Η unselfie του εμβολιασμού

Ιαν ΜακΚέλεν Facebook Twitter
O Ίαν ΜακΚέλεν ανέβασε μια φωτογραφία από τον εμβολιασμό του στον προσωπικό του λογαριασμό στο Instagram.
0

TΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΩΝ selfies, των φωτογραφικών προσωπικών πορτρέτων που αναρτώνται στα social media, έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον, έχοντας πολύπλευρες ερμηνείες, επιστημονικές, δημοσιογραφικές, καλλιτεχνικές.

Όπως σε όλα τα φαινόμενα που αφορούν τη σύγχρονη τεχνολογία, οι απόψεις διίστανται. Για πολλούς που βλέπουν με επιφύλαξη τη συνεχή διαμεσολάβηση όλων των μορφών κοινωνικής δράσης και ύπαρξης από την τεχνολογία, οι selfies αποδεικνύουν με περίτρανο τρόπο την εγωπαθή διάθεση στην οποία έχουμε εμπλακεί. Αποτελούν την αποκορύφωση της κουλτούρας του ναρκισσισμού, με την οποία έτσι κι αλλιώς έχει γαλουχηθεί μεταπολεμικά ο σύγχρονος κόσμος μέσα από την αποθέωση της κατανάλωσης και όλων των εικονοκεντρικών τρόπων κατανόησης και προβολής του εαυτού (lifestyle).

Γι’ αυτή την αποδοκιμαστική άποψη, η τεχνολογία της ψηφιακής απαθανάτισης κάθε στιγμή του βίου μας και η δημοσιοποίηση του προσώπου μας σε όλες τις αυθόρμητες ή σκηνοθετημένες εκφράσεις του φανερώνουν την παγίδα της προσωπολατρίας, μια ψευδή μοναδικότητα, την επικίνδυνη κατάργηση δημόσιου και ιδιωτικού, την αδυναμία μας να διαχωρίσουμε τι ανήκει σ’ εμάς και τι είναι έξω από εμάς, τη φρούδα αυτοϊκανοποίηση ότι δεν χρειαζόμαστε το βλέμμα του άλλου να μας απεικονίσει. 

Τις τελευταίες εβδομάδες, που ο εμβολιασμός έχει γενικευτεί σχεδόν σε όλες τις ηλικίες άνω των 30, τα social media έχουν μετατραπεί σε μια πασαρέλα αυτοφωτογραφίσεων στα εμβολιαστικά κέντρα. 


Από την άλλη, υπάρχουν ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις, που βλέπουν τις selfies με μεγαλύτερη κατανόηση και αποδοχή. Γι’ αυτές, η δυνατότητα που μας δίνουν τα νέα γκάτζετ (ιδίως οι εξελιγμένες κάμερες των κινητών μας) να καταγράφουμε τον εαυτό μας σε σημαντικά ή ασήμαντα στιγμιότυπα της καθημερινότητάς μας συνιστά μια πολύ ενδιαφέρουσα ένδειξη του εκδημοκρατισμού της αυτοπροσωπογραφίας, αυτής της καλλιτεχνικής πρακτικής που πηγαίνει πολύ πίσω στην Ιστορία της Τέχνης, αλλά στο μη ψηφιακό παρελθόν μας περιοριζόταν μονάχα σε καλλιτεχνικούς κύκλους και υψηλές αισθητικές προσδοκίες. Είναι μια διαδικασία που λίγο-πολύ είχε ξεκινήσει με τα οικογενειακά φωτογραφικά άλμπουμ, αλλά τώρα, με τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες, αποκτά μια καινούργια διάσταση που ωθεί την κουλτούρα της εξατομίκευσης σε πρωτόγνωρα μονοπάτια.

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που μας καλούν να αναλογιστούμε τον αυτοσαρκαστικό χαρακτήρα που πολλές φορές έχουν οι selfies μας (βλ. duck face), που κάθε άλλο παρά μια προσωπολατρική εγωπάθεια αποδεικνύουν. Επίσης, η διαρκής αυτοφωτογράφιση σε πολλές στιγμές και διάφορα περιβάλλοντα, αντί να υπογραμμίζει μια συνεχή και ξεκάθαρη εξιδανίκευση της ταυτότητάς μας, μάλλον μια κατακερματισμένη και απρόβλεπτη «αφήγηση» του εαυτού μας προδικάζει και σίγουρα την ετερόφωτη αναγνώρισή του.

Οποιαδήποτε γενικευτική επιδοκιμασία ή αποδοκιμασία της πρακτικής των selfies δύσκολα μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε την οπωσδήποτε πολύπλευρη σημασία τους. Η πανδημία έρχεται να τονίσει ακριβώς τη συνθετότητα ενός ζητήματος που σε κανονικές συνθήκες είτε εύκολα απορρίπτουμε ως ένδειξη ενός υπερφίαλου εγωτισμού είτε αστόχαστα επιβεβαιώνουμε ως «φυσική» συνέπεια της φασματικής, μεταμοντέρνας αντανάκλασής μας.

Τις τελευταίες εβδομάδες, που ο εμβολιασμός έχει γενικευτεί σχεδόν σε όλες τις ηλικίες άνω των 30, τα social media έχουν μετατραπεί σε μια πασαρέλα αυτοφωτογραφίσεων στα εμβολιαστικά κέντρα. Αυτές οι αυτοφωτογραφίσεις προφανώς και διαφέρουν πολύ σε σχέση με άλλες εύθυμες, που επίσης κυκλοφορούν αυτές τις μέρες στη θάλασσα των διαδικτυακών μας διασυνδέσεων: μπροστά σε κορωνοπάρτι, μπροστά στον οβελία που στροβιλίζεται, μπροστά σε μολότοφ που ρίχνονται εν είδει βαρελότου, μπροστά σε τραπεζάκια που ξαναβγαίνουν έξω για να μας υποδεχτούν μετά από έξι μήνες χωρίς καφέ και εστιατόρια κ.λπ.

Όλες αυτές οι εικόνες πασχαλινής και μεταπασχαλινής ανάτασης μπορούν να αναγνωσθούν ως ναρκισσιστικά στίγματα μιας κοινωνίας που αναζητεί διακαώς την επιστροφή της στη διασκεδαστική της κανονικότητα. Μπορούν να εκληφθούν και ως στιγμιότυπα ενός παιχνιδιού με τα όρια, τις παραδόσεις, τις συνήθειες μας, ένα δείγμα ότι παραμένουμε ζωντανοί ή ότι φλερτάρουμε με την καταστροφή μας.

684
Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Η αυτοφωτογράφιση, όμως, την ώρα του εμβολιασμού αποτελεί ίσως το πιο ενδιαφέρον παράδειγμα πολιτικής επικοινωνίας των τελευταίων χρόνων. Συνιστά μια αυθόρμητη καμπάνια ενημέρωσης και προβολής της ανάγκης του εμβολιασμού, την οποία κανένας επικοινωνιολόγος ή πολιτικός δεν μας ζήτησε. Είναι μια «πρωτοβουλία» που ανέλαβαν λίγο-πολύ όλοι όσοι υποστηρίζουν τον εμβολιασμό ως τη μόνη διέξοδο στην κόλαση του μαζικού θανάτου και της κοινωνικής αποστασιοποίησης που επιβλήθηκε.

Προφανώς και υπάρχει το στοιχείο της μίμησης, προφανώς και υπάρχει το στοιχείο της προσωπικής προβολής. Όμως η φωτογραφία αυτή είναι ταυτόχρονα μια καινούργια πόζα. Μια πόζα που κρύβει το χαμογελαστό πρόσωπο με την υγειονομική μάσκα και εκθέτει το σώμα μας στην άβολη στάση υποδοχής της βελόνας και της μαγικής ασπίδας που αυτή θα μας χαρίσει.

Είναι ταυτόχρονα η κατάργηση της ναρκισσιστικής αυτάρκειας και της ιδέας ότι η ύπαρξή μας είναι μια ατομική υπόθεση. Είναι ίσως η πρώτη «κοινωνική πόζα» που εφευρίσκει ο ψηφιοποιημένος κόσμος μας. Σε αυτήν, μόνοι και ταυτόχρονα αγελαίοι, φαινόμαστε όλοι ίδιοι, επειδή συνειδητοποιούμε ίσως, μετά από πολλά χρόνια, ότι είμαστε ίσοι απέναντι στο θάνατο. 

Έχει μεγάλο ενδιαφέρον ότι σε αυτήν τη selfie πρωταγωνίστησαν αρχικά οι μεγαλύτερες ηλικίες και στη συνέχεια το νήμα το πήραν οι νεότερες, καταθέτοντας με θάρρος την επιλογή τους να εμβολιαστούν με τα εμβόλια που για διάφορους λόγους δυσφημίστηκαν όχι μόνο από τους γνωστούς συνωμοσιολόγους αλλά αναπάντεχα και από ορισμένες ευρωπαϊκές ελίτ.

Αυτές οι selfies, επίσης, κατέδειξαν ότι οι διαιρέσεις μεταξύ «ανεύθυνων νέων» και «υπεύθυνων ηλικιωμένων» είναι άστοχα απλουστευτικές. Δημιούργησαν και δημιουργούν ένα γενναίο trend, μια πραγματική πράξη αντίστασης στον εθνικισμό ή σε οποιαδήποτε ανορθολογική καχυποψία πήγε να ορθωθεί μπροστά στη μοναδική παγκόσμια ελπίδα επιστημονικής αντιμετώπισης του εφιάλτη.

Οι φωτογραφίες αυτές, ακόμα και αν ξεκινάνε από προθέσεις αυτοπροβολής, ακόμα και αν εδράζονται σε ατομικές προσδοκίες επιστροφής στην «πεζή» καθημερινότητα και διασκέδαση του παρελθόντος, καταλήγουν στα πρώτα καθρεφτίσματα μιας νέας συλλογικής φαντασιακής κοινότητας, της παγκόσμιας εκείνης κοινότητας που παίρνει τη ζωή της και πάλι στα χέρια της. Στα μπράτσα της, για την ακρίβεια…

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Οπτική Γωνία / Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Η υπόθεση των χαμένων βίντεο των Τεμπών αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε κρίσιμες φάσεις της ανακριτικής διαδικασίας, αφήνοντας πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ