Τίμοθι Σνάιντερ: Μαθήματα για την ελευθερία και την αλληλεγγύη

Τίμοθι Σνάιντερ: Μαθήματα για την ελευθερία και την αλληλεγγύη Facebook Twitter
Το αίτημα για ελευθερία συνδέεται άρρηκτα με το αίτημα για πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας.
0

ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ Α' 13:12

«Αλήθεια, τώρα βλέπουμε τα πράγματα θαμπά, σαν μέσα από μεταλλικό καθρέφτη· τότε όμως πρόσωπο με πρόσωπο θα δούμε τον Θεό. Τώρα γνωρίζω μόνο ένα μέρος, τότε όμως θα γνωρίσω με πληρότητα, όπως και ο Θεός μ' έχει γνωρίσει».

ΜΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΟΛΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΗ και πολύ συγκινητική φράση από την προς Κορινθίους επιστολή του Παύλου επιλέγει να ξεκινήσει ο Τίμοθι Σνάιντερ το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Τα δεινά μας: Μαθήματα για την ελευθερία και την αλληλεγγύη» ‒ με ευθεία αναφορά, βέβαια, στο βιβλίο του καλού του φίλου και επιστημονικού συνοδοιπόρου Τόνι Τζαντ («Τα δεινά που μαστίζουν τη χώρα»).


Ο Τίμοθι Σνάιντερ, καθηγητής στο Γέιλ, συνεργάτης του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Σπουδών της Βιέννης και του Κολεγίου της Ευρώπης που εδρεύει στη Βαρσοβία, είναι ένας εκ των διαπρεπέστερων και πλέον επιφανών ιστορικών του καιρού μας. Η ικανότητά του να κινείται σε διαφορετικά χωροχρονικά πεδία κατά την ιστορική έρευνα τού έχει προσδώσει τεράστιο κύρος.

Από τη «Συγκρότηση των Εθνών στην Ανατολική Ευρώπη», που ανήκει στο πρώιμο έργο του, μέχρι τα τελευταία του, όπως οι «Αιματοβαμμένες Χώρες» (Παπαδόπουλος, μτφρ. Ανδρέας Παππάς, 2017) και η «Μαύρη Γη» («Black Εarth»), που αναφέρεται στο Ολοκαύτωμα, ο Σνάιντερ, με την ευχέρεια που έχει να επικοινωνείνα σε έντεκα γλώσσες, αναδεικνύεται σε κορυφαίο ειδικό της ιστορίας της Ανατολικής Ευρώπης. Η τολμηρή και τεκμηριωμένη ιστορική του έρευνα άνοιξε νέους δρόμους, π.χ. η ανάδειξη του πολέμου για την κυριαρχία στην Ανατολική Ευρώπη από το 1933 ώς το 1945 ανάμεσα σε Γερμανία και ΕΣΣΔ, που κόστισε τη ζωή σε 14.000.000 αμάχους.


Ο Σνάιντερ όμως είναι και ένας μαχητικός δημόσιος διανοούμενος με σημαντικά βιβλία σε αυτό το πεδίο, όπως το «Απέναντι στην τυραννία» (Παπαδόπουλος, μτφρ. Κατερίνα Σχινά, 2018) και «Οι σκέψεις για τον 20ό αιώνα» (Αλεξάνδρεια, μτφρ. Ελένη Αστερίου, 2017), όπου συνομιλεί με τον Βρετανό ιστορικό Τόνι Τζαντ. Μέσα από αυτό το έργο αποδεικνύεται αδιαπραγμάτευτος υπερασπιστής της ελευθερίας, της φιλελεύθερης δημοκρατίας αλλά και της σύγκλισης των λαών προς κοινές κατευθύνσεις προόδου και εξέλιξης.

Πατώντας πάνω στην τριπλέτα αξιών που έθεσε ένας από τους «πατέρες» των ΗΠΑ, ο Τόμας Τζέφερσον, «ζωή, ελευθερία και κυνήγι της ευτυχίας», ο Σνάιντερ προσθέτει την υγεία και το δικαίωμα πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, γιατί μόνο αυτές κατοχυρώνουν το δικαίωμα στη ζωή.

Ο συνομιλίες του με τον Τόνι Τζαντ, εκτός από το ενδιαφέρον που διατηρούν, εμπεριέχουν και το στοιχείο της συγκίνησης, καθώς ο Τζαντ μόλις είχε προσβληθεί από αμυοτροφική πλάγια σκλήρυνση, μια νευροεκφυλιστική πάθηση που λίγο αργότερα θα τον οδηγούσε στον θάνατο. Οι κύκλοι της Ιστορίας που κλείνουν, όμως, ξανανοίγουν συνήθως με τρόπο που δεν μπορεί να φανταστεί κανείς, αλλά πάντα έχουν έναν κοινό παρανομαστή: την κοινή ανθρώπινη μοίρα, την αναπόφευκτη φθορά της ανθρώπινης φύσης.

Επτά χρόνια μετά την ασθένεια του Τζαντ, ο Σνάιντερ θα μεταφερθεί με έντονο κοιλιακό άλγος σε νοσοκομείο στο Μόναχο και μια μάλλον πρόχειρη και εσφαλμένη τελικά διάγνωση θα τον οδηγήσει σε εγχείρηση για αφαίρεση της σκωληκοειδίτιδας μια εβδομάδα αργότερα στην Αμερική. Η κατάσταση του όμως μετά την επέμβαση χειροτέρευσε ραγδαία και τελικά χρειάστηκαν 17 ώρες στην εντατική για να γίνει η σωστή διάγνωση, δηλαδή ότι είχε ένα απόστημα στο συκώτι που συνοδεύτηκε από ένα βακτήριο στο αίμα, το οποίο του προκάλεσε σηψαιμία, με αποτέλεσμα να φτάσει πολύ κοντά στον θάνατο.

Τίμοθι Σνάιντερ: Μαθήματα για την ελευθερία και την αλληλεγγύη Facebook Twitter
Ο Σνάιντερ μετατοπίζεται από τα εξαιρετικά του κείμενα για την ελευθερία και τον αγώνα εναντίον των απολυταρχικών μορφών εξουσίας και περνάει στο κομμάτι της υγείας, ανάγοντας την ποιοτική παροχή υπηρεσιών υγείας σε θεμελιώδη αξία. Φωτ.: Ine Gundersveen

Η ιατρική του αυτή περιπέτεια τον οδήγησε στη σύνταξη ενός νοσοκομειακού ημερολογίου που το χαρακτηρίζει μια λέξη, η «οργή», την οποία επαναλαμβάνει συνεχώς μέσα στο κείμενό του. Ο Σνάιντερ μετατοπίζεται από τα εξαιρετικά του κείμενα για την ελευθερία και τον αγώνα εναντίον των απολυταρχικών μορφών εξουσίας και περνάει στο κομμάτι της υγείας, ανάγοντας την ποιοτική παροχή υπηρεσιών υγείας σε θεμελιώδη αξία.

Πατώντας πάνω στην τριπλέτα αξιών που έθεσε ένας από τους «πατέρες» των ΗΠΑ, ο Τόμας Τζέφερσον, «ζωή, ελευθερία και κυνήγι της ευτυχίας», ο Σνάιντερ προσθέτει την υγεία και το δικαίωμα πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, γιατί μόνο αυτές κατοχυρώνουν το δικαίωμα στη ζωή. Το κείμενό του είναι φορτισμένο, προφανώς λόγω της προσωπικής του περιπέτειας, αλλά ο μαχητικός διανοούμενος που έχει θέσει επιτακτικά το θέμα της ελευθερίας και του αγώνα κατά της τυραννίας συνδέει το σύστημα παροχής ποιοτικών υπηρεσιών υγείας με την ελευθερία του ατόμου.

Το κείμενό του ίσως θα μπορούσε να στοιχηθεί πίσω από μια άλλη σειρά κειμένων για το ζήτημα, αλλά, προφανώς, με την έκρηξη της πανδημίας του κορωνοϊού, αποκτά ξεχωριστή σημασία, καθώς προέρχεται από έναν άνθρωπο που ταλαιπωρήθηκε από ένα θεωρητικά προηγμένο σύστημα υγείας, αυτό της Γερμανίας, εξαιτίας μιας λανθασμένης διάγνωσης, αλλά και από της Αμερικής, όπου η περίθαλψη είναι ακριβή και δεν καλύπτει τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών. Αυτή η κατάσταση του προκαλεί την οργή που διαπερνά το κείμενο στο σύνολό του. Οργή που ξεκινά ίσως από το πόσο άλλαξε τελικά η ζωή του από την αδυναμία του να γράψει και να μιλήσει όπως παλιά και φτάνει μέχρι την αλλαγή διαφόρων συνηθειών του.

Το αίτημα για ελευθερία συνδέεται άρρηκτα με το αίτημα για πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας. Στο «Απέναντι στην τυραννία» ο Σνάιντερ γράφει ότι για να αναζητήσουμε στο ιστορικό πλαίσιο την ελευθερία, πρέπει να την αναζητούμε κάθε στιγμή, και για να την κατανοήσουμε, αρκεί να διακρίνουμε τη δυνατότητα να γίνουμε συνδημιουργοί μιας άλλης.

Η Ιστορία, επισημαίνει ο Σνάιντερ, μας επιτρέπει να είμαστε υπεύθυνοι όχι για όλα, αλλά για κάτι. Και στο τελευταίο του βιβλίο, δηλαδή στο νοσοκομειακό ημερολόγιο, ακριβώς αυτό τονίζει, ότι για να μπορούν οι άνθρωποι να δημιουργήσουν στιγμές πρέπει να είναι υγιείς, κάτι που συνδέει άρρηκτα την ελευθερία και τη δημιουργία με την υγεία.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η υγεία των άλλων, αυτή η ψευδαίσθηση

Βίβιαν Στεργίου / Η υγεία των άλλων, αυτή η ψευδαίσθηση

Καθώς κερδίζει έδαφος η ιδέα ότι πρέπει διαρκώς να είμαστε καλά, χαρούμενοι και τέλεια λειτουργικοί, ξεχνάμε πόσο εξουθενωτικό είναι να υποκρίνεσαι ότι σκας (κυριολεκτικά) από υγεία και ότι περνάς υπερ-τέλεια.
ΒΙΒΙΑΝ ΣΤΕΡΓΙΟΥ
Τεστ κορωνοϊού: Πόσες επιλογές έχουμε, πότε και σε τι χρησιμεύουν;

Υγεία & Σώμα / Τεστ κορωνοϊού: Πόσες επιλογές έχουμε, πότε και σε τι χρησιμεύουν;

H μοριακή μέθοδος ανάλυσης PCR στηρίζεται στην ανίχνευση ιικών σωματιδίων σε κλινικά δείγματα αναπνευστικού (ρινοφαρυγγική ή στοματοφαρυγγική λήψη επιχρίσματος βλεννογόνου), με ειδικότητα και ευαισθησία μεθόδου που προσεγγίζουν το 100%.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει το διήγημα «Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ» της Πατρίσια Χάισμιθ

Lifo Videos / Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει ένα διήγημα της Πατρίσια Χάισμιθ

«Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ»: Μια ιστορία έρωτα, αγάπης, αφοσίωσης, ανταγωνισμού, μίσους και φόνου μεταξύ ενός ζευγαριού και ενός σιαμέζικου γάτου, ένα μυστηριώδες διήγημα της δημιουργού των πιο σαγηνευτικών αντιηρώων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Βιβλίο / Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Ολοένα περισσότερο διευρύνεται η τάση έκδοσης κλασικών και σπάνιων κειμένων σε μικρό μέγεθος που τοποθετούνται δίπλα στο ταμείο και συνιστούν την προσπάθεια ενός εκδοτικού οίκου να φέρει σπουδαία έργα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Βιβλίο / I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Η θεωρητικός, εικαστικός, κριτικός, συγγραφέας και εκδότρια Κρις Κράους μπορεί να μην άλλαξε τα δεδομένα στον αγγλόφωνο κόσμο εκδίδοντας τα βιβλία των Γάλλων θεωρητικών αλλά προκάλεσε άπειρες συζητήσεις με το πρωτότυπο φεμινιστικό βιβλίο της.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Βιβλίο / Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Ένα τολμηρό καλλιτεχνικό project έγινε η αφορμή για να κάνει ο εικαστικός René Habermacher ένα ταξίδι στη θάλασσα με πλήρωμα έξι ναύτες κι έναν καπετάνιο, απαθανατίζοντας μια σουρεαλιστική εμπειρία που κατέληξε σε ναυάγιο. Το βιβλίο «The Pleasure Principle» καταγράφει αυτό το ταξίδι μέσα από φωτογραφίες του René, κείμενα και εικαστικά έργα, σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκδοση.
M. HULOT
Νίκος Μάντης «Το χιόνι του καλοκαιριού»

Το πίσω ράφι / Για τις απουσίες που μας κάνουν αργούς στα αισθήματα

Καλοκαίρι στην Πελοπόννησο, στη σκιά της δεκαετίας του ’80: ένα πληγωμένο παιδί, μια μητέρα που επιστρέφει αλλαγμένη και μυστικά που βαραίνουν τη σιωπή των ενηλίκων - αυτά ξετυλίγει ο Νίκος Α. Μαντής στο πρώτο του μυθιστόρημα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Νέα βιβλία που περιμένουμε ως το τέλος του χρόνου, και κάποιες επανεκδόσεις

Fall Preview 2025 / 13 βιβλία που περιμένουμε ως το τέλος της χρονιάς

Ο πάντα επίκαιρος Καβάφης, νέα, σύγχρονα και παλιότερα ονόματα της λογοτεχνικής σκηνής και κάποιες ξεχωριστές επανεκδόσεις που δικαίως θα διεκδικήσουν χώρο στη βιβλιοθήκη όλων, βιβλιόφιλων και μη.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Εμανουέλ Καρέρ «Ένα ρωσικό μυθιστόρημα»

Το πίσω ράφι / Ένα επτασφράγιστο μυστικό που προκάλεσε αμηχανία και πάταγο

Προκλητικός, ωμός, συχνά σοκαριστικός, ο Εμανουέλ Καρέρ εξερευνά στο «Ένα ρωσικό μυθιστόρημα» το οικογενειακό του παρελθόν, φέρνοντας σε δύσκολη θέση ακόμα και τα πιο κοντινά του πρόσωπα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ζυμώνοντας ψωμί και ταριχεύοντας έναν νεκρό στην αρχαία Αίγυπτο

Αναγνώσεις / Ζυμώνοντας ψωμί και ταριχεύοντας έναν νεκρό στην αρχαία Αίγυπτο

Πώς ήταν η ζωή στην αρχαία Αίγυπτο; Ένας Αμερικανός αρχαιολόγος περιγράφει το 24ωρο των ανθρώπων κάθε ιδιότητας και κοινωνικής τάξης στις Θήβες της αρχαίας Αιγύπτου μέσα από ιστορίες που θα μπορούσαν να είναι αληθινές.
THE LIFO TEAM