Η Ζυράννα Ζατέλη διαβάζει Σάντρο Πέννα στο LiFO.gr

Η Ζυράννα Ζατέλη διαβάζει Σάντρο Πέννα στο LiFO.gr Facebook Twitter
0

#09#

Η Ζυράννα Ζατέλη διαβάζει Σάντρο Πέννα στο LiFO.gr Facebook Twitter

 

 

Aπο το βιβλίο "Ο σκονισμένος ποδηλάτης" (Εκδ. Το Ροδακιό, μτφ. Ερρίκος Σοφράς). Επιμ.: Χρήστος Παρίδης

 

 

 

________________________________________

Ένα απόσπασμα από τη συνέντευξη του μεταφραστή του, Ερρίκου Σοφρά, στη LiFO

 

Το ύφος του Πέννα;

Έγραψε ολιγόστιχα, πυκνά, λυρικά ποιήματα. Με λεξιλόγιο φτωχό και σύνταξη απλή. Αυτοβιογραφικά, βιωματικά, κατά βάση ερωτικά ποιήματα. Το θέμα τους, η αναμονή του έρωτα και η απουσία του, το αίτημα της αγάπης. Εικόνες κινηματογραφικές, νωχελικές, εκφρασμένες με λεξιλόγιο μεγάλης θαλπωρής. Στιγμιότυπα ζωής, στιγμές μουσικές, ποιήματα της ανεπαίσθητης χειρονομίας, της φευγαλέας ματιάς. Σώματα πολύ υπαρκτά και την ίδια στιγμή ένας ιδανισμός. Ποιήματα μεγάλης τόλμης, θεματικής κι εκφραστικής. Τα περισσότερα του βιβλίου είναι της εικοσαετίας 1928-1948, γραμμένα και δημοσιευμένα σε μια Ιταλία φασιστική και καθολική. Και διακινδύνευες πάρα πολλά, διακινδύνευες τη ζωή σου, τυπώνοντας εκεί και τότε τέτοιους στίχους. Πιο κοντά στο ύφος του Πέννα είναι οι αρχαίοι λυρικοί, Έλληνες και Λατίνοι. Η ποίηση της Σαπφώς και του Κάτουλλου. Οι στίχοι του, όμως, δεν έχουν τίποτε το αρχαιοπρεπές. Δίχως κανένα παράθεμα και κειμενικές αναφορές. Δίχως συμβολισμούς και μεταφορές. Επίσης, δύσκολα βρίσκεις άλλον ποιητή να έχει επιμείνει τόσο στο θέμα που έχει επιλέξει. Ο Πέννα από το 1928, χρονιά γραφής του πρώτου ποιήματος, εστίασε σε μια πολύ συγκεκριμένη περιοχή, που τη μελέτησε επίμονα, εξαντλητικά.

 

Ποιο είναι το θέμα του;

Η ερωτική επιθυμία, η δίψα για τον άλλον. Αλλά χωρίς δραματικούς επιτονισμούς.

 

Πώς του προέκυψε;

Δεν επιλέγουν οι ποιητές τα θέματά τους. Το θέμα τούς επιλέγει και τους κλέβει τον ύπνο. Επίσης, εντύπωση κάνει η απουσία της Ιστορίας στα ποιήματά του. Η απουσία κάθε μεταφυσικής ανησυχίας και κάθε ιδεολογίας. Ενώ ζει στη Ρώμη γεγονότα μεγάλης έντασης και σημασίας, ενώ διατρέχει ολόκληρο τον εφιαλτικό 20ό αιώνα, δεν περνά τίποτε απ' αυτά στους στίχους του. Δοσμένος απόλυτα στη ζωή και στο έργο του, αποστρέφεται τον κόσμο των ενηλίκων, τον βρίσκει χυδαίο, ασήμαντο, έναν κόσμο συναλλαγών. Πάντα με ελάχιστα χρήματα, χωρίς σταθερό επάγγελμα, έζησε έναν πλάνητα βίο. Αποστρεφόταν την αστική ζωή: ιδιοκτησία, σταδιοδρομία, κοινωνικές συναναστροφές. Έζησε σε απόλυτη επαφή με τις επιθυμίες του, με την άγρια χαρά εντός του να αισθάνεται ανώνυμος, ελεύθερος και μόνος.

 

Αυτό ποιος του το επέβαλε; O εαυτός του, ο «πρώτος του εαυτός». Ήξερε πολύ καλά ότι η συγκεκριμένη ποίηση θα γραφόταν μόνο εάν ζούσε με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Μόνο αν ζούσε όπως ακριβώς έζησε δηλαδή, και όχι αλλιώς.

 

Αυτό είναι αξίωμα για κάθε ποιητή; Ότι πρέπει να υπάρχουν ορισμένες συνθήκες ζωής για να παραγάγεις κάποιο έργο;

Πρέπει να υπάρχει μια εναρμόνιση ζωής και έργου. Εναρμόνιση, και όχι διάσταση. Έργο και ζωή να συμβαδίζουν. «Οι ψυχές των ένα με τα κορμιά των είναι» γράφει ο Εμπειρίκος στον «Δρόμο», μιλώντας για ακραιφνείς και άχραντους ποιητές. Δεν μπορώ να φανταστώ τον Σολωμό να συνθέτει τον «Κρητικό» ή τον «Πόρφυρα» συμμετέχοντας στις βεγγέρες της Κέρκυρας και παίζοντας κρίκετ στη Σπιανάδα.

 

Θεωρείς ότι αυτά που πέρασε μικρός, που είχε προβλήματα οικογενειακά και ψυχοσωματικά, τον έσπρωξαν προς τα γράμματα; Πολλοί άνθρωποι έχουν δύσκολη παιδική ηλικία, φρικτή εφηβεία, αλλά δεν στρέφονται στα γράμματα. Στρέφονται μόνο όσοι είναι προορισμένοι γι' αυτό. Αλλά η παιδική ηλικία είναι ασφαλώς καθοριστική για έναν δημιουργό.

 

Πώς γίνεται όμως κάθε δημιουργός να κρύβει κι ένα τραύμα;

Ο κάθε άνθρωπος κρύβει ένα τραύμα, απλώς ο δημιουργός κάνει τον πόνο του άρπα, όπως λέει ο Καρυωτάκης στην «Ευγένεια».

 

Δεν μπορείς να πεις, όμως, ότι το έργο του είναι καταθλιπτικό...

Όχι, καθόλου. Ενώ ο Πέννα είχε μια προβληματική παιδική ηλικία και μια πολύ δύσκολη ζωή, και έζησε επικινδύνως, μην το λησμονούμε, στο έργο του υπάρχει ευφορία, μια σχεδόν εδεμική ατμόσφαιρα. Αν και περιπλανιέται στις λαϊκές γειτονιές και τα ποιήματά του τα κατοικούν άνθρωποι ταπεινοί και πένητες, δεν υπάρχει καθόλου στενόχωρο αίσθημα. Και στον πιο μαύρο πόνο μέσα γυρεύει αυθόρμητα τη χαρά. Ο Πέννα είναι ερωτευμένος με τον κόσμο και τη ζωή, ευτυχισμένος που γυρνά με το σημειωματάριό του στον ήλιο ή μες στα σκοτάδια, διψώντας για τη στιγμή της αληθινής αίσθησης. Και μεταφράζει το mal de vivre σε έρωτα, σε ποίηση.

 

Μου έχει κάνει εντύπωση ότι δεν υπερβάλλει.

Είναι ένας χαμηλόφωνος ποιητής, sotto voce, φωνή ψιθυριστή, εμπιστευτική. Αποσταγματικός στην έκφρασή του, χαμηλόφωνα ρεαλιστικός. Τα ποιήματά του είναι ολιγόστιχα. Ένας, δύο, το πολύ δέκα στίχοι. Έργο μικρό σε έκταση, 450 ποιήματα σε 50 χρόνια, που αναγνωρίστηκε και βραβεύτηκε με σημαντικές διακρίσεις. Δεν υπερβάλλει, και όμως γράφει ποίηση πολύ τολμηρή, χωρίς να καταδεχτεί να μιλήσει ποτέ, ούτε σε ένα του ποίημα, με μισά λόγια και υπεκφυγές. 

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Λυδία Κονιόρδου διαβάζει τον μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο oυρανός κατακόκκινος»

Lifo Videos / «Ιδού εγώ»: Η Λυδία Κονιόρδου ερμηνεύει το «Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη στο LIFO.gr

O απολογισμός ζωής μιας γυναίκας που βλέπει γύρω της τον κόσμο να διαλύεται, η προσωπική εμπλοκή στη συλλογική μνήμη, μια ποιητική εκδοχή της δυστυχίας που γεννά η σύγχρονη πραγματικότητα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ