Μονόλογοι Γυναικών

Μονόλογοι Γυναικών Facebook Twitter
Σοφία Φιλιππίδου
0

Περίπου είκοσι πέντε μονολόγοι παρουσιάζονται αυτή την περίοδο στην Αθήνα - υπερβολικά πολλοί, αν δεχτούμε ότι η ερμηνεία ενός μονολόγου είναι κατεξοχήν μία κατάθεση (ή/και επίδειξη) υποκριτικής virtuosite, πολύτιμο απόσταγμα μιας ζωής γεμάτης θέατρο και ρόλους. Μόνο που πια μονόλογος σημαίνει «παράσταση ελάχιστου κόστους», που επιτρέπει σ’ έναν ηθοποιό να εκφραστεί μέσα από την τέχνη του με ευελιξία ως προς τους πρακτικούς όρους. Του επιτρέπει, ακόμη, σε δύσκολους καιρούς, όχι μόνο να διεκδικήσει τη θέση του στη θεατρική αγορά αλλά και να εργαστεί, επενδύοντας στη σχέση του με το κοινό. Διότι ο μονόλογος είναι μια κατεξοχήν προσωπική μορφή έκφρασης και ως εκ τούτου αποβλέπει σε μια κατά το δυνατόν προσωπική σχέση με τους θεατές.

Δεν μπορώ να πω αν είναι υπερβολή ή πλούτος η πληθώρα των μονολογικών παραστάσεων που προσφέρονται, δεδομένων όλων αυτών των τρομακτικών που συμβαίνουν γύρω μας. Μάλλον ισχύουν και τα δύο. Γιατί κάποιες απ’ αυτές, με τον εξομολογητικό χαρακτήρα τους και την πυρέσσουσα εμπλοκή και έκθεση του ερμηνευτή, λειτουργούν σαν πρόσκληση κατάδυσης στα πιο βαθιά και αληθινά - κι αυτό μόνο ως προσφορά, ως δώρο μπορώ να το δω.

Έπειτα, δεν είναι πλούτος αυτή η ποικιλία υποκριτικής «συμπεριφοράς»; Από το Μαράν Αθά, ερμηνευτικό άθλο του μυθιστορήματος του Θωμά Ψύρρα από τη Γιασεμή Κηλαηδόνη (που συνεχίζεται για τρίτη σεζόν στο θέατρο Μεταξουργείο) έως τις καινούργιες μονολογικές παραστάσεις της Αλεξάνδρας Σακελλαροπούλου (Ελένη ή Ο Κανένας, στο θέατρο Άνεσις, σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη) και της Σοφίας Φιλιππίδου (Έκτη Καρυάτιδα, στο θέατρο Άλφα, σε σκηνοθεσία Κώστα Τσόκλη), η ιδιοσυγκρασία της κάθε ηθοποιού, οι υποκριτικές αρετές και η ιδιαίτερη διαδρομή καθεμίας, σε συνάρτηση πάντα με τις ειδικές ποιότητες του κάθε κείμενου, διαφοροποιούν εντυπωσιακά τη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ σκηνής και πλατείας.

Δείτε, ας πούμε, πόσο διαφορετικά λειτουργούν επί σκηνής δύο πολύ καλές ηθοποιοί, η Φιλιππίδου και η Σακελλαροπούλου. Η πρώτη, έτοιμη εδώ και καιρό για αρχαία τραγωδία και Σαίξπηρ, με το πλαστικό ταλέντο της μετακινείται από το δραματικό στο κωμικό ύφος τόσο ανεπαίσθητα, ώστε να αποδεικνύει κάθε στιγμή τη άρρηκτη σχέση τραγωδίας-κωμωδίας. Ο άνθρωπος διεκδικεί το άπαν για να καταλήξει στο τίποτα της ύπαρξης κι αυτή η θεμελιώδης αναίρεση του ενός από το άλλο είναι εξίσου μεγαλειώδης όσο και γελοία.

Η γυναίκα που υποδύεται η Φιλιππίδου πέρασε τη ζωή της, ξεναγώντας Γάλλους στα αρχαιολογικά μνημεία της Αττικής και της Αργολίδας. Ζει σ’ ένα παλιό σπίτι στη σκιά της Ακρόπολης, που τώρα οφείλει να εγκαταλείψει για να οικοδομηθεί το νέο μουσείο. Μονολογεί απελπισμένη, σε μια καταβύθιση σε μικρές και μεγαλύτερες στιγμές της ζωής της. Τα αρχαιολογικά ερείπια ταυτίζονται τελικά με το ρημάδι της προσωπικής ζωής της κι η ίδια γίνεται η έκτη Καρυάτιδα, η βιαίως αποσπασμένη από το σπίτι της (το Ερέχθειο) και την οικογένειά της (τις άλλες Καρυάτιδες), ξένη και μόνη διά παντός. Η ρήξη είναι αμετάκλητη και η επιστροφή αδύνατη.   

Ο μονόλογος των αδελφών Κούφαλη λειτουργεί ως ένα πλούσιο πεδίο συσχετίσεων: ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός, αλωμένος από τη νυν αντιμετώπισή του ως βασικής τουριστικής ατραξιόν, η ζωή μας αλωμένη από αντίστοιχες αγοραίες κοσμοθεωρίες. Η σχέση της ηρωίδας με τη Γουίνι από τις Ευτυχισμένες Μέρες του Μπέκετ είναι ευδιάκριτη και η δομή της καθ’ όλα ενδιαφέρουσα. Δεν λείπουν κάποια αδύναμα σημεία -όπως ο νοερός διάλογος της Ελένης με τη νύφη της- που ξεχνιούνται, ωστόσο, σύντομα, εφόσον την προσοχή γρήγορα αποσπά και πάλι το πληθωρικό ταλέντο των άπειρων αποχρώσεων της Φιλιππίδου, η μοναδική σκηνική της αμεσότητα.

Η συνεισφορά του Κώστα Τσόκλη, που υπογράφει τη σκηνοθεσία και τη σκηνογραφία, είναι καίρια. Κυρίως ως προς το ότι εξασφαλίζει στην ηθοποιό έναν θαυμάσιο στη λευκή του γυμνότητα εικαστικό χώρο (που μεταμορφώνει τη σκηνή σ’ ένα λευκό κουβούκλιο, με μια ξύλινη κατασκευή, κρεμασμένη δεξιά, να βγαίνει εκτός του προσκηνίου, σαν ναυάγιο καραβιού που διαλύεται σιγά-σιγά στην ακτή, η «σκιά» του οποίου σπάει το κατάλευκο της εμμονικής σκέψης της ηρωίδας). Χάρη στο σκηνικό του Τσόκλη απενεργοποιείται αυτομάτως η ηθογραφική διάσταση του λόγου και ο θεατής καλείται να δει πιο μέσα. Πιο μέσα του.

Κι ενώ στην Έκτη Καρυάτιδα το κείμενο γίνεται το μέσο για να θαυμάσεις το ερμηνευτικό μέγεθος της ηθοποιού, στο Ελένη ή ο Κανένας, το έξοχο μυθιστόρημα της Ρέας Γαλανάκη που ερμηνεύει η Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, η ερμηνεία της ηθοποιού γίνεται μέσο για να συνδεθείς με το κείμενο, να ζωντανέψει το λογοτεχνικό πρόσωπο και να γίνει -πάντα μέσω της ερμηνεύτριας- μια γυναίκα με σάρκα και αίμα, η Ελένη Αλταμούρα, η πρώτη Ελληνίδα ζωγράφος (1821-1900). Η διαδρομή της, από την τολμηρή διεκδίκηση της αυτοδιάθεσής της στην τέχνη της ζωγραφικής έως την απώλεια του άνδρα που αγάπησε και των παιδιών που απέκτησε μαζί του, σε καθηλώνει μέσα από τη σπαρακτική (αλλά όχι συναισθηματικά εκβιαστική) ερμηνεία της Σακελλαροπούλου. Επιπλέον, η οικονομία της σκηνικής διασκευής σε ωθεί να ξανανοίξεις το μυθιστόρημα με ‘κείνη τη χαρά που νιώθεις όταν ξαναβρίσκεις κάτι πολύτιμο που κάπου έχεις ξεχάσει.

Θέατρο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπομπ Γουίλσον

Απώλειες / Μπομπ Γουίλσον (1941-2025): Το προκλητικό του σύμπαν ήταν ένα και μοναδικό

Μεγάλωσε σε μια κοινότητα όπου το θέατρο θεωρούνταν ανήθικο. Κι όμως, με το ριζοσπαστικό του έργο σφράγισε τη σύγχρονη τέχνη του 20ού αιώνα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Υποκλίθηκε πολλές φορές στο αθηναϊκό κοινό – και εκείνο, κάθε φορά, του ανταπέδιδε την τιμή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Θέατρο / H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Ο «Οιδίποδας» του Γιάννη Χουβαρδά συνενώνει τον «Τύραννο» και τον «Επί Κολωνώ» σε μια παράσταση, παίρνοντας τη μορφή μιας πυρετώδους ανασκαφής στο πεδίο του ασυνείδητου - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Θέατρο / Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός προσπαθεί να παραμείνει συγκεντρωμένη μέχρι την κάθοδό της στο αργολικό θέατρο. Παρ’ όλα αυτά, βρήκε τον χρόνο να μας μιλήσει για τους γυναικείους ρόλους που τη συνδέουν με την Ελλάδα και για τη σημασία της σιωπής.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν: από το «La Distance» του Ροντρίγκες έως τη μεγάλη επιτυχία του Μπανούσι

Θέατρο / Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν

Οι θερμές κριτικές της «Liberation» και της «Le Monde» για το «ΜΑΜΙ» του Μπανούσι σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση είναι απλώς μια λεπτομέρεια μέσα στις απανωτές εκπλήξεις που έκρυβε το πιο γνωστό θεατρικό φεστιβάλ στον κόσμο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, πτώση και η αποθέωση

Αρχαίο Δράμα Explained / «Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, η πτώση και η αποθέωση

Τι μας μαθαίνει η ιστορία του Οιδίποδα, ενός ανθρώπου που έχει τα πάντα και τα χάνει εν ριπή οφθαλμού; Η κριτικός θεάτρου Λουίζα Αρκουμανέα επιχειρεί μια θεωρητική ανάλυση του έργου του Σοφοκλή.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Αλίκη Βουγιουκλάκη: Στη ζωή έσπαγε τα ταμπού, στο θέατρο τα ταμεία

Θέατρο / Αλίκη Βουγιουκλάκη: Πώς έσπαγε τα ταμεία στο θέατρο επί 35 χρόνια

Για δεκαετίες έχτισε, με το αλάνθαστο επιχειρηματικό της ένστικτο, μια σχέση με το θεατρικό κοινό που ακολουθούσε υπνωτισμένο τον μύθο της εθνικής σταρ. Η πορεία της ως θιασάρχισσας μέσα από παραστάσεις-σταθμούς και τις μαρτυρίες συνεργατών της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Θέατρο / Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Στον πολυαναμενόμενο «Οιδίποδα» του Γιάννη Χουβαρδά, ο Νίκος Καραθάνος επιστρέφει, 23 χρόνια μετά, στον ομώνυμο ρόλο, ακολουθώντας την ιστορία από το τέλος προς την αρχή και φωτίζοντας το ανθρώπινο βάθος μιας τραγωδίας πιο οικείας απ’ όσο νομίζουμε.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα δώρο που άργησε να φτάσει

Θέατρο / «Κοιτάξτε πώς φέρονταν οι αρχαίοι στους ξένους! Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς»

Ένα δώρο που έφτασε καθυστερημένα, μόλις είκοσι λεπτά πριν το τέλος της παράστασης - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το «ζ-η-θ, ο Ξένος» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε το φετινό καλοκαίρι

Θέατρο / Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε την «Ορέστεια»

Η «Ορέστεια» του Θεόδωρου Τερζόπουλου συζητήθηκε όσο λίγες παραστάσεις: ενθουσίασε, προκάλεσε ποικίλα σχόλια και ανέδειξε ερμηνείες υψηλής έντασης και ακρίβειας. Ξεχώρισε εκείνη της Έβελυν Ασουάντ, η οποία, ως Κασσάνδρα, ερμήνευσε ένα αραβικό μοιρολόι που έκανε πολλούς να αναζητήσουν το όνομά της. Το φετινό καλοκαίρι, η παράσταση επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, στους Δελφούς και στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων.
M. HULOT
Η Λίνα Νικολακοπούλου υπογράφει και σκηνοθετεί τη μουσικοθεατρική παράσταση «Χορικά Ύδατα»

Θέατρο / «Χορικά Ύδατα»: Ο έμμετρος κόσμος της Λίνας Νικολακοπούλου επιστρέφει στη σκηνή

Τραγούδια που αποσπάστηκαν από το θεατρικό τους περιβάλλον επιστρέφουν στην πηγή τους, σε μια σκηνική τελετουργία γεμάτη εκπλήξεις που φωτίζει την τεράστια καλλιτεχνική παρακαταθήκη της στιχουργού.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

The Review / «Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

Γιατί εξακολουθεί να κερδίζει το σύγχρονο κοινό η διάσημη κωμωδία του Άγγλου βάρδου κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητούν με αφορμή την παράσταση που σκηνοθετεί η Εύα Βλασσοπούλου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Darkest White»: Ένα σύμπαν που εξερευνά την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναίκας 

Θέατρο / «Darkest White»: Ο εμφύλιος από την πλευρά των χαμένων

Το έργο της Δαφίν Αντωνιάδου που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών, εξερευνά μέσω προσωπικών και ιστορικών αναμνήσεων και μέσα από την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναικείας παρουσίας, ιστορίες εκτοπισμού και επιβίωσης. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσια ένα τραπέζι με φίλους

Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας / Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσία ένα τραπέζι με φίλους

Ο σπουδαίος λιβανέζος χορευτής και χορογράφος Omar Rajeh, επιστρέφει με την «Beytna», μια ιδιαίτερη περφόρμανς με κοινωνικό όσο και γαστριμαργικό αποτύπωμα, που θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του φετινού 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η νύφη και το «Καληνύχτα, Σταχτοπούτα»

Θέατρο / Η Καρολίνα Μπιάνκι παίρνει το ναρκωτικό του βιασμού επί σκηνής. Τι γίνεται μετά;

Μια παράσταση-περφόρμανς που μέσα από έναν εξαιρετικά πυκνό και γοητευτικό λόγο, ένα κολάζ από εικόνες, αναφορές, εξομολογήσεις, όνειρα και εφιάλτες μάς κάνει κοινωνούς μιας ακραίας εμπειρίας, χωρίς να σοκάρει.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ