«Η πόρτα στη σκάλα»: Το σπινθηροβόλο και σκοτεινό μυθιστόρημα της Λόρι Μουρ

«Η πόρτα στη σκάλα»: Το σπινθηροβόλο και σκοτεινό μυθιστόρημα της Λόρι Μουρ Facebook Twitter
Το «Η πόρτα στη σκάλα» είναι το δεύτερο βιβλίο της Λόρι Μουρ που μεταφράστηκε στα ελληνικά.
0

«ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ –ΟΠΩΣ ΙΣΩΣ ΚΑΙ ΣΤΗ ΖΩΗ δεν πρέπει να μιλάει κανείς για την πρόθεση του συγγραφέα αλλά για την πρόθεση που η ίδια η ιστορία έχει για τον εαυτό της. Ο δημιουργός δεν μας κάνει – ο Θεός είναι νεκρός. Αλλά το δημιούργημα έχει προσωπικότητα και ελπίδες και τις δικές του επιθυμίες και σχέδια και τσαχπίνικα νεύματα και βήματα χορευτικά και συγκολλητικές προθέσεις. Μ’ αυτήν την έννοια ο Ζακ Ντεριντά και ο Ουόλτ Ντίσνεϊ συμπίπτουν. Η ίδια η ιστορία έχει πόδια και στόμα, περπατάει και μιλάει και λέει τους πόθους της»…

Σε ποιόν άραγε να χρεώσουμε τις παραπάνω σκέψεις; Στη Λόρι Μουρ, τη συγγραφέα αυτού του σπινθηροβόλου όσο και σκοτεινού μυθιστορήματος που είναι «Η πόρτα στη σκάλα» (μετ. Μ. Ζαχαριάδου, Πόλις, 2013) ή στην επαρχιώτισσα φοιτήτρια και ηρωίδα της, την Τέσι Κέλτριτζ, που διαβαίνει το κατώφλι της ενηλικίωσης έχοντας νιώσει στο πετσί της πόσο εύθραυστα και ρευστά είναι όλα γύρω της;

Είναι δυνατόν να μπήκε η Μουρ στην περιπέτεια να σκάψει τόσο βαθιά στον εσωτερικό κόσμο μιας ανέμελης, εικοσάχρονης κοπελίτσας, χωρίς την πρόθεση να τραβήξει με βιαιότητα κάποια στιγμή από μπροστά της την κουρτίνα που τη χώριζε από την πολύπλοκη φύση των ανθρώπων και τ’ απότομα σκαμπανεβάσματα της ζωής;

Δομημένη σε πέντε κεφάλαια-σκαλοπάτια, είναι μια ιστορία σπαρμένη με σημάδια που προειδοποιούν ότι κάτω από την ήρεμη, σχεδόν ειδυλλιακή, επιφάνεια των πραγμάτων παραμονεύουν διαψεύσεις και απώλειες που, ενίοτε, όχι πάντα, μας υποψιάζουν για τα χειρότερα και μας σκληραγωγούν.

Ξεκινώντας κανείς να διαβάζει την ιστορία της Τέσι, όπως την αφηγείται με το σαρδόνιο χιούμορ της η Αμερικανίδα πεζογράφος, καλό θα ήταν να έχει τις κεραίες τεντωμένες.

Δομημένη σε πέντε κεφάλαια-σκαλοπάτια, είναι μια ιστορία σπαρμένη με σημάδια που προειδοποιούν ότι κάτω από την ήρεμη, σχεδόν ειδυλλιακή, επιφάνεια των πραγμάτων παραμονεύουν διαψεύσεις και απώλειες που, ενίοτε, όχι πάντα, μας υποψιάζουν για τα χειρότερα και μας σκληραγωγούν. Κι ότι πέρα από «τσαχπίνικα νεύματα» και «βήματα χορευτικά», στη διαδρομή του καθενός καιροφυλαχτούν τέτοια τραντάγματα που μπορεί να του διαλύσουν τα σωθικά.

Λόρι Μουρ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ. Λόρι Μουρ, Η Πόρτα στη Σκάλα, Μτφ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, Εκδ. Πόλις.

Το «Η πόρτα στη σκάλα» είναι το δεύτερο βιβλίο της εξηνταεξάχρονης Λόρι Μουρ που μεταφράστηκε στα ελληνικά, μετά το «Αναγράμματα» που είχε κυκλοφορήσει το 1992 από τον εξαφανισμένο πλέον Aquarius. Όσο και αν φαίνεται περίεργο δεν έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον για τα υπόλοιπα γραπτά της –έξι συλλογές διηγημάτων και δυο ακόμη μυθιστορήματα– μολονότι πρόκειται για μια από τις πιο σημαντικές φωνές που έχει να επιδείξει η σύγχρονη αμερικανική λογοτεχνία, ικανή να κινείται μεταξύ αθυροστομίας και ποιητικότητας, με νεύρο, ακρίβεια και περίσσευμα ευαισθησίας.

Εδώ η Μουρ ζωντανεύει λίγους μήνες από τη ζωή μιας νεαρής από το Ντελακρός, κατά το πρώτο έτος σπουδών της στη γειτονική πανεπιστημιούπολη του Τρόι, «την Αθήνα των μεσοδυτικών πολιτειών», όταν τα «γεγονότα του Σεπτεμβρίου –ακόμα δεν τ’ αποκαλούσαμε Εντεκάτη Σεπτεμβρίου– φάνταζαν κοντινά και μακρινά μαζί».

Έχοντας αφήσει πίσω της τον «επίπεδο, πράσινο κόσμο» της φάρμας των γονιών της, «με τη μουντάδα, τις μύγες και τη σιωπή που ξεσκίζεται από τις εξατμίσεις και την κλάψα των μηχανημάτων», η Τέσι, που δεν έχει μπει ως τώρα όχι σε αεροπλάνο, ούτε σε ταξί, που δεν έχει φάει κινέζικο ούτε δει ποτέ της άντρα να φοράει τζιν με γραβάτα και που στον δονητή της συγκατοίκου της βρίσκει το τέλειο εξάρτημα για να… ανακατεύει τον καφέ, ευελπιστεί να γευτεί «μια ζωή στην πόλη, με βιβλία και ταινίες και ξύπνιους φίλους» και είναι έτοιμη να πιάσει δουλειά ως μπέμπι σίτερ για να εξασφαλίσει ένα μικρό έξτρα εισόδημα.

Το ζευγάρι που την προσλαμβάνει μοιάζει πολύ καθωσπρέπει: η γυναίκα διατηρεί το πιο σικ και το πλέον εξεζητημένο γευστικά ρεστοράν του Τρόι, ο δε άντρας, απών συνήθως, δείχνει χωμένος στα επιστημονικά του καθήκοντα. Δεν έχουν παιδιά, αλλά σκοπεύουν να υιοθετήσουν ένα δίχρονο Αφροαμερικανάκι που έχει ήδη περάσει από κάμποσες ανάδοχες οικογένειες.

Να το μεγάλο μονοπάτι που ανοίγει η Μουρ στην πλοκή: Τι σημαίνει ν’ αναθρέφεις ένα μη λευκό παιδί στη βαθιά λευκή Αμερική; Πώς παλεύεις με τον ρατσισμό που βασιλεύει στον περίγυρό σου; Κι όταν μιλάμε για υιοθεσία, έχουμε αντιληφθεί σε τι βαθμό ανθεί η σχετική «βιομηχανία» και τι περιθώρια για επιπολαιότητα και αναλγησία υπάρχουν μέσα της;

Σιγά σιγά μπαίνουν κι άλλοι ήρωες στο οπτικό μας πεδίο. Καθώς η Τέσι παρακολουθεί στο πανεπιστήμιο τον πιο αλλόκοτο συνδυασμό γνωστικών αντικειμένων –από τα μυστικά του σουφισμού ως τα σάουντρακ διάσημων πολεμικών ταινιών– ερωτεύεται, για πρώτη φορά, έναν συμφοιτητή της που δηλώνει Βραζιλιάνος κι ας μην ξέρει να τραγουδήσει το «Κορίτσι από την Ιπανίμα, κι ας μην ξεστομίζει ούτε μια λέξη στα πορτογαλικά».

Η σχέση της δεν την αποσπά από τη δουλειά της – κάθε άλλο. Τα μέιλ όμως που της στέλνει ο μικρότερος αδελφός της ενώ φλερτάρει με την ιδέα να καταταγεί εθελοντικά στον στρατό με προορισμό το Αφγανιστάν, η Τέσι αμελεί να τα ανοίξει. Θα το κάνει όταν θα είναι πια αργά, όταν και ο έρωτας με τον μυστηριώδη Βραζιλιάνο θα 'χει θαφτεί κάτω από ένα βουνό ψέματα.

Όσο αργά κυλούν τα πρώτα κεφάλαια του βιβλίου, τόσο στα τελευταία οι εξελίξεις επιταχύνονται. Κι όσο η Τέσι έρχεται αντιμέτωπη με τη σκοτεινή όψη των πραγμάτων, τόσο περισσότερο αντιλαμβάνεσαι τι κρύβεται πίσω από κάθε παρατήρηση, κάθε λεπτομέρεια που έχει επιστρατεύσει η Μουρ μιλώντας για την οικογένεια, τον πόλεμο, τα φυλετικά ζητήματα. Τίποτε δεν είναι όπως φαίνεται.

Στο τέλος η Τέσι είναι πολύ πιο σοφή αλλά και πολύ δυστυχισμένη. Κι εσύ που έχεις διασχίσει τον ίδιο ωκεανό μ’ εκείνη, την αποχωρίζεται με ραγισμένη την καρδιά.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ελληνική Λογοτεχνία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Εννιά βιβλία ελληνικής λογοτεχνίας που διαβάζουμε τώρα

Εννιά επιλογές από την εκδοτική παραγωγή του τελευταίου διμήνου, εννιά συγγραφείς, εννιά διαφορετικοί τρόποι μυθοπλασίας, εννιά αντιλήψεις για τη γλώσσα, εννιά αφηγηματικές στρατηγικές, από την παράδοση της κλασικής αφήγησης μέχρι την αποσπασματικότητα της αφήγησης στο διαδίκτυο, από το μυθιστόρημα στο διήγημα και στη μικρή φόρμα, και μια πλούσια ανθρωπογεωγραφία ηρώων.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
ΕΠΕΞ Γυναικείες φωνές από διαφορετικά μέρη του κόσμου

Βιβλίο / Από τη Μαλαισία μέχρι το Μεξικό: 5 νέα βιλία που αξίζει να διαβάσετε

5 συγγραφείς από διαφορετικά σημεία του πλανήτη χαράζουν νέους δρόμους στη λογοτεχνία. Ανάμεσά τους, η Τζόχα Αλχάρθι που κέρδισε το Booker και η βραβευμένη με Πούλιτζερ Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Αρχαιολογία / Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Η διακεκριμένη ιστορικός Mary Beard στο βιβλίο της «Οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες. Οι ηγεμόνες του αρχαίου ρωμαϊκού κόσμου», παρουσιάζει τη ζωή και το έργο των αυτοκρατόρων μέσα από ανεκδοτολογικές αφηγήσεις και συναρπαστικές λεπτομέρειες, που θυμίζουν απολαυστικό μυθιστόρημα. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια εστιάζει στον ρόλο των δούλων, τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στη σεξουαλική ζωή των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.
M. HULOT
Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Βιβλίο / Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Από την Αμοργό ως την Αλεξανδρούπολη και από την Ξάνθη ως τη Μυτιλήνη, τα μικρά βιβλιοπωλεία αποκτούν για πρώτη φορά συλλογική φωνή. Βιβλιοπώλες και βιβλιοπώλισσες αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM