ΦΩΤΙΕΣ ΤΩΡΑ

Μια έκθεση για την απελευθερωτική γοητεία του γυμνισμού

«Φυσικοί παράδεισοι» ή η απελευθερωτική γοητεία του γυμνισμού στο μουσείο Mucem της Μασσαλίας Facebook Twitter
Club gymnique de France (CGF), περίπου 1930 © Club gymnique de France
0

Μετά από μια περίοδο «ύφεσης», τα τελευταία χρόνια ο γυμνισμός φαίνεται να επανακάμπτει δυναμικά, καθώς συμβαδίζει με μια γενικότερη τάση επιστροφής, αν όχι στη φύση αυτή καθαυτή, τουλάχιστον σε πιο φυσικούς τρόπους ζωής, διατροφής, σωματικής και πνευματικής ευεξίας. Η Γαλλία, μια από τις πρώτες χώρες όπου άνθισε ο γυμνισμός ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα, θεωρείται σήμερα ο σημαντικότερος τουριστικός προορισμός παγκοσμίως για τους σύγχρονους «γυμνοσοφιστές» και γενικότερα τους φυσιολάτρες, χάρη στα ελεύθερα ήθη της αφενός, στο εύκρατο κλίμα και τις πολλές παραλίες της αφετέρου. Παραλίες, λίμνες, ποτάμια, βάθρες αλλά και σάουνες –όπου υπάρχει υγρό στοιχείο, γενικότερα– αποτελούν τους κατεξοχήν τόπους συνεύρεσης των γυμνιστών όπου γης. Δεν είναι λοιπόν παράξενο που το Mucem, ένα κοινωνικό μουσείο που εδρεύει στη Μασσαλία, γύρω από την οποία έχουν δημιουργηθεί πολλά μεγάλα κέντρα γυμνισμού, επιχείρησε να διερευνήσει αυτό το κοινωνικό φαινόμενο στις διάφορες εκδοχές του. 

Είναι άραγε η διαβίωση σε μια κοινότητα γυμνιστών μια «συνταγή» ευτυχίας και ευζωίας; Πόσο ταυτίζονται οικολογία, φυσιολατρία και γυμνισμός και γιατί η Γαλλία θεωρείται «παράδεισος» για τους απανταχού γυμνιστές; Είναι τυχαίο που οι βιβλικοί πρωτόπλαστοι περιφέρονταν γυμνοί μέχρι που ο Αδάμ «δάγκωσε» το μήλο; Σε αυτά και σε άλλα ανάλογα ερωτήματα επιχειρεί να δώσει απαντήσεις η έκθεση «Paradis naturistes», προσκαλώντας μας σε μια εξερεύνηση που ξεκινά από τις πρώτες κοινότητες γυμνιστών στην Ευρώπη, οι οποίες δημιουργήθηκαν αρχικά στη Γερμανία και την Ελβετία και στη συνέχεια στη Γαλλία κατά τη δεκαετία του 1920, και εξετάζοντας παράλληλα πώς νοούνται αλλά και πώς προσεγγίζονται το γυμνό και ο γυμνισμός στις μέρες μας. Σε ένα λαμπρό σκηνικό που σχεδίασε το στούντιο Trafik της Λιόν, η έκθεση συγκεντρώνει 600 αντικείμενα από όλο τον κόσμο, από φωτογραφίες, ταινίες, περιοδικά, ρεκλάμες και αντικείμενα καθημερινής χρήσης μέχρι πίνακες ζωγραφικής, σχέδια, βιβλία, χαρακτικά και γλυπτά. 

Η πρώτη γνωστή λέσχη γυμνιστών ονόματι «Κοινότητα της Γυμνής Εμπιστοσύνης» ιδρύθηκε από τον Τσαρλς Έντουαρντ Γκόρντον Κρόφορντ το 1891 στο Μαθεράν της βρετανικής τότε Βομβάης, αλλά δεν μακροημέρευσε.

Τα εκθέματα προέρχονται από διάφορα κοινοτικά αρχεία και ιδιωτικές ή δημόσιες συλλογές από τη Γαλλία και την Ελβετία, όπως είναι το Μουσείο του Λούβρου, το Κέντρο Πομπιντού, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελβετίας, η Ταινιοθήκη του Παρισιού, το Μουσείο της Ρενς, το Ίδρυμα Ανρί Καρτιέ-Μπρεσόν και το Ίδρυμα Monte Veritas στην Ασκόνα, σημείο αναφοράς των πρώιμων γυμνιστών, οι οποίοι σύστησαν εκεί μια πρωτοποριακή ελευθεριακή κοινότητα· ανάμεσά τους οι Καρλ Γιουνγκ, Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, Χέρμαν Έσε, Πάουλ Κλέε και Χανς Αρπ. Η έκθεση ξεκίνησε στις αρχές Ιουλίου και θα διαρκέσει ως τις 9/12, προβλέφθηκαν μάλιστα και τρεις γυμνές ξεναγήσεις (η τελευταία είναι στις 11/10).

«Φυσικοί παράδεισοι» ή η απελευθερωτική γοητεία του γυμνισμού στο μουσείο Mucem της Μασσαλίας Facebook Twitter
Pierre Audebert, «Νήσος Λεβάντε», 1935, Éliane Schoeffert-Audebert Collection © Archives Pierre Audebert

Για τους λάτρεις της ιστορίας, η πρώτη γνωστή χρήση της λέξης γυμνισμός (naturisme) έγινε το 1778, οπότε ο Βέλγος Ζαν Μπατίστ Λουκ Πλανσόν χρησιμοποίησε τον όρο για να προωθήσει τον γυμνισμό ως έναν τρόπο υγιεινής διαβίωσης και αυτοπραγμάτωσης. Η πρώτη γνωστή λέσχη γυμνιστών ονόματι «Κοινότητα της Γυμνής Εμπιστοσύνης» ιδρύθηκε από τον Τσαρλς Έντουαρντ Γκόρντον Κρόφορντ το 1891 στο Μαθεράν της βρετανικής τότε Βομβάης, αλλά δεν μακροημέρευσε. Το 1902 στη Γερμανία ο δρ. Χάινριχ Πούντορ επινοεί τον όρο «Nacktkultur» και γράφει με τον τίτλο αυτό μια τρίτομη πραγματεία για τα οφέλη του γυμνισμού, ενώ τον επόμενο χρόνο ιδρύεται η πρώτη ευρωπαϊκή λέσχη γυμνιστών στην περιοχή του Αμβούργου. Ο Ρίχαρντ Ουνγκεβίτερ το 1906 υποστηρίζει ότι ο συνδυασμός της σωματικής άσκησης, του ηλιακού φωτός και της κολύμβησης στον καθαρό αέρα με αδαμιαία περιβολή συμβάλλει στην πνευματική, ψυχική όσο και σωματική ευεξία. Το 1932 στη Γερμανία εκδίδεται το πρώτο περιοδικό για γυμνιστές, που έχουν ήδη εξαπλωθεί και σε άλλες χώρες, κυρίως σε ΗΠΑ, Γαλλία, Βρετανία και Ελβετία, με τον γυμνισμό να γίνεται δημοφιλής ακόμα και στις κατά τεκμήριο πιο συντηρητικές στα ήθη σοσιαλιστικές χώρες.

«Φυσικοί παράδεισοι» ή η απελευθερωτική γοητεία του γυμνισμού στο μουσείο Mucem της Μασσαλίας Facebook Twitter
Hugo Höppener, γνωστός ως Fidus, Προσευχή στο φως, περ. 1900. Stiftung, Die neue Zeit, Ελβετία

Το 1951 δημιουργείται η Διεθνής Ομοσπονδία Φυσιολατρών, ενώ τη δεκαετία του ’60 η επικράτηση νέων ιδεών και ηθών πυροδοτεί μια παγκόσμια «έκρηξη» του γυμνισμού, που πλέον δεν περιορίζεται στους οργανωμένους συλλόγους – την ίδια εποχή, χάρη κυρίως στους εξ Εσπερίας τουρίστες, εμφανίζεται και στην Ελλάδα, όπου γρήγορα εξαπλώνεται παρά τις αρχικές αντιδράσεις. Ο νεοπουριτανισμός που απέκτησε ρεύμα στο κλείσιμο του 20ού αιώνα, σε συνδυασμό με την τουριστικοποίηση και την αναπτυξιακή «λαίλαπα» που ενέσκηψε σε πολλές παραλίες και άλλα σημεία συνάντησης των γυμνιστών, ανέκοψε προσωρινά τη δυναμική του άτυπου αυτού κινήματος, το οποίο, όμως, έχοντας πολλά κοινά με το αυξημένο ενδιαφέρον για την οικολογία και το περιβάλλον και τους φυσικούς τρόπους ζωής, δείχνει σαφή σημάδια ανάκαμψης. Το φαινόμενο ποικίλλει ανά χώρα, γεγονός πάντως είναι ότι ο αριθμός των γυμνιστών στη Γαλλία παρουσιάζει σταθερή αύξηση σε νεαρότερο δημογραφικά πληθυσμό, ενώ παρόμοια τάση παρατηρείται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

«Φυσικοί παράδεισοι» ή η απελευθερωτική γοητεία του γυμνισμού στο μουσείο Mucem της Μασσαλίας Facebook Twitter
Laurent Sola, Γυμνιστές στο Cap d'Agde, 1982
«Φυσικοί παράδεισοι» ή η απελευθερωτική γοητεία του γυμνισμού στο μουσείο Mucem της Μασσαλίας Facebook Twitter
Isaak van Oosten, «Ο επίγειος παράδεισος: Ο Αδάμ και η Εύα ανάμεσα στα ζώα της δημιουργίας», (1625-50), Musée des Beaux-Arts, Rennes © MBA, Rennes, Dist. Grand-Palais Rmn/Louis Deschamps
«Φυσικοί παράδεισοι» ή η απελευθερωτική γοητεία του γυμνισμού στο μουσείο Mucem της Μασσαλίας Facebook Twitter
Αφίσα που συγκρίνει τη ζωή γυμνιστών και μη γυμνιστών, περ. 1930 © François Doury
«Φυσικοί παράδεισοι» ή η απελευθερωτική γοητεία του γυμνισμού στο μουσείο Mucem της Μασσαλίας Facebook Twitter
Δωρεά από μέλος των Libres Culturistes de Provence, περ. 1960 © Don d’un adhérent aux LCP – Droits réservés / collection Lola Miesseroff
«Φυσικοί παράδεισοι» ή η απελευθερωτική γοητεία του γυμνισμού στο μουσείο Mucem της Μασσαλίας Facebook Twitter
Raphaël Chatelain, Nu dans les criques levantines, Ιούνιος 2021 © Raphaël Chatelain
«Φυσικοί παράδεισοι» ή η απελευθερωτική γοητεία του γυμνισμού στο μουσείο Mucem της Μασσαλίας Facebook Twitter
Louis Boilley, Centre Hélio-marin de Montalivet, 1965.© Fonds Louis Boilley /Karel Oliviero

Η έκθεση Naturist Paradises θα βρίσκετε στο Mucem στη Μασσαλία έως τις 9 Δεκεμβρίου 2024

Εικαστικά
0

ΦΩΤΙΕΣ ΤΩΡΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το Fondation Louis Vuitton υποδέχεται 270 έργα του Gerhard Richter σε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση

Εικαστικά / Gerhard Richter: «Τώρα που δεν απέμειναν ιερείς ή φιλόσοφοι, οι καλλιτέχνες είναι οι σημαντικότεροι άνθρωποι στον κόσμο»

270 έργα ενός από τους σημαντικότερους εν ζωή ζωγράφους θα εκτεθούν το φθινόπωρο στο Fondation Louis Vuitton σε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Εικαστικά / Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Μια διεθνής έκθεση με 241 φωτογραφίες, που μέχρι πρόσφατα δεν είχαν δει το φως δημοσιότητας και αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της ζωής της πιο διάσημης ζωγράφου του 20ού αιώνα, κάνει στάση το φθινόπωρο στη συμπρωτεύουσα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Έκθεση αφισών στην Ύδρα μιας Ελλάδας ανόθευτης και ταπεινής

Εικαστικά / Πώς διαφήμιζε η Ελλάδα τον εαυτό της στο εξωτερικό από το ’30 έως το ’60;

Μια σειρά αφισών του ΕΟΤ, σε μια έκθεση που φιλοξενείται στην οικία Λαζάρου Κουντουριώτη, αποκαλύπτει τις πρώτες απόπειρες και τα αρχικά βήματα του ελληνικού τουρισμού, με την υπογραφή σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Εικαστικά / Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Έχει βοσκήσει πρόβατα, έχει πουλήσει κουλούρια και έχει δουλέψει στην οικοδομή, μέχρι που αποφάσισε ότι το μόνο που ήθελε να γίνει είναι καλλιτέχνης. Τελικά, εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους και διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες δημιουργούς. Ο πρώην πρύτανης της ΑΣΚΤ είναι άνθρωπος από σπάνια πάστα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Εικαστικά / «Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Μια μεγάλη έκθεση στο Σικάγο εξετάζει την γκέι ταυτότητα ως ιστορικό φαινόμενο μέσα από 300 έργα που δημιουργήθηκαν κυρίως στην περίοδο μεταξύ του 1869, όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η λέξη «ομοφυλόφιλος», και του 1939
THE LIFO TEAM
Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ