Το κινητό του Sam Chitsama δεν σταματά να χτυπά ποτέ: ενημερώσεις και μηνύματα αναβοσβήνουν στην οθόνη, emoji, στίχοι τραγουδιών, μηνύματα από έξαλλους πελάτες, αλλά και ενθουσιασμένες αντιδράσεις από όσους έμειναν ευχαριστημένοι από τις υπηρεσίες του. Τι ακριβώς κάνει ο 33χρονος keybordίστας και χορευτής από τη Μοζαμβίκη των 400.000 κατοίκων; Έχει κάνει όνομα ως τραγουδιστής προς... ενοικίαση.
Τραγουδάει κυρίως στα Ndau, μια τοπική γλώσσα που ομιλείται πέρα από τα σύνορα στη δυτική Μοζαμβίκη και την ανατολική Ζιμπάμπουε, «χρωματίζοντας» τις ρίμες του με πορτογαλικά και isiZulu φράσεις. Γράφει τραγούδια αγάπης για ερωτευμένους ή ρίμες ευχαριστίας προς τους πιο αφοσιωμένους πελάτες του ή ακόμη και για φιλανθρωπικές δράσεις, όμως το κύριο εισόδημά του προέρχεται από... «κουτσομπολοτράγουδα».
«Αν με πληρώσεις, τραγουδάω τις κόντρες σου με την οικογένεια, μέσω του WhatsApp», λέει.
Σε κοινότητες μεταναστών, πολλές από τις οποίες εδρεύουν σε πόλεις εξόρυξης χρυσού όπως το Springs, το Welkom και το Soweto, τη μεγαλύτερη πόλη της Νότιας Αφρικής, αυτά τα «τραγούδια κουτσομπολιού» είναι μεγάλη μπίζνα.
Γυναίκες που θέλουν να εξευτελίσουν την ερωμένη του συζύγου τους, γείτονες που κυνηγάνε τον κλεφτοκοτά της γειτονιάς τους, αδέλφια που δεν τα βρήκαν στην οικογενειακή κληρονομιά πληρώνουν μουσικούς, όπως ο Chitsama γύρω στα 40 δολάρια για να γράψουν / συνθέσουν / μιξάρουν και παίξουν στο ευρύ κοινό –και πάντα μέσω WhatsApp- αυτά τα τραγούδια.
Γυναίκες που θέλουν να εξευτελίσουν την ερωμένη του συζύγου τους, γείτονες που κυνηγάνε τον κλεφτοκοτά της γειτονιάς τους, αδέλφια που δεν τα βρήκαν στην οικογενειακή κληρονομιά πληρώνουν μουσικούς, όπως ο Chitsama γύρω στα 40 δολάρια (600 ράντ σε τοπικό νόμισμα) για να γράψουν / συνθέσουν / μιξάρουν και παίξουν στο ευρύ κοινό –και πάντα μέσω WhatsApp- αυτά τα τραγούδια. Ο Chitsama χρεώνει ακόμη μια προαιρετική αμοιβή του, γύρω στα 60 δολάρια και προκειμένου ανά τρεις μήνες να ξανακάνει share στην εφαρμογή το τραγούδι του κάθε πελάτη, αν ισχύει η μανία του για τον εχθρό του. Αυτό εξασφαλίζει χιλιάδες ακροάσεις στη Μοζαμβίκη.
Αστείο; Παιδαριώδες; Γραφικό; Όχι και τόσο αν σκεφτεί κανείς την τοπική κουλτούρα και τα προβλήματα του λαού της Μοζαμβίκης. Δεκάδες τραγουδιστές σαν τον 33χρονο προσφέρουν κάτι περισσότερο από ψυχαγωγία σε όσους τους επιλέγουν. Αποτελούν ένα «μέσο» για αδικημένους ανθρώπους και προκειμένου να εκτονώσουν τον θυμό, το παράπονο ή ακόμη και να βρουν το δίκιο τους σε μερικές δύσκολες καταστάσεις της καθημερινότητάς τους.
«Πληρώνετε για να τραγουδάω και να χορεύω τα “άπλυτά” σας μέσω του WhatsApp», αυτοδιαφημίζεται ο Chitsama και συνεχίζει: «Πακετάρω την οργή, τη συκοφαντία, τη χαρά και μετατρέπω το συναίσθημα του πελάτη σε ένα τραγούδι που μπορεί να το μοιραστεί και να το χορέψει». Πρακτικά, ο Chitsama λειτουργεί δεν είναι απλώς ένας τραγουδοποιός και τραγουδιστής, αλλά ταυτόχρονα και παραγωγός και μάνατζερ της δικής του δισκογραφικής που, ωστόσο, είναι στημένη μέσω της δημοφιλούς εφαρμογής επικοινωνίας.
Επίσης, ο νεαρός άντρας, κατά κάποιον τρόπο και για δεδομένα της πατρίδας του, θεωρείται ένας επιτυχημένος αυτοδημιούργητος επαγγελματίας.
Το 2005 έφυγε από το σπίτι του στην επαρχία Manica της δυτικής Μοζαμβίκης στο Polokwane στη βόρεια επαρχία Limpopo της Νότιας Αφρικής, 536 μίλια μακριά. Είναι ένα ταξίδι που, όπως κι αυτός, πραγματοποίησαν χιλιάδες νέοι Μοζαμβικανοί από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν εγκατέλειψαν τα πάντα, συνεπεία του 15ετούς εμφύλιου πολέμου, ο οποίος στοίχισε πάνω από 1 εκατομμύριο ζωές.
Αυτοί οι άνθρωποι βρέθηκαν στη Νότια Αφρική, εμπνευσμένοι από τους φαινομενικά επιτυχημένους μετανάστες των χωριών τους που τους έβλεπαν κάθε Χριστούγεννα να επιστρέφουν στο σπίτι τους, κάνοντας επίδειξη τα μετρητά που είχαν κερδίσει είτε ως τεχνίτες χρυσού, είτε κυνηγώντας χρυσό στα ορυχεία της χώρας.
Aκούστε ένα «gossip song»
Ωστόσο, την τελευταία δεκαετία, η οικονομία της Νότιας Αφρικής κατέρρευσε, αφήνοντας έναν στους τρεις νέους άνεργο και ακόμη χειρότερα έντιμες και καλά πληρωμένες δουλειές δεν υπάρχουν, ειδικά για εκείνους που δεν διαθέτουν ιθαγένεια.
Η ευκαιρία της εξόρυξης χρυσού, που κάποτε φαινόταν ελκυστική για τον 33χρονο μουσικό, έχει εδώ και καιρό εξελιχθεί σε μία εξαιρετικά επικίνδυνη υπόθεση. Έτσι, σκέφτηκε να κυνηγήσει μια καριέρα στη μουσική, βλέποντας και την επιτυχία συναδέλφων του, όπως ο Ally Manyike.
Όταν το 2014 μπήκε στη ζωή του και το WhatsApp τα πράγματα πήραν τον δρόμο τους: ο πρώτος του πελάτης ήταν ένας επιχειρηματίας, μετανάστης από τη Μοζαμβίκη, ο οποίος του ανέθεσε να γράψει ένα τραγούδι και μάλιστα του χάρισε και το συνθεσάιζερ του.
Οι περισσότεροι πελάτες του νεαρού είναι πλουσιότεροι μετανάστες της Μοζαμβίκης στη Νότια Αφρική. Ας πούμε, μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του Chitsama ήταν ένα τραγούδι που έγραψε το 2018 για ένα ζάμπλουτο επιχειρηματία της διασποράς που ήθελε να εξευτελίσει τον κηπουρό του. Ο λόγος; Είχε συνάψει σχέση με τη σύζυγό του...
Σε μια άλλη περίπτωση, άλλος πελάτης είχε ζητήσει κατά παραγγελία τραγούδι, στο οποίο αποκάλυψε τα ονόματα συγγενών που κακομεταχειρίζονταν μέλη της οικογένειάς του.
Ο ίδιος δεν θεωρεί ότι κάνει κάτι κακό. Όπως και οι περισσότεροι συμπολίτες του. Για τη δημοφιλία αυτών των τραγουδιών υπάρχει και ακόμα μία σοβαρή εξήγηση: είναι ένα είδος δικαιοσύνης, για ανθρώπους που πολύ συχνά στερούνται νομικής εκπροσώπησης ή πρόσβασης στα δικαστήρια. Σύμφωνα με έρευνα του UNDP, η πλειοψηφία του πληθυσμού της Μοζαμβίκης στερείται πρόσβασης στις δικαστικές αίθουσες και περίπου το 40% των περιφερειών της χώρας δεν έχουν καθόλου επίσημο δικαστήριο, αφήνοντας τα παραδοσιακά, πατριαρχικά δικαστήρια υπό την καθοδήγηση μη εκπαιδευμένων τοπικών αρχηγών να εκδικάζουν οικογενειακά θέματα, ζητήματα ακίνητης περιουσίας, ή συζυγικές συγκρούσεις. Φυσικά, με καθόλου δίκαιες αποφάσεις.
Και με τα ονόματα τι γίνεται; Ο Chitsama λέει ότι δεν αισθάνεται τύψεις ότι εκθέτει κάποιον, εκτός κι αν στη μέση της όποιας κόντρας βρίσκονται ανήλικα παιδιά. Κατά τα λοιπά, θεωρεί τον εαυτό του, εκτός από καλλιτέχνη και μέρος ενός συστήματος που αποδίδει δικαιοσύνη. Με το αζημίωτο, φυσικά.
Mε στοιχεία από το restofworld.org
σχόλια