TO BLOG ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΣΤΑΒΕΡΗ
Facebook Twitter

Αυτοψία σε μία πολύ παλιά φωτογραφία

Αυτοψία σε μία πολύ παλιά φωτογραφία

 
 
Συγκρίνω δύο φωτογραφίες. Η μία είναι από δικό μου αρνητικό. Τραβήχτηκε πριν από πάρα πολλά χρόνια -το 1982 συγκεκριμένα. Η άλλη παρεμβάλλεται σε μία βιβλιοκριτική -στο πάντα ενδιαφέρον γαλλικό σάιτ En attendant Nadeau- που αφορά ένα βιβλίο και μία έρευνα για τα σπίτια που έχασαν στον πόλεμο οι εβραϊκές οικογένειες του Παρισιού και που προσπάθησαν μετά συχνά ανεπιτυχώς να ανακτήσουν. Αυτή είναι ακόμη πιο παλιά, πρέπει να τραβήχτηκε αμέσως μετά την Απελευθέρωση. Υπάρχουν κάποια κοινά στοιχεία μεταξύ τους  -τα σκαλιά, το κιγκλίδωμα, η προεξοχή του τοίχους- αλλά παρά το γεγονός ότι τα έργα των ανθρώπων αλλοιώνονται μέσα στο χρόνο, ο δύο εικόνες, όσο και να θέλαμε, δεν ταυτίζονται. Για τη μία, η λεζάντα μας πληροφορεί ότι πρόκειται για ένα κτίριο που στέγαζε, στο 2 της οδού Pernelle, το Τμήμα Στέγασης της Νομαρχίας. Πιθανόν, όπως δείχνουν κάποια γράμματα και η παρκαρισμένη "traction avant", το αγαπημένο γαλλικό αυτοκίνητο της Gestapo και των ντόπιων συνεργατών της, να μοιράζεται η υπηρεσία αυτή τα γραφεία της με το εκεί αστυνομικό τμήμα. Και οι δύο φωτογραφίες τοποθετούνται στην περιοχή του Marais. 'Οσον αφορά τη δική μου, που δεν είναι ακριβώς δική μου επειδή εμφανίζομαι σ' αυτήν, άρα δεν μπορούσα να την έχω τραβήξει ο ίδιος, αδυνατώ να θυμηθώ το ακριβές σημείο που τραβήχτηκε. Ξέρω μόνο ότι ήταν κοντά στη rue de Rivoli, κάπου ανάμεσα στη rue de Turenne και το πολυκατάστημα BHV. Απλώνω έναν χάρτη της περιοχής και αρχίζω και ψάχνω όλα τα περάσματα, τα αδιέξοδα και τα στενά. Συγκρίνω με πρόσφατες και πιο παλιές φωτογραφίες -μέχρι και στον θρυλικό Atget έφτασα- αλλά δεν βγάζω άκρη. Και τότε ζητάω από τον Νικηφόρο να με βοηθήσει.

 
Αυτοψία σε μία πολύ παλιά φωτογραφία Facebook Twitter
Κτίριο στο 2 της rue Pernelle, έδρα του Τμήματος Στέγασης της Νομαρχίας © Métais/Direction de l’Urbanisme/ Ville de Paris/Archives de Paris

Οι μαζικές συλλήψεις και οι απελάσεις στα στρατόπεδα εξόντωσης θα προσέφεραν μια μεγάλη ευκαιρία στο καθεστώς του Vichy για την εφαρμογή της κοινωνικής πολιτικής για την οποία καυχιόταν απέναντι στις λαϊκές τάξεις και τα θύματα των βομβαρδισμών, με τη βοήθεια της προπαγάνδας και των υποτιθέμενων ανθρωπιστικών οργανώσεων που συνεργάζονταν με τους Γερμανούς. Στα διαμερίσματα των δικών της θυμάτων, τα οποία κυνηγούσε και παρέδιδε στη γερμανική διοίκηση, η γαλλική κυβέρνηση θα μετεγκαθιστούσε όσους θεωρούσε "καλά θύματα" του πολέμου - τα θύματα των βομβαρδισμών του συμμαχικού εχθρού - καθώς και τους δικούς της δημόσιους υπαλλήλους και, σύντομα, ένα πλήθος ανθρώπων που απλώς αναζητούσαν ένα νέο σπίτι. Το καλοκαίρι του 1943, στο 2 της οδού Pernelle, στο Marais, μια ειδική διοίκηση, με τα γραφεία της, το προσωπικό της, τη ρουτίνα της, την ιεραρχία της, συστάθηκε για να ανακατανείμει, μέσω πολυάριθμων διαχειριστών, τις μισθώσεις Εβραίων σε μη Εβραίους. [...]

Μία από τις εκπλήξεις (και ένα από τα δυνατά σημεία) αυτού του βιβλίου είναι πράγματι ότι αφήνει ανοιχτή την ιστορία που ξεκινάει να αφηγείται μετά την αποχώρηση του γερμανικού στρατού και την πτώση της κυβέρνησης του Vichy τον Αύγουστο του 1944. Επεκτείνοντας την έρευνα μέχρι το 1946, το Appartements témoins εστιάζει τόσο στην επιστροφή των θυμάτων που θέλησαν να ανακτήσουν τα σπίτια τους όσο και στις αντιδράσεις των Παριζιάνων και των αρχών. Δείχνει με τρόπο αρκετά συνταρακτικό ότι, όταν οι εκδιωχθέντες ζήτησαν να ανακτήσουνν τα μισθώματά τους και προσπάθησαν να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους ως πρώην ενοικιαστές στο δικαστήριο, αντιμετώπισαν έναν αντισημιτισμό που δεν είχε πάψει με την Απελευθέρωση, όπως δείχνουν ο αδιανόητες λαϊκές διαδηλώσεις "για τη στέγαση" (και κατά των Εβραίων) που σημάδεψαν την παρισινή επικαιρότητα το φθινόπωρο του 1944. Αλλά το βιβλίο δείχνει επίσης, και αυτή είναι μια ακόμη από τις πολλές συνεισφορές του, ότι οι αρχές που προέκυψαν από την Αντίσταση δεν θέλησαν να λάβουν υπόψη την αποστέρηση των ενοικιαζόμενων κατοικιών. Με στόχο να θέσει τέλος στις αστικές διενέξεις που συνδέονταν με την επιστροφή των Εβραίων ενοικιαστών, το διάταγμα που εκδόθηκε από την προσωρινή κυβέρνηση στις 14 Νοεμβρίου 1944, ενώ καθόριζε τα όρια των αποστερήσεων και τις αποζημιώσεις, ταυτόχρονα εμπόδιζε τα θύματα να επιστρέψουν στα σπίτια τους... επιτρέποντας στους νέους κατόχους και τους απογόνους τους να παραμείνουν εκεί. Μήπως αυτό σημαίνει ότι αυτοί οι ενοικιαστές, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν φτωχοί και με οικογένειες που είχαν αποδεκατιστεί και εξοντωθεί, είχαν πολύ μικρή σημασία για να εισακουστούν; [...]
 
Pierre Benetti
En attendant Nadeau - 25.07.2025 - Numéro 225

Isabelle Backouche, Sarah Gensburger et Eric Le Bourhis | Appartements témoins. La spoliation des locataires juifs à Paris, 1940-1946. La Découverte, 448 p., 24 €

 

Αυτοψία σε μία πολύ παλιά φωτογραφία Facebook Twitter
© Σπύρος Στάβερης


Η φωτογραφία που στάθηκε αφορμή για την όλη αναζήτηση.


Αυτοψία σε μία πολύ παλιά φωτογραφία Facebook Twitter

Ο χάρτης ενός μεγάλου τμήματος της περιοχής του Marais.


Αυτοψία σε μία πολύ παλιά φωτογραφία Facebook Twitter


Νικ.

Θα το βρούμε πάντως

Στο Google Lense μου έβγαλε δύο
Σίγουρα στοιχεία: αριθμός οδού: 21bis
Coiffure BEAULIEU πρέπει να γράφει στο τζάμι
Και ένα τηλέφωνο 42 72 86 45
"Depuis 1812" ή 1612

Εγώ

Κάπως απίθανο να είναι από το 1612


Αυτοψία σε μία πολύ παλιά φωτογραφία Facebook Twitter


Εγώ

Πως τα κατάφερες; Φαίνεται να διατηρήθηκε το κουρείο. Η δεύτερη είναι πρόσφατη

Νικ.

Πρόσφατη είναι, αλλά δεν βρίσκω τίποτα
Μπορείς να καλέσεις το τηλέφωνο χαχα

Εγώ

Δεν νομίζω...

Νικ.

'Η ψάχνε δρόμους που έχουν 21 bis

Εγώ

Το έκανα και αυτό


Αυτοψία σε μία πολύ παλιά φωτογραφία Facebook Twitter


Εγώ

Κάτι βρήκα κι εγώ σε… έγχρωμο. Που θα πάει…


Αυτοψία σε μία πολύ παλιά φωτογραφία Facebook Twitter


Νικ.

Δεν το φανταζόμουν ποτέ κίτρινο χαχα


Αυτοψία σε μία πολύ παλιά φωτογραφία Facebook Twitter


Νικ.

'Ελα είμαστε πολύ κοντά τώρα
Rue Rivoli

Εγώ

Αυτό πίστευα κι εγώ από την αρχή. Κάπου εκεί γύρω δηλαδή

Νικ.

Marais, είχες δίκιο
Τι γράφει πάνω πάνω όμως

Les 3 étoiles?

Εγώ

Σωστά. Λάδια και ξύδια
Απίστευτο που έχει διατηρηθεί η γωνία και το μαγαζί μετά από τόσα χρόνια

Νικ.

Ναι, είδαμε όλη την ιστορία να περνάει
Και πάλι δεν βρίσκω ακριβή τοποθεσία

Δύσκολο το Παρίσι
Αλλά να το βρούμε ακριβώς

Εγώ

Έψαξα κι εγώ στις φωτογραφίες του Atget που σάρωσε το παλιό Παρίσι σπιθαμή προς σπιθαμή, αλλά δεν βρήκα κάτι αντίστοχο


Αυτοψία σε μία πολύ παλιά φωτογραφία Facebook Twitter


Νικ.

21 bis rue Rivoli, 75004 Paris

Εγώ

Πανω στον κεντρικό δρόμο; Πλάκα έχει, νόμιζα ότι θα ήταν κάποιο πέρασμα ή αδιέξοδο. Κι όμως εκεί κοντά την τοποθετούσα από την αρχή. Μπράβο μας! Μπράβο σου δηλαδή!

Νικ.

Κοίτα πως κατάντησε

Εγώ

'Ετσι είναι τώρα;


Αυτοψία σε μία πολύ παλιά φωτογραφία Facebook Twitter


Νικ.

Rue Cloche-Perce είναι η κάθετος
Τώρα είναι "Ecox Rivoli" atelier de
vélos

Εγώ

Κρίμα, χάλια δείχνει. Από το κουρείο στα ηλεκτρικά ποδήλατα

Νικ.

Ναι δεν καταλαβαίνω γιατί βγάλαν το κίτρινο χρώμα

Βλάκες



Αυτοψία σε μία πολύ παλιά φωτογραφία Facebook Twitter
Eugène Atget, Rue Cloche-Perce. BNF-Gallica


Κι όμως...  Ο Eugène Atget είχε απαθανατήσει πρώτος - και με τέλειο τρόπο - το  ίδιο σημείο όπου διακρίνεται καθαρότατα το 21bis. Απίστευτο αλλά και λογικό συγχρόνως. Είναι η δεύτερη φορά που συναντιόμαστε. Η πρώτη φορά ήταν εδώ.

Αν τα τέσσερα γράμματα που φαίνονται στην πρόσοψη του μαγαζιού σχημάτιζαν τη λέξη rasages (ξυρίσματα), τότε το παραδοσιακό κουρείο είχε μεγάλη ιστορία πίσω του. Αν όμως σχημάτιζαν τη λέξη bandages... ποιος ξέρει.

Μερικές άλλες αντιστοιχίες σχετικά με παρισινές βιτρίνες στο Αλμανάκ

Αλμανάκ

ΘΕΜΑΤΑ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

THE GOOD LIFO ΔΗΜΟΦΙΛΗ