Γιατί τα βιβλία των γυναικών συγγραφέων πωλούνται σε χαμηλότερες τιμές απ' ό,τι των αντρών;

Γιατί τα βιβλία των γυναικών συγγραφέων πωλούνται σε χαμηλότερες τιμές απ' ό,τι των αντρών; Facebook Twitter
Σύμφωνα με έγκυρη μελέτη τα πονήματα ανδρών και γυναικών συγγραφέων δεν αποτιμώνται το ίδιο, όχι μόνο από τους εκδότες αλλά ακόμα και στις εναλλακτικές εκδοτικές πλατφόρμες.
9

Μπορεί σε κάποιους τομείς, όπως ο αθλητισμός για παράδειγμα, τα σωματικά χαρακτηριστικά των ανδρών πράγματι να οδηγούν στην επίτευξη πιο εντυπωσιακών αποτελεσμάτων και αυτό να έχει ως αποτέλεσμα μια υψηλότερη αποτίμηση του έργου τους.

Στο πεδίο της πνευματικής εργασίας, όμως, σίγουρα κάτι τέτοιο δεν ισχύει και θα περίμενε κανείς αυτό να είναι εμφανές στις τιμές προϊόντων όπως για παράδειγμα τα βιβλία.

Φευ, τα πονήματα ανδρών και γυναικών συγγραφέων δεν αποτιμώνται το ίδιο, όχι μόνο από τους εκδότες αλλά ακόμα και από τις εναλλακτικές εκδοτικές πλατφόρμες.

Στο χώρο του βιβλίου, παραδοσιακά, οι εκδοτικοί οίκοι είναι εκείνοι που καθορίζουν το ποια βιβλία θα εκδοθούν, τη θεματική τους ταξινόμηση και την τιμή λιανικής πώλησης.

Την τελευταία δεκαετία, ωστόσο, η ανάπτυξη των ψηφιακών τεχνολογιών και η ανάδυση των πλατφορμών ηλεκτρονικών πωλήσεων επέτρεψαν για πρώτη φορά στους συγγραφείς να παρακάμψουν τους εκδότες και να εκδώσουν και να πουλήσουν τα βιβλία τους σε τόσο μεγάλη κλίμακα.

Η άνθιση της ανεξάρτητης εκδοτικής δραστηριότητας (indie publishing ή self-publishing στα αγγλικά) αντικατοπτρίζει την γενικότερη ανάπτυξη αυτού που αποκαλείται «gig» economy ή οικονομία περιστασιακής απασχόλησης, όπου οι εργαζόμενοι συνδέονται άμεσα με εξωτερικές αγορές.

Αυτό βέβαια στον κόσμο του βιβλίου δεν είναι κάτι καινοφανές. Στο παρελθόν οι περισσότερες γυναίκες συγγραφείς, αν ήθελαν τα βιβλία τους να έχουν την παραμικρή τύχη να εκδοθούν, επέλεγαν είτε nom de plume που παρέπεμπε σε άνδρα, χρησιμοποιούσαν τα αρχικά του ονόματος τους ή την πιο «αρρενωπή» εκδοχή του.

Ο τομέας του βιβλίου, λόγω της φύσης του αντικειμένου του και του γεγονότος ότι πλέον συνυπάρχουν η παραδοσιακή δομή και η οικονομία περιστασιακής απασχόλησης, αποτελεί ένα καλό παράδειγμα για όσους θέλουν να παρατηρήσουν κατά πόσον η τελευταία μπορεί να εξαρθρώσει και να μεταμορφώσει τους μηχανισμούς διακρίσεων βάσει φύλου και τις ανισότητες που υπάρχουν στην παραδοσιακή οικονομία ή αν θα τους αναπαράξει.

Πρόσφατα δημοσιεύθηκαν τα ευρήματα μιας μελέτης που συνέκρινε τους μηχανισμούς διακρίσεων βάσει φύλου και τις ανισότητες μεταξύ των ανεξάρτητων ή αλλιώς indie εκδόσεων και των παραδοσιακών εκδοτικών οίκων στις ΗΠΑ, βασιζόμενη στα στοιχεία από το 2002 έως το 2012 από τον βιβλιογραφικό κατάλογο εκδόσεων Books in Print, τον οποίο χρησιμοποιούν κατά κόρον βιβλιοπωλεία και βιβλιοθήκες.

Αναλύοντας δεδομένα όπως το προφανές φύλο του συγγραφέα (με τον όρο «προφανές» οι ερευνητές αναφέρονταν στο αν το όνομα του συγγραφέα υποδήλωνε ξεκάθαρα ότι πρόκειται για γυναίκα, άντρα ή είναι αμφιλεγόμενο όπως π.χ. το J.K. Rowling), την ταξινόμηση του τίτλου (πχ. λογοτεχνία, ποίηση, «γυναικεία» λογοτεχνία, δοκίμιο), την τιμή και τις διαφορετικές εκδόσεις στις οποίες κυκλοφόρησε (σκληρόδετο, έκδοση τσέπης, audiobook κλπ), κατέληξαν σε εξαιρετικά, και κυρίως τεκμηριωμένα, συμπεράσματα.

Γιατί τα βιβλία των γυναικών συγγραφέων πωλούνται σε χαμηλότερες τιμές απ' ό,τι των αντρών; Facebook Twitter
Οι τίτλοι των βιβλίων γυναικών που εκδίδονται από παραδοσιακούς εκδοτικούς οίκους τιμολογούνται κατά μέσον όρο 45% χαμηλότερα απ' ότι των ανδρών συναδέλφων τους σύμφωνα με τα στοιχεία του Books in Print. Στη φωτογραφία η Αγκάθα Κρίστι.

Η ανεξάρτητη εκδοτική δραστηριότητα, παρότι επί της αρχής εμφανίζεται ως πιο ισότιμη, στην πραγματικότητα αναπαράγει τα μοτίβα διακρίσεων φύλου των παραδοσιακών εκδοτών, επιδεικνύοντας άνιση μεταχείριση στην κατανομή των ανδρών και γυναικών συγγραφέων ανά είδος (διάκριση κατανομής), υποτίμηση των λογοτεχνικών ειδών που συνήθως αποτελούν το πεδίο των γυναικών συγγραφέων (αξιακή διάκριση) ενώ φαίνεται πως τιμολογούν επίσης χαμηλότερα εντός του ίδιου λογοτεχνικού είδους τα βιβλία που έχουν γυναίκα συγγραφέα (διάκριση εντός της εργασίας).

Ωστόσο, αυτοί οι μηχανισμοί διακρίσεων συνδέονται με εμφανώς χαμηλότερη ανισότητα τιμών στην περίπτωση των ανεξάρτητων εκδόσεων, μόνο 7%, γεγονός που οφείλεται πρωτίστως στις χαμηλότερες απόλυτες τιμές και στο μικρότερο τιμολογιακό εύρος σε σύγκριση με την συμβατική εκδοτική δραστηριότητα.

Οι τίτλοι των βιβλίων γυναικείων συγγραφέων που εκδίδονται από παραδοσιακούς εκδοτικούς οίκους τιμολογούνται κατά μέσον όρο 45% χαμηλότερα απ' ότι των ανδρών συναδέλφων τους, σύμφωνα με τα στοιχεία του Books in Print.

Το φαινόμενο αυτό μπορεί να παραλληλιστεί με το καθεστώς που ισχύει και στα άλλα επαγγέλματα, όπου οι γυναίκες αμείβονται επίσης με χαμηλότερους μισθούς σε σύγκριση με τους άνδρες συναδέλφους τους, επιβεβαιώνοντας την συστηματική υποτίμηση της εργασίας των γυναικών.

Αυτό βέβαια στον κόσμο του βιβλίου δεν είναι κάτι καινοφανές. Στο παρελθόν οι περισσότερες γυναίκες συγγραφείς, αν ήθελαν τα βιβλία τους να έχουν την παραμικρή τύχη να εκδοθούν, επέλεγαν είτε nom de plume που παρέπεμπε σε άνδρα (χρησιμοποιούσαν δηλαδή τα αρχικά του ονόματος τους) είτε την πιο «αρρενωπή» εκδοχή του.

Τέτοια παραδείγματα αποτελούν η Augusta Groner που υπέγραφε ως Auguste Groner, μια αμφίσημη ως προς το φύλο εκδοχή του ονόματος της, η L. T. Meade και η Metta Victoria Fuller Victor που χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο Seeley Regester, όλες πρωτοπόροι συγγραφείς αξιόλογων αστυνομικών μυθιστορημάτων και διηγημάτων που όμως σχεδόν κανείς δεν γνωρίζει πια και σίγουρα δεν χαίρουν της πρέπουσας εκτίμησης όπως οι άνδρες σύγχρονοι τους, Arthur Conan Doyle ή Wilkie Collins.

Η εργασία των Dana Weinberg και Adam Kapelner παρατηρεί τις διακρίσεις που υφίστανται καταρχάς στην διαφορετική κατηγοριοποίηση των συγγραφέων βάσει φύλου.

Αφενός οι παραδοσιακοί εκδοτικοί οίκοι περνάνε τους συγγραφείς από ψιλό κόσκινο προκειμένου να αποφασίσουν αν θα κυκλοφορήσουν το βιβλίο τους, εξετάζοντάς τους όχι μόνο για την ποιότητα των γραπτών τους (όπως και οφείλουν) αλλά και για να αντιστοιχίσουν τους συγγραφείς με συγκεκριμένες σειρές ή άλλα εμπορικά σήματα του ίδιου οίκου που συχνά διαφέρουν ως προς το κύρος και τους πόρους που αφιερώνονται για την προώθηση των βιβλίων.

Γιατί τα βιβλία των γυναικών συγγραφέων πωλούνται σε χαμηλότερες τιμές απ' ό,τι των αντρών; Facebook Twitter
Κατά μέσο όρο τα βιβλία από γυναίκες (ή με γυναικεία ονόματα) πωλούνται κατά .92 χαμηλότερα από εκείνα των ανδρών, δηλαδή η μέση τιμή τους αγγίζει τα 37,45 δολάρια σε σύγκριση με 55,37 των βιβλίων από άνδρες. Εικονίζεταιη Γαλλίδα συγγραφέας Φρανσουάζ Σαγκάν.

Για παράδειγμα φαίνεται πως οι εκδότες τείνουν να προτιμούν να προωθούν ως «σοβαρά» μυθιστορήματα βιβλία ανδρών συγγραφέων και αναλογικά εκδίδουν περισσότερα αισθηματικά μυθιστορήματα που υπογράφονται από γυναίκες.

Οι επιμελητές, μαζί με τους λογοτεχνικούς ατζέντηδες, συχνά απομακρύνουν τους συγγραφείς από τα είδη που θεωρούν ότι δεν ταιριάζουν με τα στερεότυπα φύλου, απορρίπτοντας τέτοια βιβλία και προτρέποντας τους να αναζητήσουν την έμπνευση σε επιλογές που θεωρούνται πιο κοντά στο «προφίλ» τους. Αυτό αντικατοπτρίζεται στην εξαιρετικά υψηλή συγκέντρωση ή υποεκπροσώπηση των δύο φύλων στα διαφορετικά λογοτεχνικά είδη.

Η υποτίμηση του πνευματικού έργου των γυναικών παρατηρείται επίσης στην χαμηλότερη επένδυση από πλευράς των εκδοτών στην εκτύπωση, την προώθηση, το κύρος που τους αποδίδεται και φυσικά στην τιμή τους.

Εντός του ίδιου λογοτεχνικού είδους, και μάλιστα σε ίδιου τύπου εκδόσεις σημειώνεται μεγάλη διαφορά μεταξύ της τελικής τιμής στα έργα ανδρών και γυναικών συγγραφέων.

Θα μπορούσε βέβαια κάποιος να ισχυριστεί πως η χαμηλότερη τιμή προσελκύει περισσότερους αγοραστές και κατά συνέπεια αναγνώστες, αλλά η διαφοροποίηση στην τιμή υποδεικνύει πως οι εκδότες θεωρούν τα βιβλία γυναικών συγγραφέων ως χαμηλότερης αξίας στην αγορά έναντι των τίτλων από άνδρες, και γι' αυτό είναι αναγκαία μια χαμηλότερη τιμή προκειμένου το αμοιβαίο προσδοκώμενο κοινό τους να ενθαρρυνθεί να τα επιλέξει.

Σε αριθμούς τα ευρήματα έχουν ως εξής: τα βιβλία συγγραφέων με εμφανώς γυναικείο όνομα αποτελούν το 26% των τίτλων με έναν μόνο συγγραφέα σύμφωνα με τον κατάλογο Books in Print.

Τα βιβλία συγγραφέων με εμφανώς ανδρικό όνομα αποτελούν το 45% των τίτλων και το υπόλοιπο 29% τίτλων με έναν μόνο συγγραφέα διαθέτουν ονόματα απροσδιόριστου φύλου, συγκεκριμένα πρόκειται για ονόματα ανδρόγυνα, με χρήση αρχικών ή ονόματα που δεν είναι ευρέως χρησιμοποιούμενα.

Κατά μέσο όρο τα βιβλία από γυναίκες (ή με γυναικεία ονόματα) πωλούνται κατά $17.92 χαμηλότερα από εκείνα των ανδρών, δηλαδή η μέση τιμή τους αγγίζει τα 37,45 δολάρια σε σύγκριση με 55,37 των βιβλίων από άνδρες.

Συνολικά επίσης οι Dana Weinberg και Adam Kapelner βρήκαν πως οι εκδοτικοί οίκοι επενδύουν λιγότερα σε γυναίκες συγγραφείς, επιλέγοντας σπανιότερα να κυκλοφορήσουν τα έργα τους σε μορφές που είναι πιο ακριβές στην παραγωγή και την διανομή.

Βιβλίο
9

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ