Πώς να συνδυάσεις στη σκηνή ένα δυστοπικό περιβάλλον, έναν καμένο πλανήτη, με το σφρίγος, την ενέργεια και τα φωτεινά πρόσωπα μιας ομάδας νέων ανθρώπων όχι παραπάνω από 20 χρονών;
Ο διευθυντής του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Κωνσταντίνος Ρήγος υπογράφει τη χορογραφία «Το ισοκράτημα ενός παιδιού», μια μουσική σύνθεση του Γιώργου Κουμεντάκη, με την οποία ξεκινάει το τρίπτυχο σύγχρονου χορού «3 Rooms» που παρουσιάζεται στην Κεντρική Σκηνή «Σταύρος Νιάρχος» της ΕΛΣ.
Βρέθηκα στη γενική πρόβα της παράστασης και μιλήσαμε με τον πολυσχιδή χορογράφο και σκηνοθέτη τόσο για το νέο του έργο στο οποίο συμμετέχουν σπουδαστές της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης και της σχολής μπαλέτου της ΕΛΣ όσο και για την επιλογή δύο εμβληματικών χορογραφιών του Γίρζι Κίλιαν και του Οχάντ Ναχαρίν. Πρόκειται για μια «εκρηκτική» παράσταση, μια παράσταση που ξεχειλίζει από νιάτα και ταλέντο, αλλά και από σπουδαία τέχνη χορού και εξαιρετικές μουσικές.
Ο Ρήγος ήθελε ανέκαθεν να χορογραφήσει ένα μουσικό κομμάτι του Κουμεντάκη, και παρόλο που υπάρχει μια παλιότερη και σύντομη απόπειρα στο παρελθόν, ουσιαστικά αυτή είναι η πιο ολοκληρωμένη τους συνεργασία.
Για την επιλογή των χορευτών έγινε ακρόαση μεταξύ των σπουδαστών των δύο σχολών και επιλέχθηκαν περί τους 28 νέους χορευτές. Ο διευθυντής της Σχολής της ΕΛΣ Γιώργος Μάτσκαρης εξηγεί: «Στην παράσταση χορεύουν μισά παιδιά από την ΚΣΟΤ και μισά από την ΕΛΣ. Αυτό μας έκανε χαρούμενους, γιατί δεν είναι συχνό το φαινόμενο. Έχουμε κοινά αλλά και διαφορετικά χαρακτηριστικά, αλλά έχει σημασία το πώς αυτά τα παιδιά μέσω του Κωνσταντίνου Ρήγου έγιναν μια ομάδα. Έχουμε ένα ενιαίο αποτέλεσμα κι αυτό πιστεύω ότι είναι σπουδαίο για τα παιδιά, ένα πολύ σημαντικό μάθημα. Είδαμε αυτή την προσαρμοστικότητα και είναι μια πολύ καλή ευκαιρία γιατί δυστυχώς είχαν κάτσει πολύ λόγω της καραντίνας, οπότε πέρα από την ενέργεια της νιότης, έχουν και μια φόρα παραπάνω. Για μένα αυτό είναι το σημαντικό και φυσικά, όπως είπα, το πόσο γρήγορα προσαρμόστηκαν».
Το σκηνικό της πρώτης χορογραφίας του Ρήγου είναι ένας έρημος τόπος με μια μισογκρεμισμένη διαφημιστική πινακίδα που γράφει τη λέξη «Nothing» και στην οποία διακρίνεται αχνά η λέξη «Eternity». Από κάτω παραταγμένοι οι χορευτές, ένα σμάρι νέων κοριτσιών και αγοριών ντυμένων με μάλλον αλλόκοτα μαύρα ρούχα με φουτουριστικές αναφορές. Καθόλη τη διάρκεια του έργου εκτελούν τις κινήσεις της χορογραφίας του με έναν απρόσμενο συντονισμό για μια τόσο μεγάλη ομάδα χορευτών. Η κίνηση, πάντως, ακολουθεί τη μουσική και κάποιες στιγμές γίνεται απίστευτα νευρώδης, σχεδόν υπερκινητική.
Τρία ντουέτα χορευτών του μπαλέτου της Λυρικής έρχονται μπροστά για να υπηρετήσουν μια μουσική που ο δημιουργός της την περιγράφει ως μια σύνθεση που αντλεί θέματα από την παράδοση και οδηγείται σε τρεις μορφές. «Μια μελωδία καβάλα σε έναν αυτοσχέδιο χορό που έρχεται από την Ανατολή», που καταλήγει σε «ένα τρυφερό κύμα νοσταλγίας», λέει στο σημείωμά του στο πρόγραμμα. Ακολουθεί ένα μουσικό παιχνίδι γύρω από το φωνήεν όμικρον στο οποίο τυλίγονται μελωδίες, και τέλος ένας πολεμικός χορός από τον Πόντο.
Ο Ρήγος ήθελε ανέκαθεν να χορογραφήσει ένα μουσικό κομμάτι του Κουμεντάκη, και παρόλο που υπάρχει μια παλιότερη και σύντομη απόπειρα στο παρελθόν, ουσιαστικά αυτή είναι η πιο ολοκληρωμένη τους συνεργασία. Ιδανική η στιγμή με τους σπουδαστές, εξηγεί και ο ίδιος: «Ήθελα να κάνω ένα έργο του Γιώργου και ήρθε τώρα η ευκαιρία που έχουμε τρεις διαφορετικές μουσικές ιδιοσυγκρασίες, και τρεις διαφορετικές κινητικές ιδιοσυγκρασίες. Συγχρόνως, ήθελα να κάνω και κάτι με τη νέα γενιά.
Καθώς το έργο είναι λοιπόν για σπουδαστές, συγκροτημένο και μικρής διάρκειας, ήθελα να φτιάξω μια χορογραφία που να είναι σαν μια χειρονομία. Δηλαδή σαν μια κραυγή απέναντι σε έναν πλανήτη που είναι κάρβουνο πια. Οι χορευτές είναι ντυμένοι σαν να πηγαίνουν σε ένα σχολείο όπου πρέπει να φοράνε στολή· παίρνουν το ύφασμα και το φοράνε όπως θέλει ο καθένας. Βγάζουν την προσωπικότητά τους με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Κι επειδή είναι πλήθος με μικρά σπαράγματα, ήθελα να μην είναι τίποτα άλλο παρά μόνο αυτό. Μια κραυγή που ξεκινάει από κάτι μικρό και γίνεται στο τέλος πυρρίχιος, που έχει αυτή την αγωνία και το τρέξιμο».
Αυτό που παρακολούθησα εγώ το περιγράφω σαν μια «γροθιά» που συνεχώς ανοίγει και κλείνει, και ξανά από την αρχή, σαν μικρές εξεγέρσεις. Συμφωνεί και λέει: «Αυτή ήταν περίπου η ιδέα. Και το μεγάλο σύνολο μπορεί να γεννήσει αυτή την εικόνα, η μάζα που απλώνεται και μικραίνει, απλώνεται και μικραίνει, ξανά και ξανά, και κυρίως στο πρώτο μέρος που είναι και πιο σύνθετο μουσικά. Κάτι περισσότερο πολύπλοκο που αδειάζει, ακολουθεί το αντάτζιο του δεύτερου μέρους, που στο τρίτο μέρος γίνεται η αγωνία. Αυτό ήταν περίπου ό,τι ήθελα να κάνω. Έχει υπερκινητικότητα γιατί έχει ακριβώς αυτήν την ενέργεια που κρύβει η εφηβεία. Έχει ενδιαφέρον όμως καθώς αλλάζει η βραδιά ως αισθητική αλλά και ως κατάσταση».
Πράγματι τα δύο έργα, το εκπληκτικό «Petite Mort» του Κίλιαν και το επίσης εκρηκτικό «Minus 16» του Ναχαρίν θεωρείται ότι καθόρισαν την εξέλιξη του σύγχρονου χορού. Ο Ρήγος εξηγεί τις επιλογές του: «Καμία ελληνική ομάδα δεν έχει ξαναχορέψει Κίλιαν και Ναχαρίν. Όπως έχουμε κάνει με όσους διεθνείς χορογράφους έχουμε προσκαλέσει, η επιλογή πρέπει να είναι έργα ρεπερτορίου ώστε η ομάδα να μπορεί στην παρούσα φάση να τα υποστηρίξει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Χάρη στη δωρεά που έγινε από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος έχουμε περί τους δέκα καινούργιους χορευτές και έχει γίνει μια πολύ ομαλή σύνδεση της ομάδας. Το στοίχημα κερδήθηκε επειδή τα νέα πρόσωπα ανανέωσαν όλο το υλικό. Τώρα η ομάδα θα έλεγα ότι είναι σε μια χρυσή τομή και ταυτοχρόνως σε μια καλή περίοδο. Οπότε διάλεξα το "Petite Mort", το οποίο είναι 30 ετών αλλά παραμένει ένα υπέροχο νεοκλασικό κομμάτι. Βλέποντάς το καταλαβαίνεις και πώς εξελίχθηκε ο χορός.
Όταν πρωτοπαρουσιάστηκε στο Nederlands Dans Theater, ο Κίλιαν δημιούργησε μια νέα σχολή και άλλαξε τη νεοκλασική κίνηση, φέρνοντας σταδιακά άλλα στοιχεία. Με είχαν επηρεάσει πάρα πολύ κι εμένα τα πρώτα του έργα, οπότε ήθελα πολύ να μας δοθεί η δυνατότητα να δείξουμε ότι αυτή την αισθητική, που εμείς δεν την έχουμε υπηρετήσει, μπορούμε να την υπηρετήσουμε με τον καλύτερο τρόπο.
Και φυσικά το έργο του Ναχαρίν, που η ομάδα του, η Μπατσέβα, ως αισθητική είναι πιο κοντά μου, όπως και οι μουσικές επιλογές του. Με συγκινεί κάθε φορά που το βλέπω. Με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο, κρατώντας μια αποστασιοποίηση, καταφέρνει να σε γεμίζει με ενέργεια. Θα λέγαμε λοιπόν ότι και τα δύο είναι κλασικά έργα, όχι με την έννοια του κλασικισμού αλλά του 20ού αιώνα».
Τον «Μικρό Θάνατο» («Petite Mort») ο Κίλιαν τον περιγράφει σαν έναν ποιητικό τρόπο να περιγράψει κανείς την έκσταση της ερωτικής πράξης. Είναι μια χορογραφία βασισμένη σε δύο διάσημα κοντσέρτα του Μότσαρτ, από τα οποία όμως έχει κόψει τα γρήγορα μέρη.
Το «Minus 16» του Οχάντ Ναχαρίν αποτελείται από αποσπάσματα παλιότερων έργων του, όπως το «Mabul» (1992), το «Anaphaza» (1993) και το «Zachacha» (1998). Οι μουσικές σε ταξιδεύουν, καθώς περιλαμβάνουν σάουντρακ από το άλμπουμ του Ντιν Μάρτιν «Cha-Cha de Amor», παραδοσιακά τραγούδια, Βιβάλντι, ένα τραγούδι του Χάρολντ Άρλεν, Σοπέν.
Μελωδίες που σε κάνουν να θέλεις να σηκωθείς να χορέψεις, αλλά αυτό το είχε μάλλον προβλέψει ο ίδιος ο Ναχαρίν, καθώς οι χορευτές οδηγούν θεατές στη σκηνή για να συμμετέχουν στη βραδιά. Κάτι που δεν απέφυγε ούτε ο υπογράφων.
Μπαλέτο Εθνικής Λυρικής Σκηνής
3 Rooms
Τρίπτυχο χορού σε χορογραφίες Γίρζι Κίλιαν, Οχάντ Ναχαρίν, Κωνσταντίνου Ρήγου
18, 20, 21, 22 Μαΐου 2022 • Ώρα έναρξης: 19:30 (Κυριακή 18:30)
Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ
> To ισοκράτημα ενός παιδιού / The Pedal Tone for a Child
Χορογραφία, σκηνικό: Κωνσταντίνος Ρήγος
Μουσική: Γιώργος Κουμεντάκης
Μουσική διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός
Κοστούμια: Γιώργος Σεγρεδάκης
Φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ
Mε τους χορευτές του Μπαλέτου της ΕΛΣ: Χριστίνα Μακρίδου, Πόπη Σακελλαροπούλου, Όλγα Ζουρμπινά, Ντανίλο Ζέκα, Στράτο Παπανούση, Ίγκορ Σιάτζκο, Θανάση Σολωμό
Συμμετέχουν η Ορχήστρα της ΕΛΣ και σπουδαστές της Ανώτερης Επαγγελματικής Σχολής Χορού ΕΛΣ και της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης.
> Petite mort
Χορογραφία, σκηνικό, φωτισμοί: Γίρζι Κίλιαν
Μουσική: Β. Α. Μότσαρτ
Κοστούμια: Γιόκε Φίσερ
Συμμετέχουν οι χορευτές του Μπαλέτου της ΕΛΣ: Αρετή Νότη, Μάγδα Κούκου-Φέρρα, Ντανιέλε Πεκοράρι, Άνχελ Μαρτίνεθ Σάντσεθ, Αλίσια Τάουνσεντ, Ζωή Σχοινοπλοκάκη, Άριε Μπέιτς-Βινουέζα, Τζάουμα Ντεουλοφέου-Σεγκί, Ελευθερία Στάμου, Μάνες Αλμπέρντι, Έλενα Κέκκου, Βαγγέλης Μπίκος, Ντανίλο Ζέκα, Μαρίτα Νικολίτσα, Γιάννης Γκάντσιος, Γιώργος Χατζόπουλος, Μαργαρίτα Κώστογλου, Αριάδνη Φιλιππάκη, Στέλιος Κατωπόδης, Γιάννης Μητράκης.
> Minus 16
Χορογραφία, κοστούμια: Οχάντ Ναχαρίν
Φωτισμοί: Αβί Γιόνα Μπουένο (Μπάμπι)
Χορεύουν οι χορευτές του Μπαλέτου της ΕΛΣ: Γιοβάνκα Ζάριτς, Έλενα Κέκκου, Μάγδα Κούκου-Φέρρα, Μαργαρίτα Κώστογλου, Μαρίτα Νικολίτσα, Αρετή Νότη, Μάρτα Ριβέρα ντε Μιράντα, Ελευθερία Στάμου, Ζωή Σχοινοπλοκάκη, Αλίσια Τάουνσεντ, Αριάδνη Φιλιππάκη, Βαγγέλης Μπίκος, Μάνες Αλμπέρντι, Γιάννης Γκάντσιος, Άνχελ Μαρτίνεθ Σάντσεθ, Γιάννης Μητράκης, Άριε Μπέιτς-Βινουέζα, Τζάουμα Ντεουλοφέου-Σεγκί, Έλτον Ντιμρότσι, Ντανιέλε Πεκοράρι, Γιώργος Χατζόπουλος.
Τιμές εισιτηρίων: €15, €20, €30, €35, €42, €50, €55, €70
Φοιτητικό, παιδικό: €12
Περιορισμένης ορατότητας: €10
Προπώληση: Ταμεία της ΕΛΣ (213 0885700, καθημερινά 09:00-21:00) & ticketservices.gr
