Η θεία Λένα ξέρει: Η ζωή και το έργο της πιο δημοφιλούς παιδαγωγού στο Μουσείο Μπενάκη

Η θεία Λένα ξέρει: Η ζωή και το έργο της πιο δημοφιλούς παιδαγωγού στο Μουσείο Μπενάκη Facebook Twitter
0

Ένα χαμένο κλειδί στάθηκε η αφορμή για την πραγματοποίηση της έκθεσης «Αγαπημένη Θεία Λένα» που θα φιλοξενηθεί στο Μουσείο Μπενάκη και ασχολείται με τη ζωή και το έργο της Αντιγόνης Μεταξά, της πιο σημαντικής παιδαγωγού στην Ελλάδα. Η έκθεση θα συνοδεύεται από ένα ντοκιμαντέρ, αλλά και από την επανέκδοση δύο από τα πιο γνωστά της βιβλία, Η ώρα του παιδιού και Άκουσέ με, Μαρία μου. Η Μαρία του τίτλου δεν είναι άλλη από την εγγονή της Αντιγόνης Μεταξά και επιμελήτρια της έκθεσης, Μαρία Ηλιού, η οποία ανακάλυψε ένα μέρος από το υλικό που πρόκειται να παρουσιαστεί σε ντουλαπάκι κλειδωμένο για 55 ολόκληρα χρόνια. «Ταξιδεύω τουλάχιστον δέκα χρόνια σε όλη τη γη και μοιράζω τον χρόνο μου μεταξύ Αθήνας και Νέας Υόρκης για να βρω το υλικό για τις ταινίες μου, όλες αυτές τις χαμένες εικόνες. Ωστόσο, δεν είχα βρει ακόμα τις χαμένες εικόνες της δικής μου οικογένειας στο ντουλαπάκι του σπιτιού μου. Όλοι είχαμε μπει στον πειρασμό να το ανοίξουμε, μια και το κλειδί είχε χαθεί από το 1960. Η σκέψη που μας έκανε να το αναβάλλουμε συνεχώς ήταν ότι αν κάποιος είχε πετάξει το κλειδί, ίσως το έκανε επειδή έκρυβε ερωτική αλληλογραφία», αφηγείται η ίδια. «Το 2015 αποφάσισα να το σπάσω μετά από μια μεγάλη γιορτή Πρωτομαγιάς που ήμασταν όλοι πολύ χαρούμενοι. Βρήκα φωτογραφίες και αρνητικά που η μητέρα μου Λήδα Κροντηρά, η οποία είχε ταξινομήσει το αρχείο της γιαγιάς μου σε 370 κούτες, αναζητούσε για χρόνια. Μετά από αυτή την ανακάλυψη άρχισα να ανοίγω τις κούτες», συμπληρώνει.

Μέσα σε σαράντα χρόνια δημιουργίας ασχολήθηκε με όλα τα μέσα –και μάλιστα στο ξεκίνημά τους–, στο ίδιο πάντα πνεύμα: δεν αρκεί απλώς να ψυχαγωγείς τα παιδιά, πρέπει να τους μαθαίνεις και κάτι σημαντικό για τη ζωή, χωρίς όμως να τους κάνεις μάθημα.


Η Αντιγόνη Μεταξά ήταν μια πολύ τολμηρή και δυναμική γυναίκα, που είχε μέσα της τη χαρά της ζωής. Αν και σπούδασε Παιδαγωγικά στο Παρίσι για να αναλάβει τη διεύθυνση της Σχολής Μεταξά, επιστρέφοντας δήλωσε στον πατέρα της ότι ήθελε να ασχοληθεί με την υποκριτική. Αφού δούλεψε στο θέατρο δίπλα στον Αιμίλιο Βεάκη, συνεργάστηκε με το παιδικό περιοδικό «Θεατρικός Κόσμος» και ανέβασε την πρώτη της θεατρική παράσταση. Έφτιαξε τον πρώτο μόνιμο θεατρικό οργανισμό για παιδιά και τον λειτούργησε για εννιά χρόνια. Το 1941 οι Γερμανοί τής έκλεισαν το θέατρο, ενώ ήδη από το 1939 είχε ανεβάσει μια παράσταση για παιδιά στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας. Ξεκίνησε τη συνεργασία της με τη ραδιοφωνία και έκανε μια εκπομπή με τραγούδια και παραμύθια. Ανέλαβε προϊσταμένη της «Ώρας του Παιδιού» και ακολούθησε μια σειρά από δημοφιλείς εκπομπές. Συγχρόνως, κατά τη διάρκεια της Κατοχής, με τη συνεργασία του συζύγου της και ραδιοσκηνοθέτη Κώστα Κροντηρά, παρουσίασε την Οδύσσεια και την Ιλιάδα σε συνέχειες, με σπουδαίους ηθοποιούς του ελληνικού θεάτρου και μουσική του Δημήτρη Λεβίδη. Σύμφωνα με τον ιστορικό της ραδιοφωνίας Γιώργο Χατζηδάκη, οι κατοχικές εκπομπές είχαν μια αντιστασιακή χροιά, καθώς οι Γερμανοί δεν σκεφτόντουσαν να τις ελέγξουν. Για τριάντα χρόνια έκανε εκπομπές στην ελληνική ραδιοφωνία, οι οποίες διασώζονται κυρίως στο προσωπικό της αρχείο. Τη δεκαετία του '50 σκέφτηκε να δημιουργήσει τις «Χαρούμενες Κυριακές» στο Ζάππειο και οργανώνει διάφορες δραστηριότητες για παιδιά – θέατρο, κουκλοθέατρο, σινεμά, μαθήματα μουσικής. Έβγαλε δίσκους βινυλίου και το 1965 η Ακαδημία Αθηνών της έδωσε βραβείο για το σύνολο του έργου της – είχε τυπώσει ήδη πενήντα βιβλία, ανάμεσά τους η Εγκυκλοπαίδεια του Παιδιού και η Μυθολογική Εγκυκλοπαίδεια, ενώ είχε διευθύνει και τις εκδόσεις Αλικιώτη, επιλέγοντας και εκδίδοντας διακόσια πενήντα βιβλία με αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας για παιδιά, εικονογραφημένα από σημαντικούς Έλληνες ζωγράφους. Στη συνέχεια, έκανε τις πρώτες τηλεοπτικές εκπομπές για παιδιά. Μέσα σε σαράντα χρόνια δημιουργίας ασχολήθηκε με όλα τα μέσα –και μάλιστα στο ξεκίνημά τους–, στο ίδιο πάντα πνεύμα: δεν αρκεί απλώς να ψυχαγωγείς τα παιδιά, πρέπει να τους μαθαίνεις και κάτι σημαντικό για τη ζωή, χωρίς όμως να τους κάνεις μάθημα. Η Αντιγόνη Μεταξά πέθανε το 1971 και την ανατύπωση των βιβλίων της ανέλαβε ο Κώστας Κροντηράς, ενώ η κόρη της Λήδα Κροντηρά συνέχισε το έργο της, γράφοντας και δικά της βιβλία.

Η θεία Λένα ξέρει: Η ζωή και το έργο της πιο δημοφιλούς παιδαγωγού στο Μουσείο Μπενάκη Facebook Twitter
Η Θεία Λένα με την εγγονή της Μαρία, δεκαετία 1960


«Θυμάμαι πάρα πολύ καλά τη γιαγιά μου», λέει η Μαρία Ηλιού. «Από τη στιγμή που γεννήθηκα μέχρι τα δεκατρία μου χρόνια δεν πήγαινε πουθενά το βράδυ, αν δεν μου έλεγε ένα παραμύθι. Όλα αυτά τα παραμύθια πρώτα τα είπε σ' εμένα και μετά τα έγραψε – τα δοκίμαζε για να δει ποια μου άρεσαν και ποια όχι. Ήταν πολύ τρυφερή γιαγιά και όταν ήρθαν με τον παππού μου να ζήσουν μαζί μας για τρία χρόνια, επειδή χάθηκε ξαφνικά ο πατέρας μου, ήταν υπέροχα. Τότε ήταν που με άρπαξε και με πήρε μαζί της στη Ραδιοφωνία, με ανέβασε σε ένα σκαμνί και μου είπε να πω ένα παραμύθι».


Σήμερα η κ. Ηλιού επιμελείται μια έκθεση, στην οποία ο επισκέπτης θα δει φωτογραφίες που βρέθηκαν στο ντουλαπάκι του οικογενειακού εξοχικού στην Κινέττα, φωτογραφίες από το προσωπικό αρχείο της αγαπημένης Θείας Λένας και του Μουσείου Μπενάκη, αλλά και τα βιβλία της, γραμμένα σε εξαιρετική δημοτική, την εποχή που στα σχολεία ακόμα διδασκόταν η καθαρεύουσα. Παράλληλα, θα προβάλλεται ντοκιμαντέρ για τη ζωή της γυναίκας που, όταν ήταν πέντε χρονών και ο πατέρας της Γεώργιος Μεταξάς της ζήτησε να φωτογραφηθεί την 25η Μαρτίου με κοριτσίστικη στολή, δήλωσε θυμωμένη ότι θα ντυνόταν «περήφανος τσολιάς», όπως και έκανε. Αυτό, ωστόσο, που δεν κατάφερε ήταν να ασχοληθεί με την εκπαίδευση: μπορεί να μην μπήκε στις τάξεις της Σχολής Μεταξά, με το έργο της όμως δίδαξε γενιές ελληνόπουλων κι έρχεται σήμερα να μας κάνει να αναστοχαστούμε πάνω στην εκπαίδευση των παιδιών μας.

Η θεία Λένα ξέρει: Η ζωή και το έργο της πιο δημοφιλούς παιδαγωγού στο Μουσείο Μπενάκη Facebook Twitter
Το Θέατρο του Παιδιού, 1933. Η Μπούλη (Λήδα Κροντηρά) στο Παλλάς Κοκκινοσκουφίτσα.
Η θεία Λένα ξέρει: Η ζωή και το έργο της πιο δημοφιλούς παιδαγωγού στο Μουσείο Μπενάκη Facebook Twitter
Η Θεία Λένα στην ραδιοφωνία, δεκαετία 1950
Η θεία Λένα ξέρει: Η ζωή και το έργο της πιο δημοφιλούς παιδαγωγού στο Μουσείο Μπενάκη Facebook Twitter
Η Αντιγόνη Μεταξά στο ΕΙΡ στην εκπομπή "Η Θεία Λένα στα μικρά παιδιά",δεκαετία 1950
Η θεία Λένα ξέρει: Η ζωή και το έργο της πιο δημοφιλούς παιδαγωγού στο Μουσείο Μπενάκη Facebook Twitter
Χαρούμενη Κυριακή στους ραδιοθαλάμους του Ζαππείου, δεκαετία 1950

Ιnfo:

«Αγαπημένη Θεία Λένα. Η ζωή και το έργο της Αντιγόνης Μεταξά»

Ένα ντοκιμαντέρ και μία έκθεση

20/01/2017 - 12/03/2017

Μουσείο Μπενάκη Κεντρικό Κτίριο

Εικαστικά
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
 Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Εικαστικά / Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση στη Συλλογή Peggy Guggenheim στη Βενετία, έφτασε η στιγμή να ανακαλύψουμε τη ζωγράφο που θεωρείται εθνικός θησαυρός για την Πορτογαλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Εικαστικά / Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Μια νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι με πορτρέτα της κόρης του Ανρί Ματίς, Μαργκερίτ, προσφέρει μια νέα οπτική στο έργο του μεγάλου Γάλλου καλλιτέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ