Η Σφαγή των Παρισίων: Μια από τις πιο επιτυχημένες παραστάσεις του περσινού Φεστιβάλ Αθηνών επιστρέφει

Η Σφαγή των Παρισίων: Μια από τις πιο επιτυχημένες παραστάσεις του περσινού Φεστιβάλ Αθηνών επιστρέφει Facebook Twitter
0

Η νύχτα της 24ης Αυγούστου 1572, ημέρα της γιορτής του Αγίου Βαρθολομαίου, έχει συνδεθεί με μια ιδιαιτέρως αιμοσταγή σελίδα της ευρωπαϊκής Ιστορίας. Η Γαλλία ζούσε στη σκιά της εμφύλιας αντιπαράθεσης Καθολικών και Προτεσταντών (Ουγενότων). Σε μια προσπάθεια να έρθουν τα δύο μέρη κοντά, η Μαργαρίτα, αδελφή του βασιλιά Καρόλου (της δυναστείας των Βαλουά), παντρεύεται τον προτεστάντη Ερρίκο της Ναβάρας (της αντίπαλης δυναστείας, των Βουρβώνων). Δεν ήταν αρκετή η γαμήλια διπλωματία για να αποφευχθεί η σφαγή των Παρισίων, ηθικός αυτουργός της οποίας ήταν η βασιλομήτωρ Αικατερίνη των Μεδίκων. Ο δούκας Ερρίκος του Γκιζ είχε προετοιμάσει κατάλληλα φανατικούς Ρωμαιοκαθολικούς στρατιώτες και ο αιφνιδιασμός ηγετικών προσώπων των Ουγενότων ήταν επιτυχής. Η υπόθεση ξέφυγε και πολλοί αθώοι σφαγιάστηκαν, ενώ το κακό διαχύθηκε και σε άλλες γαλλικές πόλεις με προτεσταντικό πληθυσμό. Έως τις 3 Οκτωβρίου 1572, οπότε βασιλική διαταγή έβαλε τέλος στην έκρυθμη κατάσταση, φαίνεται πως περίπου 30.000 διαμαρτυρόμενοι έχασαν τη ζωή τους.


Είκοσι χρόνια μετά, ο Κρίστοφερ Μάρλοου (1564-1593) γράφει τη «Σφαγή των Παρισίων», αποτυπώνοντας ασθματικά τις βασιλικές ίντριγκες που οδήγησαν στο μακελειό. Όπως λέει ο Χρήστος Θεοδωρίδης, που θα παρουσιάσει το έργο στο Φεστιβάλ Αθηνών, τα γεγονότα ήταν γνωστά στο κοινό του, γι' αυτό και η γραφή του δεν επεξηγεί τίποτα, ούτε εμβαθύνει στους χαρακτήρες – εκθέτει με όλη την αναγκαία, ως προς τη φρικτή πράξη, διόγκωση πρόσωπα και πράγματα.

Τα πρόσωπα έχουν τα χειρότερα στοιχεία της ανθρώπινης φύσης. Γι' αυτό έστησα την παράσταση σαν ένα θέατρο τεράτων. Το θέατρο των σημερινών πολιτικών, που υποτίθεται «συζητάνε» ενώπιον της κάμερας, ταίριαζε γάντι στο έργο του Μάρλοου.


Eίναι η πέμπτη δουλειά της Ορχήστρας των Μικρών Πραγμάτων που δημιουργήθηκε το 2008 κι έχει ως τώρα παρουσιάσει τις παραστάσεις Ως το τέλος, Έσπασε, Παρθενώνας και Άμλετ. Τη Σφαγή των Παρισίων ο Χρήστος Θεοδωρίδης την είχε ξεχωρίσει ήδη από τον καιρό των σπουδών του στο Τμήμα Θεάτρου του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης. «Είναι διαφορετικό απ' οτιδήποτε έχει γραφτεί στην εποχή του. Είναι το μικρότερο έργο του ελισαβετιανού θεάτρου, 1.200 στίχοι. Πολλοί υποστηρίζουν ότι δεν το έγραψε ο Μάρλοου αλλά ότι αποτελεί σύνθεση κομματιών που είχαν κρατήσει στη μνήμη τους ηθοποιοί της εποχής. Γιατί αποτελείται από μικρές σκηνές και εκτός από έναν, πολύ μεγάλο, δεν έχει μονολόγους. Επιπλέον, το θέμα του αφορά ένα σχεδόν σύγχρονο ιστορικό γεγονός, δηλαδή πολλοί θεατές γνώριζαν το πραγματικό υπόβαθρο της ιστορίας κι έτσι ο συγγραφέας δεν χρειάζεται να εξηγήσει τίποτα – θεωρεί οικογένειες, πρόσωπα, γεγονότα γνωστά.


Δουλέψαμε τη μετάφραση του Σεραφείμ Βελέντζα. Κόψαμε περίπου το 1/3 του πρωτοτύπου, μετακινήσαμε δυο-τρεις σκηνές και, κάνοντας «ιστορική» έρευνα, βρήκαμε και προσθέσαμε πράγματα που έχουν πει ή γράψει τα αληθινά πρόσωπα της ιστορίας. Π.χ. ένα απόσπασμα επιστολής της βασίλισσας Μαργαρίτας. Είναι ερεθιστικό για μένα το ότι τα πρόσωπα του έργου έζησαν κάποτε, δεν ήταν απλώς πλάσματα της συγγραφικής φαντασίας.

Η Σφαγή των Παρισίων: Μια από τις πιο επιτυχημένες παραστάσεις του περσινού Φεστιβάλ Αθηνών επιστρέφει Facebook Twitter
Ο Γιώργος Χριστοδούλου και ο Ντένης Μακρής πρωταγωνιστούν στην παράσταση. Φωτο: Κική Παπαδοπούλου


Τα πρόσωπα έχουν τα χειρότερα στοιχεία της ανθρώπινης φύσης. Γι' αυτό έστησα την παράσταση σαν ένα θέατρο τεράτων. Το θέατρο των σημερινών πολιτικών, που υποτίθεται «συζητάνε» ενώπιον της κάμερας, ταίριαζε γάντι στο έργο του Μάρλοου. Η Αικατερίνη των Μεδίκων, ας πούμε, από την αρχή μέχρι το τέλος του έργου εμφανίζεται ως βασικός ενορχηστρωτής της εξόντωσης των Ουγενότων. Φτάνει μέχρι το σημείο να πει ότι δεν έχει πρόβλημα να βγάλει από τη μέση και τους γιους της, αν δεν βοηθήσουν τα σχέδιά της. Το ιστορικό πρόσωπο δεν φαίνεται να λειτουργούσε έτσι. Ίσως ο Μάρλοου να ήθελε να ευχαριστήσει τη δική του βασίλισσα, την Ελισάβετ Α', παρουσιάζοντας την καθολική βασίλισσα της Γαλλίας ως τέρας.

Η παράσταση δεν ασπάζεται το ότι ο μοναδικός φωτεινός χαρακτήρας του έργου είναι ο Ερρίκος της Ναβάρας και κλείνει με μια φράση που έχει πει όντως ο Ερρίκος της Ναβάρας: «Δεν είμαι καθόλου επίμονος με τις ιδέες μου». Γιατί προκειμένου να ανέλθει στον θρόνο της Γαλλίας μετακινήθηκε από τον προτεσταντισμό στον καθολικισμό περισσότερες από μία φορές, έως ότου ο πάπας να τον αναγνωρίσει τελικά ως βασιλιά Ερρίκο Δ' της Γαλλίας (1589-1610). Άρα φωτεινό χαρακτήρα δεν θα τον πεις, εκμεταλλευόταν σταθερά τις συνθήκες και τις ισορροπίες για να προχωρήσει τα σχέδιά του».


Το κοινό της παράστασης θα μεταφερθεί στη σκηνή και η δράση θα εξελίσσεται στον διάδρομο και στις θέσεις των θεατών που έχουν διαμορφωθεί σε μια μεγάλη σκάλα. Πάνω στη σκηνή έχει στηθεί ένα Π στο οποίο θα κάθονται οι θεατές. Στη μέση υπάρχει ένα τραπέζι, γύρω από το οποίο συμβαίνουν διάφορα. Πάνω του υπάρχουν ομοιώματα ζώων (π.χ. ένα κεφάλι λιονταριού) εν είδει φαγητού που δεν μπορείς να φας.

Η Σφαγή των Παρισίων: Μια από τις πιο επιτυχημένες παραστάσεις του περσινού Φεστιβάλ Αθηνών επιστρέφει Facebook Twitter
Φωτο: Κική Παπαδοπούλου


«Η αυλαία χρησιμοποιείται ανάποδα κι έτσι μοιάζει σαν να συμβαίνει θέατρο μέσα στο θέατρο. Κατέληξα σ' αυτήν τη μάλλον κουρασμένη ιδέα για δύο λόγους: με απασχολεί πολύ ο θάνατος πάνω στη σκηνή. Οι σκηνές θανάτου δεν με πείθουν ποτέ. Τον θάνατο και τον ύπνο να τον υποκριθείς μπορείς, τίποτε άλλο. Αλήθεια δεν υπάρχει, οπότε ας το κάνουμε σαν ψέμα, για να είμαι τουλάχιστον ειλικρινής.


Έπειτα, σ' αυτό το έργο όλα είναι διογκωμένα, και σχηματικά. Το κείμενο είναι πολύ ωμό και σαρκαστικό. Αν δεν ήταν τραγικό, θα ήταν γελοίο. Η πολλή διόγκωση και η φρίκη σχεδόν οδηγεί αντανακλαστικά στο να γελάσεις. Ελπίζω στην παράσταση να μη θιγεί η ευαίσθητη ισορροπία, να μην ξεφύγει προς τη μεριά της παρωδίας».


Ενώ στον θαυμάσιο Άμλετ που σκηνοθέτησε ο Χρήστος Θεοδωρίδης το 2014, κατά 85% οι ηθοποιοί απευθύνονταν στο κοινό και μόνο κατά 15% μεταξύ τους, εδώ συμβαίνει το αντίθετο. «Με έχει κουράσει το μετωπικό θέατρο και το να παίρνουν οι ηθοποιοί το μικρόφωνο και να μιλούν για τον εαυτό τους. Είναι ένα σύμπτωμα που έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με το ότι πειράζουμε τα έργα ή ασχολούμαστε με κείμενα που δεν είναι γραμμένα ειδικώς για το θέατρο.


Εδώ, στράφηκα στον άλλο δρόμο: οι ηθοποιοί παίζουν κανονικά. Ας δούμε την ιστορία, πέρα και εκτός από τα εγώ μας.

Η Σφαγή των Παρισίων: Μια από τις πιο επιτυχημένες παραστάσεις του περσινού Φεστιβάλ Αθηνών επιστρέφει Facebook Twitter
Φωτο: Μαριλένα Σταφυλίδου


Στη σκηνή της σφαγής συμμετέχουν 40 άνθρωποι που δεν είναι εθελοντές (διαφωνώ με τη μόδα του εθελοντισμού, εδώ όλοι πληρώνονται). Κι ενώ η εντύπωση είναι ότι μαζευτήκαμε για να παίξουμε, η "πραγματικότητα" εισβάλλει στη σκηνή. Τέτοιες σκηνές, σφαγές αθώων, αμάχων, έχουν γίνει και εξακολουθούν να συμβαίνουν».


Η παράσταση χρησιμοποιεί μουσική του Τσάρλι Τσάπλιν από τις ταινίες του. Οι τρεις Ερρίκοι της ιστορίας γίνονται κάτι σαν σκηνοθέτες που ρυθμίζουν τη ροή των γεγονότων και πολεμούν για το ποιου η άποψη θα επικρατήσει. Και ναι, θα υπάρχουν κοστούμια εποχής, κανονικά. «Όχι ως προς τις λεπτομέρειες αλλά ως προς το περίγραμμα των όγκων» διευκρινίζει ο σκηνοθέτης, που ομολογεί τη χαρά του που για πρώτη φορά στην έως τώρα θεατρική του ζωή αμείβεται κανονικά και δεν δουλεύει βράδυ, ούτε ζητάει την οικογενειακή οικονομική στήριξη για να μπορεί να κάνει θέατρο.

 

Χρήστος Θεοδωρίδης – Ορχήστρα των Μικρών Πραγμάτων | Η σφαγή των Παρισίων

ΑΓΟΡΑ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ 

Info:

«Η σφαγή των Παρισίων» του Κρίστοφερ Μάρλοου

Σκηνοθεσία: Χρήστος Θεοδωρίδης

Πρωταγωνιστούν: Παναγιώτης Εξαρχέας, Ξένια Θεμελή, Γιώργος Κισσανδράκης, Ντένης Μακρής, Μαρία Μπαγανά, Κατερίνα Πατσιάνη, Τατιάνα-Άννα Πίττα, Σαμψών Φύτρος, Σπύρος Χατζηαγγελάκης, Γιώργος Χριστοδούλου.

Μετάφραση: Σεραφείμ Βελέντζας

 

ΠΕΙΡΑΙΩΣ 260, ΚΤΙΡΙΟ Δ

1-4 Ιουνίου 2017

21:00

 

 

Θέατρο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Γιάννης Μπέζος

Οι Αθηναίοι / Γιάννης Μπέζος: «Ίσως είμαι λίγο παλιομοδίτης»

Δεν έκανε ποτέ διαχωρισμούς ανάμεσα στο εμπορικό και το ποιοτικό. Πιστεύει πως κάνει μια παράξενη και αιρετική δουλειά: να πείσει τον θεατή να ξεχάσει πως είναι ο Μπέζος που πάρκαρε το αυτοκίνητό του έξω από το θέατρο - και να τον ταξιδέψει σε έναν άλλο κόσμο. Είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τhis that keeps on – a personal archaeology –

Θέατρο / H ανασκαφή του Δημήτρη Παπαϊωάννου σε μια γη που έχει το σχήμα της καρδιάς

Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου δημιούργησε ένα νέο πρότζεκτ κατόπιν ανάθεσης του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης για τα σαράντα χρόνια από την ίδρυσή του, που το κοινό θα έχει την ευκαιρία να δει σε μια και μοναδική παράσταση στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Μεγάλες παραγωγές, γυναίκες στη σκηνοθεσία - Η θεατρική σεζόν ανοίγει δυναμικά

Θέατρο / Μεγάλες παραγωγές, γυναίκες στη σκηνοθεσία - Η θεατρική σεζόν ανοίγει δυναμικά

Διεθνείς σκηνοθέτες και σχήματα, δυνατά καστ, κλασικά και σύγχρονα έργα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων: Το φθινοπωρινό ρεπερτόριο των αθηναϊκών σκηνών το λες και φιλόδοξο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Βέντερς, Σουίντον, Ροντρίγκες, Λάνθιμος και Αγγελάκας: Αυτό είναι το φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Θέατρο / Σουίντον, Λάνθιμος, Βέντερς, Ροντρίγκες και Αγγελάκας: Το φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Η Στέγη γιορτάζει τα 15 χρόνια της με ένα πρόγραμμα άκρως οικογενειακό, δημιουργικό και, όπως πάντα, με πολλές εκπλήξεις και απρόσμενες συναντήσεις δημιουργών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Όταν ο Χίτλερ (σχεδόν) συνάντησε τον Φρόιντ

Θέατρο / Όταν ο Χίτλερ (σχεδόν) συνάντησε τον Φρόιντ

Τέσσερις φορές βρέθηκαν στο ίδιο μέρος ο Χίτλερ και ο Φρόιντ. Τι θα γινόταν αν είχαν συναντηθεί; Αυτό επιχειρεί να διανοηθεί το θεατρικό έργο «Ο δρ Φρόιντ θα σας δει τώρα, κυρία Χίτλερ» που ανεβαίνει αυτές τις μέρες στο Λονδίνο.
THE LIFO TEAM
Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Θέατρο / Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Παραμένει μέχρι σήμερα μία από τις ομορφότερες γυναίκες που πέρασαν από το ελληνικό θέατρο και το σινεμά. Από νωρίς επέλεξε να ζει και έξω από το θεατρικό συνάφι. «Δεν μπορώ να ξυπνάω κάθε πρωί και να αναρωτιέμαι τι θα παίξω ή που θα παίξω» δηλώνει ενώ θεωρεί τη μοναχικότητα πηγή δημιουργικότητας. Η Ελένη Ερήμου αφηγείται τη ζωή της στη LifO.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Οι Αθηναίοι / Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Ξεκίνησε από τα καλλιστεία, για μία ψήφο δεν στέφθηκε Μις Κόσμος, έπαιξε δίπλα στον Κουν, υπήρξε μούσα του Τάκη Κανελλόπουλου, αλλά κυρίως του Ανδρέα Βουτσινά. Στα 92 της ακόμα οδηγεί και παρακολουθεί θέατρο, ελπίζοντας πάντα να βρει καλά στοιχεία, ακόμα και σε κακές παραστάσεις.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπομπ Γουίλσον

Απώλειες / Μπομπ Γουίλσον (1941-2025): Το προκλητικό του σύμπαν ήταν ένα και μοναδικό

Μεγάλωσε σε μια κοινότητα όπου το θέατρο θεωρούνταν ανήθικο. Κι όμως, με το ριζοσπαστικό του έργο σφράγισε τη σύγχρονη τέχνη του 20ού αιώνα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Υποκλίθηκε πολλές φορές στο αθηναϊκό κοινό – και εκείνο, κάθε φορά, του ανταπέδιδε την τιμή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Θέατρο / H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Ο «Οιδίποδας» του Γιάννη Χουβαρδά συνενώνει τον «Τύραννο» και τον «Επί Κολωνώ» σε μια παράσταση, παίρνοντας τη μορφή μιας πυρετώδους ανασκαφής στο πεδίο του ασυνείδητου - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Θέατρο / Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός προσπαθεί να παραμείνει συγκεντρωμένη μέχρι την κάθοδό της στο αργολικό θέατρο. Παρ’ όλα αυτά, βρήκε τον χρόνο να μας μιλήσει για τους γυναικείους ρόλους που τη συνδέουν με την Ελλάδα και για τη σημασία της σιωπής.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν: από το «La Distance» του Ροντρίγκες έως τη μεγάλη επιτυχία του Μπανούσι

Θέατρο / Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν

Οι θερμές κριτικές της «Liberation» και της «Le Monde» για το «ΜΑΜΙ» του Μπανούσι σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση είναι απλώς μια λεπτομέρεια μέσα στις απανωτές εκπλήξεις που έκρυβε το πιο γνωστό θεατρικό φεστιβάλ στον κόσμο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ