20 δοκίμια και ιστορικά βιβλία που ξεχώρισα τη δεκαετία 2010-2019

20 δοκίμια και ιστορικά βιβλία που ξεχώρισα τη δεκαετία 2010-2019 Facebook Twitter
0

1

Γιώργος Σεφέρης

Μέρες Η' (2 Γενάρη 1961 - 16 Δεκέμβρη 1963)

Ίκαρος

Αυτή είναι η δεκαετία που ολοκληρώθηκε ο κύκλος των συγκλονιστικών ημερολογίων του Γιώργου Σεφέρη με την έκδοση του τελευταίου, Θ' τόμου, o oποίος καλύπτει τα γεγονότα έως το τέλος της ζωής του. Ωστόσο ο προηγούμενος, οι Μέρες Η', σε επιμέλεια Κατερίνας Κρίκου-Davis, που κυκλοφόρησε έναν χρόνο πριν, είναι αυτός που αναδεικνύει τους εσωτερικούς στοχασμούς του ποιητή και την απόφασή του να αποσυρθεί από τη διπλωματία για χάρη της ποίησης.

2

Ελένη Βαρβιτσιώτη-Βικτώρια Δενδρινού

Η τελευταία μπλόφα

Παπαδόπουλος

Το μπεστ σέλερ της χρονιάς αναμφίβολα είναι ένα από τα βιβλία της δεκαετίας, καθώς βασίζεται σε ενδελεχή έρευνα για όλα όσα έγιναν το 2015: πάνω από 230 ώρες «off the record» συνεντεύξεων με 95 πρωταγωνιστές όσων έγιναν από τον Ιανουάριο μέχρι τον Ιούλιο της θρυλικής εκείνης χρονιάς. Διαβάζεται και ως θρίλερ.

3

Γιάνης Βαρουφάκης

Ανίκητοι Ηττημένοι

Μτφρ.: Πέτρος Γεωργίου, Μαρία Χρίστου, Αλέξανδρος Βαφειάδης

Πατάκης

Ακόμα δεν έχει κοπάσει ο κουρνιαχτός απ' όσα γράφει ο πρώην υπουργός Οικονομικών στο πολύκροτο χρονικό της θητείας του στις κλειστές αίθουσες των Βρυξελλών κατά την περίοδο της διαπραγμάτευσης. Το βιβλίο ενέπνευσε την ταινία του Κώστα Γαβρά με τον τίτλο Ενήλικοι στην αίθουσα.

4

Αλέξανδρος Μασσαβέτας

Κωνσταντινούπολη - Η πόλη των απόντων

Πατάκης

Το πρώτο από τα ξεχωριστά οδοιπορικά που έγραψε ο Μασσαβέτας για την Πόλη: ένα πανέμορφο βιβλίο για την Κωνσταντινούπολη του κοσμοπολιτισμού που συγχώνευσε μοναδικά τους Έλληνες, τους Λεβαντίνους, τους Εβραίους, τους Αρμένιους τους Ρώσους.

5

Αντώνης Λιάκος

Ο ελληνικός εικοστός αιώνας

Πόλις

Αν ο Χομπσμπάουμ έκανε την ανασκόπηση του σύντομου 20ού αιώνα, ο ιστορικός Αντώνης Λιάκος διατρέχει τον «μεγάλο» ελληνικό αιώνα ‒από τους πολέμους της περιόδου 1912-1922 έως σήμερα‒, καταγράφοντας όχι μόνο τις μεγάλες αλλαγές αλλά και τους κοινωνικούς μετασχηματισμούς

6

Δημήτρης Τζιόβας

Ο μύθος της γενιάς του τριάντα

Πόλις

Ίσως η πρώτη φορά που μια μελέτη θέτει στο μικροσκόπιο τη γενιά του '30, αποδομώντας την κυριαρχική της ταυτότητα και την απόλυτη επιβολή της στα ελληνικά γράμματα και αναλύοντας τις πολλαπλές προεκτάσεις της επίδρασής της στον πνευματικό κόσμο.

Κρίστοφερ Κινγκ

Ηπειρωτικό Μοιρολόι

Μτφρ.: Αριστείδης Μαλλιαρός

Δώμα

Παρότι μελέτη γραμμένη από Αμερικανό που έχει κερδίσει ήδη κοινό και κριτικούς στον αγγλόφωνο κόσμο, το Ηπειρωτικό Μοιρολόι έχει ελληνικό αίμα, καθώς εισβάλλει δυναμικά στο ασυνείδητο του λαού της Ηπείρου, καταγράφοντας όχι μόνο συνήθειες και αντιδράσεις αλλά και καταφέρνοντας να δει τον μεγάλο πόνο, την αιματηρή ιστορία και όλη την ψυχοσύνθεση που κρύβονται πίσω από τα παλιά μοιρολόγια, μετατρέποντάς τα στη δική μας τζαζ.

8

Παντελής Μπουκάλας

Όταν το ρήμα γίνεται όνομα

Άγρα

Βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου και όχι άδικα: η αφοσίωση και η μελέτη του Μπουκάλα στα δημοτικά τραγούδια συνιστά έργο ζωής και απλώνεται σαν βεντάλια σε διαφορετικά βιβλία που αφορμώνται από το ίδιο θέμα. Εν ολίγοις, ο συγγραφέας έχει επιφορτιστεί με το σημαντικό καθήκον να αποδείξει ότι η παραδοσιακή μας μουσική δεν έχει σχέση με τους εκάστοτε κιβδηλοποιούς-δικτάτορες, αναχρονιστές κ.λπ. αλλά αντικατοπτρίζει όλα όσα κρύβονται στη συλλογική μας ηθική και στο βαθύ μας ασυνείδητο.

9

Παναγιώτης Κονδύλης

Συντηρητισμός

Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης

Ανατρέποντας όλα όσα ξέρουμε για τον συντηρητισμό, ο Κονδύλης, σε αυτό το μνημειώδες έργο που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στα ελληνικά, υποστηρίζει, πάντα με τον δικό του ευφυή και ιδιότυπο τρόπο, ότι δεν πρόκειται απλώς για ένα ιδεολογικό ρεύμα που γεννήθηκε ως αντίδραση στη Γαλλική Επανάσταση και στις φιλελεύθερες αντιλήψεις της, ούτε για το αντίθετο της δημοκρατικής ενατένισης. Μάλλον πρόκειται για μια πολύπλοκη τάση επιβολής των ανώτερων στρωμάτων της προνεωτερικής κοινωνίας, σηματοδοτώντας τη γέννηση της νέας εποχής και το πέρασμα από τη φεουδαρχία στη Βιομηχανική Επανάσταση.

10

Hannah Arendt

Ο Μάρτιν Χάιντεγκερ είναι ογδόντα χρονών

Μτφρ.: Στέφανος Ροζάνης

Έρμα

Είναι το κείμενο που αποσαφήνισε τη σχέση της διωκόμενης Χάνα Άρεντ από τον ναζιστή πρώην δάσκαλο και εραστή της μαζί του, καταδεικνύοντας την τεράστια διαφορά στην κοσμοθεωρία και το οπτικό τους πεδίο. Ακόμα και αν η υπαρξιακή απαρχή τους ήταν κάποτε κοινή, τελικά η σχέση τους τούς οδήγησε στην πιο τραγική σύγκρουση ‒με τις γνωστές συνέπειες‒, φιλοσοφική, προσωπική και άκρως μοιραία.

20 δοκίμια και ιστορικά βιβλία που ξεχώρισα τη δεκαετία 2010-2019 Facebook Twitter
Hannah Arendt

11 

Friedrich Nietzsche

Το λυκόφως των ειδώλων

Μτφρ.: Βαγγέλης Δουβαλέρης

Gutenberg

H ολοκληρωμένη από κάθε άποψη μετάφραση του μνημειώδους έργου του Νίτσε συνοδεύεται από κατατοπιστικότατο πρόλογο, σχόλια και παραρτήματα του μεταφραστή αλλά και από μια εντελώς νιτσεϊκή εισαγωγή του επιμελητή Ήρκου Αποστολίδη. Για πρώτη φορά γίνεται σεβαστό το πολύπτυχο ύφος του φιλοσόφου, ο οποίος δεν σταματάει εδώ να σφυροκοπά ‒ο υπότιτλος, άλλωστε, είναι Πώς να φιλοσοφεί κανείς με το σφυρί‒ όλες τις ψευδαισθήσεις του δυτικού πολιτισμού, από το σύστημα αξιών, τους συμπατριώτες του Γερμανούς έως το θεσμό του γάμου.

12 

Richard J. Evans

Η έλευση του Γ' Ράιχ

Μτφρ.: Κώστας Αντύπας

Αλεξάνδρεια

Ο Ρίτσαρντ Έβανς είναι από τους ιστορικούς που ξέρουν όσο κανείς τι ακριβώς συνέβη με την περίπτωση της Γερμανίας και το απέδειξε με τους μνημειώδεις τόμους του, θέτοντας στο μικροσκόπιο όχι μόνο τα ιστορικά δεδομένα αλλά κυρίως τα αίτια που οδήγησαν στον ναζισμό. Ειδικά εδώ παίρνει κανείς μια πρώτη γεύση για το τι έφερε τον Χίτλερ και τους ομοϊδεάτες του στην εξουσία.

20 δοκίμια και ιστορικά βιβλία που ξεχώρισα τη δεκαετία 2010-2019 Facebook Twitter
Richard J. Evans

13

Μichel Foucault

Ιστορία της σεξουαλικότητας

Μτφρ.: Θανάσης Λάγιος

Πλέθρον

Αυτή ήταν η δεκαετία που ήρθαν στο φως οι Ομολογίες της σάρκας, δηλαδή ο τόμος που έμεινε κλειδωμένος για δεκαετίες στα αρχεία του Φουκό και ήρθε στο φως για να συμπληρώσει ιδανικά την περίφημη τριλογία της Ιστορίας της σεξουαλικότητας που κυκλοφορεί επίσης από Πλέθρον. Αν οι προηγούμενοι τόμοι εξέτασαν τη σεξουαλικότητα στον κόσμο της αρχαιότητας και του ρωμαϊκού κόσμου, αυτός εξετάζει την ενοχοποίηση της σάρκας από τους χριστιανούς πατέρες, και όχι μόνο.

14

Σβετλάνα Αλεξίεβιτς

Τσερνόμπιλ, ένα χρονικό του μέλλοντος

Μτφρ.: Ορέστης Γεωργιάδης

Πατάκης

Συνταρακτικό, συγκλονιστικό, συγκινητικό ‒λίγοι είναι οι χαρακτηρισμοί που δεν χωρούν σε αυτό το σπαρακτικό χρονικό‒, με άξονα τις ζωντανές μαρτυρίες για το ατύχημα που κατέστρεψε τον αντιδραστήρα του τέταρτου ενεργειακού μπλοκ στον πυρηνικό σταθμό του Τσερνόμπιλ και μαζί τη βαθιά πίστη στη ρωσική υπεροχή. Η νομπελίστρια συγγραφέας περιπλανιέται στην απαγορευμένη ζώνη με τίμημα τη δική της υγεία προκειμένου να αναπαραστήσει τη χώρα των νεκροζώντανων με πλήρη ενάργεια, γράφοντας την Αποκάλυψη του 21ου αιώνα.

15

Ντάνιελ Μέντελσον

Οι Χαμένοι

Μτφρ.: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου

Πόλις

Αν και εξαντλημένο, είναι το βιβλίο που έκανε γνωστό τον ελληνιστή Μέντελσον στο ευρύ κοινό μέσα από την πραγματική ιστορία των Εβραίων προγόνων του, για τους οποίους επί χρόνια άκουγε «ότι τους σκότωσαν οι ναζί». Φτάνοντας μέχρι τη μακρινή Ουκρανία και τις παρυφές της Ευρώπης, αφηγείται όλο το χρονικό του ξεριζωμού, των κατατρεγμών, της μαζικής εξόντωσης και της ανασύστασης της χαμένης μνήμης.

20 δοκίμια και ιστορικά βιβλία που ξεχώρισα τη δεκαετία 2010-2019 Facebook Twitter
Ντάνιελ Μέντελσον

16

Ατούλ Γκαουάντε

Εμείς οι θνητοί

Μτφρ.: Λύο Καλοβυρνάς

Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης

Από τα πιο συγκλονιστικά αναγνώσματα που έχουν κυκλοφορήσει ποτέ: ο γιατρός Γκαουάντε απαντά στα πιο δύσκολα ερωτήματα σχετικά με το πώς αντιμετωπίζει κανείς την αναπόφευκτη έλευση του θανάτου από ανίατες ασθένειες και πώς αντεπεξέρχεται στα θέματα που αφορούν το βαθύ γήρας. Τι λέει στους οικείους του; Πού τελειώνει ο παρηγορητικός λόγος και πού ξεκινά η αλήθεια; Οι απαντήσεις είναι απολύτως καίριες και μας αφορούν όλους.

17

Πολ Βεν

Η ελληνορωμαϊκή αυτοκρατορία

Μτφρ.: Ειρήνη Μητούση

Εκδόσεις της Εστίας

Το σπουδαίο αυτό πόνημα του Βεν φώτισε καλύτερα την αλληλεπίδραση των διαφορετικών πολιτισμών και την πολιτιστική-και όχι μόνο-ομοιογένεια ανάμεσα στον ελληνικό και στον ρωμαϊκό πολιτισμό. Σε αντίθεση με τους υπόλοιπους ιστορικούς, ο Βεν δεν βλέπει απλώς σύγκρουση αλλά συναρμογή και ακόμα και τις διαφορές τις μεταφράζει απλώς ως ανομοιογένειες μέσα στην ολότητα του καθολικού ιστορικού γεγονότος.

18 

George Steiner

Περί λόγου, τέχνης και ζωής

Μτφρ.: Γιώργος Λαμπράκος

Πατάκης

Μερικά από τα πιο λαμπερά κείμενα του επιφανούς κριτικού λογοτεχνίας του «New Yorker», όπου διαφαίνεται όλο το φάσμα της δύναμης του τελευταίου ίσως homo universalis. Γράφει για τα πάντα: την ολλανδική αναγέννηση, τον Μπέρνχαρντ και τον Λεβί-Στρος, τον Κάφκα, τον Μπέκετ τον Βιτγκενστάιν, ακόμα και ένα άκρως νεωτερικό κείμενο για τη σχέση λογοτεχνίας και κατασκοπείας με αφορμή το έργο του ιστορικού τέχνης και κατασκόπου Άντονι Μπλαντ.

19 

Δ. Παπανικολάου

Κάτι τρέχει με την οικογένεια

Πατάκης

Για πρώτη φορά μπαίνει στο μικροσκόπιο με έναν ευφυή και στοχαστικό τρόπο η «αγία ελληνική οικογένεια» μέσα από μια μελέτη που συνδυάζει την αναδίφηση στα πολιτιστικά προϊόντα με τον επαναπροσδιορισμό της αρχειακής μελέτης. Πώς περάσαμε από την «οικογένεια-κορνίζα» στην «οικογένεια-βραχυκύκλωμα», με πλήθος παραδειγμάτων.

20

Aν Κάρσον

Έρως ο γλυκόπικρος

Μτφρ.: Ανδρονίκη Μελετλίδου

Δώμα

Δοκίμιο για το ερωτικό παράδοξο στην κλασική παράδοση είναι ο υπότιτλος της μελέτης της Κάρσον για τον έρωτα, τις αντιφάσεις του, τα παράδοξα και την αναπόφευκτη δύναμή του, όπως εμφανίζεται στην ελληνική λυρική ποίηση, στα κλασικά κείμενα αλλά και στην ίδια τη λογοτεχνία. Ο τρόπος που ερωτευόμαστε ‒ηδονικός και ταυτόχρονα οδυνηρός, απόλυτος αλλά και αντιφατικός‒ είναι ο τρόπος που οδηγούμαστε στη γνώση και ο τρόπος που κάνουμε λογοτεχνία, καθώς η επιθυμία τα πάντα διαπερνά και συνταράσσει. Γιατί, πάνω απ' όλα, ο έρωτας είναι ένα ταξίδι αυτογνωσίας.

To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Βιβλίο / «Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Μια αναδρομή στην έξοχη, προκλητική όσο και «προφητική» νουβέλα του Ουίλιαμ Μπάροουζ στην οποία βασίστηκε η πολυαναμενόμενη ταινία του Λούκα Γκουαντανίνο που βγαίνει σύντομα στις κινηματογραφικές αίθουσες.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Βιογραφίες: Aπό τον Γκαρσία Μάρκες στην Άγκελα Μέρκελ

Βιβλίο / Πώς οι βιογραφίες, ένα όχι και τόσο δημοφιλές είδος στη χώρα μας, κατάφεραν να κερδίσουν έδαφος

Η απόλυτη επικράτηση των βιογραφιών στη φετινή εκδοτική σοδειά φαίνεται από την πληθώρα των τίτλων και το εύρος των αφηγήσεων που κινούνται μεταξύ του autofiction και των βιωματικών «ιστορημάτων».
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Άλαν Χόλινγκερστ: «Η γραμμή της ομορφιάς»

Το πίσω ράφι / Η γραμμή της ομορφιάς: Η κορυφαία «γκέι λογοτεχνία» του Άλαν Χόλινγκχερστ

Ο Χόλινγκχερστ τοποθέτησε το βραβευμένο με Booker μυθιστόρημά του στα θατσερικά '80s και κατάφερε μια ολοζώντανη και μαεστρική ανασύσταση μιας αδίστακτης δεκαετίας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ