευε, σ’ έναν κόσμο που μοιάζει εδώ και καιρό να μην έχει θέση για ένα συγκεκριμένο «μποέμικο» ιδεώδες.
Ήταν μια μακριά και παράξενη διαδρομή για το όμορφο κορίτσι από το καλό σπίτι και με τις εξέχουσες γονιδιακές περγαμηνές (ήταν απόγονος, από τη μεριά της μητέρας της, του Λεοπόλδου φον Ζάχερ-Μαζόχ, συγγραφέα της «Αφροδίτης με τις γούνες» και, άθελά του, εμπνευστή του όρου «μαζοχισμός»), που ο νεαρός μάνατζερ των Stones, Andrew Loog Oldham είχε αποκαλέσει «άγγελο με μεγάλα βυζιά»…
[Μόλις είδα επίσης ότι στη σελίδα της στην Wikipedia, το κεφάλαιο «Προσωπική ζωή» ξεκινά ως εξής: «Η Faithfull είχε κάνει τρεις αποβολές και τέσσερις εκτρώσεις»…]
Περιττό ίσως να σημειώσουμε πόσο απεχθανόταν η ίδια τον όρο «μούσα» αλλά ακόμα περισσότερο την στάμπα της «επιζήσασας» με την οποία την είχαν μαρκάρει, σα να καθοριζόταν αποκλειστικά από το Τραύμα και καθόλου από το Έργο της. Όχι ότι δεν την είχε σημαδέψει το Τραύμα, και μάλιστα σε σημείο οριακά μη αναστρέψιμο. Ένα από τα πιο ωραία αποσπάσματα ίσως από την αυτοβιογραφία της που είχε κυκλοφορήσει, μάλλον πρόωρα ως απεδείχθη, πριν από τριάντα χρόνια με τίτλο απλά το επώνυμό της (που σημαίνει «πιστή») είχε να κάνει με την αυτοχειρία και νομίζω ότι η αλήθεια του λειτουργεί αποτρεπτικά σε όποιον/αν φτάνει στο σημείο να κάνει τέτοιες σκέψεις…
«Στην πιο δριμεία μελαγχολία, ο πόνος και ο θυμός γίνονται τόσο έντονοι που στο τέλος ο εαυτός σου διαμελίζεται σε δύο διαφορετικές οντότητες. Τότε αποσυνδέεσαι από το μισητό, ταπεινωμένο κομμάτι του εαυτού σου και του λες: "Είσαι προφανώς άρρωστος και πρόκειται να κάνεις κάτι αποτρόπαιο, συνεπώς πρέπει να διαχωριστώ από σένα". Αποφασίζεις να το ξεφορτωθείς αυτό το κομμάτι, να το ξεπαστρέψεις. Φαντάζεσαι ότι θα είσαι σε θέση να το παρακολουθείς καθώς πηδάει από το παράθυρο, απαλλάσσοντάς σε για πάντα από τη βδελυρή παρουσία του. Έχεις φτάσει σε τέτοιο σημείο παραφροσύνης που πιστεύεις ότι ένα κομμάτι δικό σου, με σάρκα και οστά, θα μείνει πίσω για να παρακολουθήσει την καταστροφή του Κακού, για να παρακολουθήσει τον θάνατό σου. Όμως στα μισά του δρόμου συνειδητοποιείς ότι έχεις κάνει ένα τρομερό λάθος. Δεν υπάρχει ο άλλος εαυτός. Δεν έχει μείνει κανείς πίσω. Το αστείο είναι εις βάρος σου, αλλά εσύ δεν γελάς πια. Στο κλάσμα του δευτερολέπτου μεταξύ της εκδικητικής σου πράξης και της εξολόθρευσής σου, πάντα το μετανιώνεις. Το ξέρω γιατί μου συνέβη όταν πήρα εκείνα τα υπνωτικά χάπια στην Αυστραλία. Εμφανίζεται ξαφνικά μια στιγμή αλήθειας όπου βλέπεις τη χειρονομία σου ως αυτή που είναι. Μια πράξη μικροπρεπής. Μια εχθρική πράξη. Και είναι τρελό, γιατί προσπαθείς να πάρεις εκδίκηση μέσα από μια πράξη τόσο απόλυτα επιθετική που συνεπάγεται την δική σου την εξόντωση. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή χτυπάς στο έδαφος και όλα τελειώνουν…».
It's All over Now Baby Blue - Marianne Faithfull | The Girl on a Motorcycle (1968)
