Ευθύμης Λέκκας: «Θα πρέπει να αρχίσουμε να συνηθίζουμε την εκδήλωση ακραίων φαινομένων»

Ευθύμης Λέκκας: «Θα πρέπει να αρχίσουμε να συνηθίζουμε την εκδήλωση ακραίων φαινομένων» Facebook Twitter
Θα πρέπει να αρχίσουμε να συνηθίζουμε την εκδήλωση ακραίων φαινομένων. Το βέβαιο είναι ότι χρειάζεται να προσαρμοστούμε στα δεδομένα που επιβάλλει η φύση και όχι να αντιδρούμε.
0

Η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, οι διαφοροποιήσεις στις κλιματικές συνθήκες όλου του πλανήτη, οι φυσικές καταστροφές που εμφανίζονται με αυξανόμενη συχνότητα, η άνοδος της παγκόσμιας μέσης στάθμης της θάλασσας αλλά και η καταστροφή των δασών από τις αυξανόμενες πυρκαγιές συνθέτουν τη νέα πραγματικότητα με έντονα τα σημάδια της κλιματικής αλλαγής.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο όγκος των πάγων που έλιωσαν στον Αρκτικό Ωκεανό ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος στην ιστορία της καταγραφής τους, ενώ είχαμε καύσωνες στη Σιβηρία και πολυήμερες πυρκαγιές σε περιοχές όπως η Καλιφόρνια. Την ίδια στιγμή, στη χώρα μας το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουμε δει την εκδήλωση ακραίων φαινομένων, όπως κυκλώνες, καύσωνες και έντονα πλημμυρικά φαινόμενα.

Ποια είναι τα αίτια και ποιες οι συνέπειες; Με ποιους τρόπους μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις ακραίες καιρικές συνθήκες; Και ποιες οι επιπτώσεις της πανδημίας στο περιβάλλον; Απαντά ο καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμης Λέκκας.

— Είδαμε την εξέλιξη ενός σαρωτικού φαινομένου όπως ο Ιανός, που δεν έχουμε συνηθίσει στην Ελλάδα. Πώς το εξηγείτε; Ποια ήταν τα αίτια που οδήγησαν στις πρόσφατες καταστροφές στην Εύβοια, στο Ιόνιο και στην Καρδίτσα;

Τα τελευταία χρόνια τα ακραία φυσικά φαινόμενα και οι κυκλώνες αποκτούν ολοένα αυξανόμενη ένταση. Πράγματι, οι έντονες καιρικές συνθήκες συσχετίζονται με την κλιματική κρίση και προβλέπεται να εμφανίζονται με διαρκώς μεγαλύτερη συχνότητα. Η κοινή συνισταμένη όλων των φαινομένων που είδαμε τελευταία στη χώρα μας, πέρα από τις διαφορετικές παραμέτρους του καθενός ξεχωριστά, εντοπίζεται στα υψηλά ποσοστά βροχόπτωσης.

Ειδικότερα όσον αφορά την περιοχή της Καρδίτσας, ο κυριότερος λόγος των πλημμυρών ήταν η συνάντηση δύο συστημάτων με διαφορετικές θερμοκρασίες που εξελίχθηκε στην ημιορεινή περιοχή της νότιας Θεσσαλίας. Επίσης, η περιοχή χαρακτηρίζεται από μικρές υδρολογικές λεκάνες που αποφορτίζουν το νερό στα ποτάμια του Πάμισου, του Σοφαδίτη και του Πορταϊκού. Υπολογίσαμε ότι περίπου 2,5 εκατομμύρια όγκοι νερού κατέκλυσαν την πεδινή περιοχή, με αποτέλεσμα να μην μπορούν οι ποταμοί να αποφορτίσουν το νερό στην κανονική τους όχθη και το νερό να διοχετευτεί στην πόλη της Καρδίτσας.


Στην Εύβοια υπήρξαν πολλές και έντονες διαβρώσεις των εδαφών των γεωλογικών σχηματισμών. Επίσης, είχαμε ταχεία συγκέντρωση μεγάλων ποσοτήτων νερού, ενώ σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι ανθρώπινες παρεμβάσεις και οι δραστηριότητες στις κοίτες και όχθες των ποταμών. Μάλιστα, οι τρεις λεκάνες απορροής έχουν έκταση 400 τ.χλμ. Πρόκειται για τη λεκάνη των Ψαχνών, των Πολιτικών και του ποταμού Λήλαντα. Στο δέλτα του Λήλαντα έχουν αναπτυχθεί ιστοί με αυθαίρετους οικισμούς, μια ολόκληρη πόλη.

Επομένως, ή θα πρέπει να γκρεμίσουμε όλες τις κατασκευές ή αυτές οι καταστροφές θα γίνονται συστηματικά. Παράλληλα, τα καμένα δάση και οι περιοχές δεν ήταν σε θέση να εμποδίσουν τα νερά.

Τους κινδύνους που προέρχονται από τα ίδια τα φυσικά φαινόμενα προφανώς και δεν μπορούμε να τους αποφύγουμε. Αυτό που μπορούμε να βελτιώσουμε είναι η τρωτότητα, είτε αφορά έργα υποδομής είτε τη δική μας παρουσία στο περιβάλλον.


— Με ποιους τρόπους μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και να διαχειριστούμε τις επόμενες καταστροφές και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής;

Θα πρέπει να αρχίσουμε να συνηθίζουμε την εκδήλωση ακραίων φαινομένων. Το βέβαιο είναι ότι χρειάζεται να προσαρμοστούμε στα δεδομένα που επιβάλλει η φύση και όχι να αντιδρούμε. Ουσιαστικά, πρώτα απ' όλα θα πρέπει να γίνει αναδιαμόρφωση και επικαιροποίηση των σχεδίων της Πολιτικής Προστασίας, αξιοποιώντας την επιστημονική πρόοδο.

Επίσης, είναι προφανές ότι θα πρέπει να υπάρξει ένας άλλος σχεδιασμός και αλλαγή φιλοσοφίας για τα έργα που απαιτούνται, ώστε να αποφεύγονται οι καταστροφές από πλημμύρες. Κι αυτό κρίνεται απαραίτητο από τη στιγμή που ήδη αντιμετωπίζουμε νέους τύπους κινδύνων που οδηγούν σε φαινόμενα, των οποίων η ένταση και η έκταση διαφοροποιούνται, δημιουργώντας ένα εξαιρετικά σύνθετο περιβάλλον αντιμετώπισης.

Ουσιαστικά, πρέπει να εστιάσουμε στις καινοτόμες δράσεις διαχείρισης των επιπτώσεων. Επιπρόσθετα, ο πληθυσμός δεν είναι ούτε εκπαιδευμένος ούτε εξοικειωμένος, με αποτέλεσμα να μην αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο που συνιστούν οι πλημμύρες. Τους κινδύνους που προέρχονται από τα ίδια τα φυσικά φαινόμενα προφανώς και δεν μπορούμε να τους αποφύγουμε. Αυτό που μπορούμε να βελτιώσουμε είναι η τρωτότητα, είτε αφορά έργα υποδομής είτε τη δική μας παρουσία στο περιβάλλον. Είναι γεγονός ότι ως κοινωνία δεν είμαστε προετοιμασμένοι για αντίστοιχες περιπτώσεις, όπως είμαστε π.χ. για τους σεισμούς.


— «Ήταν μια τρελή χρονιά, με τον πάγο σε επίπεδα χαμηλού ρεκόρ, καύσωνες στη Σιβηρία και τεράστιες πυρκαγιές δασών. Η χρονιά 2020 θα μείνει στην Ιστορία ως σημείο αναφοράς» γράφτηκε στον διεθνή Τύπο. Ποια είναι η δική σας άποψη;

Χρονιά-ρεκόρ δεν νομίζω ότι είναι, αλλά το ότι τα έντονα καιρικά φαινόμενα συνεχώς αυξάνονται είναι μια πραγματικότητα. Μπαίνουμε σε μια νέα εποχή κατά την οποία τα φαινόμενα ενισχύονται και επιταχύνονται. Άρα, πέρα από τη διαχείρισή τους από τις κρατικές δομές, θα πρέπει να αναπτυχθεί το αίσθημα της ατομικής και ομαδικής πρωτοβουλίας διαχείρισης αυτών των φαινομένων. Δηλαδή ο καθένας πρέπει να αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί.


— Πολλοί τονίζουν ότι η πανδημία ήρθε να επιβεβαιώσει την εμφάνιση νέων κινδύνων και καταστροφών, άγνωστων έως σήμερα. Συμφωνείτε;

Νομίζω ότι αυτό που θα δημιουργήσει η πανδημία είναι η αλληλεπίδραση μεταξύ των κρίσεων. Για παράδειγμα, όταν μια πόλη έχει επιβαρυνθεί με τον κορωνοϊό και ταυτόχρονα παρουσιάζονται σε αυτήν έντονα πλημμυρικά φαινόμενα, αυτό θα δημιουργήσει ιδιαίτερες δυσκολίες στον κρατικό μηχανισμό και στα σχέδια της Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Στην Καρδίτσα, με τις διακοπές του νερού και του ρεύματος, αλλά και με τον συγχρωτισμό, πώς είναι δυνατόν να λάβεις τα απαραίτητα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας;

Το ίδιο μπορεί να συμβεί και στην περίπτωση ενός σεισμού. Με λίγα λόγια, θα κληθούμε να διαχειριστούμε πολλαπλές κρίσεις που θα ξεσπούν παράλληλα.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Περιβάλλον
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Σιέρα Νεβάδα: Οι παγετώνες της Καλιφόρνια θα εξαφανιστούν για πρώτη φορά στην ιστορία

Περιβάλλον / Σιέρα Νεβάδα: Οι παγετώνες της Καλιφόρνια θα εξαφανιστούν για πρώτη φορά στην ιστορία

Νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι οι παγετώνες της Σιέρα Νεβάδα, μερικοί ηλικίας δεκάδων χιλιάδων ετών, θα εξαφανιστούν πλήρως μέχρι τον επόμενο αιώνα, με δραματικές οικολογικές και συμβολικές συνέπειες για τη Δυτική Αμερική
LIFO NEWSROOM
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΥΠΕΡΘΕΡΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Περιβάλλον / Διατροφή και κλιματική κρίση: Το φαγητό θερμαίνει τον πλανήτη

Η παγκόσμια διατροφή ευθύνεται για το 1/3 των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου - Οι επιστήμονες της EAT-Lancet προτείνουν φυτοφαγικές διατροφές για να σωθούν 15 εκατ. ζωές και να μειωθεί η κλιματική κρίση
LIFO NEWSROOM
«Η φύση μάς θέλει στην ίδια ομάδα»: 11 περιβαλλοντικές οργανώσεις ενώνονται για την προστασία της άγριας ζωής στην Ελλάδα

Περιβάλλον / «Η φύση μάς θέλει στην ίδια ομάδα»: 11 περιβαλλοντικές οργανώσεις ενώνονται για την προστασία της άγριας ζωής στην Ελλάδα

Η Ελλάδα φιλοξενεί περισσότερα από 27.000 καταγεγραμμένα είδη ζώων, εκ των οποίων περίπου 4.000 είναι ενδημικά. Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή και οι ανθρώπινες δραστηριότητες ωθούν την άγρια ζωή στα όριά της
LIFO NEWSROOM
ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΝΘΡΑΚΑΣ

Περιβάλλον / Ανανεώσιμη ενέργεια: Η παγκόσμια παραγωγή ξεπερνά για πρώτη φορά την παραγωγή ενέργειας από άνθρακα

Έκθεση διαπιστώνει ότι η ρεκόρ επέκταση της ηλιακής ενέργειας και η σταθερή αύξηση της αιολικής ενέργειας θα οδηγήσουν τον κόσμο στην απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα το 2025
LIFO NEWSROOM
Η Ευρώπη «τσιμεντώνεται»: Χάθηκαν 9.000 τ.χλμ. πρασίνου σε πέντε χρόνια

Περιβάλλον / Η Ευρώπη «τσιμεντώνεται»: Χάθηκαν 9.000 τ.χλμ. πρασίνου σε πέντε χρόνια

Η Ευρώπη χάνει 600 γήπεδα ποδοσφαίρου πράσινης γης την ημέρα, σύμφωνα με μεγάλη έρευνα - Δάση, καλλιέργειες και φυσικά οικοσυστήματα θυσιάζονται για δρόμους, γκολφ και εργοστάσια, απειλώντας το μέλλον του περιβάλλοντος και της τροφής μας
LIFO NEWSROOM
Συναγερμός για την κλιματική κρίση: 80% των οικοτόπων της Ευρώπης καταρρέουν – Τι σημαίνει για το μέλλον

Περιβάλλον / Συναγερμός για την κλιματική κρίση: 80% των οικοτόπων της Ευρώπης καταρρέουν – Τι σημαίνει για το μέλλον

Έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος προειδοποιεί ότι η κλιματική κρίση και η απώλεια βιοποικιλότητας απειλούν την ευημερία και την ποιότητα ζωής στην Ευρώπη, με το 80% των οικοτόπων σε κακή κατάσταση και τους στόχους του 2030 να ξεφεύγουν από την πορεία τους
LIFO NEWSROOM
Σπάνιος πορτοκαλί αστακός που βρέθηκε σε σούπερ μάρκετ της Νέας Υόρκης επέστρεψε στη θάλασσα

Περιβάλλον / Σπάνιος πορτοκαλί αστακός που βρέθηκε σε σούπερ μάρκετ της Νέας Υόρκης επέστρεψε στη θάλασσα

Ο σπανιότητας «ένας στα 30 εκατομμύρια» αστακός γλίτωσε από το μενού και απελευθερώθηκε στο Long Island, αφού εντοπίστηκε σε ένα παντοπωλείο της βόρειας Νέας Υόρκης
LIFO NEWSROOM