Οι ισπανικές αρχές εξέδωσαν προειδοποίηση προς τους ναυτικούς ανοικτά της Γαλικίας, όταν φάλαινες όρκες «χτύπησαν» διαδοχικά δύο σκάφη στις 30 Αυγούστου, προκαλώντας ζημιές που ανάγκασαν τις αρχές να διασώσουν τα εγκλωβισμένα πληρώματα.
Τα πρόσφατα περιστατικά είναι τα τελευταία μιας σειράς εκατοντάδων παρόμοιων συμβάντων που καταγράφονται από το 2020, όταν αυτή η ίδια ομάδα, που αριθμεί περίπου 40 όρκες, ξεκίνησε να χτυπά σκάφη, εστιάζοντας κυρίως στην καταστροφή των πηδαλίων.
Δεν υπάρχουν αναφορές για τραυματισμούς, ωστόσο, το κοπάδι έχει βυθίσει αρκετά σκάφη και έχει αχρηστεύσει πολλά άλλα. Διάφορες θεωρίες έχουν διατυπωθεί για τα κίνητρα των όρκων, αλλά πολλοί επιστήμονες θεωρούν ότι πρόκειται πιθανότατα για μια επίκτητη συμπεριφορά, που υποδηλώνει απλώς διασκέδαση για τα ζώα.
«Δεν πρόκειται για επιθέσεις· είναι σχεδόν σίγουρα παιχνίδι», λέει η Ναόμι Ρόουζ, επιστήμονας θαλάσσιας βιολογίας στο Animal Welfare Institute. «Ο στόχος είναι να σπάσουν το πηδάλιο. Δεν είναι να βυθίσουν το σκάφος. Δεν είναι να τραυματίσουν κανέναν. Δεν είναι εκδίκηση. Πιστέψτε με: αν ήθελαν να βυθίσουν τα σκάφη, θα το έκαναν. Είναι πραγματικά πολύ έξυπνες».
Σχεδόν όλα τα χτυπήματα συμβαίνουν σε βαθιά νερά, μακριά από τις ακτές, όπου οι όρκες βρίσκουν την κύρια τροφή τους, τον τόνο bluefin. Όμως οι αλληλεπιδράσεις του περασμένου Σαββατοκύριακου σημειώθηκαν σε ρηχές εκβολές ποταμών, γεγονός που υποδηλώνει ότι η ομάδα εξερευνά νέες περιοχές.
Τον περασμένο μήνα, σκάφος του Bottlenose Dolphin Research Institute εντόπισε τις όρκες να κυνηγούν χταπόδια που ζουν σε πιο ρηχά νερά. Η παρατήρηση αυτή ίσως εξηγεί γιατί η αγέλη δοκίμαζε να εισχωρήσει σε παράκτιους κόλπους, αν και απαιτείται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθεί η σύνδεση.
«Είναι πιθανό οι όρκες να κυνηγούν θηράματα σε παράκτια νερά, όπως κάνουν και σε άλλα μέρη του κόσμου», υποστηρίζει ο Άλεξ Ζερμπίνι, ανώτερος επιστήμονας στο Cooperative Institute for Climate, Ocean and Ecosystem Studies του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον.
Ωστόσο, όπως προσθέτει, «οι αλληλεπιδράσεις συμβαίνουν κυρίως σε πιο ανοιχτά νερά, όπου το βάθος είναι συνήθως μεγαλύτερο από 50 μέτρα. Δεν έχω δει καμία ένδειξη ότι έχουν μετατοπίσει το φυσικό τους περιβάλλον ώστε πλέον να κατοικούν σε πιο παράκτιες περιοχές».
Η «παράδοση» του χτυπήματος πηδαλίων φαίνεται πως ήρθε για να μείνει
Οι όρκες είναι εξαιρετικά έξυπνα ζώα και από τα ελάχιστα στη Γη που παράγουν πολιτισμό, μεταδίδοντας τις παραδόσεις τους και τις συμπεριφορές τους, από γενιά σε γενιά. Κάποιες καινοτομίες είναι παροδικές μόδες, όπως η παράξενη «μόδα του σολομού-καπέλου», όπου οι όρκες φορούσαν νεκρούς σολομούς στο κεφάλι τους. Όμως η «παράδοση» του χτυπήματος πηδαλίων φαίνεται πως ήρθε για να μείνει.
«Μερικές από αυτές τις φάλαινες μεγαλώνουν με αυτό το παιχνίδι», λέει η Ρόουζ. «Δυστυχώς φοβάμαι ότι, καθώς έχουμε φτάσει στο 2025 και συνεχίζουν να το κάνουν, γίνεται πλέον πολιτισμικό στοιχείο αυτού του πληθυσμού».
Το να σε χτυπά όρκα είναι φυσικά τρομακτικό για τους ναυτικούς, ειδικά όταν τα ζώα προκαλούν ζημιές ή και βυθίζουν σκάφη. Στα περιστατικά του περασμένου Σαββατοκύριακου, οι όρκες χτύπησαν ένα γιοτ και κατέστρεψαν σχεδόν το πηδάλιο άλλου σκάφους. Παρότι αυτά ήταν τα μόνα που υπέστησαν σοβαρές ζημιές, οι όρκες παρακολούθησαν και άλλα σκάφη πριν παρέμβει περιπολικό.
«Η αλήθεια είναι ότι φοβηθήκαμε πολύ… όταν συνειδητοποιήσαμε ότι οι όρκες χτυπούσαν το σκάφος», είπε μέλος πληρώματος, σύμφωνα με την Independent.
Καθώς αυτά τα περιστατικά φαίνεται να αποτελούν τη νέα κανονικότητα στην περιοχή, επιστήμονες, ναυτικοί και αρχές καλούνται να βρουν λύσεις προσαρμογής. Προς αυτή την κατεύθυνση, ο Ζερμπίνι, η Ρόουζ και πολλοί άλλοι ειδικοί συμμετείχαν πέρυσι σε εργαστήριο που κατέθεσε συστάσεις στη Διεθνή Επιτροπή Φαλαινοθηρίας.
Η έκθεση προειδοποίησε αυστηρά κατά της επίθεσης στις όρκες, καθώς ο συγκεκριμένος πληθυσμός είναι υπό εξαφάνιση και είναι παράνομο να τις βλάπτει ή να τις σκοτώνει κανείς. Ορισμένοι ναυτικοί έχουν καταγραφεί να πετούν κροτίδες στα ζώα, και να καταφεύγουν σε ένα συνδυασμό άλλων επικίνδυνων για το είδος πρακτικών, κάτι που σύμφωνα με την έκθεση «δεν είναι μόνο αναποτελεσματικό αλλά ίσως ενισχύει τη συμπεριφορά και αυξάνει τη σοβαρότητα των ζημιών στα σκάφη».
Αντίθετα, οι ναυτικοί θα πρέπει να παραμένουν ήρεμοι και σιωπηλοί και να προσπαθούν να απομακρύνονται από τις όρκες. Η χρήση θορύβου για την απομάκρυνσή τους πρέπει να επιχειρείται μόνο σε ακραίες περιπτώσεις, καθώς η παρατεταμένη έκθεση μπορεί να τις εξοικειώσει. Το ισπανικό Υπουργείο Περιβάλλοντος εξετάζει την προσθήκη ειδικών επιφανειών ή αιχμών στα πηδάλια, ώστε να αποτρέπεται η καταστροφή τους, ενώ παράλληλα οι αρχές εργάζονται για την παροχή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο σχετικά με τις κινήσεις του κοπαδιού, ώστε τα σκάφη να μπορούν να τις αποφεύγουν.
«Δεν είναι πρόβλημα των φαλαινών, είναι πρόβλημα των ανθρώπων», καταλήγει η Ρόουζ. «Εκεί ζουν. Αυτό είναι το σπίτι τους όλο το 24ωρο. Εμείς απλώς περνάμε από μέσα. Είμαστε στο σαλόνι τους. Είμαστε οι φιλοξενούμενοι. Αυτό είναι απλώς το κόστος του ναυτικού ταξιδιού».
Με πληροφορίες από National Geographic
