Ρομπότ, ζόμπι και ο «πατέρας» των εμπορικών κέντρων, Βίκτορ Γκρούεν στις συνθέσεις της Μυρτώς Σταμπούλου

Ρομπότ, ζόμπι και ο «πατέρας» των εμπορικών κέντρων, Βίκτορ Γκρούεν στις συνθέσεις της Μυρτώς Σταμπούλου Facebook Twitter
Μυρτώ Σταμπούλου, Ελεγχόμενη έκρηξη
0

— Γιατί ονόμασες την έκθεσή σου «The Gruen Effect»;

Τα έργα αυτής της τριετίας έχουν τις ρίζες τους στις σκέψεις και στην οργή μου ενάντια στις εξουσιαστικές δομές, την κατασκευή και επιτέλεση έμφυλων ρόλων, την καταστολή κάθε προσπάθειας μετακίνησης απ' αυτά αλλά και την ανάγκη για επιβίωση, επαφή και αισθαντικότητα μέσα σε αυτές τις συνθήκες.

Ο γενικός τίτλος της έκθεσης, τον οποίο αποφάσισα αφού είχα ολοκληρώσει τα έργα και τους επιμέρους τίτλους, βάζει τα υβριδικά τοπία και πλάσματα των σχεδίων μέσα στο περιβάλλον της εμπορευματοποίησης και φαινομενικής ασφάλειας, άνεσης και αποχαύνωσης του εμπορικού κέντρου.

— Διαβάζω ότι για χρόνια έκανες έρευνα πάνω στα εμπορικά κέντρα. Tι περιλάμβανε;

Συνέκρινα την αισθητική των εμπορικών κέντρων με το Second Life, με έρευνες της ΝASΑ για αποικίες στο διάστημα και με δυστοπίες και ουτοπίες επιστημονικής φαντασίας. Έψαχνα κείμενα και οπτικοακουστικό υλικό και πραγματοποιούσα επισκέψεις, όπου ήταν εφικτό.

Στις επισκέψεις που έκανα σε εμπορικά κέντρα, εκτός του να μαγνητοσκοπώ και να φωτογραφίζω, περνούσα χρόνο παρατηρώντας. Κάποια στιγμή απέκτησε για μένα μεγάλη σημασία ότι στους χώρους που κινείται ο κόσμος κυριαρχούν οι αντανακλάσεις και διαλύονται οι σκιές.

Η σκιά δίνει μια αίσθηση υλικότητας και βάρους, υπόστασης με λίγα λόγια. Έντονες σκιές και άρα υπόσταση και βάρος έχει μόνο το περιεχόμενο της βιτρίνας. Παρατηρούσα τον χώρο, την αίσθηση και γενικά τον εαυτό μου, την κίνηση του κόσμου, φανερούς και αφανείς μηχανισμούς ελέγχου, την διακόσμηση κ.ά.

Στα εμπορικά κέντρα στην Μεγάλη Βρετανία, διαπίστωσα στην πράξη ότι αν δεν επιτελείς το ρόλο που αναμένεται από σένα στο συγκεκριμένο χώρο, αν αντιθέτως στέκεσαι και παρατηρείς το περιβάλλον, θεωρείσαι επικίνδυνο υποκείμενο και μπορεί να συλληφθείς και μόνο γι' αυτό.

Είναι το λεγόμενο loitering (χρονοτριβή, το χάσιμο χρόνου) και είναι θεσμοθετημένο με νόμο του 1824 «κατά της αλητείας» και τοιχοκολλημένο σαν απαγόρευση. Στα ελληνικά σημαίνει το να παραμένεις σε έναν κοινό ή δημόσιο χώρο για παρατεταμένο χρονικό διάστημα χωρίς να είναι προφανής ο σκοπός για τον οποίο βρίσκεσαι εκεί.

Νόμος που απαγορεύει να χασομεράς σε δημόσιο χώρο ισχύει εκτός από την Αγγλία και σε κάποιες πολιτείες της Αμερικής, στην Αυστραλία και στην Γερμανία.

— Ποια είναι η άποψή σου για τον κύριο Gruen; Ο ίδιος είχε αρνηθεί την «πατρότητα» των mall και είχε πει ότι κατέστρεψαν τις πόλεις, λίγα χρόνια πριν τον θάνατό του.

Ο Γκρούεν συνέλαβε την ιδέα του εμπορικού κέντρου την δεκαετία του '50 ως έναν τόπο που υποτίθεται θα έδινε στα αμερικανικά προάστια την αίσθηση της κοινότητας. Τι περίμενε, όμως, αφού όλος ο σχεδιασμός είχε σαν λόγο ύπαρξης την εμπορική συναλλαγή και όχι την ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων;

Ως αρχιτέκτονας και σοσιαλιστής σχημάτισε τις ιδέες του βασισμένος σε ριζοσπαστικές ιδέες για την πόλη και την κατοικία που μπορεί να προέρχονταν και από τα Φαλανστήρια του Φουριέ. Φαίνεται ειρωνικό το ότι ξεκίνησε ως ιδιοκτήτης πολιτικού καμπαρέ σατιρίζοντας το καθεστώς, και κατέληξε να συνδέσει για πάντα το όνομά του με τη χειραγώγηση του καταναλωτή και τον αμερικανικό ναό της κατανάλωσης.

Όμως, χαρακτήριζε τα εμπορικά κέντρα «μηχανές για πωλήσεις» σε αναλογία με τον ορισμό του Le Corbusier για την κατοικία «μηχανή για διαβίωση» («machine for selling», «machine for living»).

Σε όλη του την ζωή συνέχισε να προσπαθεί να φτιάξει μια πόλη χτισμένη γύρω από το εμπορικό κέντρο και να μεταφέρει την αίσθηση του κέντρου της ευρωπαϊκής πρωτεύουσας στην Αμερική. Μεγάλος θαυμαστής του, που ενδιαφέρθηκε για τα μεγαλεπήβολα σχέδιά του αρκετά για να επιδιώξει την υλοποίησή τους, ήταν ο Γουόλτ Ντίσνεϊ. Και αυτό το βρίσκω ενδιαφέρον και πολύ ταιριαστό.

Το εμπορικό κέντρο ίσως αποκαλύπτει κάτι από τις πραγματικές προθέσεις του Γκρούεν: την υλοποίηση μεγάλων αρχιτεκτονικών σχεδίων που ικανοποιούσαν την ματαιοδοξία του και του απέφεραν μεγάλα κέρδη, έχοντας παράλληλα την επίφαση της κοινωνικής προσφοράς για την λειτουργία της κατασκευής του, εξυπηρετώντας μια βαθιά συντηρητική νοσταλγία για την ευρωπαϊκή πόλη και τις σοσιαλιστικές του καταβολές ως ζητήματα καθαρά αισθητικά.

Ρομπότ, ζόμπι και ο «πατέρας» των εμπορικών κέντρων, Βίκτορ Γκρούεν στις συνθέσεις της Μυρτώς Σταμπούλου Facebook Twitter
Μυρτώ Σταμπούλου, Δευτέρα Απόγευμα
Ρομπότ, ζόμπι και ο «πατέρας» των εμπορικών κέντρων, Βίκτορ Γκρούεν στις συνθέσεις της Μυρτώς Σταμπούλου Facebook Twitter
Μυρτώ Σταμπούλου, Διαμαντένια Έρημος
Ρομπότ, ζόμπι και ο «πατέρας» των εμπορικών κέντρων, Βίκτορ Γκρούεν στις συνθέσεις της Μυρτώς Σταμπούλου Facebook Twitter
Μυρτώ Σταμπούλου, Μισό Μισό

Μυρτώ Σταμπούλου - The Gruen Effect

Γκαλερί Ζουμπουλάκη, πλ. Κολωνακίου 20

Έως 8/2

Τρ., Πέμ. & Παρ. 11:00-15:00 & 17:00-20:00, Τετ. 11:00-15:00 & Σάβ. 11:00-15:00

Είσοδος ελεύθερη

Εικαστικά
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

Εικαστικά / O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος είναι δυο νεαροί ζωγράφοι και δυο πολύ καλοί φίλοι. Τους έφερε κοντά η αγάπη για τη μυθολογία, την τέχνη και μια ανεξήγητη εμμονή με την Τζένη Χειλουδάκη. Τα έργα τους πραγματεύονται το τραύμα με τρόπο ωμό και βαθύ. Παρά τα όσα θα πίστευαν πολλοί, διαψεύδουν τις φήμες που τους θέλουν ζευγάρι…
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Εικαστικά / Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Η έκθεση με τίτλο «Κοσμική Σκόνη/Άγνωστες Γαίες» αντλεί έμπνευση από την προσωπικότητα και το έργο του Γερμανού αστρονόμου Ιούλιου Σμιτ, διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κατά τον 19ο αι., και μας προσκαλεί να περιηγηθούμε ανάμεσα σε μακρινούς πλανήτες και σε γήινα, απτά υλικά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Guest Editors / Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Η έκθεση «Caravaggio 2025» αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για τους λάτρεις της τέχνης να έρθουν σε επαφή με τον ρεαλισμό και τη συναισθηματική δύναμη του ανυπέρβλητου καλλιτέχνη του μπαρόκ, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την εικαστική αφήγηση και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ζωγραφικής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ο Άγγελος Παπαδημητρίου ανάγει το κοινό γούστο σε καλλιτεχνική χειρονομία μεγάλης δυναμικής 

Εικαστικά / Το νέο έργο του Άγγελου Παπαδημητρίου είναι ένα εικονοστάσι για τα όνειρά μας

Ο αγαπημένος καλλιτέχνης επιστρέφει με ένα νέο έργο-εγκατάσταση στην Πινακοθήκη του Μουσείου Βορρέ, έναν χαιρετισμό στην Ελλάδα της Κάλλας και του Καβάφη, του Αττίκ και της Στέλλας Γκρέκα· μιας εποχής μεγάλης ευαισθησίας που έχει πια χαθεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή

Εικαστικά / Η πρώτη μεγάλη έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων στο ΕΜΣΤ

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ και για την πρώτη μεγάλη έκθεση με θέμα την ευημερία των ζώων διεθνώς, στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες από 25 χώρες (από Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική) – πάνω από 200 έργα καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής

Εικαστικά / Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

Μια πρωτοπόρος καλλιτέχνιδα που έζησε μια συναρπαστική και αντισυμβατική ζωή, μέσα στη δίνη των «Roaring Twenties», δημιουργώντας τέχνη πέρα από τα κυρίαρχα ρεύματα του καιρού της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Εικαστικά / «Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Ο Michael Rakowitz, χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές προσεγγίσεις, ανοίγει έναν διάλογο με έργα συγκινητικά, φανερά πολιτικά, υπενθυμίζοντάς μας την επανάληψη οδυνηρών γεγονότων της Ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατερίνα Βαγενά: «Δεν καταλαβαίνω γιατί φερόμαστε λες και το να μεγαλώνεις είναι αρρώστια»

Οι Αθηναίοι / «Δεν έκανα την Κιμωλία για τα λεφτά αλλά για να δείξω αυτό που είμαι»

Eίναι η ιδιοκτήτρια της Κιμωλίας, του art café που έγινε σημείο αναφοράς στην Πλάκα. Δηλώνει αυτοδίδακτη στα πάντα και πιστεύει στη δύναμη των ανθρώπων να ξαναγεννιούνται. Η Κατερίνα Βαγενά είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
CHECK ANTISOCIAL

Εικαστικά / Antisocial: Η Φρόσω Πίνη έφερε την τέχνη σε ένα θρυλικό αθηναϊκό αφτεράδικο

Στη στοά της Λεωκορίου, στου Ψυρρή, η Φρόσω με αφοσίωση δίνει ζωή σε έναν χώρο τέχνης που κάνει τους Αθηναίους να φτάνουν στην Cantina Social πιο νωρίς απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει — και έτσι, τουλάχιστον, έχουν μαζί τους τα γυαλιά ηλίου· just in case.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ