«ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ έχουμε ως έθιμο να φωνάζουμε ο ένας τον άλλον με χαϊδευτικά ονόματα (παρατσούκλια) όταν ένα επίθετο είναι μεγάλο, μεταξύ πολύ στενών φίλων. Ισχύει αυτό και στη δική μου περίπτωση. Με φωνάζουν Ume, ενώ το επίθετο μου είναι “Umebayashi” (σημαίνει “δαμάσκηνο” στα ελληνικά), έτσι συμβαίνει για παράδειγμα και με τη μάνατζέρ μου, η οποία λέγεται “Kumiko” αλλά την αποκαλούν “Kumi”, ειδικά όταν συνεργάζεται με ξένους», εξηγεί ο Shigeru Umebayashi για το ψευδώνυμο το οποίο του αρέσει να χρησιμοποιεί περισσότερο από το κανονικό του όνομα.
Ο Umebayashi θα βρεθεί στο Ηρώδειο την Τετάρτη 28 Σεπτεμβρίου σε μια από τις σπανιότατες εμφανίσεις του μπροστά σε κοινό. Τη μουσική του θα ερμηνεύσει η Athens Philharmonia Orchestra και το Alex Drakos Ensemble, υπό τη διεύθυνση του Dirk Brossé. Μαζί τους πάνω στη σκηνή θα βρίσκονται η Κατερίνα Ντούσκα, ο Θοδωρής Μαυρογιώργης και η Βάσια Ζαχαροπούλου.
«Μας πήρε αρκετό καιρό και ήταν πολύ μακρινός ο δρόμος ώσπου να φτάσουμε εδώ, αλλά τελικά τα καταφέραμε. Είμαι πολύ ευγνώμων προς το ελληνικό κοινό και προς τον κ. Γιώργο (αναφέρεται στον ατζέντη του Γιώργο Χριστόπουλο)», λέει για την επικείμενη συναυλία. Την πρώτη φορά που είχε επισκεφτεί την Ελλάδα ήταν το 2010 σε μια sold-out εμφάνιση στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.
Ο καθένας μπορεί να κάνει μουσική ελεύθερα, και αυτό απαιτεί ανθρώπινη καρδιά. Προσωπικά απλώς θα συνεχίσω να συνθέτω.
Η συνέντευξη έγινε μέσω email –δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά λόγω γλώσσας–, με τις απαντήσεις να έρχονται στα ιαπωνικά με σκόρπιες αγγλικές προτάσεις εδώ κι εκεί, κάτι που συνηθίζουν οι Ιάπωνες καλλιτέχνες, ειδικά της παλιότερης γενιάς.
Ο Ume γεννήθηκε το 1951 στην πόλη Κιτακιούσου της Φουκουόκα στην Ιαπωνία. Αρχικά, δεν ήθελε να γίνει μουσικός αλλά αρχιτέκτονας ή ζωγράφος. Η πρώτη του μουσική απόπειρα ήταν με το ροκ συγκρότημα Ex.
Οι Ex, που ήταν το ντούετο του Umebayashi στην κιθάρα και τα φωνητικά και του Shinya Hayama στα ντραμς, δεν ήταν ακριβώς ροκ. Σχηματίστηκαν στα τέλη του ’70 και μέσα στην έκρηξη του new wave στην Ιαπωνία, μια εποχή μεταίχμιο για τη μουσική της χώρας.
«Υπήρχε μεγάλη διάκριση μεταξύ παραδοσιακής ιαπωνικής μουσικής και ξένης (δυτικής) μουσικής. Συνήθως υπήρχε αποδοχή κυρίως για τα συγκροτήματα που έκαναν μουσική βασισμένη στην ιαπωνική παράδοση. Αυτό δεν έχει αλλάξει ακόμα και σήμερα. Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν πως τα μέρη που μπορούσε να παίξει κάποιο συγκρότημα ήταν περιορισμένα στο Τόκιο», θυμάται ο Ume.
Οι Ex κατάφεραν να κυκλοφόρησουν ένα άλμπουμ, το «Exhibition» το 1980. Από εκείνη την εποχή θυμάται πιο έντονα την ιαπωνική περιοδεία του Eric Clapton, όπου ήταν μέλος της support μπάντας του. Την ίδια πάνω κάτω περίοδο έγιναν το συγκρότημα του διάσημου ηθοποιού Yusaku Matsuda – η τελευταία ταινία στην οποία έπαιξε ήταν το «Black Rain» του Ridley Scott. Κυκλοφόρησαν μαζί το άλμπουμ «Deja-vu» το 1985, που θυμίζει τις δουλειές των Roxy Music και David Bowie στα '80s.
Η συγκεκριμένη συνεργασία αποδείχτηκε αρκετά γόνιμη, μια και του άνοιξε τις πόρτες στον κινηματογραφικό κόσμο και του έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσει κόσμο και σκηνοθέτες που ήθελαν να επενδύσουν σε ένα καινούργιο στυλ μουσικής. Σήμερα είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρεις αυτές τις δουλειές, ακόμη και ο ίδιος το παραδέχεται. Ευτυχώς, μπορείς να πετύχεις τουλάχιστον το «Deja-vu» ολόκληρο στο YouTube και αξίζει να το ακούσεις.
Ο Ume δεν εγκατέλειψε αμέσως το γκρουπ, όταν ξεκίνησε να συνθέτει για ταινίες. «Απλώς σκέφτηκα ότι θα ήταν μια ωραία δουλειά για μένα, ποτέ δεν είχα σκεφτεί όμως ότι θα είχε αυτή την εξέλιξη», λέει.
Ένα από τα πρώτα σάουντρακ που έγραψε ήταν για την ταινία «Sorekara» (And Then, Yoshimitsu Morita, 1985) όπου πρωταγωνιστούσε ο Matsuda. Θεωρεί το συγκεκριμένο σκορ το σημαντικότερο της καριέρας του. «Είναι ό,τι πιο προχωρημένο έχω συνθέσει. Πάντοτε με πάει μπροστά όταν το ακούω».
Αν και έγραφε συστηματικά για τον κινηματογράφο και τη δεκαετία του ’90, η καριέρα του εκτοξεύτηκε το 2000 σε διεθνές επίπεδο με τα σκορ του στα «In the Mood For Love» και «2046» του Wong Kar Wai. «Ήμουν εξαιρετικά τυχερός που τον γνώρισα», αναφέρει λακωνικά για τη συνεργασία τους.
Η πιο αγαπημένη του δουλειά, όπως μου γράφει, ήταν το «Lovers» (House of Flying Daggers, 2004). «Ήταν πολύ συγκινητικός και συναρπαστικός ο καιρός που περάσαμε μαζί με τον Zhang Yimou στη Νέα Υόρκη και στο Τόκιο».
— Πώς δημιουργείτε τη μουσική για μια ταινία;
Πρώτα διαβάζω το σενάριο και αρχίζω να ψάχνω μια εικόνα της μουσικής (σύνθεση) και ύστερα ξεκινάω να γράφω τη μελωδία. Το πιο σημαντικό στο σινεμά είναι η μελωδία. Παρακολουθώντας σινεμά σκέφτομαι το κόνσεπτ και το σχέδιό του και ύστερα αποφασίζουμε με τον σκηνοθέτη με βάση τη μουσική που συνέθεσα. Τα βήματα που ακολουθώ είναι πράγματι πάρα πολλά. Το πιο σοβαρό είναι να μη φθαρεί η ταινία από τη μουσική.
— Πόσο κοντά εργάζεστε με τον σκηνοθέτη μιας ταινίας; Είναι σημαντικό κομμάτι στη δουλειά ενός συνθέτη;
Ο κάθε σκηνοθέτης έχει τον δικό του τρόπο να κάνει τα πράγματα και εγώ συνήθως προσαρμόζω τις προτάσεις μου στον τρόπο που λειτουργεί ο σκηνοθέτης. Η μουσική μου είναι πάντα στα χέρια του σκηνοθέτη.
— Τι σας δίνει έμπνευση;
Μου αρέσει να παρατηρώ τους ανθρώπους.
— Ποιες ήταν οι επιρροές σας όσο μεγαλώνατε;
Η μουσική του καρναβαλιού της πόλης καταγωγής μου και οι Beatles. Συγκεκριμένα, ο ρυθμός του καρναβαλικού ντραμ ονομάζεται gion taiko. Αυτός ο ρυθμός και η ενέργεια του φεστιβάλ είναι τα δύο πράγματα που με καθοδηγούν στη μουσική. Έχω επίσης μάθει πάρα πολλά για τη μουσική από τους Beatles, με έχουν βοηθήσει πάρα πολύ στο να συνθέτω μουσική για ταινίες.
— Υπάρχει κάποιος καλλιτέχνης ή κάποιο πρόσωπο από τη ζωή σας που να επηρέασε βαθιά την καλλιτεχνική σας δουλειά ή και εσάς ως προσωπικότητα;
Θαυμάζω πολύ τον πατέρα μου.
— Πώς βλέπετε το μέλλον της μουσικής;
Οι μουσικοί παραγωγοί σε όλο τον κόσμο έχουν αποδιοργανωθεί από τις τόσες αλλαγές στο περιβάλλον, μέχρι κι εγώ αισθάνομαι τελευταία ότι έχω χαθεί. Ο καθένας μπορεί να κάνει μουσική ελεύθερα, και αυτό απαιτεί ανθρώπινη καρδιά. Προσωπικά απλώς θα συνεχίσω να συνθέτω.
— Υπάρχουν πράγματα για τα οποία έχετε μετανιώσει;
Προτιμώ να ζω στο παρόν παρά στο παρελθόν.
In the Mood for Love
Shigeru Umebayashi
Τετάρτη 28 Σεπτεμβρίου 2022
Ωδείο Ηρώδου Αττικού
