Στο Εργαστήριο Nανοτεχνολογίας LTFN του Αριστοτελείου σχεδιάζεται το μέλλον της Ελλάδας

Αυτό που γίνεται στο εργαστήριο Νανοτεχνολογίας του Τμήματος Φυσικής του Αριστοτελείου είναι κάτι που δεν το βλέπεις (ακόμα) παντού.

Η ομάδα των μεταπτυχιακών και διδακτορικών φοιτητών που δουλεύουν σκληρά στα εργαστήρια για να πάνε την επιστήμη πολλά βήματα μπροστά δεν γίνεται εύκολα θέμα, δεν έχει την προβολή που της αξίζει, αλλά αυτήν τη στιγμή φτιάχνει το μέλλον της Ελλάδας πάνω σε κομμάτια διάφανου πλαστικού και δημιουργεί οργανικά ηλεκτρονικά φωτοβολταϊκά με εκτύπωση νανοστρώσεων.

Ένα μέρος αυτής της ομάδας μαζί με τον δρα Σπύρο Κασσαβέτη, μεταδιδακτορικό ερευνητή - ΕΔΙΠ, μέλος του Εργαστηρίου Λεπτών Υμενίων, Νανοσυστημάτων & Νανομετρολογίας (LTFN) συναντήσαμε στη Νέα Παραλία για να μας εξηγήσουν πώς ακριβώς δημιουργούν αυτό το τεχνολογικό θαύμα.

«Είμαστε μέλη του Εργαστηρίου Νανοτεχνολογίας», λέει την ώρα που τα παιδιά βάζουν τις ποδιές και τις μάσκες για τη φωτογράφιση, «και βασικά ασχολούμαστε με νέα, προηγμένα υλικά, εφαρμογές στη νανοτεχνολογία, οργανικά φωτοβολταϊκά τα οποία παράγονται με εκτυπώσιμες τεχνολογίες (όπως παλιά εκτύπωναν μελάνι πάνω στο χαρτί, τώρα μπορούμε και εκτυπώνουμε υλικά κι αυτά βοηθούν να φτιάξουμε φωτοβολταϊκά) και με τη νανο-ιατρική (δηλαδή φτιάχνουμε ειδικά υλικά τα οποία μπορούν να αποδεσμεύσουν το φάρμακο στοχευμένα στους ιστούς που θέλουμε). Ουσιαστικά κάνουμε από τη βασική έρευνα μέχρι την παραγωγή πρωτότυπων προϊόντων.

Η νανοτεχνολογία στην Ελλάδα καλύπτει διάφορους τομείς. Σε κάποια κομμάτια βρισκόμαστε πολύ μπροστά και σε κάποια άλλα αρκετά πίσω σε σχέση με άλλες χώρες. Η νανοτεχνολογία δεν είναι κάτι πολύ μακρινό, τη χρησιμοποιούμε καθημερινά. Π.χ. το smartphone έχει πάνω του νανοτεχνολογία.

Το εργαστήριό μας ίδρυθηκε το 1991 και διευθύνεται από τον καθηγητή Στέργιο Λογοθετίδη (Τμ. Φυσικής, ΑΠΘ). Ανάλογα με την εποχή, στο εργαστήριο είμαστε από 20 μέχρι 30 άτομα, μεταδιδακτορικοί ερευνητές, μεταπτυχιακοί και διαδακτορικοί φοιτητές.

Ο καθηγητής διευθύνει και το διατμηματικό μεταπτυχιακό “Νανοεπιστημές και Νανοτεχνολογίες”. Κάθε καλοκαίρι διοργανώνουμε ένα διεθνές συνέδριο στη Θεσσαλονίκη, το οποίο λέγεται “Νanote xnology” (με το ελληνικό “χ” αντί του “ch”).

Διεξάγεται τα τελευταία 15 χρόνια και σε αυτό συγκεντρώνονται περισσότεροι από 500 ερευνητές απ’ όλο τον κόσμο, οι οποίοι παρουσιάζουν τις τάσεις της εποχής στη νανοτεχνολογία, στα οργανικά και εκτυπώσιμα ηλεκτρονικά και φωτοβολταϊκά, στη νανοϊατρική.

Η νανοτεχνολογία στην Ελλάδα καλύπτει διάφορους τομείς. Σε κάποια κομμάτια βρισκόμαστε πολύ μπροστά και σε κάποια άλλα αρκετά πίσω σε σχέση με άλλες χώρες.

Η νανοτεχνολογία δεν είναι κάτι πολύ μακρινό, τη χρησιμοποιούμε καθημερινά. Π.χ. το smartphone έχει πάνω του νανοτεχνολογία: τα λεντάκια (LEDs) που καταναλώνουν πολύ χαμηλή ενέργεια αποτελούνται από υλικά που ανήκουν στη νανοκλίμακα.

Τα φωτοβολταϊκά είναι πρωτότυπα προϊόντα που φτιάχνουμε στο εργαστήριο, οργανικά και εκτυπώσιμα, τα οποία προσπαθούμε σιγά-σιγά να περάσουμε στην αγορά, να τα εκμεταλλευτούμε και να φέρουμε περισσότερο πλούτο στο πανεπιστήμιο και στο εργαστήριο.

Όσον αφορά τα φωτοβολταϊκά, προσπαθούμε να βρούμε διάφορες εφαρμογές: Έχουν φορητότητα, είναι ελαφριά, μπορείς εύκολα να τα τοποθετήσεις ‒ σε ένα πρόγραμμα που τελειώσαμε πρόσφατα συνεργαζόμενοι με partners από όλη την Ευρώπη, τα προσαρμόσαμε στο Cinquecento της Fiat.

Μπορούν να τοποθετηθούν ακόμα σε κάποια τσάντα και να δώσουν ενέργεια σε ένα κινητό, που δεν χρειάζεται πολύ ρεύμα ‒ δεν είναι ακόμα για μεγαλύτερες εφαρμογές.

Οι τεχνολογίες αυτές είναι αρκετά φτηνές. Όπως τυπώναμε πάνω στο χαρτί την εφημερίδα, τώρα τυπώνουμε νανοστρώματα και ελέγχουμε τι συμβαίνει.

Αυτήν τη στιγμή συντονίζουμε την έρευνα σε δύο μεγάλα ευρωπαϊκά ερευνητικά κέντρα, τα Smart line και Cornet.

Η γνώση που παράγεται παραμένει στο πανεπιστήμιο, οπότε μπορούμε να την εκμεταλλευτούμε και να προχωρήσουμε περισσότερο.

Το εργαστήριο είναι χωρισμένο σε πέντε ομάδες.

Αυτή των Οργανικών Εκτυπώσιμων Ηλεκτρονικών και Φωτοβολταϊκών με επικεφαλής τον δρα Αργύρη Λασκαράκη, την ομάδα nanoengineering της νανοϊατρικής με επικεφαλής τη γιατρό Βαρβάρα Καραγκιοζάκη (σε αυτή την ομάδα δημιουργούν δομές υλικών, στις οποίες μπορούν να ενσωματώσουν φάρμακα και έτσι να τα εισάγουν οργανισμό ‒ το φάρμακο μπορεί να αποδεσμεύεται με τους ρυθμούς που θα επιλέξουμε εμείς, πρόκειται για στοχευμένη ιατρική).

Επίσης, υπάρχει η ομάδα Νανομετρολογίας με επικεφαλής την επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Φυσικής δρα Μ. Γιώτη και η ομάδα που κάνει νανοσωματίδια με επικεφαλής τον δρα Χριστόφορο Γραβαλίδη, η οποία φτιάχνει νανοσωματίδια που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε φωτονικές εφαρμογές, δηλαδή εφαρμογές που “μεταχειρίζονται” το φως.

Τέλος, υπάρχει και η ομάδα τεχνικής υποστήριξης, η οποία με επικεφαλή τον Μιχάλη Χατζίδη συντηρεί τον ειδικό εξοπλισμό του εργαστηρίου και επιμελείται τις ιστοσελίδες του (Στ. Καραμανίδης).

Tο μέλλον θα είναι σίγουρα πολύ διαφορετικό απ’ ότι σήμερα, αρκεί να μη μεγαλώσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Δεν υπάρχει ευελιξία λόγω γραφειοκρατίας, αυτό και κάποια άλλα θέματα μας κρατάνε λίγο πίσω.

Τα υπερνικάμε, όμως. Δυστυχώς, θα υπάρχουν πάντα και γι’ αυτό πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτά».