Πριν δύο εβδομάδες Παπανδρέου-Βενιζέλος συναντήθηκαν με τον επικεφαλής του Insitute of International Finance (IIF), του οργάνου των διεθνών χρηματοπιστωτικών ομίλων, για να συζητήσουν ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους που να διασφαλίζει τα συμφέροντα των πιστωτών.
Ακολούθως το περίφημο γαλλικό σχέδιο συμπύκνωνε τις προσπάθειες των Ευρωπαίων αξιωματούχων να δοθεί μια λύση που να περιορίζει αφενός τους συστημικούς κινδύνους, αφετέρου να προστατεύει τα κεφάλαια που έχουν επενδυθεί. Δύσκολη εξίσωση γιατί ενώ όλοι γνωρίζουν πως για να προστατευθεί το γενικό-καπιταλιστικό- καλό κάποια κεφάλαια πρέπει να θυσιαστούν, κανείς δε θέλει να αυτός που θα θυσιαστεί.
Έτσι οι οίκοι αξιολόγησης δήλωσαν προς κάθε κατεύθυνση πως θα θεωρήσουν χρεοκοπία οποιαδήποτε συμμετοχή ιδιωτών και επιτέθηκαν στην Πορτογαλία υποβαθμίζοντας κατά 4 βαθμίδες τα ομόλογα της και στέλνοντας τα spreads τους σε ελληνικά ύψη.
Σε μια προσπάθεια να παρακάμψουν τις "αξιολογικές" πιέσεις αλλά και να αντιμετωπίσουν συνολικά το πρόβλημα του χρέους, οι ηγέτες της ευρωζώνης μαζί με τον επικεφαλής του IIF πρότειναν έκδοση ευρωομολόγου και επαναγορά ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά (δηλαδή παλιά ομόλογα που δεν τα θέλει κανείς), προτάσεις που πέρυσι η πολιτική ελίτ και τα φερέφωνα της απέρριπταν ως ανεδαφικές.
Φυσικά οι προτεινόμενες αυτές λύσεις, ακόμα κι αν υλοποιηθούν, απέχουν πολύ από το να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, όσο κι αν είναι πιο πολιτικές από τα νεοφιλελεύθερα ιδεολόγηματα. Εφόσον τα μονομερή μέτρα λιτότητας είναι σταθερή αξία και τα δικαιώματα ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων είναι υποδεέστερα από εκείνα των αγορών, δεν μπορεί να γίνεται λόγος για αλλαγή πολιτικής από τη μεριά της Ευρώπης.
Μόνο υπεραισιόδοξοι αναλυτές μπορούν να θεωρήσουν πολιτική αφύπνιση της Ευρώπης τα προτεινόμενα μέτρα και τις ρητορικές αψιμαχίες με τους οίκους αξιολόγησης. Οι ανώδυνες επιπλήξεις προς τους οίκους ικανοποιούν το κοινό αίσθημα και αντανακλούν ίσως μια επιθυμία της ευρωπαϊκής ελίτ να σπάσει το αμερικάνικο μονοπώλιο, όπως και έναν επαναπροσδιορισμό των σχέσεων οικονομίας-πολιτικής.
Όμως μόνο η ρήξη με την οικονομική αρχιτεκτονική που γέννησε την κρίση και ένα κεϊνσιανό σχέδιο θα αποτελούσε πολιτική στροφή (ανεξάρτητα από το αν θα ήταν αποτελεσματικό) κι όχι τα τωρινά ημίμετρα ,αν εφαρμοστούν και δε μείνουν ρητορείες, που έρχονται μάλιστα με καθυστέρηση.
Εξάλλου όλες αυτές οι συζητήσεις εξελίσσονται ενώ ένα νέο κύμα παγκόσμιας ύφεσης είναι προ των πυλών, που θα περιορίσει περισσότερο τα χρονικά περιθώρια και θα οξύνει τις αντιθέσεις ανάμεσα στη "συμπαθή" τάξη των πιστωτών, κι ίσως τότε τα κράτη να κρίνουν πως αν κάτι πρέπει να θυσιαστεί, αυτό ας είναι το όραμα της ενωμένης Ευρώπης.
σχόλια