Ένας πρίγκιπας, ένα πραξικόπημα και η εποχή του απίθανου

Ένας πρίγκιπας, ένα πραξικόπημα και η εποχή του απίθανου Facebook Twitter
Ο πρίγκιπας Χάινριχ ο 13ος και οι «Πολίτες του Ράιχ» επικοινωνούν με την πολιτική ακροδεξιά αλλά δίνουν και την εντύπωση πως αποτελούν ξεχωριστή περίπτωση.
0

Ο ΟΙΚΟΣ ΤΟΥ ΡΟΙΣ (Reuss) είναι ένας κλάδος από μια παλαιά βασιλική οικογένεια της Θουριγγίας στη Γερμανία. Εδώ και αιώνες οι ηγεμόνες αυτής της οικογένειας φέρνουν το όνομα Χάινριχ (Ερρίκος). Και ένας από αυτούς, ο Χάινριχ ο 13ος του Ρόις, διαχειριστής επιχειρηματικών κεφαλαίων που ζούσε στη Φρανκφούρτη, είναι ο ιθύνων νους των «Πολιτών του Ράιχ», μιας οργάνωσης κάποιων χιλιάδων μελών που προετοίμαζαν κάποιου είδους πραξικόπημα κατά της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.

Η είδηση καταναλώθηκε διεθνώς –και στη δική μας χώρα – σαν ένα από αυτά τα παράξενα νέα που θυμίζουν κάποιες σειρές του Neflix. Δεν αφορά προφανώς πραγματικά ζόμπι αλλά κάποιες φιγούρες που παραπέμπουν σε πολιτικά ζόμπι ενός μακρινού παρελθόντος. Για τη δημοκρατική μας φαντασία, οι πρίγκιπες έχουν απλώς μια θέση στις κοσμικές στήλες, σε φωτορεπορτάζ για το Σεν Τροπέ ή τα Ελβετικά βουνά.

Από καιρό έχουν ενταχτεί σε ένα σύμπαν φαντασμαγορικών πλάνων, όπου τα ονόματα με το πρόθεμα Ντε, Ντι ή Φον παρελαύνουν σαν γραφικοί εξωτισμοί. Όταν φυσικά ακούμε ακροδεξιά και Γερμανία ο νους μας πάει αμέσως στον ναζισμό και στη δική του εξολοθρευτική παρουσία.

Για τη δημοκρατική μας φαντασία, οι πρίγκιπες έχουν απλώς μια θέση στις κοσμικές στήλες, σε φωτορεπορτάζ για το Σεν Τροπέ ή τα Ελβετικά βουνά. Από καιρό έχουν ενταχτεί σε ένα σύμπαν φαντασμαγορικών πλάνων, όπου τα ονόματα με το πρόθεμα Ντε, Ντι ή Φον παρελαύνουν σαν γραφικοί εξωτισμοί.

Κανένας δεν θα έβλεπε γραφικότητα σε νεοναζιστικές ομάδες και παραστρατιωτικές πολιτοφυλακές. Η περίπτωση όμως που έρχεται τώρα στη δημοσιότητα, οι «Πολίτες του Ράιχ» και ο ηγέτης τους, έκπτωτος γόνος μιας δυναστείας, φαίνεται να βγαίνουν από δύο διαφορετικές πόρτες: μια πόρτα που οδηγεί πίσω στον χρόνο, σε φαντασιώσεις του δέκατου ένατου αιώνα αλλά και μια πύλη σημερινή, «επίκαιρη», όπου συνωστίζεται η διεθνής της συνωμοσιολογίας.

Η παλαιά, εθνικιστική, αντισημιτική δεξιά συναντά τους αρνητές της πανδημίας, τους εισβολείς στο Καπιτώλιο, τους Ρώσους ευρασιατιστές οπαδούς της αυτοκρατορίας. Σύμβολα από την εποχή του Όττο Φον Μπίσμαρκ έρχονται να ενωθούν με τις ανατρεπτικές επιθυμίες κάποιων αντίστοιχων με τους δικούς μας Θεματοφύλακες του Συντάγματος.

Δεν είναι πάντως καινούριο πράγμα αυτές οι συνωμοσίες για πραξικόπημα σε προηγμένες χώρες. Στην Ιταλία της δεκαετίας του ΄70, υπήρξαν πρόσωπα όπως ο Πρίγκιπας Τζούνιο Βαλέριο Μποργκέζε, ο Εντουάρντο Σόνιο και άλλοι, που σχεδίαζαν πραξικοπήματα για να αποτρέψουν αυτό που φοβόταν τότε, την άνοδο των κομμουνιστών στην εξουσία.

Οι άκρες των συνωμοτών με τις μυστικές υπηρεσίες ή με ανθρώπους του επίσημου πολιτικού προσωπικού είναι θέματα που έχουν συζητηθεί και ερευνηθεί με λεπτομέρειες στη γειτονική χώρα. Πιο πρόσφατα, στην ίδια την Αμερική, διαπιστώθηκαν πραξικοπηματικές κινήσεις από σκληρούς τραμπικούς κύκλους, με αποκορύφωμα την εισβολή στο Καπιτώλιο.

Είναι όμως διαφορετικά τα κίνητρα και η καταγωγή κάθε «κινήματος». Οι εθνικές συνθήκες και η ιστορική περίσταση παίζουν τεράστιο ρόλο. Η Ιταλία του ΄70 ήταν ένα γήπεδο του Ψυχρού Πολέμου. Η Αμερική της τραμπικής περιπέτειας είναι ήδη μια χώρα στα πρόθυρα της διάσπασης, μια χώρα πολιτισμικού και πολιτικού εμφυλίου. Η Γερμανία του 2022 ζει το άγχος μιας ενεργειακής, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Ο πόλεμος στην Ουκρανία την κλονίζει και η ηγεμονία της στην Ευρώπη αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις. Η αντιδραστική ακροδεξιά στη Γερμανία έχει επίσημη πολιτική έκφραση, το κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία αλλά και διάφορες τάσεις μέσα στον συντηρητικό γαλαξία.

Ο πρίγκιπας Χάινριχ ο 13ος και οι «Πολίτες του Ράιχ» επικοινωνούν με αυτή την πολιτική ακροδεξιά αλλά δίνουν και την εντύπωση πως αποτελούν ξεχωριστή περίπτωση. Η αυτοκρατορική νοσταλγία τους, το κατά φαντασία υπουργικό συμβούλιο που συγκαλούσε ο ηγέτης στο κάστρο του, οι ταυτότητες που θυμίζουν τα έγγραφα των δικών μας Θεματοφυλάκων, όλα αυτά μαρτυρούν μια έντονη αποκοπή από την πραγματικότητα.

Η εποχή ενθαρρύνει τον πειρασμό της φυγής ή τον εθελούσιο εγκλεισμό σε επιθυμητές, εναλλακτικές πραγματικότητες. Άνθρωποι της πιο ραφινάτης μεσαίας τάξης – και όχι αναγκαστικά των χαμένων της από οικονομική άποψη – επιλέγουν παράξενες πεποιθήσεις για να στεγάσουν τη δυσφορία ή την επιθυμία αντεπίθεσης σε έναν πολιτισμό που σιχαίνονται. Και κάποιοι λίγοι προχωρούν ή θέλουν να φτάσουν στην πράξη.

Συχνά, η κοινωνική τάξη και οι οικογένειές τους τους λοιδορούν. Το κράτος, αφού τους αφήνει για καιρό να υπάρξουν, κάποια μέρα αποφασίζει να τους «τελειώσει». Η ζωή και οι ιδέες τους σχολιάζονται ως γραφικές κι ανόητες φαντασιοκοπίες. Και όλοι πια στοιχηματίζουν πως αυτές οι κινήσεις και τα πρόσωπά τους δεν έχουν καμιά ελπίδα μέσα σε κοινωνίες που δεν αγαπούν τις παλιές ιεραρχίες και τις αριστοκρατικές πόζες.

Νομίζω όμως ότι σε αυτή ειδικά την εποχή δεν πρέπει να υποτιμούμε κανέναν κίνδυνο. Η θεωρία περί γραφικών τύπων είναι πάντα ένας βολικός καθησυχασμός που αρέσει ιδίως στους φιλελεύθερους του Κέντρου οι οποίοι δεν μπορούν να καταλάβουν τι σημαίνει πίστη, φανατική στράτευση, συνωμοτική δράση.

Προφανώς, ο Χάινριχ του Ρόις και το στράτευμά του δεν θα μπορούσε να «ανατρέψει» τη γερμανική ομοσπονδιακή Δημοκρατία. Είχε όμως (και έχουν πάντα αυτά τα δίκτυα) την ικανότητα να προκαλέσουν καταστροφές ή να σκοτώσουν. Μπορούν να ξαναστήσουν έναν νέο κύκλο μαύρης τρομοκρατίας που δεν απέχει από τις επιθυμίες τους. Το μίσος για τη δημοκρατία υπό το πρόσχημα της χαμένης, αυθεντικής κοινότητας, μιας ενάρετης πατρίδας δίχως πολιτικούς, αυτό το μίσος δεν είναι ποτέ γραφικό και ανώδυνο.

Όσο αφελείς, αλλόκοτες και παραληρηματικές κι αν φαίνονται κάποιες ιδέες και κάποια σχέδια, καλό είναι να τα παίρνουμε στα σοβαρά. Γιατί; Ακριβώς γιατί ζούμε σε μια εποχή όπου το απίθανο είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμο είτε να αυτοσχεδιάσει είτε, πολύ χειρότερα, να οργανώσει το κακό. Και το κακό δεν είναι ποτέ κάτι αστείο ή γραφικό.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το φεγγάρι, το δάχτυλο και η δημοκρατία

Νικόλας Σεβαστάκης / Το φεγγάρι, το δάχτυλο και η δημοκρατία

Πολιτικά και ηθικά έχει ανοίξει ένα ζήτημα ουσίας για το κράτος, για τα στοιχειώδη πρωτόκολλα, την εμπιστοσύνη στους θεσμούς, και τις κρίσιμες ισορροπίες ανάμεσα σε θεσμικές και εξωθεσμικές εξουσίες.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Γαϊδούρια : Ζώα εργασίας ή σιωπηλά θύματα;/ Ιπποειδή: Ζώα εργασίας ή σιωπηλά θύματα;

Ρεπορτάζ / Γαϊδούρια: Ζώα εργασίας ή θύματα κακοποίησης;

Είναι τα ιπποειδή στην Ελλάδα εργάτες χωρίς δικαιώματα; Ποιες είναι οι συνθήκες διαβίωσής τους, ποια μέριμνα υπάρχει για τη φροντίδα τους και γιατί η νομοθετική προστασία τους βρίσκεται σε μια γκρίζα ζώνη; Μιλούν στη LiFO εκπρόσωποι φιλοζωικών οργανώσεων και τοπικοί φορείς.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ