Τα φαντάσματα των θυμάτων της Συρίας επισκέπτονται το σαλόνι μας

Τα φαντάσματα των θυμάτων της Συρίας επισκέπτονται το σαλόνι μας Facebook Twitter
Ένας άνδρας κρατάει σφιχτά το άψυχο ή εξαντλημένο σώμα ενός αγοριού σε μία παραλία όπου όλοι φαίνεται να απολαμβάνουν τον ήλιο και τα παιχνίδια στην θάλασσα.
0

Ο Άσαντ Μάλικ, 21 ετών, είναι designer επαυξημένης πραγματικότητας και καλλιτέχνης πακιστανικής καταγωγής που ζει στις ΗΠΑ και ενδιαφέρεται για τη νανοτεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη. Ο νεαρός, ο οποίος υπογράφει τα έργα του ως 1RIC, έγινε ευρύτερα γνωστός όταν σχεδίασε μια παιγνιώδη και άκρως απολαυστική εμπειρία για τους λάτρεις του κόσμου του δημοφιλούς ήρωα Χάρι Πότερ, κάνοντας χρήση του HoloLens, του πρώτου αυτόνομου ολογραφικού υπολογιστή της Microsoft. Οι καλλιτεχνικές του φιλοδοξίες όμως δεν περιορίζονται στη δημιουργία επιφανειακών ψυχαγωγικών εφαρμογών και τον σχεδιασμό απολαυστικών εμπειριών άνευ νοήματος. 

Ο Μάλικ, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Αμποταμπάντ του Πακιστάν (μόλις 5 λεπτά μακριά από το μέρος που σκοτώθηκε ο Οσάμα Μπιν Λάντεν), είναι ένας δημιουργός με πολιτική συνείδηση που νιώθει πως είναι χρέος του να συνεισφέρει με τις γνώσεις και τις δεξιότητές του στην επιθυμία των συνομήλικων του να εκφραστούν με τρόπο που θα επιτρέψει να ακουστεί η φωνή της γενιάς τους. Ένα από τα πρώιμα projects του ήταν μία εκστρατεία κατά της λογοκρισίας στο διαδίκτυο, η επιτυχία της οποίας εξανάγκασε την κυβέρνηση του Πακιστάν να υπαναχωρήσει στην άτεγκτη θέση της και να επαναφέρει το YouTube στην χώρα, η πρόσβαση στο οποίο είχε απαγορευθεί επί τρία χρόνια. 

Η τοποθέτηση αυτών των εικόνων δίπλα μας, σε έναν χώρο που θεωρείται ασφαλής, γεννά ανησυχία, ενοχή και καλεί τον θεατή να αναλογιστεί τη θέση του ως πολίτη του κόσμου και το μερίδιο ευθύνης που πρέπει να επωμιστεί.

Έχοντας μετοικήσει μόνιμα πλέον στην Αμερική, και συγκεκριμένα στο Βερμόντ, ο Μάλικ δημιουργεί έργα που προσφέρουν αυτό που εκείνος αποκαλεί «πολιτισμική επαύξηση». Ουσιαστικά πρόκειται για ολογράμματα τα οποία επιτρέπουν στους θεατές να έχουν πρόσβαση σε εικόνες στοιχειοθετημένες έτσι ώστε να αρθρώνουν απόψεις που το περιβάλλον τους θα θεωρούσε αμφιλεγόμενες και εμπρηστικές. Προερχόμενος από μία κοινωνία που βίωνε καθημερινά τις συνέπειες του 9/11 και του πολέμου κατά της τρομοκρατίας, ο νεαρός καλλιτέχνης έμεινε έκπληκτος όταν συνειδητοποίησε πως ο τρόμος και η αιματηρή πραγματικότητα των επιθέσεων που ενορχηστρώνονταν από τους ηγέτες του «ελεύθερου κόσμου» δεν άγγιζε καθόλου τους Αμερικανούς στην καθημερινότητα τους. Οι κάτοικοι της δημοκρατίας που βρίσκεται σε πόλεμο ή συμμετέχει σε ένοπλες συρράξεις σχεδόν αδιάκοπα από το 1950 και τον πόλεμο στην Κορέα, είναι τελείως προστατευμένοι από τις επιπτώσεις των στρατιωτικών δράσεων της κυβέρνησης τους. Το μόνο που φτάνει ως εκείνους είναι εικόνες των αμάχων θυμάτων, τελείως αποκομμένες ωστόσο από το περιβάλλον στο οποίο λαμβάνουν χώρα οι επιθέσεις. Το κοινό της Δύσης δεν έχει την δυνατότητα να αντιληφθεί την βιαιότητα της ολοκληρωτικής διάλυσης της κανονικής ζωής που το ίδιο απολαμβάνει, όντας απομονωμένο από τον φόβο του πολέμου. 

Τα φαντάσματα των θυμάτων της Συρίας επισκέπτονται το σαλόνι μας Facebook Twitter

Εμφανώς επηρεασμένο από τη φωτογράφο Martha Rosler και το εμβληματικό έργο της Bringing the War Home (1967-1972), όπου με την μέθοδο του κολάζ τοποθετούσε εικόνες από τον πόλεμο του Βιετνάμ μέσα σε ειδυλλιακές φωτογραφίες αμερικανικών νοικοκυριών, το νέο έργο του Μάλικ ονομάζεται Holograms for Syria. Χρησιμοποιώντας και πάλι το HoloLens, δημιούργησε μία εγκατάσταση επαυξημένης πραγματικότητας της οποίας ο στόχος είναι να φέρει την εκατόμβη του εμφυλίου πολέμου στη Συρία εντός του οικείου περιβάλλοντος του μέσου Αμερικανού πολίτη.

Φασματικές εμφανίσεις Σύριων θυμάτων και επιτιθέμενων εισβάλλουν σε χώρους όπως πανεπιστημιακά campus, παραλίες με λουόμενους, πύλες αεροδρομίων κ.ο.κ. Μία μητέρα με το παιδί της κι όλα τα υπάρχοντα τους σε έναν μπόγο φαίνεται να ακολουθεί άλλους ταξιδιώτες, έτοιμη να επιβιβαστεί μαζί τους σε ένα αεροπλάνο. Ένας άνδρας κρατάει σφιχτά το άψυχο ή εξαντλημένο σώμα ενός αγοριού σε μία παραλία όπου όλοι φαίνεται να απολαμβάνουν τον ήλιο και τα παιχνίδια στη θάλασσα. Ένας ένοπλος μαχητής ανεβαίνει τρέχοντας τις σκάλες ενός πανεπιστημίου, ενώ ένας άλλος παίρνει κάτι από ένα χαμηλό τραπεζάκι σε κάποιο σαλόνι.

Τα φαντάσματα των θυμάτων της Συρίας επισκέπτονται το σαλόνι μας Facebook Twitter
Μία μητέρα με το παιδί της κι όλα τα υπάρχοντα τους σε έναν μπόγο φαίνεται να ακολουθεί άλλους ταξιδιώτες, έτοιμη να επιβιβαστεί μαζί τους σε ένα αεροπλάνο.

Οι εικόνες αυτές, προβεβλημένες πάνω στον αδιατάρακτο καμβά της κανονικότητας, είναι σοκαριστικές. Όχι γιατί δεν γνωρίζει κανείς πως αυτά συμβαίνουν, αλλά γιατί υποτίθεται πως συμβαίνουν αλλού. Το σώμα του μικρού Αϊλάν που ξεβράστηκε στις ακτές της Τουρκίας εμφανίζεται ως ολόγραμμα επάνω σε έναν κόκκινο καναπέ. Θα μπορούσε να είναι το παιδί οποιουδήποτε από εμάς που κουράστηκε σε μία επίσκεψη και το πήρε ο ύπνος εκεί, αλλά δεν είναι. Η τοποθέτησή του δίπλα μας, σε έναν χώρο που θεωρείται ασφαλής, γεννά ανησυχία, ενοχή και καλεί τον θεατή να αναλογιστεί τη θέση του ως πολίτη του κόσμου και το μερίδιο ευθύνης που πρέπει να επωμιστεί.

Ο ίδιος ο Μάλικ τοποθετήθηκε επ' αυτού σε μία συνέντευξη του στο Creators: «Είναι σαφές πως μια αίσθηση παραγωγικής ενοχής είναι εκείνο που βιώνουν οι περισσότεροι θεατές, εμού συμπεριλαμβανομένου, όταν περιηγούνται την εγκατάσταση. Παρότι ήταν αναμενόμενο, η πρόκληση ενοχών δεν ήταν ο πρωταρχικός στόχος του έργου. Εκείνο που θέλησα να εξερευνήσω είναι η ιδέα πως στην σημερινή εποχή, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο πόλεμος δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια προσομοίωση».

Η ανάδυση τόσο των νέων τεχνολογιών, όσο και μιας νέας γενιάς καλλιτεχνών που γαλουχήθηκαν με αυτές και συνεπώς μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν χωρίς να τις θεοποιούν και να τις εξιδανικεύουν, αναμένεται να οδηγήσουν σε πολύ ενδιαφέροντα έργα με φιλοσοφικές και πολιτικές προεκτάσεις. Αφενός η ισχύς του μέσου, η οποία αρθρώνεται δια της βιωματικής εντύπωσης των installations και των αφηγηματικών εμπειριών, και αφετέρου η κριτική στάση των ίδιων των δημιουργών απέναντι στο ίδιο το μέσο και στην οικονομική και πολιτική πραγματικότητα που το γέννησε, επιτρέπει μια άνευ προηγουμένου μετα-ανάγνωση του πλαισίου αναφοράς που έχει ο άνθρωπος της Δύσης για τη θέση που καταλαμβάνει στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Η ταυτότητα του πολίτη του κόσμου που επιδεικνύουμε όλοι με τόση υπερηφάνεια δεν μας παραχωρεί μόνο προνόμια αλλά μας επιφορτίζει και με ευθύνες.

Η απόσταση δεν πρέπει να θεωρείται άλλοθι ή άφεση αμαρτιών για την αδράνεια και την απουσία ενσυναίσθησης.

Τα φαντάσματα των θυμάτων της Συρίας επισκέπτονται το σαλόνι μας Facebook Twitter
Ένας ένοπλος μαχητής ανεβαίνει τρέχοντας τις σκάλες ενός πανεπιστημίου.
Τα φαντάσματα των θυμάτων της Συρίας επισκέπτονται το σαλόνι μας Facebook Twitter
Το σώμα του μικρού Αϊλάν που ξεβράστηκε στις ακτές της Τουρκίας εμφανίζεται ως ολόγραμμα επάνω σε έναν κόκκινο καναπέ.
Τα φαντάσματα των θυμάτων της Συρίας επισκέπτονται το σαλόνι μας Facebook Twitter
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Για μια γυναίκα, το να κοιτάζει είναι από μόνο του μια πολιτική πράξη»

Εικαστικά / «Για μια γυναίκα, το να κοιτάζει είναι από μόνο του μια πολιτική πράξη»

Αμφισβητώντας τις παραδοσιακές απεικονίσεις του ερωτισμού, η Ελένη Μπαγάκη, η Σοφία Μιτσώλα και η Janice Nowinski προσφέρουν τρεις διαφορετικές οπτικές για το τι σημαίνει να βλέπεις –και να σε βλέπουν– με τους δικούς σου όρους.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Αρτεμίσια και το πρωτο-φεμινιστικό κεντρί της

Εικαστικά / Η Αρτεμίσια Τζεντιλέσκι ήταν πολύ περισσότερο από μια εκδικήτρια ηρωίδα της ζωγραφικής

Μια νέα έκθεση στο Παρίσι επιχειρεί να αναδείξει το έργο της γενναίας καλλιτέχνιδας της μπαρόκ ζωγραφικής του 17ου αιώνα, με την πρώιμη φεμινιστική προσέγγιση, μέσα από μια φρέσκια οπτική, φωτίζοντας πτυχές πέρα από τη μυθολογία της προσωπικής της τραγωδίας και παρουσιάζοντας έργα της για πρώτη φορά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Εικαστικά / Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Η έκθεση «Διαδρομές στην τέχνη. Έργα από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος» στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων ξεδιπλώνει 150 χρόνια εικαστικής δημιουργίας μέσα από 99 έργα εμβληματικών και σύγχρονων δημιουργών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Ρεπορτάζ / Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Στο βιβλίο του «Ο πλαστογράφος του Φράνκο», ένας ντετέκτιβ από τη Σεβίλλη ισχυρίζεται πως μεγάλα μουσεία, μεταξύ των οποίων και η ελληνική Εθνική Πινακοθήκη, έχουν αγοράσει πιστά αντίγραφα έργων του Ελ Γκρέκο.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μέσα στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη 

Εικαστικά / Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης αναδεικνύει το άχρηστο σε τέχνη

Το εργαστήριο του χαράκτη, όπου ξεδιπλώνεται ένα σύμπαν βγαλμένο από κάποιο σκοτεινό παραμύθι, μεταφέρεται προσωρινά σε μια σχεδόν κρυμμένη αίθουσα του μουσείου Μπενάκη, στην οδό Πειραιώς.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Άνοιξε το πολυαναμενόμενο πρώτο μουσείο μετανάστευσης

Εικαστικά / Fenix: Το πρώτο μουσείο μετανάστευσης άνοιξε στο Ρότερνταμ

Τι κοινό έχουν ένα πλοίο που κατασχέθηκε από τη Λαμπεντούζα, ένα κομμάτι του Τείχους του Βερολίνου και δύο γιγάντιες φωτεινές μπλε παντόφλες; Όλα βρίσκουν τη θέση τους στο νέο μουσείο της Ολλανδίας που επικεντρώνεται εξ ολοκλήρου στη μετανάστευση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

Εικαστικά / O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος είναι δυο νεαροί ζωγράφοι και δυο πολύ καλοί φίλοι. Τους έφερε κοντά η αγάπη για τη μυθολογία, την τέχνη και μια ανεξήγητη εμμονή με την Τζένη Χειλουδάκη. Τα έργα τους πραγματεύονται το τραύμα με τρόπο ωμό και βαθύ. Παρά τα όσα θα πίστευαν πολλοί, διαψεύδουν τις φήμες που τους θέλουν ζευγάρι…
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Εικαστικά / Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Η έκθεση με τίτλο «Κοσμική Σκόνη/Άγνωστες Γαίες» αντλεί έμπνευση από την προσωπικότητα και το έργο του Γερμανού αστρονόμου Ιούλιου Σμιτ, διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κατά τον 19ο αι., και μας προσκαλεί να περιηγηθούμε ανάμεσα σε μακρινούς πλανήτες και σε γήινα, απτά υλικά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Guest Editors / Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Η έκθεση «Caravaggio 2025» αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για τους λάτρεις της τέχνης να έρθουν σε επαφή με τον ρεαλισμό και τη συναισθηματική δύναμη του ανυπέρβλητου καλλιτέχνη του μπαρόκ, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την εικαστική αφήγηση και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ζωγραφικής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ο Άγγελος Παπαδημητρίου ανάγει το κοινό γούστο σε καλλιτεχνική χειρονομία μεγάλης δυναμικής 

Εικαστικά / Το νέο έργο του Άγγελου Παπαδημητρίου είναι ένα εικονοστάσι για τα όνειρά μας

Ο αγαπημένος καλλιτέχνης επιστρέφει με ένα νέο έργο-εγκατάσταση στην Πινακοθήκη του Μουσείου Βορρέ, έναν χαιρετισμό στην Ελλάδα της Κάλλας και του Καβάφη, του Αττίκ και της Στέλλας Γκρέκα· μιας εποχής μεγάλης ευαισθησίας που έχει πια χαθεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή

Εικαστικά / Η πρώτη μεγάλη έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων στο ΕΜΣΤ

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ και για την πρώτη μεγάλη έκθεση με θέμα την ευημερία των ζώων διεθνώς, στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες από 25 χώρες (από Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική) – πάνω από 200 έργα καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής

Εικαστικά / Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

Μια πρωτοπόρος καλλιτέχνιδα που έζησε μια συναρπαστική και αντισυμβατική ζωή, μέσα στη δίνη των «Roaring Twenties», δημιουργώντας τέχνη πέρα από τα κυρίαρχα ρεύματα του καιρού της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Εικαστικά / «Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Ο Michael Rakowitz, χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές προσεγγίσεις, ανοίγει έναν διάλογο με έργα συγκινητικά, φανερά πολιτικά, υπενθυμίζοντάς μας την επανάληψη οδυνηρών γεγονότων της Ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατερίνα Βαγενά: «Δεν καταλαβαίνω γιατί φερόμαστε λες και το να μεγαλώνεις είναι αρρώστια»

Οι Αθηναίοι / «Δεν έκανα την Κιμωλία για τα λεφτά αλλά για να δείξω αυτό που είμαι»

Eίναι η ιδιοκτήτρια της Κιμωλίας, του art café που έγινε σημείο αναφοράς στην Πλάκα. Δηλώνει αυτοδίδακτη στα πάντα και πιστεύει στη δύναμη των ανθρώπων να ξαναγεννιούνται. Η Κατερίνα Βαγενά είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
CHECK ANTISOCIAL

Εικαστικά / Antisocial: Η Φρόσω Πίνη έφερε την τέχνη σε ένα θρυλικό αθηναϊκό αφτεράδικο

Στη στοά της Λεωκορίου, στου Ψυρρή, η Φρόσω με αφοσίωση δίνει ζωή σε έναν χώρο τέχνης που κάνει τους Αθηναίους να φτάνουν στην Cantina Social πιο νωρίς απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει — και έτσι, τουλάχιστον, έχουν μαζί τους τα γυαλιά ηλίου· just in case.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ