Παρουσιάστηκε ως μία γη της επαγγελίας, ένα μέρος στο οποίο ελεύθεροι μαύροι Αμερικανοί θα μπορούσαν να έχουν περισσότερα πολιτικά δικαιώματα και μια καλύτερη ζωή. Η Λιβερία πήρε το όνομά της το 1824, αλλά η περιοχή που έγινε η πρωτεύουσά της αγοράστηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1821.
Τώρα, 200 χρόνια αργότερα, ένας ιστορικός εντόπισε την πρωτότυπη συμφωνία αγοράς, ένα έγγραφο που είχε χαθεί από το 1835 και το οποίο ρίχνει φως στην απόκτηση της μόνης αποικίας των ΗΠΑ στην Αφρική.
Ο Καρλ Πάτρικ Μπάροους, που γεννήθηκε στη Λιβερία και έχει διδάξει στο Marshall University στις ΗΠΑ, ανακάλυψε το χειρόγραφο έγγραφο τον Αύγουστο. Περιλαμβάνει λεπτομέρειες της πώλησης μίας έκτασης στη δυτική Αφρική που αργότερα έγινε η Μονρόβια, η πρωτεύουσα της Λιβερίας. Η τιμή πώλησης ήταν όπλα, ρούμι και άλλα εμπορεύματα αξίας περίπου 300 δολαρίων.
Για καιρό ήταν άγνωστο το πού βρισκόταν το έγγραφο. Ο Μπάροους λέει ότι υπήρχαν εικασίες ότι δεν υπήρξε ποτέ. Για τον ιστορικό, η ανακάλυψη της συμφωνίας είναι η πιο σημαντική της καριέρας του. Και αυτή βοηθά να καταρριφθούν κάποιοι μύθοι για την απόκτηση της περιοχής που έγινε η πρωτεύουσα της Λιβερίας.
Δεν είχε γίνει έρευνα μέτρησης της περιοχής, οπότε οι ακριβείς διαστάσεις της έμειναν αδιευκρίνιστες. Διάφορες πηγές αργότερα «φούσκωσαν» τα νούμερα, αλλά ο Μπάροους συμπέρανε από χάρτη του 1824 ότι η αρχική αγορά αφορούσε μόλις περίπου 566 στρέμματα.
Οι αγοραστές ήταν δύο λευκοί, ο υποπλοίαρχος Ρόμπερτ Στόκτον και ο Έλι Έιρς, εκπρόσωπος της Αμερικανικής Κοινότητας Αποικισμού (ACS), οργάνωση που ιδρύθηκε το 1816 και είχε στόχο να ενθαρρύνει και να διευκολύνει ελεύθερους αφροαμερικανούς να επιστρέψουν στην ήπειρο των προγόνων τους.
Ο Μπάροους, που έχει κάνει έρευνα εδώ και δεκαετίες για την ACS, ανέφερε ότι ο γραφικός χαρακτήρας του Έρις στη συμφωνία αγοράς του 1821 ταιριάζει με εκείνον σε άλλα έγγραφα και ότι η υπογραφή του Στόκτον ταιριάζει με εκείνη σε άλλες επιστολές εκείνης της περιόδου.
Ο Στόκτον, που αργότερα έγινε διοικητής ναυτικής μοίρας και στη συνέχεια γερουσιαστής του Νιου Τζέρσεϊ, «ενσάρκωνε την προπολεμική αντιφατική στάση της Αμερικής απέναντι στη δουλεία», σχολίασε ο Μπάροους. Ως ένας από τους πρώτους αξιωματικούς του αμερικανικού Ναυτικού στις περιπολίες κατά της δουλείας, καταδίωκε τόσο σκληρά ξένα πλοία μεταφοράς σκλάβων που τάραξε τις διπλωματικές σχέσεις με τη Γαλλία, η οποία υπέβαλε διαμαρτυρία για μία από τις κατασχέσεις πλοίων στην οποία προχώρησε.
Παρά την αντίθεσή του στην περαιτέρω εισαγωγή σκλαβωμένων ανθρώπων, δεν είχε αντίρρηση για το σύστημα ανθρώπινης δουλείας του Νότου. Στην πραγματικότητα, είχε Αφρικανούς σκλάβους ως εργάτες στη δική του φυτεία στην Τζόρτζια.
Πέρα από την αντιφατική στάση του Στόκτον, υπήρχε μεγάλη συζήτηση για το κατά πόσο η ACS ήταν πραγματικά μία οργάνωση κατά της δουλείας. Αν και δεν επιδίωξε άμεσα την κατάργησή της, διέσωσε Αφρικανούς από παράνομα πλοία μεταφοράς σκλάβων και τους πήγε στη Λιβερία.
Οι 3 μύθοι που καταρρίπτει το έγγραφο
Ελπίζοντας να εντοπίσει το έγγραφο για τη συμφωνία αγοράς, ο Μπάροους ταυτοποίησε τρεις ανθρώπους που μπορεί να το είχαν στην κατοχή τους, όλοι δικηγόροι που είχαν διατελέσει αξιωματούχοι της ACS. Έψαξε στα αρχεία του πρώτου, χωρίς επιτυχία, αλλά όταν στράφηκε σε εκείνα του Ελάις Κάλντγουελ, ανακάλυψε τη συμφωνία στο αρχείο του Chicago History Museum.
Το έγγραφο βοηθά να καταρριφθούν τρεις μύθοι για την αγορά γης από την οποία προέκυψε η γέννηση της Λιβερίας.
- Πρώτος μύθος: Τοπικοί Δυτικοαφρικανοί ηγέτες απέρριψαν το συμβόλαιο επειδή οι κοινωνίες τους απαγόρευαν την αγορά και πώληση γης.
Πέρα από το γεγονός ότι η συμφωνία αγοράς δείχνει την επίσημη έγκριση της πώλησης, ο Μπάροους επεσήμανε ότι η εκολλαπτόμενη αποικία επεκτάθηκε μέσω τεσσάρων επιπλέον αγορών εκτάσεων από το 1825 έως το 1828. Επιπλέον, τρεις από αυτές τις μεταγενέστερες αγορές περιελάμβαναν γη που πωλήθηκε από έξι ντόπιους υπογράφοντες του συμβολαίου του 1821.
- Δεύτερος Μύθος: Οι ντόπιοι ηγέτες δεν μπορούσαν να καταλάβουν το περιεχόμενο του συμβολαίου επειδή δεν ήξεραν αγγλικά.
Ο μύθος φαίνεται να αγνοεί την ιστορική πραγματικότητα ότι η περιοχή στην οποία έγινε η αγορά γης ήταν ήδη για αιώνες σε επαφή με Ευρωπαίους εμπόρους, τα αγαθά τους και τα συμβόλαιά τους. Κάποιοι Αφρικανοί μέλη της τοπικής ελίτ έφεραν δυτικά ονόματα για εκατοντάδες χρόνια, επεσήμανε ο Μπάροους.
Στις διαπραγματεύσεις, ένας από τους υπογράφοντες της συμφωνίας μίλησε στον Έιρς στα αγγλικά. Επιπλέον, ο Τζον Μιλ που ήταν γραμματέας των ντόπιων ηγετών στις διαπραγματεύσεις, μιλούσε άπταιστα αγγλικά καθώς η εκπαίδευσή του περιελάμβανε σχεδόν μια δεκαετία στο Λίβερπουλ. Η ανακάλυψη της υπογραφής του στο έγγραφο επιβεβαιώνει ότι πήρε μέρος στις διαπραγματεύσεις.
- Τρίτος μύθος: Η έκταση αγοράστηκε υπό την απειλή όπλου
Αυτός ο μύθος φαινόταν να έχει κάποια αξιοπιστία. Ο Στόκτον, βετεράνος πολλών μονομαχιών, έβγαλε δύο όπλα κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Όμως, ο Μπάροους σημείωσε πως ο Στόκτον έβγαλε τα όπλα του αντιδρώντας σε δύο άτομα υπέρ της δουλείας, που επεδίωκαν να σαμποτάρουν τις διαπραγματεύσεις.
Η ημερομηνία του εγγράφου αποκαλύπτει ότι υπεγράφη μία ημέρα μετά το περιστατικό με τα όπλα. Οπότε, ακόμη κι αν ήθελε να απειλήσει τους ντόπιους, εκείνοι είχαν αρκετό χρόνο να κινητοποιήσουν τις δικές τους ένοπλες δυνάμεις.
Αν και οι αφροαμερικανοί που εγκαταστάθηκαν στη Λιβερία κατέλαβαν ένα σχετικά μικρό κομμάτι γης, είχαν μια τεταμένη και περίπλοκη σχέση με τους ντόπιους. «Υπήρχαν συγκρούσεις αλλά και συνεργασία και γάμοι», ανέφερε ο Μπάροους. Στα τέλη του 19ου αιώνα, περίπου 15.000 αφροαμερικανοί είχαν μεταναστεύσει στη Λιβερία, μαζί με 6.000 Αφρικανούς- που διασώθηκαν από παράνομα πλοία μεταφοράς σκλάβων- και 300 ανθρώπους με καταγωγή από την Καραϊβική.
Επιστολές που είχαν γράψει αφροαμερικανοί που πήγαν στη Λιβερία συχνά περιέγραφαν δυσκολίες, όπως απώλειες συγγενών από ελονοσία και άλλες ασθένειες. Μάλιστα, μερικές εκατοντάδες άνθρωποι εγκατέλειψαν τη νέα ζωή τους και επέστρεψαν στις ΗΠΑ, αλλά η πλειονότητα επέλεξε να μείνει, παρά τα υψηλά ποσοστά θνησιμότητας.
Παρά τις δυσκολίες, είχαν περισσότερες πολιτικές ελευθερίες και μια καλύτερη ευκαιρία αυτοδιάθεσης σε σύγκριση με το μέρος που ζούσαν πριν. Και στις επιστολές τους επίσης εξέφραζαν «χαρά για το γεγονός ότι ήταν πραγματικά ελεύθεροι», επισημαίνει ο Μπάροους.
Με πληροφορίες από Washington Post
