Σήμερα Πέμπτη, μαθητές ΣΤ' Δημοτικού και Γ' Γυμνασίου σε σχολεία όλης της χώρας, συμμετέχουν στις εξετάσεις PISA, ενώ ταυτόχρονα αντιδρούν στη διεξαγωγή τους οι εκπαιδευτικοί, μέσω των συνδικαλιστικών τους οργάνων.
Το πρόγραμμα Pisa είναι το Διεθνές Πρόγραμμα για την Αξιολόγηση των Μαθητών - PISA (Programme for International Student Assessment) του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Διεξάγεται σε διάφορες χώρες του κόσμου, πραγματοποιείται κάθε τρία χρόνια και εξετάζει τρία γνωστικά αντικείμενα: Κατανόηση Κειμένου, Μαθηματικά και Φυσικές Επιστήμες, καθώς και τις δεξιότητες των μαθητών στη Λύση Προβλήματος. Σε αυτό συμμετέχουν 15χρονοι μαθητές, ωστόσο στην Ελλάδα, διεξάγεται και μία ελαφριά διαφοροποίησή του, κατά την οποία εξετάζονται και μαθητές της ΣΤ' Δημοτικού (12χρονοι).
Στις εξετάσεις αυτές αντιδρούν οι εκπαιδευτικοί, καταγγέλλοντας τες ως προσπάθεια κατηγοριοποίησης των δημόσιων σχολείων, ενώ μετά από αίτημα της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΔΟΕ) και της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ), η Ανώτατη Διοίκηση Ενώσεων Δημοσίων Υπαλλήλων ΑΔΕΔΥ προκηρύχθηκε στάση εργασίας για σήμερα, Πέμπτη, για τις πρώτες τέσσερις ώρες του προγράμματος, τόσο για την πρωτοβάθμια όσο και για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η στάση εργασίας ωστόσο κρίθηκε παράνομη και καταχρηστική.
Εξετάσεις Pisa: Τι είναι
Όπως ανακοινώθηκε στις από το υπουργείο Παιδείας τον Δεκέμβριο: «Η συγκεκριμένη έρευνα θα διεξαχθεί το διάστημα 17/3-11/4/2025. Από την Ελλάδα θα συμμετάσχουν συνολικά 245 σχολεία, εκ των οποίων 230 είναι δημόσια και 15 ιδιωτικά. Το σύνολο των μαθητών και των μαθητριών που αναμένεται να λάβουν μέρος ξεπερνούν τις 9.000, ενώ τα σχολεία του δείγματος επιλέχθηκαν με αυστηρές μεθόδους δειγματοληψίας, ώστε να εξασφαλιστεί η αντιπροσωπευτικότητά τους σε επίπεδο μαθητών/μαθητριών και σχολείων ανά τη χώρα. Στην έρευνα PISA2025 θα αξιολογηθούν γνώσεις και κυρίως δεξιότητες των 15χρονων μαθητών και μαθητριών σε περισσότερες από 80 χώρες στην κατανόηση κειμένου, τα μαθηματικά και τις φυσικές Επιστήμες (πεδίο έμφασης στον παρόντα κύκλο), καθώς σε νέα πεδία όπως τα Αγγλικά (Foreign, Language Assessment) και η μάθηση στον ψηφιακό κόσμο (Learning in Digital World). Η έρευνα παρέχει πολύτιμα δεδομένα όχι μόνο για το επίπεδο των μαθητών και των μαθητριών που συμμετέχουν αλλά και για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών συστημάτων».
Στον κύκλο του PISA για το 2012 συμμετείχαν συνολικά 67 χώρες και έκτοτε ο αριθμός αυτός διαφοροποιείται ελαφρώς. Η επιλογή των σχολείων γίνεται από ανεξάρτητο εξειδικευμένο οργανισμό της Διεθνούς Κοινοπραξίας, με τη χρήση ειδικού λογισμικού και βάσει κοινών για όλες τις χώρες επιστημονικών προδιαγραφών.
Το Πρόγραμμα PISA συντονίζεται από τη Γραμματεία του ΟΟΣΑ και το Συμβούλιο Διοίκησης του PISA (PISA Governing Board), στο οποίο συμμετέχουν εκπρόσωποι όλων των συμμετεχουσών χωρών. Η υλοποίηση της έρευνας ανατίθεται σε Διεθνή Κοινοπραξία επιστημονικών φορέων, υπεύθυνη για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή της, με βάση αυστηρά επιστημονικά πρότυπα και διαδικασίες ποιοτικού ελέγχου. Κάθε χώρα διαθέτει επίσης το δικό της Εθνικό Κέντρο PISA, που αναλαμβάνει τον τοπικό συντονισμό.
Το PISA μελετά το επίπεδο Κατανόησης Κειμένου, καθώς και τον μαθηματικό και επιστημονικό εγγραμματισμό των μαθητών. Η αξιολόγηση επικεντρώνεται στο κατά πόσο οι μαθητές μπορούν να εφαρμόσουν τις γνώσεις και δεξιότητες που απέκτησαν στο σχολείο σε καταστάσεις της καθημερινής ζωής, χωρίς να εξετάζεται συγκεκριμένη διδακτέα ύλη.
Pisa: Ποια πρόσθετα στοιχεία συλλέγονται;
Μέσω του Ερωτηματολογίου Μαθητή, συγκεντρώνονται πληροφορίες για το κοινωνικό, μορφωτικό και οικογενειακό υπόβαθρο των μαθητών, καθώς και για τις στάσεις τους απέναντι στη μάθηση. Με το Ερωτηματολόγιο Σχολείου, που συμπληρώνεται από τους διευθυντές, καταγράφονται στοιχεία για το μέγεθος, τη δομή και τη λειτουργία των σχολείων. Οι πληροφορίες συμβάλλουν στην ανάλυση των παραγόντων που σχετίζονται με την επίδοση των μαθητών.
Οι ερωτήσεις των δοκιμίων προέρχονται τόσο από τις προτάσεις των χωρών όσο και από εκείνες της Διεθνούς Κοινοπραξίας. Όλες οι ερωτήσεις αξιολογούνται με επιστημονικά κριτήρια και εγκρίνονται ομόφωνα, ώστε να διασφαλιστεί η πολιτισμική ουδετερότητα. Κατά τη δοκιμαστική φάση, ερωτήσεις που κρίνονται υπερβολικά δύσκολες ή εύκολες αφαιρούνται από το τελικό υλικό. Το δοκίμιο Γραπτής Αξιολόγησης στις εξετάσεις Pisa δεν βασίζεται σε συγκεκριμένη διδακτέα ύλη. Αντίθετα, αξιολογεί την ικανότητα εφαρμογής γνώσεων και δεξιοτήτων σε πραγματικές συνθήκες, κυρίως στους τομείς των μαθηματικών, των φυσικών επιστημών και της κατανόησης κειμένου.
Εξετάσεις Pisa: Γιατί αντιδρούν οι εκπαιδευτικοί
Στην ανακοίνωσή της, η ΟΛΜΕ, αναφέρει, ότι απορρίπτει «την προσπάθεια κατηγοριοποίησης των σχολείων».
Αναλυτικά η ανακοίνωση:
Ακυρώνουμε τις εξετάσεις τύπου PISA στην πράξη! Απορρίπτουμε την προσπάθεια κατηγοριοποίησης και υποβάθμισης των δημόσιων σχολείων! Η πολιτική ηγεσία του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α., αγνοώντας πλήρως κάθε παιδαγωγική προσέγγιση και αδιαφορώντας για τις αρνητικές συνέπειες, επιμένει για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά να επιβάλει τις διαγνωστικές εξετάσεις τύπου PISA.
Με την Υπουργική Απόφαση (48879/ΓΔ4/2025), ορίζονται και φέτος 304 Δημοτικά Σχολεία και 314 Γυμνάσια, στα οποία θα διεξαχθούν οι εξετάσεις στις 22 Μαΐου, στη ΣΤ’ Δημοτικού και στη Γ’ Γυμνασίου.
Αλήθεια τι ακριβώς βελτιώθηκε στα σχολεία κατά τη διάρκεια των τριών χρόνων εφαρμογής των εξετάσεων αυτών;
- Μήπως αναβαθμίστηκαν οι υποδομές των σχολικών μονάδων;
- Μήπως μειώθηκε ο αριθμός των μαθητών/τριών ανά τμήμα;
- Μήπως μειώθηκαν τα κενά στα σχολεία με μόνιμο εκπαιδευτικό προσωπικό;
- Μήπως εξασφαλίστηκε σταθερή παράλληλη στήριξη για τα παιδιά που τη χρειάζονται;
- Μήπως ενισχύθηκε η ειδική αγωγή και η ψυχοκοινωνική στήριξη των μαθητών/τριών;
- Μήπως ακούστηκε, έστω για μία φορά, η φωνή των εκπαιδευτικών στην εκπαιδευτική πολιτική;
- Η απάντηση είναι απλή: Τίποτε από αυτά δεν έγινε. Αν κάτι βελτιώθηκε είναι η επικοινωνιακή τακτική της κυβέρνησης.
Η προσπάθεια της να παραπλανά μαθητές/τριες και γονείς, προβάλλοντας την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος. Πρόκειται για μια διαδικασία που δεν στοχεύει στην ενίσχυση των σχολείων, αλλά στη δημιουργία μιας επίπλαστης εικόνας «μέτρησης αποτελεσμάτων», χρήσιμης μόνο για να προωθηθούν ταξικές αναδιαρθρώσεις. Αυτές προωθούνται με συνεχείς εξετάσεις-λαιμητόμο που μειώνουν τον μαθητικό πληθυσμό, με κόφτες όπως η Ε.Β.Ε. που μειώνει δραματικά τους εισακτέους στα ΑΕΙ, με ιδιαίτερη αυστηροποίηση των ποινών τόσο για μαθητές/τριες όσο και για εκπαιδευτικούς.
Μέσω αυτών των εξετάσεων, εμπεδώνεται ο κοινωνικός ανταγωνισμός, η λογική του «όλοι εναντίον όλων» και ανοίγει ο δρόμος για την κατηγοριοποίηση των σχολείων, με βάση «επιδόσεις» που δεν αντανακλούν την πραγματική εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά τις κοινωνικές ανισότητες.
Οι εξετάσεις διαγνωστικού χαρακτήρα σε εθνικό επίπεδο δεν είναι ούτε ουδέτερες ούτε «αθώες»!
Εντάσσονται στο συνολικό αντιδραστικό σχεδιασμό της κυβέρνησης, που επιχειρεί να επιβάλει ένα σύστημα αξιολόγησης για τους/τις εκπαιδευτικούς και τις σχολικές μονάδες, με στόχο την κατηγοριοποίησή τους. Αποτελούν εργαλείο των αντιεκπαιδευτικών σχεδίων του Ο.Ο.Σ.Α. για την εκπαίδευση και επιχειρούν την αλλαγή του χαρακτήρα του δημόσιου σχολείου σε μηχανισμό ταξικής επιλογής, αποκλεισμού,κατηγοριοποίησης και υποβάθμισης.
Με εργαλείο αυτές τις εξετάσεις, το Υπουργείο επιχειρεί:
- να ενισχύσει τον ασφυκτικό έλεγχο πάνω στις σχολικές πρακτικές και την καθημερινή διδασκαλία
- να επιβάλει κριτήρια «αποτελεσματικότητας» αποσυνδεδεμένα από την ουσία της παιδαγωγικής
- να απαξιώσει ακόμη περισσότερο τον παιδαγωγικό ρόλο των εκπαιδευτικών
- να μετακυλίσει τις ευθύνες του για τα προβλήματα της δημόσιας εκπαίδευσης σε μαθητές/τριες και εκπαιδευτικούς
Η αντίθεσή μας στις εξετάσεις PISA δεν είναι άρνηση της «αποτίμησης» του εκπαιδευτικού συστήματος, αλλά αντίθεση στην εκπαιδευτική πολιτική που μετατρέπει τα σχολεία σε μηχανισμούς μετρήσεων και κατηγοριοποίησης και αποκλεισμού.
Υπερασπιζόμαστε το σχολείο ως χώρο καλλιέργειας γνώσης και παιδείας για όλους κι όλες χωρίς αποκλεισμούς ,ενάντια στον κατακερματισμό της εκπαίδευσης και την εμπορευματοποίηση της γνώσης. Δεν δεχόμαστε την υποκατάσταση της ουσιαστικής μάθησης με την προώθηση δεξιοτήτων που εξυπηρετούν μόνο τις ανάγκες της αγοράς.
Η πολιτική ηγεσία του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. γνωρίζει πολύ καλά τις ανάγκες της δημόσιας εκπαίδευσης, αλλά επιλέγει να αγνοεί την πραγματικότητα που βιώνουν καθημερινά εκπαιδευτικοί και γονείς. Κανείς δεν χρειάζεται εξετάσεις τύπου PISA για να καταλάβει τα σοβαρά προβλήματα του εκπαιδευτικού συστήματος.
Αν η κυβέρνηση ήθελε πραγματικά να βελτιώσει την εκπαίδευση, θα είχε ήδη υλοποιήσει τις προτάσεις της ΟΛΜΕ για τα τεράστια προβλήματα που πλήττουν τα σχολεία.
Υπερασπιζόμαστε το δωρεάν δημόσιο σχολείο, τον παιδαγωγικό μας ρόλο και τα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών/τριών μας.
Απορρίπτουμε την προσπάθεια κατηγοριοποίησης των σχολείων! Ακυρώνουμε τις εξετάσεις PISA στην πράξη!
- Κηρύσσουμε πανελλαδική 3ώρη διευκολυντική στάση εργασίας από τις 8:00 έως τις 11:00, στις 22 Μαΐου, ημέρα διεξαγωγής των εξετάσεων και καλούμε τις ΕΛΜΕ να κηρύξουν 3ωρες επιπλέον διευκολυντικές στάσεις από τις 11:00 έως τις 14:00 προκειμένου να ακυρώσουμε τις εξετάσεις κατηγοριοποίησης και αποκλεισμού.
- Καλούμε τις ΕΛΜΕ της χώρας να προβούν σε κοινές ενημερώσεις – συζητήσεις με τις ενώσεις – συλλόγους γονέων και συλλόγους διδασκόντων/ουσών, ώστε να απορρίψουν τη συμμετοχή στις εξετάσεις.
- Καλούμε τους/τις εκπαιδευτικούς σε όλη τη χώρα να συμμετέχουν μαζικά στις κινητοποιήσεις προκειμένου να αποτραπεί η περαιτέρω υποβάθμιση του δημόσιου σχολείου.
Απαιτούμε το ΥΠΑΙΘΑ να σταματήσει τις επικοινωνιακές και ταξικές πολιτικές και να εκκινήσει ουσιαστικό διάλογο με βάση τις τεκμηριωμένες προτάσεις της ΟΛΜΕ.
