Στις 19 Νοεμβρίου ανοίγει η αυλαία μιας από τις πιο πολυσυζητημένες δίκες στη Βόρεια Μακεδονία, με φόντο τη φονική φωτιά που σάρωσε ένα νυχτερινό κλαμπ στην πόλη Κότσανι, αφήνοντας πίσω της 63 νεκρούς, στην πλειονότητά τους νέους ανθρώπους, και περίπου 200 τραυματίες. Το Κακουργιοδικείο των Σκοπίων ανακοίνωσε επίσημα την ημερομηνία έναρξης της δίκης, η οποία θα διεξαχθεί μέσα στη δικαστική αίθουσα των φυλακών Ιντρίζοβο, υπό αυστηρά μέτρα ασφαλείας.
Η τραγωδία που συγκλόνισε τη Βόρεια Μακεδονία συνέβη τα ξημερώματα της 16ης Μαρτίου, κατά τη διάρκεια μουσικής συναυλίας, όταν πυροτεχνήματα που χρησιμοποιήθηκαν για θεαματικά εφέ προκάλεσαν φωτιά στο εσωτερικό του κλαμπ. Μέσα σε λίγα λεπτά, οι φλόγες τύλιξαν ολόκληρο τον χώρο, ο οποίος –όπως αποδείχθηκε αργότερα– δεν πληρούσε βασικούς κανόνες πυρασφάλειας.
Σύμφωνα με τις αρχές, το κλαμπ λειτουργούσε με πλαστογραφημένη άδεια, ενώ τα συστήματα πυρασφάλειας είτε δεν υπήρχαν είτε δεν λειτουργούσαν. Αυτά τα στοιχεία ενίσχυσαν την οργή της κοινής γνώμης, η οποία ζητά εδώ και μήνες παραδειγματική τιμωρία για όσους ευθύνονται.
Συνολικά 37 άτομα παραπέμπονται σε δίκη, με το κατηγορητήριο να περιλαμβάνει βαριές κατηγορίες για ανθρωποκτονία εξ αμελείας, ψευδή πιστοποιητικά και παράβαση καθήκοντος. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται ο ιδιοκτήτης και οι υπεύθυνοι λειτουργίας του κλαμπ, τρεις πρώην δήμαρχοι του Κότσανι, δύο πρώην υπουργοί Οικονομίας, καθώς και κρατικοί λειτουργοί που –σύμφωνα με το κατηγορητήριο– είτε με τις πράξεις είτε με τις παραλείψεις τους συνέβαλαν στο να πάρει διαστάσεις η τραγωδία. Η δίκη αναμένεται να έχει μεγάλη διάρκεια και να εξελιχθεί σε σύμβολο λογοδοσίας για μια κοινωνία που εδώ και χρόνια ταλανίζεται από διαφθορά και διοικητικές παραλείψεις.
Φωνές οργής και θλίψης στη Βόρεια Μακεδονία: «Η αλήθεια πρέπει να λάμψει»
Οι οικογένειες των θυμάτων, οι οποίες επί μήνες αγωνίζονται για δικαιοσύνη, δήλωσαν πως θα παρακολουθήσουν από κοντά κάθε στάδιο της διαδικασίας. «Εμείς, οι γονείς και οι οικογένειες των θυμάτων, θα παρακολουθήσουμε τη δίκη με μεγάλη προσοχή, με μοναδικό στόχο την αποκάλυψη της αλήθειας και την απονομή της δικαιοσύνης για τις ζωές των νέων που χάθηκαν σε αυτή την τραγωδία, η οποία άλλαξε για πάντα την κοινωνία μας», αναφέρεται στη σημερινή τους ανακοίνωση.
Η δήλωση αυτή, συγκινητική και γεμάτη πόνο, αποτυπώνει το βαθύ τραύμα που έχει αφήσει πίσω της η πυρκαγιά στο Κότσανι. Οι γονείς και οι συγγενείς ζητούν να φτάσει η υπόθεση μέχρι το τέλος, χωρίς πολιτικές παρεμβάσεις ή συγκάλυψη.
Η τραγωδία στο Κότσανι δεν αποτελεί μόνο μια υπόθεση ποινικής ευθύνης, αλλά και σύμβολο της διαχρονικής δυσλειτουργίας των θεσμών στη Βόρεια Μακεδονία. Πολλοί πολίτες θεωρούν ότι το περιστατικό είναι αποτέλεσμα μιας αλυσίδας διαφθοράς, παραλείψεων και πολιτικής αδιαφορίας.
Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις το τελευταίο διάστημα, η εμπιστοσύνη των πολιτών στη δικαιοσύνη και τις κρατικές αρχές βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων ετών. Πολλοί εκτιμούν ότι το αποτέλεσμα της δίκης θα αποτελέσει τεστ αξιοπιστίας για το κράτος δικαίου στη χώρα, που προσπαθεί να προσεγγίσει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παράλληλα, οργανώσεις πολιτών και ομάδες νέων πραγματοποιούν διαδηλώσεις στο Κότσανι και στα Σκόπια, ζητώντας μεταρρυθμίσεις στην ασφάλεια των δημόσιων χώρων και αυστηρότερους ελέγχους σε χώρους ψυχαγωγίας.
Η φονική πυρκαγιά έδειξε με τον πιο οδυνηρό τρόπο ότι η αμέλεια και η έλλειψη κρατικής εποπτείας μπορούν να κοστίσουν ανθρώπινες ζωές. Για αυτό και η δίκη που ξεκινά στις 19 Νοεμβρίου έχει αποκτήσει ιστορικό χαρακτήρα: δεν αφορά μόνο την τιμωρία των υπευθύνων, αλλά και την αναγέννηση μιας κοινωνίας που ζητά διαφάνεια και λογοδοσία.
