Πώς και γιατί απέτυχε το πραξικόπημα στην Τουρκία

Πώς και γιατί απέτυχε το πραξικόπημα στην Τουρκία Facebook Twitter
8

Η σκιά της αποσταθεροποίησης πέφτει βαριά πάνω από την Τουρκία στην οποία η κατάσταση παραμένει έκρυθμη, μετά την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος που έγινε εις βάρος της κυβέρνησης του προέδρου Ερντογάν. Μέσα σε λίγες ώρες υπήρξαν πολλαπλές ανατροπές που φέρνουν σήμερα τον πρόεδρο στη θέση του νικητή. Οι αναλυτές σε όλο τον κόσμο ερμηνεύουν τα όσα διαδραματίστηκαν στην Τουρκία τη νύχτα και το πώς η χώρα πέρασε στην εξουσία του στρατού έστω και για λίγο. 

Τα κομβικά σημεία που ανέτρεψαν το κλίμα είναι σύμφωνα με τις διεθνείς αναλύσεις δύο: Η εμφάνιση του Ερντογάν και το διάγγελμά του και η παρέμβαση στήριξης των ΗΠΑ η οποία σηματοδότησε τις υπόλοιπες δηλώσεις συμπαράστασης στη τουρκική κυβέρνηση. Η πρωτοφανής εικόνα του προέδρου να απευθύνεται στο λαό μέσα από την οθόνη ενός κινητού είναι μια στιγμή που θα γραφτεί στην ιστορία. Πολλοί σχολιάζουν πως αν ο πρόεδρος δεν είχε εγκαίρως ξεσηκώσει τους εκατομμύρια υποστηρικτές του, τα γεγονότα θα είχαν πάρει διαφορετική τροπή. O ηγέτης που έχει ταυτιστεί με την λογοκρισία των media και του ίντερνετ, χρησιμοποίησε αυτό που πολεμούσε και κατάφερε να δημιουργήσει το απαραίτητο κλίμα για την ανατροπή της προδοσίας. Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ στέλνουν σαφές μήνυμα υπέρ του Ερντογάν.

Αν και για μερικούς αναλυτές ο Λευκός Οίκος καθυστέρησε να πάρει θέση και αρχικά ήταν σε ρόλο παρατηρητή, όταν οι εξελίξεις άρχισαν να παίρνουν πιο δραματική τροπή, έγινε η παρέμβαση και ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε πως ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα κάλεσε όλες τις πλευρές στην Τουρκία να υποστηρίξουν την «δημοκρατικά εκλεγμένη» κυβέρνηση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Μπαράκ Ομπάμα κάλεσε επίσης—έπειτα από μια συνομιλία που είχε με τον υπουργό του των Εξωτερικών Τζον Κέρι—να «επιδειχθεί αυτοσυγκράτηση και να αποφευχθεί η βία και ένα λουτρό αίματος» στην Τουρκία. Τη σκυτάλη πήρε το Βερολίνο και ηγέτες άλλων χωρών που σε διπλωματικό επίπεδο θωράκιζαν τον Ερντογάν εκτός συνόρων.

Πώς και γιατί απέτυχε το πραξικόπημα στην Τουρκία Facebook Twitter

Η ανάλυση του Stratfor για το πραξικόπημα και τους λόγους που απέτυχε

Τα πραξικοπήματα συνήθως αξιολογούνται με βάση ένα και μοναδικό κριτήριο: αν πέτυχαν ή όχι τον σκοπό τους. Και παρόλο που τα αποτελέσματα είναι αυτά που μετρούν περισσότερο για εκείνους που έχουν εξουσία κι εκείνους που την ορέγονται, αυτή του είδους η αποτίμηση αγνοεί την ανατομία όσων παραγόντων κάνουν τελικά επιτυχημένο ένα πραξικόπημα.

Η τρέχουσα κατάσταση στην Τουρκία αποκαλύπτει έναν σημαντικό βαθμό σχεδιασμού και συντονισμού, αλλά η «επιτυχία» του εξαρτάται από τα ίδια ακριβώς πράγματα με όλα τα υπόλοιπα πραξικοπήματα.


Τι κατάφερε το πραξικόπημα

Μεταφορές

Τα πρώτα σημάδια του πραξικοπήματος εμφανίστηκαν μέσω της συντονισμένης διακοπής του ελέγχου των μεταφορικών περασμάτων. Οι στρατιώτες, που ενεπλάκησαν, στήθηκαν σε μεγάλες γέφυρες της Κωνσταντινούπολης και διάφορους δρόμους της Άγκυρας και της Σμύρνης. Τουρκικά F-16 έκαναν χαμηλές πτήσεις πάνω από την τουρκική πρωτεύουσα. Οι πολίτες κλήθηκαν να παραμείνουν στα σπίτια τους. Τα αεροδρόμια έκλεισαν και όλες οι πτήσεις ακυρώθηκαν.

Απομακρύνοντας εχθρούς- «κλειδιά»

Εκμεταλλευόμενοι την απουσία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που βρισκόταν εκτός πόλης, οι τούρκοι στρατιώτες πολιόρκησαν τα κεντρικά γραφεία του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) στην Κωνσταντινούπολη. Τα τανκς κατευθύνθηκαν προς το παλάτι του Πρωθυπουργού στην Άγκυρα, αλλά φιλοκυβερνητικοί διαδηλωτές εμπόδισαν μερικές από τις επιχειρήσεις τους. Τουρκικά στρατιωτικά ελικόπτερα άνοιξαν πυρ εναντίον του Παλατιού ενώ πλησίαζαν τα τανκς.

Ενεργειακός έλεγχος/ Υποδομές

Ενώ παραμένει ασαφές αν κόπηκε η ηλεκτροδότηση σε ορισμένα μεγάλα τμήματα τουρκικών πόλεων, είναι σίγουρο πως οι στρατιώτες διέκοψαν την ρευματοδότηση σε μερικές πολύ κρίσιμες κυβερνητικές υποδομές, όπως για παράδειγμα το ανάκτορο Ντολμάμπαχτσε.

Επικοινωνία

Κάποια μέσα ενημέρωσης και κανάλια καταλήφθηκαν από στρατιώτες, που εισέβαλαν στην κρατική τηλεόραση και διέταξαν τους υπαλλήλους να φύγουν κατά ομάδες. Εργαζόμενοι στα κρατικά ΜΜΕ πληροφορήθηκαν πως τώρα τον έλεγχο έχει ο στρατός και τους έγιναν συστάσεις να παραμείνουν στα σπίτια τους, λέγοντάς τους επίσης πως το επόμενο δελτίο θα ήταν το ακόλουθο πρωί. Το Youtube και άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είτε έκλεισαν είτε λειτουργούσαν περιοδικά. Ο επικεφαλής του AKP στην Κωνσταντινούπολη βγήκε στο δελτίο ειδήσεων ενός ιδιωτικού καναλιού και κάλεσε τους κατοίκους να «αντισταθούν στο πραξικόπημα και να κατευθυνθούν προς το αεροδρόμιο για την άφιξη του Ερντογάν». 

Τι δεν κατάφερε το πραξικόπημα 

Οι στασιαστές στρατιώτες δεν κατάφεραν δυο σημαντικές συνιστώσες ενός επιτυχούς πραξικοπήματος, τουλάχιστον μέχρι στιγμής.

Λαϊκή υποστήριξη

Το συστατικό που καθορίζει ποιος έρχεται πρώτος στην Τουρκία είναι η λαϊκή υποστήριξη. Διαδηλώσεις υπέρ του Ερντογάν έκαναν την εμφάνισή τους, με τους συμμετέχοντες τους να εκφράζουν υποστήριξη για τον Τούρκο Πρόεδρο και το κόμμα του. Ο στρατός προετοιμάστηκε για αντίσταση ενισχύοντας την ασφάλεια σε μεγάλους δημόσιους χώρους όπως η πλατεία Ταξίμ, αλλά η παρουσία υποστηρικτών του Ερντογάν ήταν ισχυρή. Τα ΜΑΤ ενώθηκαν με τους διαδηλωτές, πυροβολώντας με τα όπλα τους στον αέρα και ζητώντας στο στρατό να φύγει. Και με την μετάδοση της πληροφορίας πως ο στρατός άνοιξε πυρ εναντίον διαδηλωτών στην γέφυρα του Βοσπόρου, οι υποκινητές του πραξικοπήματος αναμφίβολα είχαν να παλέψουν για λαϊκή υποστήριξη.

Ένωση δυνάμεων

Τέλος, ένα επιτυχημένο πραξικόπημα χρειάζεται τεράστιο όγκο δυνάμεων ασφαλείας που θα ενεργήσουν υπέρ τους κοινού σκοπού και οι εναπομείνουσες δυνάμεις, ειδικά εκείνες που είναι αποδυναμωμένες ή στο περιθώριο, να μπορούν να διαχειριστούν. Στην Τουρκία, είναι ασαφές που εναπόκειται η αφοσίωση του καθενός, αλλά υπάρχουν ενδείξεις αντιπαλότητας ανάμεσα στα διάφορα τμήματα του στρατού.

8

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γάζα: «Σκοτώναμε αμάχους αυθαίρετα, ανάλογα με τον διοικητή» λέει ισραηλινός στρατιώτης

Διεθνή / Γάζα: «Σκοτώναμε αμάχους αυθαίρετα, ανάλογα με τον διοικητή» λέει ισραηλινός στρατιώτης

«Είναι σαν την Άγρια Δύση. Κάποιοι διοικητές μπορούν πραγματικά να αποφασίσουν να διαπράξουν εγκλήματα πολέμου και κακές πράξεις χωρίς να αντιμετωπίσουν συνέπειες»
LIFO NEWSROOM
Νέα γεωπολιτική αναμέτρηση στον νότιο Ατλαντικό: Ο μυστικός στρατιωτικός διάλογος Βρετανίας - Αργεντινής

Διεθνή / Νέο γεωπολιτικό μέτωπο στον Νότιο Ατλαντικό: ΗΠΑ, Βρετανία και Αργεντινή απέναντι σε Κίνα και Ρωσία

Οι ΗΠΑ ανησυχούν για την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας και της Ρωσίας στον Νότιο Ατλαντικό. Η Βρετανία και η Αργεντινή επανεκκινούν αμυντικές συνομιλίες, ενώ ο πρόεδρος Μιλέι επιδιώκει στρατιωτικό εκσυγχρονισμό. Δείτε τις γεωστρατηγικές εξελίξεις
LIFO NEWSROOM
Συναυλία-ντροπή στο Ζάγκρεμπ: Φιλοναζιστικοί χαιρετισμοί από τον Μάρκο Πέρκοβιτς και χιλιάδες θεατές

Διεθνή / Συναυλία-ντροπή στο Ζάγκρεμπ: Φιλοναζιστικοί χαιρετισμοί από τον Μάρκο Πέρκοβιτς και χιλιάδες θεατές

Περισσότεροι από 500.000 θεατές στην πιο πολυσυζητημένη συναυλία στην ιστορία της Κροατίας – Καταγγελίες για φασιστικά σύμβολα, συνθήματα και προκλητική ανοχή από τις αρχές
LIFO NEWSROOM
Δασμοί Τραμπ: Προς συμφωνία ΗΠΑ–ΕΕ για το εμπόριο πριν την προθεσμία της 9ης Ιουλίου

Διεθνή / Δασμοί Τραμπ: Προς συμφωνία ΗΠΑ–ΕΕ για το εμπόριο πριν την προθεσμία της 9ης Ιουλίου

Με τις ΗΠΑ να απειλούν με δασμούς έως 50%, Ε.Ε. και ΗΠΑ διαπραγματεύονται μία προσωρινή εμπορική συμφωνία πριν την προθεσμία της 9ης Ιουλίου. Δείτε τις εξελίξεις και τις επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία
LIFO NEWSROOM
Καταστρέφουν οι τουρίστες την Ευρώπη; Γιατί οι ντόπιοι αποκηρύσσουν τον υπερτουρισμό;

Διεθνή / Καταστρέφουν οι τουρίστες την Ευρώπη; Γιατί οι ντόπιοι αποκηρύσσουν τον υπερτουρισμό;

Ποιες περιοχές αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τον υπερτουρισμό και πώς εξηγείται το φαινόμενο; Πώς (και αν) επιχειρούν να το αντιμετωπίσουν οι κυβερνήσεις και πώς οι τοπικές κοινωνίες;
LIFO NEWSROOM
Σοφία Χάτσινς: Νέες πληροφορίες για τον θάνατο της 29χρονης μάνατζερ και στενής φίλης της Κέιτλιν Τζένερ

Διεθνή / Σοφία Χάτσινς: Νέες πληροφορίες για τον θάνατο της 29χρονης μάνατζερ και στενής φίλης της Κέιτλιν Τζένερ

Η 29χρονη φέρεται να προσπάθησε να πραγματοποιήσει προσπέραση ενώ κινούνταν με ιλιγγιώδη ταχύτητα, πριν καταλήξει σε έναν γκρεμό ύψους περίπου 107 μέτρων
LIFO NEWSROOM
Άσυλο σε πολίτες της Συρίας: Η Ελλάδα η δεύτερη χώρα της ΕΕ που εκδίδει αρνητικές αποφάσεις

Διεθνή / Άσυλο σε πολίτες της Συρίας: Η Ελλάδα η δεύτερη χώρα της ΕΕ που εκδίδει αρνητικές αποφάσεις

Πρόθεση των ελληνικών αρχών είναι να επανεξετάσει το χορηγηθέν καθεστώς «πρόσφυγα» σε Σύρους πολίτες και να ανακαλεί για όσα από αυτά έχουν εκλείψει οι λόγοι χορήγησής τους
LIFO NEWSROOM