Γιώργος Χρονάς: «Ό,τι κάνω στη ζωή μου προέρχεται εκ του έρωτος ή εκ του θανάτου. Στα χέρια του έρωτα είμαι ένα τίποτα»

Γιώργος Χρονάς Facebook Twitter
Φωτό: Σπύρος Στάβερης
0

Τον τίτλο «ποιητής» δεν τον έδωσα εγώ στον εαυτό μου. Εκείνο που οφείλω όμως να κάνω είναι να τον σεβαστώ, γιατί είναι ένας πολύ μεγάλος τίτλος. Καθώς η δουλειά μου είναι οι λέξεις, ό,τι κάνω το θεωρώ ποιητικό. Ακόμα και το ραδιόφωνο ή τον δημοσιογραφικό λόγο.

Επιρροές μου είναι στίχοι από τραγούδια, ελληνικά και ξένα, τα ρεμπέτικα, τα δημοτικά, το σινεμά του Παζολίνι, του Βισκόντι, του Φελίνι. Η Οδός Πανός ξεκίνησε ως ραδιοφωνική εκπομπή στο Τρίτο Πρόγραμμα επί Μάνου Χατζιδάκι. Ήταν το όνομα του δρόμου κάτω από την Ακρόπολη όπου έμεινα όταν αποφάσισα να ζήσω μόνος.

Από παιδί είχα ένα κόμπλεξ. Ήθελα με ό,τι καταπιανόμουν να το κάνω διαφορετικά από τους άλλους. Όταν όλη η Ευρώπη και η Ελλάδα είχε μακριά μαλλιά, εγώ τα κούρευα κοντά. Αν όλοι πήγαιναν προς το Σύνταγμα, εγώ πήγαινα προς την Ομόνοια. Ζω μέσα στη φαντασία μου, στη φανταστική μου χώρα.

Δεν είμαι σοφός άνθρωπος, ζω βιαστικά και ανόητα. Και γι' αυτό εκτίθεμαι. Δεν έχω δέσει το γάιδαρό μου ούτε οικονομικά ούτε συναισθηματικά. Και όποτε πάω να τον δέσω, μόνος μου τον κόβω και καταστρέφομαι.

Η Αθήνα των παιδικών μου χρόνων, την οποία επισκεπτόμουν με τους γονείς μου ανεβαίνοντας με λεωφορείο από τον Πειραιά, μου φαινόταν μεγαλειώδης. Ήταν, λένε, η ωραιότερη πόλη του κόσμου, καθαρή και μες στο πράσινο. Και με άλλους ανθρώπους από τους σημερινούς.

Η καταστροφή των Αθηνών ξεκίνησε από τις τροφές που προσφέρουν στους ανθρώπους. Την αντιπαροχή την ξεκίνησαν πρώτα οι αστοί και μετά ο λαός. Γκρέμισαν τα αριστουργήματα για να τα αντικαταστήσουν με εξαμβλώματα. Όλοι οι λαοί σέβονται το παρελθόν τους. Μόνο οι Έλληνες το καταστρέφουν. Ο Τσαρούχης έλεγε ότι όταν οι Έλληνες θέλουν να μιμηθούν τα διεθνή σκουπίδια κανείς δεν μπορεί να τους φτάσει. Το ελληνικό σκουπίδι είναι το πρώτο παγκοσμίως. Και να σκεφτεί κανείς ότι η Ελλάδα δεν έχει ακόμα μια χωματερή διεθνούς τύπου!

Ο Τσαρούχης ήταν ένας από τους δασκάλους μου στη ζωή και στην τέχνη. Ένας πολύ σκληρός άνθρωπος και ιδιαίτερα δύσκολος δάσκαλος. Σε μένα δε δυσκολότερος, γιατί μου είχε μεγάλη αδυναμία. Υπήρξα απολύτως υποταγμένος σ' αυτόν. Όταν είναι κάποιος σκληρός, είναι πρώτα απ' όλα σκληρός με τον εαυτό του. Πρωτοήρθε στο σπίτι μου μια βραδιά πριν επιστρέψει για το Παρίσι, πάρα πολύ πικραμένος μετά τη δίκη για την κλοπή των έργων του. Το κλαμπ των μοναχικών καρδιών της οδού Πανός 17 τον έκανε να αναβάλει το ταξίδι του ένα μήνα. Ατέλειωτες ώρες συζητήσεων με μια παρέα ιδιοφυών παιδιών, μιας ομήγυρης την οποία αποκαλούσε «το μεγαλύτερο σαλόνι της Μέσης Ανατολής».

Γιώργος Χρονάς Facebook Twitter
Φωτό: Σπύρος Στάβερης

Ο Χατζιδάκις ήταν μια εντελώς άλλη περίπτωση. Η δικιά του σκληρότητα έγκειτο στο πώς θα γίνει καλύτερος φτάνοντας στα υψηλότερα επίπεδα της μουσικής και της σκέψης. Είχε ξεκινήσει από την ποίηση και κατέφυγε στη μουσική όταν είδε ότι ο λόγος δεν τον κάλυπτε. Ήταν ένας μάγος των συνεντεύξεων. Στο τέλος της ζωής του, κουρασμένος από την πόλη και τα αγόρια της, επισκεπτόταν τις γειτονιές του τυφλού Οιδίποδα, εκεί που δολοφονήθηκε ο Ταχτσής.

 

Είμαι πεπεισμένος ότι η δολοφονία του Ταχτσή ήταν πολιτική. Ενός ανθρώπου σκληρού και αξιοπρεπούς. Αξιοπρεπής, γιατί είχε εργαστεί νέος ως μπάτλερ. Θεωρώ βέβαια και του Χειμωνά το θάνατο πολιτική δολοφονία.

Είχα πάντα διάσημους φίλους, άντρες και γυναίκες. Διάσημος άνθρωπος σημαίνει διάσημη μοναξιά. Τον Τζέιμς Ντιν και τη Μέριλιν Μονρόε, τους ξέρω απ' έξω κι ανακατωτά.

Συναντώ συχνά στις εκθέσεις βιβλίου συγκλονιστικά νέα παιδιά, που κανείς δεν έχει μιλήσει μαζί τους, και σκέφτομαι ότι υπάρχει ακόμα ελπίδα γι' αυτή τη χώρα: εξαιρετικοί, αυστηροί, σπάνιοι και διεθνείς. Υποκλίνομαι στο μυαλό τους.

Η ανοησία είναι προνόμιο της νεότητος. Είναι θέμα στύσης και εγκεφάλου. Όσο πιο ανόητος είσαι τόσο καλύτερη στύση έχεις!

Είμαι κατά των συνόρων. Τα σύγχρονα κράτη, και η Ελλάδα ανάμεσά τους πρωτοστατεί, εκμεταλλεύονται ανελέητα τους μετανάστες τους. Οι Αλβανοί θυμίζουν τους παλιούς ωραίους Έλληνες, έχουν τη μορφή των Ελλήνων του πρόσφατου παρελθόντος. Μέχρι να γίνουν κι αυτοί διεθνείς.

Πολλοί εγκληματίες είναι Έλληνες. Πρέπει να είμαστε πολύ πιο αυστηροί απέναντι σ' αυτήν τη μεγάλη έννοια που κληρονομήσαμε. Αλλά για να αγαπήσουμε την Ελλάδα πρέπει να έχουμε πολιτισμό.

Ο πολιτισμός αρχίζει από την οικογένεια και το σχολείο. Μιλάνε στα πανεπιστήμια για «επανάσταση» και γνώση και τα κτίρια είναι μέσα στη βρόμα και τους βαμμένους τοίχους. Αν δεν μάθουμε να σεβόμαστε, να μην πετάμε τα σκουπίδια μας, όσοι οδοκαθαριστές κι αν περάσουν τίποτα δεν θ' αλλάξει.

Προτού κλείσει, μ' άρεσε να κάθομαι στου Zonar's. Τώρα προτιμώ τα φτηνά, απρόσωπα καφενεία. Περπατάω σε μέρη όπου αισθάνομαι ότι υπάρχει κάτι. Ρωμαϊκή αγορά, Μεταξουργείο, Κολωνός. Είμαι ένα παιδί των οδών.

Έχω μετατρέψει όλη μου τη ζωή, το σώμα, την αναπνοή μου και τον έρωτά μου, σε τέχνη τυπογραφική. Ό,τι κάνω στη ζωή μου προέρχεται εκ του έρωτος ή εκ του θανάτου. Στα χέρια του έρωτα είμαι ένα τίποτα.

Ευτύχησα να έχω σημαντικούς φίλους, αλλά και άγνωστα παιδιά που παραμένουν στο σκότος, και που για μένα θα είναι πάντοτε οι φωτοδότες οδηγοί μου. Τόσο στην τέχνη μου όσο και στη μοναχικότητά μου. Τους οφείλω τα πάντα.

Μάνα, εδώ που βρίσκομαι

δεν έχω τηλέγραφο

Για να σου γράψω γράμμα

Δεν έχω ένα κραγιόν

Κι' όταν νυχτώνει με στάχτη

και με σκόνη τα σημάδια μου σκεπάζω

 

 

 

Πώς άντεξες τόσες φορές

Τον ίδιο δίσκο στο πικάπ

Κι έξω έχει νυχτώσει

Τα μάτια σου πεθαμένα στον ύπνο

Τα χέρια σου σπασμένα

 

Από την ποιητική συλλογή «Τα μαύρα τακούνια»

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει το διήγημα «Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ» της Πατρίσια Χάισμιθ

Lifo Videos / Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει ένα διήγημα της Πατρίσια Χάισμιθ

«Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ»: Μια ιστορία έρωτα, αγάπης, αφοσίωσης, ανταγωνισμού, μίσους και φόνου μεταξύ ενός ζευγαριού και ενός σιαμέζικου γάτου, ένα μυστηριώδες διήγημα της δημιουργού των πιο σαγηνευτικών αντιηρώων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Βιβλίο / Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Ολοένα περισσότερο διευρύνεται η τάση έκδοσης κλασικών και σπάνιων κειμένων σε μικρό μέγεθος που τοποθετούνται δίπλα στο ταμείο και συνιστούν την προσπάθεια ενός εκδοτικού οίκου να φέρει σπουδαία έργα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Βιβλίο / I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Η θεωρητικός, εικαστικός, κριτικός, συγγραφέας και εκδότρια Κρις Κράους μπορεί να μην άλλαξε τα δεδομένα στον αγγλόφωνο κόσμο εκδίδοντας τα βιβλία των Γάλλων θεωρητικών αλλά προκάλεσε άπειρες συζητήσεις με το πρωτότυπο φεμινιστικό βιβλίο της.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Βιβλίο / Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Ένα τολμηρό καλλιτεχνικό project έγινε η αφορμή για να κάνει ο εικαστικός René Habermacher ένα ταξίδι στη θάλασσα με πλήρωμα έξι ναύτες κι έναν καπετάνιο, απαθανατίζοντας μια σουρεαλιστική εμπειρία που κατέληξε σε ναυάγιο. Το βιβλίο «The Pleasure Principle» καταγράφει αυτό το ταξίδι μέσα από φωτογραφίες του René, κείμενα και εικαστικά έργα, σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκδοση.
M. HULOT