Η δυσφορία για την ακρίβεια

Η δυσφορία για την ακρίβεια Facebook Twitter
Μια ακρίβεια αποκομμένη από τις ανισότητες, την περιβαλλοντική καταστροφή και την κρίση του κοινωνικού δεσμού είναι σαν αυτή την καθημερινή «τιμοληψία» που βλέπουμε στην πρωινή ζώνη των καναλιών ή στις «παρεμβάσεις του πρωθυπουργού». Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΣΧΟΛΙΟ στέκεται συνήθως στα ποσοστά των κομμάτων ή, όπως συμβαίνει τώρα στον ΣΥΡΙΖΑ και στο ΠΑΣΟΚ, στις επιδόσεις των προσώπων που παίζουν ρόλο στην πορεία τους ή φιλοδοξούν να την καθορίσουν. Έτσι και σε κάποιες τελευταίες έρευνες (της MRB αλλά και της Metron Analysis) το βάρος έπεσε στη μεγάλη πτώση του ΣΥΡΙΖΑ (πέμπτη θέση, πλέον), στη μεγάλη επίσης υποχώρηση της Νέας Δημοκρατίας, στην αύξηση της επιρροής της Ελληνικής Λύσης.

Έπειτα, η συζήτηση περιστρέφεται λογικά γύρω από την εσωτερική σύγκρουση στον ΣΥΡΙΖΑ και στους συνδυασμούς των πιθανών νικητών και «ζευγών» στον αγώνα για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.

Διαβάζοντας όμως για την ιεράρχηση των προβλημάτων, στέκομαι ξανά στην ακρίβεια. Το κόστος ζωής –σε διάφορες υποκατηγορίες, από την ενέργεια ως τα τρόφιμα και άλλα αγαθά− είναι ουσιαστικά ένα σταθερό κριτήριο κοινωνικής δυσαρέσκειας. Η ακρίβεια και η αγοραστική δύναμη των πολιτών είναι άλλωστε το νήμα που συνδέει την ελληνική εμπειρία με τα παράπονα και τη δυσφορία και άλλων ευρωπαϊκών λαών. Αν ανατρέξει κανείς σε αντίστοιχες έρευνες στη Γαλλία ή στη Γερμανία, η μείωση της αγοραστικής δύναμης βρίσκεται εξαιρετικά ψηλά.

Το κόστος ζωής –σε διάφορες υποκατηγορίες, από την ενέργεια ως τα τρόφιμα και άλλα αγαθά− είναι ουσιαστικά ένα σταθερό κριτήριο κοινωνικής δυσαρέσκειας. Η ακρίβεια και η αγοραστική δύναμη των πολιτών είναι άλλωστε το νήμα που συνδέει την ελληνική εμπειρία με τα παράπονα και τη δυσφορία και άλλων ευρωπαϊκών λαών.

Σημαίνει κάτι αυτό; Πολλοί σχολιαστές θεωρούν πως αυτό ειδικά το εύρημα δημιουργεί χώρο για πολιτικές ανατροπές και μάλιστα «προοδευτικές». Ο συλλογισμός είναι απλός: αν μια κυβέρνηση δεν μπορεί να εγγυηθεί καλύτερη πρόσβαση σε πιο φτηνά αγαθά και υπηρεσίες, θα αντιμετωπίσει, αργά ή γρήγορα, την τιμωρία των ψηφοφόρων.

Δεν είναι λάθος όλη η υπόθεση. Νομίζω όμως πως κρύβει μια αυταπάτη, καθώς φαίνεται να υποτιμά τον ρόλο δυο άλλων παραγόντων. Για παράδειγμα, οι κυβερνήσεις, ακόμα και οι πιο συντηρητικές και «νεοφιλελεύθερων κλίσεων», έχουν πια μεγάλες δυνατότητες επιδοματικών ενισχύσεων και κλαδικών διευκολύνσεων. Μπορούν να παρεμβαίνουν στους συσχετισμούς της δυσαρέσκειας και να «αίρουν» επιμέρους βάρη, μετατοπίζοντάς τα σε άλλους και έπειτα σε κάποιους τρίτους. Διαθέτουν μεθόδους και εργαλεία να χειριστούν τη μηχανική της δυσαρέσκειας όχι μόνο μέσω του κοινωνικού αυτοματισμού αλλά και με πραγματικές διευκολύνσεις πληρωμών, αναστολές προστίμων ή φορολογικές «δεύτερες σκέψεις».

Οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις αλλά και μια κουλτούρα ευέλικτου τακτικισμού προσφέρουν πολλά όπλα για τον χειρισμό της πιο έντονης δυσαρέσκειας. Το δεύτερο όμως που παραγνωρίζεται στην ανάλυση είναι ότι η δυσφορία για την ακρίβεια των τιμών δεν έχει από μόνη της κάτι το «προοδευτικό», πόσο μάλλον το ριζοσπαστικό. Η ίδια η δυσαρέσκεια ή ακόμα και ο θυμός μπορεί μια χαρά να συνυπάρχουν με ισχυρές δόσεις πολιτικής απάθειας, κυνική συμφιλίωση με τις κοινωνικές ανισότητες και μεγάλη αδιαφορία για τα δημόσια αγαθά.

Το ότι, για παράδειγμα, σε όλες σχεδόν τις έρευνες οι ανισότητες και το περιβάλλον ιεραρχούνται χαμηλά ως προβλήματα σημαίνει ότι διανύουμε, πραγματικά, μια φάση μειωμένων προσδοκιών.

Οι ικανοποιημένοι διδάσκουν από τον άμβωνα των social media «ορθολογισμό και ψυχραιμία», ενώ οι δυσαρεστημένοι και θυμωμένοι εκτοξεύουν βρισιές, ψάχνοντας απεγνωσμένα αποδιοπομπαίους τράγους. Κάπως έτσι εμφανίζεται ένα δίδυμο συντηρητικού ρεαλισμού και ψυχο-συναισθηματικής αλλοφροσύνης που σκοτώνει την πολιτική σκέψη, φτιάχνοντας ένα περιβάλλον ματαίωσης.

Υπάρχει πάντα η εύκολη εξήγηση αυτής της κατάστασης με όρους επιτακτικών προβλημάτων επιβίωσης, που μετατρέπουν σε είδη πολυτελείας όλα τα υπόλοιπα. Αν αυτό όντως ισχύει (και κανείς δεν το αμφισβητεί, ιδίως για στρώματα δίχως διαπραγματευτική ισχύ), τα πολιτικά αποτελέσματα της δημοκρατικής στένωσης είναι τραγικά.

Μια ακρίβεια αποκομμένη από τις ανισότητες, την περιβαλλοντική καταστροφή και την κρίση του κοινωνικού δεσμού είναι σαν αυτή την καθημερινή «τιμοληψία» που βλέπουμε στην πρωινή ζώνη των καναλιών ή στις «παρεμβάσεις του πρωθυπουργού». Με άλλα λόγια, δεν φέρνει πιο κοντά μια πολιτική της καλύτερης ζωής, παρά μόνο τον πολιτικό χειρισμό των δυσαρεστημένων ανθρώπων μέσα από δοσομετρήσεις ανακούφισης και καταπράυνσης. Όπως αυτός που δοκιμάζεται τώρα, ενώ στην αντιπολίτευση τρώνε τις σάρκες τους ή προσπαθούν να συνέλθουν.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Οι ψαράδες της Αμοργού πέτυχαν κάτι που δεν έχει ξαναγίνει στην Ελλάδα

Οπτική Γωνία / Οι ψαράδες της Αμοργού πέτυχαν κάτι που δεν έχει ξαναγίνει στην Ελλάδα

Πήραν τη θάλασσα στα χέρια τους, πριν να είναι πολύ αργά και την χάσουν. Το «Αμοργόραμα» δεν είναι απλώς μια ιδέα, αλλά στοίχημα ζωής – και πρότυπο για την αλιεία όλης της χώρας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Μετρό-φούρνος: Ως πότε θα λιώνουμε και υπογείως;

Ρεπορτάζ / Μετρό-φούρνος: Ως πότε θα λιώνουμε και υπογείως;

Είκοσι τρένα που εκτελούν δρομολόγια στην μπλε και την κόκκινη γραμμή δεν έχουν κλιματισμό, ενώ το air condition στους παλιούς συρμούς της πράσινης γραμμής θυμίζει λοταρία: ποτέ δεν ξέρεις αν θα πετύχεις δροσιά ή ζέστη.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Dr. Zeina Jallad: «Ονειρεύομαι ένα μέλλον όπου τη ζωή των παιδιών μας δεν θα την ορίζει το γεγονός ότι υποφέρουν αλλά ότι ευημερούν»

Οπτική Γωνία / Zeina Jallad: «Ονειρεύομαι έναν ουρανό χωρίς πυραύλους και drones»

Η διευθύντρια του Κέντρου Μελετών Παλαιστινιακής Γης και καθηγήτρια στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού μιλά στη LiFO για την αποτυχία του διεθνούς δικαίου και το «sumud» ως καθημερινή εξέγερση απέναντι στην εξόντωση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ποιοι θα πληρώσουν τις απάτες του ΟΠΕΚΕΠΕ

Ρεπορτάζ / Ποιοι θα πληρώσουν τις απάτες του ΟΠΕΚΕΠΕ

Η κυβέρνηση ομολόγησε την αποτυχία της στην αντιμετώπιση του πελατειακού κράτους, οι κανονικοί αγρότες όμως, που δεν συμμετείχαν στις απάτες, είναι αυτοί που κυρίως θα πληρώσουν το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
CHECK Κρήτη: καμιά δομή-χιλιάδες πρόσφυγες

Ρεπορτάζ / Κρήτη: Kαμiα δομή - χιλιάδες πρόσφυγες

Αντιμέτωπη με ένα πρωτόγνωρο κύμα μεταναστευτικών-προσφυγικών ροών βρίσκεται η Κρήτη. Και ενώ η συχνότητα και ο αριθμός των αφίξεων έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου δεν έχει δημιουργήσει καμία οργανωμένη δομή υποδοχής στο νησί για τους ανθρώπους αυτούς.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ